BÜLTENİ. miştir. Bu dönemde oluşturulan temel alt yapı işgücü potansiyeli, birikim ve pazar, 80 son

tmmob şehir planlama mimar ve mühendisleri

' odası

H A B E R

■ - a m

BÜLTENİ

Sahibi Ö znur ÖZER Sor. Yön. Yusuf OKÇUOĞLU

Tel 25 52 83/5

Adres K onur Sok. 4/2 Y enişehir - A nkara

TEMMUZ - AĞUSTOS - 1980 3 5

BAŞYAZI ^t..

ALINAN YENİ EKONOMİK ÖNLEMLER ÜZERİNE

. TURGUT KARAGÖZ'

Şehir Plancısı 1979 yılı sonunda işbaşına gelen Demirel azınlık hüküm eti, k ap italist bunalım ı geçiştir­

mek için birtakım önlem ler aldı kendince. Bun­

ların en önem li ikisi sırasıyla, KİT’lerin süb­

vansiyonlarının kaldırılm ası, diğeri ise arta n

faiz oranları. • . ,

îlk olarak, her- tü rlü yığınsal iletişim a ra ç ­ larını büyük bir incelikle kullan an para, piya­

sasına göz atalım . B ankerlerin ağırlıklarını gösterm eleriyle başlayan y an şa; bankalar da katılınca türlü kesim ler de tepkilerini göster­

meye b aşladılar başında. Özellikle büyük hol­

ding ve bankaların dışındaki, b u n lard an «ba­

ğımsız» girişim ci g ruplar, a rta n kredi faiz

•oranlarının Türkiye'de yatırını oranının düşe­

ceğini 've bu düşüş sonucunda üretimin de azalm ası sonucu enflasyonun yeniden yükse­

leceği, alın an önlem lerle d a h a büyük ekonomik b unalım ların kaçınılm az olacağını öne sü rü ­ yorlar.

' Bunun yamsıra, bankerler, faiz o ra n la rı­

n ın 'serbest bırakılması sonunda bazı büyük b a n k a la r dışında kamu b an k aları ve daha kü­

çük b an k a la rın bu y a rıştan kayıpla çıkacağı­

nı, k ü ç ü k b an k aların yok olacağını, kendileri­

nin ise etkilenm eyeceğini söylüyor. ■ T ürkiye’de en büyük iki holding (Sabancı ve Koç) ve b ir b an k a Cİş Bankası) ise bu ko­

n uda kaygı duym adıklarını açıklıyorlar.

Enflasyonun yüksek b oyutlara erişm esi so­

n u cu n d a getirilen bu ekonom ik önlem ler sonu­

cunda, küçüklerin yokolması, ' büyüklerin bü­

yüklüklerini pekiştirm esi süreci hızlanırken kentsel a la n d a taşın m azlar piyasası ve spekü­

lasyon olgusu da payını a lm a k ta ., Spekülasyon ve karaborsacılık- gibi m al piyasası yanında d ah a kârlı şekle sokulan dolaysız p a ra piy'a sası, b ir yanda, birikim leri özellikle sanayi ser­

m ayesine aktarırken, diğer yandan taşın m az­

la r piyasasını olum suz yönde etkileyecektir.

Kentsel m ekanda bu süreç başlam ış durum da şu anda. G ayrim enkule bağlanm ış p a ra artık m enkul değerlere yönelmekte, arzın yüksel­

mesi ile de k o nut fiyatları düşme eğilimi gös­

term ektedir şimdiden.

Başlangıçta belirttiğim iz iki büyük ekono­

mik önlem in b ir diğeri de 'KİT’lerin sübvansi­

yonlarının kaldırılm ası, tüm kam u ekonomik k u ru lu şların ın özel işletm eler gibi işleyiş .'ka­

zanm alarıydı. Devletin ■ bu tü r önlem leri alm a­

daki temel am acı açıktır. Devlet bütçesinin ge­

reksiz yüklerden arındırılm ası. Bu istem özel­

likle sanayi serm ayesi için gereklidir. Bunun nedenini anlam ak için son 20 yıla bakm akta y a ra r var. ■ , .

1930 sonrası «sanayileşme ham lesi •• DP dö­

nem inde olu ştu ru lan altyapı üzerinde yüksel­

m iştir. Bu dönemde o luşturulan temel alt yapı işgücü potansiyeli, birikim ve pazar, 80 son­

rası gelişm enin sıçram a tah tası olm uştur. Fa­

kat bu gelişim in başlangıcı daha önce 50li yıl­

la ra doğru uzanır. 55’lerde tüketim m alları ya­

tırım ların d a bir azalm a gözlenirken, yatırım ve ara, m alları yatırımlarında (inişli - çıkışlı b ir seyir izlese de) belirgin b ir artış olm uştur.

Doğal ki bu artışın başka değişkenleri de var, fa k a t b u rad a belirtilm ek istenen, devletin b u r­

juvaziyi koruyucu ve geliştirici yapısı. Gerekli altyapı ve diğer y atıran girdilerini (cılız b u r­

juvazi tarafın d an karşılan am ay acak olan) dev­

let sağlıyor, gerekli güm rük d u v arları vb. ön­

lem lerle onları koruyor. Bugüne gelirsek; dev­

let ekonom ik olarak, güçsüzdür. 60'lann alt­

yapı y atırım ların ın yeterli derecede geliştiril­

mesi, bünun yanında varolanların ekonomik ömürlerini yitirm iş olm aları, toplum sal ve eko­

nom ik diğer girdilerin olum suzlukları, devletin yapm ası gerekenleri dah a ivedi bir durum a sokm aktadır. Bu nedenle, devlet, özellikle sa­

nayi serm ayesinin gelişm esini vş yatırım istek­

lerini gerçekleştirm esi için bütçesini yönlendir­

mek zorundadır. ■

A rtan faiz oranlan ve .devlet bütçesinin

«gereksiz» y ü k le rd e n ' kurtarılmasının sonuç­

la n .'özellikle in şaat sektöründe nasıl 'gözlen!-' yor?

Türkiye'de tekelleşm e süreci, konut sektö­

ründe de yaşanacaktır. P refabrik ileri konut teknolojisi öncelikli olarak altyapısı h azır ge­

niş kent arsa la rı gereksinm ektedir. Devlet (bu­

günkü yapısı ile) sanayinin gelişmesi için ge­

rekli yatırım ları yap ark en (yeni yollar, b a ra j­

la r), büyük k onut tekelleri de paylarına düşeni alacaklardır. Yeni yeıisşim alan ları da b u n la­

rın ilk örnekleridir.

K uşkusuz ki, ekonom ik gelişme bu rad a an latıldığm ca b asit ve tek yönlü değil. Fakat burada diğerleri unutulm am ak koşulu ile faiz oranlarının yükselm esi ve devlet bütçesinin düzenlenm esi arasındaki ilişki vurgulandı.

TMMOB BASIN AÇIKLAMALARI .. . TMMOB Yönetim K urulu ve Oda Başkan­

lar! ülkemizde son günlerde yaşanan bazı olay­

- la r üzerine 17.7.1980 tarih in d e b ir basın top­

lantısı düzenlemişlerdir. Basın toplantısında aşağıdaki görüşlere yer verilm iştir : . ' Y ıllardır Anayasa’nm yerel yönetim lerin

; desteklenm esine ilişkin hüküm lerini hiçe sa­

y a ra k uygulam ayanlar, Fatsa'da devrim ci olu­

şum, ve halkın yönetim i destekleyici çabaları karşısında rah atsız olm uşlardır. Çünkü, F atsa’­

da oyların % 60’ım "alarak. devrim ci bir aday

• Belediye B aşkanlığına seçilmiş, soygunculuğu, spekülasyonu, karaborsacılığı önlem e girişim ­ leri başarıya .ulaşmış, h a lk kom iteleri aracılı-

«FATSA OPERASYONU»' GERÇEKLEŞTİRİLDİ

Günlerce Bazı basın organlarınca, ortam ı oluşturulm aya çalışılan «Patsa Operasyonu», 11 Temmuz 1980 günü, Türkiye'de ilk .kez 20 bini aşkın nüfuslu bir kentin tüm üne ' karşı başlatılm ıştır. M askeli faşist militanların des­

teğinde başlatılan operasyonda, hiçbir ayrım gözetm eksizin 400 d o lay ın d a' F atsa’lı gerekçe­

siz gözaltına alınm ış,' piyasada serbestçe sa tı­

lan ve yasaklam a k ararı olm ayan kitaplar, ör­

neğin N azım H ikm et’in kitap ları toplatılm ıştır.

Bir yandan hiçbir huk u k devletinde görülme­

yen bir biçimde devletin maskeli m uhbirler kullanm ası ve onların polisle birlikte o rtak uy­

g u lam alara girm esi, diğer yandan F atsa'da sı­

kıyönetim bile yokken tem el h a k .v e özgürlük­

lerin bizzat devlet tarafın d an askıya alınm ası, dem okratik huk u k devletinin en başta, devlet’

güçlerince tanınmadığının belirgin kanıtıdır.

Ç orum 'daki faşist katliam ın kam uoyunda bütün güncelliği ile tartışıldığı bir sırada., dik­

k atlerin başka bir düzlemde F atsa’ya çekilme­

si, ark asın d an Milli Savunm a B akanınca Fat- sa'dakine benzer operasyonların sürdürülece­

ğinin -açıklanması, Türkiye'nin içinde bulun­

duğu koşullarda oldukça düşündürücüdür. Tüm kent halkının yerel yönetim de söz ve k a ra r sa­

hibi olduğu ve bu am aç doğrultusunda çaba­

la rın alabildiğine ' yoğunlaştırıldı ğı ö rg ü t olan belediyenin ve belediye görevlilerinin operas­

yonun adak noktasını oluşturm ası bizler açı­

sından düşündürücü b ir başka yöndür.

1 , *

A nâyasa ve diğer yasalard a yer alan ko­

. n u t dokunulm azlığı, kişi dokunulm azlığı, özel hayatın gizliliği, haberleşm e özgürlüğü, seya­

h a t ve yerleşm e özgürlüğü, kişi güvenliği gibi tüm temel h a k ve özgürlüklerin hiçbir yasal dayanağı olm adan,' .hem d e ’ devlet güçlerince- bir an d a hiçe sayılm ası, halkım ızın ve tüm dem okratik , k u ru lu şların vakit geçirm eksizin bu tü r olaylara karşı tav ır alm a gereğini bir kez d ah a o rtay a ’ koym uştur. Temel h ak ve öz­

gürlüklerin h e r geçeri gün daha fazla yok edil­

mesine karşı tüm dem okratik k u ru lu şların h al­

kım ızla birlikte en etkin m ücadele biçim lerini gündem e getirm eleri ’ a rtık b ir zorunluluktur.

ğıyla halkın yerel yönetim e katılım ı -sağlan­

mıştı. ' ■

Bugün, siyasal iktidarın . çeşitli sözcüleri

«Fatsa'da suç işlendiğini», «Fatsa’da bir avuç militanın- halkı baskı altın d a .tuttuğu» vb. ge­

rekçelerle operasyonu haklı gösterm eye çalış­

m aktadır. Aynı çevreler şu soruların da yanı-

• tını verm ek zorundadırlar.- F atsa Belediye Baş­

kanı «b'ir avuç m ilitanın oyuyla mı seçilmiştir?

Yerel yönetim suç işlediyse neden idari, ve adli so ru ştu rm ay a yönelm eden «operasyon», yapıl­

m ıştır? ■ ' ’

' G ünler boyu süren sokağa çıkm a yasağı­

n ın yasal gerekçeleri ve dayan ak ları nelerdir?

Fikri Sönmez neden • basma gösterilm em ekte­

dir? «Operasyon»da görev alan maskeli faşist­

. (Devamı 2. Sayfada)

(X. Sayfadan Devam) leri devletle kim ler yany an a getirm iştir?

Türkiye Mühendis ve Mimarları emekçi halk'm iradesini hiçe sayan, yasaları, ayaklar altına alan bu karanlık gidişe, bir parçası ol­

dukları* emekçi halkla birlikte, karşıdırlar ve karşı olmaya devam edeceklerdir, bağımsızlık ve demokrasi mücadelesinde üzerlerine'düşen görevleri yerine getireceklerdir.

20.7.1980 tarihinde TÜM-DEB,. TÜMAS, TRT- DER, Ankara. Tabip Odası, TÖB-DER, H alkev­

leri, TGS A n k ara Şb., Çağdaş H u kukçular Der­

neği, TÜS-DER, Türkiye Z iraatçiler Dem eği b aşk an ları ile TMMOB Başkanı Yavuz Önen yaptıkları o rtak basın açıklam asında emekçi halka karşı yoğun b ir yoketm e ve yıldırm a Sa­

vaşm a girişiLdiği, faşist çetelerce cinayetlerin çiğnendiğini belrtm işlerdir. A çıklam ada ayrıca şu görüşlere yer verilm iştir : '

İçişleri Bakanı Çorum’da halka saldıran,

Sayfa : 2 ... ... - ... ...-... .

yirmialtı yurttaşımızı kanma giren faşistleri

«devletin yardımcıları» olarak niteleyebilmek- te, böylece öldürülen masum yurttaşların ya­

nında değil katillerin yanında açıkça yer ala­

bilmektedir. "

' Yaşadığımız günlerde tüm antifaşist güç­

lerin geniş halk yığınlarını yönlendirici prog­

ramlı ve kararlı bir çalışmayla kapsamlı- bir , mücadeleyi gerçekleştirmesi ertelenemez acil bir • görev olarak ortada durmaktadır. Bizler, egemen sınıfların belirlediği alanda mücadele­

yi sınırlamanın yenilgi, ile sonuçlanacağı bilinci ile örgütlü; yaygın kapsamlı bir antifaşist mü­

cadelenin gereğini vurguluyoruz.

Bizler, Türkiye öğretmenleri, teknik ele­

manları, memurları, sağlıkçıları, hukukçuları, tarımcıları, basın ve TRT emekçileri olarak em­

peryalizme, faşizme, şovenizme karşı' mücade­

leyi emekçi halkımızla birlikte ve tüm gücü­

müzle sürdüreceğiz.

___;____ ŞPMMO HABER BÜLTENİ _______

TMMOB ÇALIŞMALARI

. BÜLENT TANIK

Şehir plancısı, TMMOB II, Bşk.

«Umutsuzluğu tespit etmek umudun kendi­

sidir.» ' .

I9?9’un sonuna doğru hakim sınıflar baskı, terö r ve sindirm e politikalarını h ızla yoğun­

laştırdılar. Temel hak< ve özgürlükler bugüne ' k ad ar ■ görülm edik boyutlarda yok edilirken, örgütlenm e özgürlüğü de b u n u n dışında b ıra ­ kılmadı. Y ığınların h e r tü rlü siyasal etkinliği yasaklar ve' faşist çeteler ta ra fın d a n engellenip sabote edilirken, devrim ci, dem okrat,, aydın h er türlü yurtsever ses su stu ru lm ay a çalışıldı.

Birbiri a rd ın a gelen bu saldırı ve d arb eler o k ad ar ustalıklı düzenlenm iş ve o k a d a r kesindi ki, b u n a karşı koym ası beklenen güçlerin ör­

gütlülük ve bilinç düzeyi ve p rogram ları yığın­

la r için yeterli b ir ü m u t ışığı olamadı. Bunun sonucu kitlelerde başgösteren tevekkül ve k a ­ nıksam a, .önder k ad ro lard a da isteksizlikten yılgınlığa b ir dizi olum suz sonuç doğurdu.

. Bütün bu olumsuzluklardan kendini kurta­

rabilen, diri unsurların bu güne kadar sürdür­

dükleri olumlu mücadele unsurları ise, bütüne damga vurabilme sistemi iliğine ulaşamadığı için yapılan bir yığın olumlu iş de genel ge- rileyişin içinde varlığını hissetiremedi.

D em okratik kitle h areketinin ve örgütlen­

m esinin, 1977 - 1978’deki b aşarılı yükselişi, di­

ğ er birçok kitle örgütüne n a z a ra n TMMOB’nde 1979’un o rtaların a k a d a r sür.dü ve Eylül'ün 19’- u n d a parlak b ir eylemle noktalandı.

TMMOB’nde filizleri atılan geniş çalışan ke­

simlerin ülke çapmda ve mekana yapışık bir­

likteliğine yönelik ortak çalışma programı ken­

disini bir adım ileri götürecek Çalışanlar Ku- rultayı’na ulaşamadan parçalandı. Peşi sıra demokratik kitle- örgütleri ya kapatıldı ya da tek tek pasif ize edildi. ' • .

. 19 Eylül’den bu yana dokuz ayı aşkın bir sü re geçti : Suskun, etkisiz b ir bekleyiş döne­

mi. Bu süre içinde şubeler, odalar, birlik genel k u ru lla rı yapıldı. •

«3 aylık kışa dönemli çalışm a program ı»

hazırlandı, an cak ne bu n u ne de b aşk a öneri­

leri h a y ata geçirecek enerjiyi, gücü kim se ken-'

dinde bulam adı. .

Genel olarak solun hemen bütün kesimle­

rinin kitlelerden koparıldığı, daha dar müca­

dele alanlarına zorlandığı bu dönemde de ça-

resiz TMMOB dah a alçak gönüllü görevler yük­

lenm ek zorunda kaldı... ve giderek bu alçak gönüllü ..görevler, artık, zaten basın tarafın d an dikkate alınm ayan günlük ru tin bildiriler ha­

zırlam a ve hiçbirşey üretm eyen, çoğunlukla da zorla toplanabilen toplantılar düzenlem eye dönüştü"...

Küçük b u rju v a alışkanlıkları, kısır siyasi çekişm eler ve m ücadeleyi sol içi m ücadeleyle sınırlı görm e TMMOB özelinde de çeşitli so­

n u çlara yol açtı. Tıpkı diğerlerinde olduğu gibi onun işlem em esine neden oldu. Ve tıpkı her yerde olduğu gibi siyasal platform lardaki d ü ­ zelmelere koşut olarak b u ra la r da düzelecektir.

A ncak yaşadığım ız 9 aylık dönem i TMMOB örgütlenm esinde etkin olan bütün' güçlere; k u ­ ru lu şu n d an bu yan a geçen zam anın üçte biri devrim cilerin yönetim inde geçen örgütüm üzü kıyasıya irdelem e olanağını ve zorunluluğunu getirm iştir. Bu şans - iyi değerlendirilm elidir.

Böyle bir irdelem e tem el olarak genel k u ­ ru ld a yapılabilirdi. 60 kişinin söz aldığı 26. Ge­

nel K urul, genel olarak k u ru lu konuşm alarla tüketildi, denebilir... B ununla birlikte ancak öze yönelik bir kaç tespitin yapıldığı genel kongreden çok az kişinin izlediği ve oy b irliğ i.

ile geçen b îr »Yeni Dönem Çalışma Esasları»

kom isyon ra p o ru n u belirtm ek gerekir.

TMMOB’n in karşı k arşıy a bulunduğu bir çok sorun v a r d ır : K adro sorunu, mali sorun, od alar arası bütünlük, m erkez yapısının işle- , tilıpesi, g ruplar, bilgi üretim ' ve b u n ları akta-

• rım , örgütlenm e ve p ro g ram sorunları.

Bu ve benzeri diğer so ru n lar y an ın d a ta k ­ tik siyasi d ay atm alar b ir y an a bırakılırsa . TMMOB yönetim inde geçmişe göre b ir yeni arayış, dayanışm a gereğine inanç izleri gör­

m ek m üm kün. Henüz b ir genel sek reter seçil­

memiş olm asına rağm en o daların birlik b o rç -.

larım 20 ayda ödemek üzere bono verm eyi ka-

■ bul etm eleri, COPISEE'de geçen yıl kabul edi­

lemeyen yönetim sorum luluğunu kabul etme eğilimi, danışm a k u ru lu n d a da görüşülecek program hazırlık çalışm aları, • vb. o rtak eylem­

ler, iyiye gidiş belirtileridir.

9 ayın ard ın d an dağın fare doğurm am ası

" hepim izin a k tif katılım ıyla olacaktır. H edef m ühendis ve mîm'ar kitlesinin devrim ci dönü­

şüm ü olm alıdır. .

ŞPMMO GENİŞLETİLMİŞ YÖNETİM KURULU 19 TEMMUZ 1980’de TOPLANDI

ŞPMMO Yönetim K urulu, İşy e ri. Tem silci­

leri ve izleyici üyelerin katıldığı Genişletilm iş Yönetim K urulu toplantısında, İstanbul ve İz­

m ir deki Yüksek M im ar - Şehirci diplom a u n ­ vanlıların ŞPMMO’n a kabulü, Belediyeler Planlam a Hizm etleri Vakfı'm ıı çalışm aları ve ŞPMMO ile ilişkileri konularındaki gündem e ek olarak, üyelerin istem leri üzerine A n k ara'­

da Raylı Toplu Taşınım Sistem i ve serbest şe­

hircilik bürosu sahibi üyelerin so ru n ları konu­

' la n da görüşm eye açıldı., 1 ' . Toplantıda ilk olarak A n k ara’d a güncel bir mesleki konu olan M etro projesi ile ilgili ola­

ra k Belediye’nin mesleki kitle ö rgütlerinin gö­

rüşlerini öğrenm ek isteği karşısın d a ŞPMMO- nm konuya ilişkin çalışm aları irdelendi.

ŞPMMO’m n halen bu konudaki değerlendir­

me çalışm alarını sürdürm ekte olup, göriişleri-

• ni som ut no k taları üzerinde to p arlad ık tan son­

ra gereken açıklam ada bulunm ayı uygun gör­

düğü belirtildi. ' '

. İstanbul ve İzm ir'deki Yüksek Mimar - Şe­

hirci diplom a ünvanlıların ŞPMMO’n a kayıt olm ak istem lerine ilişkin görüşlerin geliştirile­

bilmesi am acı ile, konu G enişletilm iş Yönetim K u ru lu ’n d a tartışm ay a açıldı. Toplantıda, bu kişilerin k ay ıt edilip edilm em eleri hususu şu yönleri ile irdelendi .•

* TMMOB Yasası ve T üzüğünün ve ŞPMMO . tüzüğünün ilgili m addeleri u y arın ca bu ki­

şilerin ŞPMMO’n a kay ıtları konusunda h an ­ gi kriterlerin esas alınm ası gerekm ektedir : Diploma ünvanı veya iştigal alanı k riterleri

ayırım ı; ■

* Bu kişilerin ŞPMMO’n a kaydolm ak istem le­

rinin nedenleri , ve sonuçlarının, ŞPMMO'- n ın mesleki kitlesi içinde diğer üyeler a ra ­ sındaki konum larının ne olacağının ve m es­

leki ne gibi h a k la ra sahip olacaklarının ön­

ceden tanım lanm ası; '

* Bu kişilerin m esleki kitle içindeki konum ­ ların ın önceden tanım lanm asının, mesleki uygulam a alanım ızda uzm anlık ay ıra n ı ta- n ım la n y la ele alınm ası; «ŞPMMO bünyesin-

• de fark lı disiplinlerden olup, iştigal alanı birbirine yakın olan üyelerin .yer alm ası, bu ' üyeler a ra sın d a m esleki h a k la r açısından b ir fa rk y aratacak m ıdır? so ru su n u n ya­

nıtlanm ası; .

* Bu konunun, ŞPMMO üyelerinin m esleki denetim leri açısından önemi b u lu n m ak tad ır.

Halen, ŞPMMO etkin b ir mesleki denetim kurabilm iş değildir. Değişik disiplinlerden kişilerin ŞPMMO’n a k ay ıtların ın mesleki denetim i etkinleştirilm e çabalarını nasıl et­

kileyeceğinin açıklığa kavuşturulm ası; •

* Mesleki kitlesel ve dem okratik m ücadele içinde y er alan ŞPMMO’nın, bu anlam daki örgütsel gelişmelerine, bu kişilerin katılım - larm ın ne olabileceği; . '

* Ve bu kişilerin ŞPMMO’n a kaydolm aları d u ru m u n d a farklı eğitim lerden gelen üyele­

rin bir a ra y a gelm esinin «mesleki kişilik»

üzerine etkilerinin ne olabileceği; . Y ukarıdaki n o k ta la rd a yapılan ta rtışm a la r­

la, konunun genel b ir _ irdelenm esi yapılm ıştır.

Belediyeler P lanlam a H izm etleri V akfının kuru lu ş am açları doğrultusundaki faaliyetle­

rinde karşılaştığı darboğazların irdelendiği to p ­ lantıda, V akıf Yönetim K u ru lu n d an Cengiz TÜRKSOY Vakfın çalışm aları h ak k ın d a bilgi

(Devamı 3. Sayfada) i I 1 t c

X

]( c 1

i

i

•k a

k

n re m

M

.aı

s a

^’m jüi tan - m

:ta

" r

\ .. şu;

mı . caı

:d.e

■ 3UI

am

Sayfa : 3

(2. Sayfadan Devam)

verdi. Toplantıda Vakfın, örgütsel ve m ali sen ru nlarınuı iki temel darboğazı oluşturduğu, bugüne dek belediyelere hizm et götürm ek am a­

cını gerçekleştirem ediği ve bu an lam d a som ut çalışıpa program ım , gerçekleştirem ediği belir­

tildi. V akfın halen b ir ölçüde şeh ir plancıları­

na planlam a işi sağ lam ak tan öte faaliyete gire­

mediği; ancak gelecekte', esas am a ç la n doğrul­

tusunda uncolikle m ali çıkm azlarını aşm ası ge- rektigi vurgulandı. - '

T oplantıda son olarak serbest çalışan şehir plancılarının ilişkileri ve özellikle son im ar planı ihalesinde ’>• 35 dolayına düşen fiyatlar' ve plancıların birbirine p a ra teklif etm esi ve

istem esi kon u ları görüşülm üştür. Toplantının b aşında bu k o nunun gündem e alınıp alınm a­

m ası tartışılm ış, çoğunluğun konunun günde­

me alınm ası yönündeki eğilimi üzerine günde­

m in son m addesi olarak konu tartışılm ıştır.

Y ukarıda belirtilen ko n u lard a eleştirilen üyeler, konu gündem e geldiğinde, bu konunun serbest büro sahibi şehir plancılarının sorun­

la rın a ilişkin toplantıda tartışılm ası ’ istem inde b u lunarak, kısa b ir açıklam adan sonra toplan­

tıyı terketm işlerdir. D aha sonra yapılan ta rtış ­ m alarda konunun Yönetim K urulunca ele alın­

ması v e' bu tü r d av ran ışların yinelenm esini önleyici girişim lerde bulunm ası eğilimi ağırlık kazanm ıştır. •

______ 1 ŞPMMO HABER BÜLTENİ _______

SERBEST BÜRO SAHİBİ ŞEHİR PLANCILARININ TARTIŞILDIĞI TOPLANTI 3 AĞUSTOS 1980'DE GERÇEKLEŞTİRİLDİ .

Serbest büro sahibi şeh ir plancılarının so­

ru n ların ın ta rtışıla ra k çözüm önerilerinin ge­

liştirilebilm esi um acıyla ŞPMMO tarafın d an 3.8.1S30 günü bir toplantı düzenlendi. Toplan- tıyu, serbest büro sahibi ŞPMMO üyelerinin yanışını diğer üyelerden çok sayıda izleyici k a ­

tıldı. ' . ,

, Toplantıda, ilk olarak ŞPMMO Başkanı A.

} Ö znur ÖZER, m esleki kitlesel ekonom ik h a k la ­

* rın korunabilm esi için ŞPMMO yönetm elikle­

rinin etkin biçim de kullanılm asıyla mesleki de­

netim in sağlanm asına çalışılacağını ve bu uy­

g ulam anın yam sıra, özellikle son yıllarda ser­

best şehir plancılarının (özellikle F grubu) a r ­ tışına k arşın ihale edilen im ar planları sayı­

sının azlığının y a ra ttığ ı istem - sunum denge­

sizliğinin giderilebilm esi çalışm alarının da, sü r­

dürü ld ü ğ ü n ü belirtti. Bu çalışm alar kapsam ın­

da M art 1980’de İm ar İskân B akanlığı’n a yapı­

lan girişim le, Ehliyet' Belgesi Y önetm eliği de­

ğişikliği çalışm alarının hızlanm ası ve mevzi im ar p lan ların ın yapım ında da ehliyet belgesi koşulunun a ran m ası istem inde bulunulduğunu

açıkladı. , ■

; D aha sonra, üyeler İller B ankası’n ın son im ar planı ihalesi sırasın d a o rta y a çıkan % 65’e k ad ar y a ra n fiyat düşürm e olayları ve yükle­

nicilerin birbirlerine im a r planı işlerin i dev- rot m eleri ve p a ra verm eleri için aracılık yap­

ma önerilerinde b u lu n m aları konularını ta rtı­

şırlar; konu ile ilgili üyeler 'açıklam alarda bu­

lundular. Toplantıya k atılan diğer üyeler de bu konulardaki kişisel görüşlerini ve yorum ­ larını sundular.

Yakın geçmişte m eydana gelen bu ve ben­

zeri diğer olayların tartışılm asından sonra, ge­

nel an lam da b u g ü n e dek o rtay a çıkan so ru n ­ ların temel nedenlerinin tartışılm asına geçile­

rek, bazı üyeler tarafın d an kısa ve u zun dö­

nemli çözüm önerileri getirildi. Sorunun tem e­

linde, im ar planı yapım işinde, bu işi yapan yüklenici sayısının m evcut iş sayısına oranla fazla olm asının y er aldığı, bun u n sonucu çıkar çatışm aları ile ihale bedellerinin aşırı o ran lar­

da düşürüldüğü, ayrıca b u sistem içinde im ar planı dağıtım işlerinin h ak ça olmadığı, bu du­

ru m u n ise pek çok serbest büro sahibi şehir plancılarını ekonom ik güçlüklere götürdüğü

görüşleri belirtildi. ,

Bu tü r so ru n ların , çözümlenebilmesi İçin üyeler ta rafın d an çeşitli öneriler getirildi. Ge­

nel an lam d a getirilen bu önerilerin dah a a y rın ­ tılı olarak incelenm esi ve toplantıda o rtay a çık­

m am ış olabilecek .diğer çözüm lerinde geliştiri­

lebilm esi am acıyla b ir kom isyonun k u ru larak hem en çalışm aya başlam asına k a r a r verildi.

Komisyon üyeleri olarak; Bülent COŞKUN, Ca­

h it. KALENDEROĞtU; Ali Ulvi • ULUBAŞ,- Kok­

sal KILIÇLI ve E rhan BENLİ seçildiler. Komis­

yonun çalışm alarını 23 Ağus'tos 1880’e k a d a r ta ­ m am lam asına k a ra r verildi.

ŞPMMO PLANLAMA DERGİSİ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

ODTÜ - ŞBPM PLANLAMA EĞİTİM PROGRAMINI GELİŞTİRME SEMİNERLERİNİN

İKİNCİSİ. YAPILDI

İlki, , dizi o larak 20, 27 Temmuz ve 3, 10 Ağustos 1978’de gerçekleştirilen «Planlarda Eği­

tim Program ını Geliştirm e Sem inerleri»nin İkincisi 29 Mayıs 1980’de ODTÜ - Şehir ve Böl­

ge P lanlam a Bölümü’nde yapıldı.

• Şöhir ve Bölge P lanlam a Bölümü Başkanı Prof. Dr. İlhan TEKELİ ta ra fın d a n H azırlanan

«ODTÜ Ş ehir ve Bölge P lanlam a Eğitim Prog­

ram ınım Yeniden Düzenlenm esi Ü zerine Dü­

şünceler» başlıklı «Planlama Eğitim Program ı­

nı G eliştirm e önerileri I», tartışm ay a açıldı.

Sem inere öğretim üyelerinin ve öğrencilerin katılım ları çok düşük oldu. • ,

Seminerde ilk olarak Prof. Dr. İlhan TE­

KELİ düşüncelerini özetledikten sonra, ŞPMMO özetle, aşağıdaki görüşleri sundu :

Bugün ülkem izde p lan lam a uygulam a ala­

nının sorunları yalnızca yasal çerçeve içindeki kurum sallaşm ış p lan lam a eylem alanına •. tem el­

lendirilem ez. M evcut k urum sal yapının k ay ­ naklandığı piyasa ekonom isi koşulları da, plan­

lam a eylem lerinin u ygulanm a alanlarını olum ­ suz yönde etkilem ektedir. İşte bu nedenle, plan­

lam a eğitim program ının tem ellendirilm esi önerilen «Politika K onsantrasyon A lan larım ın (PKA) belirlenm esinde, yalnızca k urum sallaş­

mış p lanlam a uygulam a a la n ın ın , sorunlarının temel alınm ası, yeterli olm am aktadır. Bunun y anında yetişecek plancıların m ezun olduktan sonra karşılaşacak ları «gerçek planlam a yaşa­

m ına -göre» donatılm aları gerekir. Bunuıi için­

de, Eğitim in ve Bölümün .dış çevre ile'işlev sel ilişkiler içine girmesi, öğrenciye daha eğitim i sırasın d a meslek alanını tanıtıcı olması gere­

kir. Bu d o ğ ru ltu d a , ŞPMMO Bölüm ile dış çev­

re arasın d a köprü görevi üstlenm eye ve bu bağ­

lam daki ilişkileri k u rm ay a hazırdır.

Öte yandan, değindiğim iz görüşlerin ger­

çekleşmesi için «Katılımcı Eğitime» ağırlık, ve­

rilm esi gerekm ektedir. Bunun içinde öğretim k adrosunun ve verdikleri eğitim in mesleki uy­

gu lam alard an kopuk olm am ası gerekli'.

P lanlam a uygulam a alanıyla eğitim arasın ­ daki ilişkilerin, önferilen" e ğ itim , program ında PKA’n a tem ellendirilen h e r h ü n e r alanı için geliştirilm esi gerekm ektedir. Bu* bakım dan, önerilen eğitim p rogram ında belirtilen h ü n er alan ların d an m ezun olacak plancılar, «Planla­

m a eylem inin gerçek an lam d a kurulabilm esi»

o rtak am acı e tra fın d a birleşerek, kendi h üner alan ların ın b u am aca ulaşm adaki rolünü ve .yerini k avrayabilin eli ve mesleki uygulam ala--

rını da b u yönde sürdürm elidirler.

ŞPMMO, giderek genişleyen kitlesiyle b ir­

lik te toplum sal olgularla: olan yakın ilişkilerini artırm ay ı ve hızla değişm ekte, olan b ir toplum ­ sal yapıda üzerine düşen işlevleri yerine getir­

meyi görev bilm ektedir.,, • ŞPMMO, bu tü r ilişkilerinde kullanabileceği araçlard an birisi, am a en öne,millerinden birisi olan yayın çalış­

m alarında yeni b ir aşam ay a gelmiş bulunm ak­

ta ve olanaklarını zo rlay arak P lanlam a Dergi­

sin in çıkarilabilm e koşullarını araştırm ak tad ır.

Planlam a D ergisinin çıkarılm asında hiç şüphesiz en önemli sorunlarından birisi akça- sal olanakların çok kısıtlı olm asıdır. Yapılan çalışmalar, b ir sü re için de olsa bazı y an gelir 1 jlanaklarm m (reklam gelirleri gibi) yaratıl- nasıyla Planlam a D ergisi’nin çıkarılabileceğini

>rtaya koym uştur. A ncak' ak çasal olanakların yaratılabileceğini v arsay sak bile, b ir dergi çı- - t arm anın getireceği bazı yan yüküm lülükler

[derleme, araştırm a, m izam paj vb,) v a rd ır ki, - m nlar derginin sürekliliğinin sağlanm ası açı­

mdan- çok önemlidir. Bu konuda, ŞPMMO k it­

lesinin büyük destek" sağlayacağına inanıyoruz.

P lanlam a Dergisi’nin geniş b ir kitleyle ile­

tişim k u rm a gereği, doğal olarak derginin içe­

riğinin saptanm asında belirleyici öge olacak­

tır. Derginin içeriği hak k ın d a h azırlan an öneri taslağı aşağıda sunuyoruz. • .

- * Yerli ve yabancı yayınların tanıtılm ası, . * Planlam a kuram ı ve uygulam alarıyla

ilgili çeviriler,

* P lanlam ayla ilgili m akaleler,

* P lanlam ayla ilgili g ü n c e l. yorum lar, , * O sm anlı İm paratorluğu ve C um huriyet dönem ine ilişkin planlam a deneyim leri, belge­

ler, yasalar, içtihadlar.

* Yerel yönetim lerde örgütlenm e biçim ­ leri üzerine dünyadan ve T ürkiye’den örnekler,

* .Belediyelere p ratik k o n u lard a yardım cı olabilecek çalışm alar,

* Belediyelerin kendi sorunlarını aktarıp, tartışabildikleri yazılar, , -

* Belediye yetkilileriyle yapılan söyleşiler,

* Gezi no tlan .

Seminerde, ikinci görüşü öğrenci, temsilcisi sunmuştur. Özet olarak, eğitimde, kuram ve uygulama arasındaki ilişkilerin kurulması ve planlama öğrencilerinin hizmet alanlarını tanı­

yarak eğitilmeleri gereği belirtilmiştir. , ' ŞPMMO, planlama eğitim programını ge­

liştirme yönünde, bundân sonra yapılacak ça­

lışmaların başarılı sürmesini ve somut sonuç­

lara ulaşmasını bekler. Çünkü yıllardır sürege- . len -eleştirilere, tartışmalara dayanarak getiri­

len somut önerilerin hayata geçirilmesinin za­

manı gelmiştir. ŞPMMO bu konudaki çabalar­

da üstlendiği görevlerini bundan sonrada sür­

dürecektir.

Önerilen ve önerilebilecek benzeri konular, , derginin olabilirliği hakkında düşünceler, ilgili

konulardaki birikimler, deflemeler, araştırma­

lar, hâkkmdaki görüş, öneri ve' kaynakların ŞPMMO Yayın Kurulukla iletilmesi gelecek çalışmalar için yararlı olacaktır. Tüm üyeleri­

mizin bu konudaki katkılarını bizden esirge­

meyeceğine inanıyoruz.

Sayfa : 4 --- .--- ---—

TEZ ÖZETİ

Konu : «TÜRKİYE'DE ULAŞIM SİSTEMLE­

RİNİN GELİŞİM SÜRECİ VE MEKANSAL YA­

PIYA ETKİLERİ» .

ODTÜ Şehir ve Bölge P lanlam a Bölümü, Bölge P lanlam a Yüksek Lisans Tezi, 154 sayfa, Kasım 1979, Saffet ATİK, Tez Yöneticisi : Asst.

Prof. Dr. Tansı ŞEN YAPILI. -

Ulaşım sistem lerinin gelişimi ile ekonomik ve m ekansal yapıların gelişimi arasın d a ne­

densel ilişkilerin varlığı bilinm ektedir. Ulaşım sistem lerindeki gelişm elere koşut olarak ekono­

mik büyüm e ve/veya kalkınm anın elde edil­

diği, m ekansal oluşum ların karm aşıklaştığı ve belirginleştiği ku ram sal ve am pirik olarak ka­

nıtlanm ıştır.

Tezde genelde am açlanan anılan yapılar arasındaki ilişkilerin varlığı ve yönünün ülke­

sel ölçekte —Türkiye deneyimi gözetilerek—

sayısal o larak saptanm asıdır. K ullanılan k u ­ ram ve tek n ik ler araştırm ayı coğrafi - istatis- tiki .bir yaklaşım biçimine sokm uştur.

Ulaşım sistem leri ile ekonomik ve m ekan­

sal y apılar ve bunların tem eldeki belirleyicileri kuşkusuz durağan değillerdir. Bu gerçek göze­

tilerek irdelem eler farklı zam an kesitlerini içe­

ren b ir süreç içinde .ve gelişmeleri nedenleyen politik ve ekonomik güdüler değerlendirile­

rek yapılm ıştır. .

A raştırm ada dem iryolu ve karayolu ağları ve bunların topolojik irdelem elere olanak sağ­

layacak olan çizgileri ulaşım sistem lerinin gös-

______ ŞPMMO HABER BÜLTENİ ____ ,___

<0

tergeleri varsayılm ıştır. G.S.M.H. değerleri eko­

nom ik büyüm enin, kentsel nüfus büyüklükleri ve ülke düzeyinde dağılım ları d a m ekansal ya­

pının göstergeleri olarak değerlendirilm iştir.

, İrdelem e ülkede ilk dem iryolunun k u ru l­

duğu 1860 yılından başlam aktadır. 1860 - 1923 dönem inde yarı koloni tipi bir ekonomide artı ürünün en ucuz yoldan d r e n a jın ı’sağlayan ve topolojik açıdan işletici çıkarlarını en üst dü-1 zeye ulaştıran «ağaç tipi» dem iryolunun bu bi­

çim lenişindeki güdüler araştırılm ıştır. Anılan form un kentleşm eye etkileri bilgiye uzaklık nedeni ile ayrıntıda irdelenem em iştir. Bu for­

m un elde ediliş am açlarına uygun olarak, Os­

manlI Türkiye'sinde dem iryollarının k u ru ld u ­ ğu bölgede ekonomik gelişm enin elde edildiği, ancak bundan işletici ülke, ekonom ilerinin y a­

rarlan d ığ ı sayısal olarak saptanm ıştır.

C um huriyet Türkiye'sindeki gelişm eler 1923 - 50 ve 1950 - 75 dönem lerinde araştırılm ış­

tır.

1923 - 50 yıllarında ulaşım sistem leri —özel­

likle dem iryolları— milli ekonom inin hizm e­

tinde k ay n a k la n h arak ete geçirm e am acına yönelik olarak geliştirilm iştir. D em iryolları po­

litikasının tem elleri «milli ekonomi, milli bü­

tünlük, milli savunma» olarak tan ım lan m ak ta­

dır. İm paratorluk dönemi gelişm elerine • göste­

rilen karşı çıkıcı tutum ulaşım sektöründe de izlenebilm ektedir. Özellikle 1935'lerden sonra

«İltisak hatları» yapım ı ile dem iryolları ağaç şem adan topolojik olarak kullanıcı çıkarlarını üst düzeye çıkaran ve «çelik çemberler» olarak nitelendirilen «ağ şema»ya dönüşm üştür.

Bu dönemde dem iryolları gelişiminin kent-

İLLER BANKASI GENEL MD.’NCE 8.7.1980 GÜNÜ İMAR PLANI İHALELERİ YAPILDI

Aşağıdaki im ar planı işleri gösterilen ü cretler karşılığında ihaleye çıkarılm ış ve k arşı­

la rın d a belirtilen yükleniciler üzerinde k alm ıştır (F G rubu).

- Keşif Bedeli (Bin TL.)

Almış

; Bedeli Yüklenici

Kara pürçek (Balıkesir) 527 198 Koksal KILIÇLI

K arah isar (Denizli) 527 188 Ş ükrü DAĞLI

İspir (Erzurum ) 508 175 Ö m er -ŞAMLI

Ü nlüpm ar (Güm üşhane) 383 380 • H aşan GENÇAĞA

Torul (G üm üşhane) , 322 . 322 Erkal KEÇE

Yassıçağıl (Amasya) 301 ' » , 300 S erhat TİGREL

İskenderun (Trabzon) 301 301 Oğuz ALDAN

Görüldüğü gibi İller Bankası keşif bedelleri «ŞPMMO Şehircilik H izm etleri En Az Ü cret Yönetmeliği»ne göre belirlenen düzeylerin a ltın d a kalm aktadır. Bununla birlikte bazı yükle­

nici üyelerimiz, zaten düşük olan bu bedelleri daha d a ve h a tta '% 65'e v aran o ra n la rla dü­

şürm üşlerdir. İhale bedellerinin bu denli düşürülm esi veya düşürülm esine neden olunm ası, mesleki, kitlesel, ekonomik haklarım ızın korunm ası çabasıyla bağdaşm am aktadır. Şehir planlam a mesleğinin korunm ası çabasında tüm üyelerim izin birlikteliği, kitlesel h ak ların bi­

reysel çık arlard an önde geldiği bilincinde olm aları ile olanaklıdır. ' ,

leşmeyi nedenlediği söylenemez. Dem iryolu ağında yer alan nok taların (kentlerin) topo­

lojik erişilebilirlik göstergeleri (Shimbel - k a tz ’ göstergeleri) ile kentsel nüfus büyüklükleri arasındaki korrelasyon k atsay ıları. 1935 ve 1945 yılları için r, = —0.15 ve r 2 == —0.07. olarak 0.025 ‘güven düzeyinde anlam sız bulunm uştur.

Ancak ilgi çekici olan katsayının eksi işaret alm asıdır. Bu d u ru m dem iryollarının gelişmeyi yurt, düzeyine yaym a am acına yönelik gelişti­

rilm esinden kaynaklanm ıştır.. Batı - Doğu yö­

nündeki gelişim O rta ve Doğu A nadolu'da az nüfuslu kentlerde büyük erişilebilirliği neden- lem iştir. Bu bölge ve kentlerinde kentsel nüfus belirli bir süre sonra (lagging) artm ıştır. A n­

cak dem iryolları politikasına koşut olarak tını­

lan bölgelerde yaratılm ak istenen gelişme m erkezlerinde (Kayseri, M alatya, Erzurum gibi) kentsel nüfus ülke ortalam asının ü stü n ­

de artm ıştır. . '

1950 - 75 dönem inde ise bağlantı sistem le­

rinde Öncelik karayollarına verilm iştir. Bu dö­

nemde izlenen liberal ekonomi politikasında bağlantıları bölge m erkezlerinden , başlayarak geliştirm ek ve böylece gelişmiş alan lard ak i po­

tansiyelden ivme kazandırıcı olarak y a ra rla n ­ m ak istenm iştir. K arayolları 19S0İ1 -yıllardan sonra yine batı - doğu yönünde geri kalm ış yö­

relere sarkm ış ve giderek karm aşıklaşm ıştır.

Bu gelişime koşut olarak ülke ölçeğinde k a ra ­ yollarının yum aklaştığı gelişme m erkezlerinin y an ısıra «Gelişme A ksları»nın da belirginleşti­

ği izlenebilm ektedir. .

K arayolları gelişim inin kentleşm eyi neden­

lediği bilinm ektedir. K arayolları ağı n o k ta eri­

şilebilirlikleri ile kentsel . nüfus büyüklükleri arasın d ak i korrelasyon k atsay ıları 1960, 1970 ve 1975 y ıllan için sırası ile r, = 0.56, r 2 = 0.41 ve r ;l = 0.38 olarak bulunm uştur. D eğerler 0.25 güven düzeyinde istatistiki olarak anlam lı iliş­

kileri gösterm ektedir. Böylece k arayollarının iletici güç olarak kentleşm eyi nedenlediği coğ­

rafi - istatistiki yöntem ler de kanıtlam ıştır.

Ç alışm anın son bölüm ünde ise k en tler ka- dem elenm eyi yatay düzenler içinde irdeleyen m erkezi yerler k u ram ın ın trafik ilkesine .göre oluşan kuram sal ağ ile 1975 karayolu.' ağının yapay ağ aç şem aya dönüştürülen çizgesi' ara»

sındaki biçim sel benzeşm e ve bu ağ ‘üzerindeki kentlerin «Stahler endeksi»ne göre 'kadem elen- mesi araştırılm ıştır.

S o n u ç ta - karayolu çizgesindeki bağlantı düzeninin kuram sal kadem elenm edeki soyut b ağ lan tılara benzediği ve k en tlerin yapay şe­

m adaki kadem elenm esi ile DPT - KÖYD çalış­

m asındaki kentsel / kadem elenm e ara sın d a da birliktelikler olduğu görülm üştür. Böylece T ür­

kiye deneyim inde bağlantı sistem leri ile m e­

kansal oluşum lar arasın d a kuram sal ve am pirik yöntem lerle açıklanan ilintilerin varlığı sa p ta n ­ mıştır. •

SAYIN ŞPMMO ÜYELERİ, .

ODAMIZIN- MESLEKİ VE ÜYELERİNE İLİŞ­

KİN KONULARDA ETKİNLİKLERİNİ ARTI­

RABİLMESİ ÜYE ÖDENTİLERİNİN ZAMA­

NINDA TOPLANABİLMESİ GEREKMEKTE­

DİR. BU KONUDA SİZ ÜYELERİMİZİN DES­

TEĞİNİ BEKLEMEKTEYİZ.

Feryal Matbaacılık ve K âğıtçılık Sanayii Ankara — Tel : 25 38 78

GÖNDEREN : TMMOB ŞEHİR PLANLAMA Konur Sok No.

4/2

M İM AR VE MÜHENDİSLERİ ODASI

Yenişehir/ANKARA

GİDECEĞİ YER :

KSSÂ HABERLER

ŞPMMO YÖNETİM KURULUNA YENİ ATAMALAR YAPILDI

5.5.1981 günü yapılan Yönetim Kurulu toplantısında Yönetim Kurulu üyelerinden Hilal EREN,'in istifasının kabulüne ve yeri­

ne yedek yönetim kurulu listesinin başında bulunan Eren KALE'nin Yönetim Kurulu üyeliğine atanmasına karar verilmiştir.

23-8.1981 günü yapılan Yönetim Kurulu toplantısında da Eren KALE'nin istifası ka­

bul edilmiş ve ikinci yedek üye Ergun ER- GANÎ'nin görevi kabul etmemesi üzerine üçüncü yedek üye Barış ÎLHAN’m yönetim

k u ru lu ü y e liğ in e

atanmasına karar verilmiş

tir.

Vlfâl hı ?ik Vrnsüida ŞPİİC P

p Uy.-! ^dimim

Üye No Adı ve Soyadı Mezun Olduğu Okul

389 Haluk Tunus ODTÜ

390 Naile Tohumcu » .

391 Çetin Turgay Günai »

392 Sıman Kantar »

393 Haşan Duygulu »

394 Ali Zambakoğlu »

395 İbrahim Boyııukalın Berlin T- Ün.

896 Seza Candan Ünver ’ ODTÜ

397 Yıldırım Türker »

393 Ahmet Özer İÜ. Güz San.

339 Sedat Aklan ODTÜ

400 Necip Kumbaracıbaşı ÎTÜ M. F.

-401 Muhammed Akın ' ÎDMMA 402 Murat Cemal Vefkioğlu Her.-W-U.

403 Selma Akova ODTÜ

404 Kudret Y'asa »

405 Simin Karaburçak »

406 Münevver Eminoğlu »

407 Ttezzan Anten »

i l

Cum huriyetten

İMAR YASASININ BAZI MADDE­

LERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN ŞPMMO ’ÖNERİLERİ İMAR VE İSKAN BAKANLIĞINA İLETİLDİ.

ŞPMMO tarafından oluşturulan İmar Mevzuatı Çalışma Grubu Haziran ayı için­

de çalışmalarının bir bölümünü tamamlaya­

rak, İmar Kanunumun bazı maddelerinin değiştirilmesine ilişkin önerileri içeren bir rapor I.I.B.’na iletildi.

Bilindiği gibi ülkemizde her tür­

lü fiziki yapılaşma eylemine ilişkin yasal yaptırımları ve denetimi içeren imar mev­

zuatının temel hükümleri İmar Kanunu’nda yer almaktadır. Bugün ülkemizde mekansal planlama kararlarının arazi kullanım ey­

lemleri üzerinde etkin olmadığı da bilin­

mektedir. Bu nedenle, öncelikle İmar Kanu- nu’nda bazı değişiklikler yapılarak, mekan­

sal planlamanın (bölge planlan ve çevre düzeni planlarından bağlıyarak imar plan­

ları ve uygulama planlarına varan bir kade­

meler bütünü içinde) ülkemizde arazi kul­

lanımına ilişkin eylemler üzerinde daha et­

kin kılınması sağlanmalıdır. Ve ayrıca, im ar Kanununun bazı maddelerinin uygu­

lanması sırasında doğan aksaklıkların ve bu Kanunla getirilen bazı yaptırım eksiklik­

lerinin giderilmesi içinde gene bazı madde­

lerde değişikliklerin yapılmasına gerek var­

dır-

Yukarıda belirtilen amaçlar doğrultu­

sunda ŞPMMO tarafından hazırlanarak I.I.B.’na sunulan Raporda İmar Kanunu’nun 14, 25, 27, 28, 33, 34, 35, 42, 45, 48, 50, 52, 55, 5-8. 57, Ek-7 ve Ek-8'nci maddelerinde bazı değişiklik önerileri getirildi.

Ancak, İmar Kanunu’nda yukarıda be­

lirtilen maddelerle ilgili parçası değişiklik önerilerinin yeterli olmayıp, İmar mevzuatı­

nın genel anlamda ve bütüncül bir yaklaşım­

la yeniden ele alınması ve bu anlamda me­

kansal planlamaya ilişkin sorunlara köklü çözümler getirici önerilerin geliştirilmesine gerek duyulmaktadır. Bu amaçla, ŞPMMO İmar Mevzuatı Çalışma Grubu ve MO Ça­

lışma Grubundan oluşturulan ortak komis­

yon çalışmalarına Ağustos 1981 den, itiba­

ren başlanacaktır.

_____ ŞPMMO HABER BÜLTENİ ---- --

Yerleşme Birimleri ve Şehircilik Enstitüsü Kuruldu

İstanbul Devlet Mimarlık ve Mühendis­

lik Akademisi Mimarlık Fakültesi bünyesin­

de kurulan Enstitü'ye üye olmak isteyen üyelerimiz başvuru formunu Odamızdan temin edebilirler.

Enstitü’nün yönetmeliğinde belirtilen amaçlar ve çalışma alanları özetle şöyle dir. «Ülke yerleşme sorunları ve bu sorun­

lar kapsamına giren toplumsal, ekonomik, kültürel ve fiziksel araştırmaları yapmak, tarihsel perspektif ve teknolojik gelişme çerçevesinde yeni gelişmeleri izlemek bu amaçla ülkeler arası bilgi aktarımım sağla­

mak ve bilgi birikimini gelecek nesillere aktarmak amacıyla yukarıda belirtilen ça­

lışmaları uygulamalı olarak yapma olanak­

larını kullanmak.»

' Bu amaçla yapılacak çalışmalar, Eği­

tim ve Öğretim Çalışmaları, Araştırma Ge­

liştirme ve Planlama Çalışmaları ve bu ça­

lışmaları yürütmek için Çalışma Gruplan Kurmaktır. Eğitim ve Öğretim Çalışmaları, gereğinde kamuya açık konferans, sem­

pozyum, seminer, panel ve kursları da içer­

mektedir. Araştırma, Geliştirme ve Planla­

ma çalışmaları da, Kırsal, kentsel, Büyük şehir bölgeleri, bölgesel ve ülkesel yerleş­

me yapısı ile ilgili her türlü toplumsal, eko­

nomik, kültürel ve fiziksel araştırmaları bir bütün ve bütünün parçaları halinde yap­

mak, konut alanları, endüstri alanları, hiz­

met alanları, rekreasyon, serbest ve yeşil alanlar, ulaşım vb. ile ilgili olarak envan­

ter çalışmaları yapmak; planlama, tasar­

lama, düzenleme ve uygulama faaliyetlerine veri ve direktif oluşturacak ölçütlerin be­

lirlenmesini sağlamak; tarihi sit ve kentle­

rin, eski kent mekanlarının, tarihi dokusu­

nu korumak, sıhhileştirmek ve geliştirmek amacı ile envanter çalışmaları yapmak;

yukarıda belirtilen konularda bilimsel in­

celemeleri ve araştırmaları yapmak gibi amaçları içermektedir.

Amaçlar konusunda daha ayrıntılı ve üyelik koşulları hakkında ki bilgiler Oda­

mız sekreterliğinden temin edilebilir.

__________ - ______________ ____ Sayfa : 5

G üllüm üze” Teknik Kongresi Y apılıyor

Türk AlüicnJis ve Aliı s ı r Odaları Bi t­

liği Yüncüm kurulunca bu yılın çalışma progr amına a h u m ■ ( umh u rg et T en Giinü- mû/A Teknik Kongresi l'.T.l Ekim a;, m i 'kic.'-i yarısında toplanacaktır. Kongrenin

’..paşamı >u dür; ana ba , i ıhın l.ıplanmakta-

, -dır.

\

1. Tarım. Orman, fJnyvaimıltk 2. Maden. Sanayi. Enerji

3. Kentleşme. Y andaşına. Çevre, l'laşını

•1. Mühendisiik. .Mimarlık

Konma- hazırlık çalışmaları lıeı* ana

başlık için ilgili oda temsilcilerinden oluşan alt komitelerle, odaların temsilcilerinden oluşan bir üst komite tarafından yürütül­

mektedir.

Kongrenin amacı, yalnızca TMMOB’in açıklanan başlıklar altındaki birikiminin ortaya konması ile sınırlı olmayıp, bu konu­

larda çeşitli çevrelerde oluşan birikimin, konuların değişik boyutlarının ortaya kon­

masıdır.

Alt komiteler şu ana kadar tartışılma­

sı istenen konularda sunulacak tebliğlerle

bunları sunacak tebliğcilerden bir bölümünü saptayarak üst komiteye iletmiş bulunmak­

tadır. Kongre boyunca tebliğlerin yamsıra, panel, dia gösterisi, fotoğraf sergisi gibi et­

kinliklere de yer verilmesi için gerekli ha- z!ılıklar yapılmaktadır.

Kongre çerçevesinde tasarlanan teb­

liğ, panel, gösteri vb. etkinliklerin bir bö­

lümü kesinleşmiş olmakla .birlikte kesin program Ağustos ayı sonunda belirlenecek, buna göre kongre dört ya da beş gün ola­

rak Ekim ayının ikinci yarısında saptana­

cak bir tarihte toplanacaktır.

Sayfa : 6- ŞPMMO HABER BÜLTENİ

TEZ ÖZETİ

■ 67S5/1605

SAYILI İMAR YASASININ

42,

MADDESİNE ELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM.

Ömer KIR AL, 13.1.1981 (IX+ 104 s.)

TEZ YÖNETİCİSİ : TUĞRUL AKÇURA Tez günümüz imar mevzuatı çerçeve­

sinde imar planlarının uygulanması ama­

cıyla yapılması gereken resen parselasyon planlarının irdelemesini amaçlamaktadır.

Bu irdeleme sürecinde resen parselasyon planlar mm tarihsel gelişmesinden hareket­

le günümüzdeki işleyişi ele alınmakta ve günümüzdeki işleyiş örnek olaylarla açık­

lanmaya çalışılmaktadır. 6785/1605 sayılı İmar yasasının 42. maddesi ile belediyele­

re, imar planlarının gerçekleşmesini sağ­

lamak amacıyla arazi ve arsaların resen birleştirilmesi, ayrılması ve hisseli yada hissesiz olarak imar parselleri durumuna getrilerek eski sahiplerine dağıtabilme yet­

kisini vermektedir .

Bu işlemler sırasında belediyeler, yol ve yeşil alanlar için alanın % 25 ine kadar bir kısmım bedelsiz olarak ayırabilmektedir. İş­

te bu yetkiyle belediyeler imar planlarına göre, kentsel alandaki arsa ve arazileri, sa­

hiplerinin olurunu almaksızın imar parsel­

leri durumuna dönüştürme olanağına sahip tirler. Bu olanağa karsın resen parselasyon planlarının günümüzde yaygın olarak kulla­

nılmadığı tahmin edilmektedir. İmar plan­

lama sürecini ve kentlerin gelişmelerini eleştiren bazı yazarlar bu yöntemin kulla­

nılmasını savunarak planlı bir gelişmenin sağlanacağını belirtmektedirler. Ancak gü­

nümüzde gerek imar planlama sisteminin özellikleri ve gerekse kentlerin gelişmesinin özellikleri, bu türden savları doğrulama- maktadır. Bugün imar planlama sistemiyle kentlerin gelişmesi denetlenememektedir.

Plana rağmen parselasyonlarla gecekondu­

laşma, kaçak apartmanlaşma vesaire büyük kentlerde % 60 dan fazla bir, yer tutmakta­

dır. Ayrıca plana göre rızai parselasyon türünden mevzi plan ve parselasyonlar imar planı sınırları dışında odak noktaları yaratarak çevrelerinde yerleşme talepleri oluşturmaktadır- Diğer yandan, kentlerde giderek yaygınlaşan hisseli tapu türü mül­

kiyetlerin olduğu bölgelerde, 42. madde uy­

gulaması (resen parselasyon) sonucu elde edilen imar parselleri çok miktarda hisse- lendirildiği için, bu bölgelerin gelişmesi ola­

naksız duruma gelmektedir.

Özellikle büyük kentlerin mekansal bi­

çimlenişlerinde, büyük ölçüde gecekondu­

laşma, kaçak apartmanlaşma türü yerleş­

melerin üzerinde yer aldığı plana rağmen rızai parselasyonlar ve mevzii planlar yo­

luyla toplu konut girişimleri, konut koopera­

tifleri, sanayi girişimleri türü yerleşimlerin üzerinde yer aldığı plana göre rızai parse­

lasyon planlarıyla, imar planının önerdiği gelişmenin sağlanması ve denetlenmesi gi­

derek olanaksız bir duruma gelmektedir.

«5 HAZİRAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ DEĞİŞEN ÇEVRE KAVRAMI VE PLAN­

LAMA SEMPOZYUMU», isimli kitap, oda­

mız kitaplığına konmuştur. Söz konusu, ki­

tap, Ege Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fa­

kültesi, Kent Planlama Bölümünün, İzmir Metropoliten Alan Nazım Plan Bürosunun yardımıyla hazırladığı sempozyumdaki teb­

liğleri içermektedir. Kitap’ta Dr. Tayfun Taner’in, «Planlamayı Planlamak», Dr. Or- can Gündüz’ün «Fiziksel Planlama Çalışma­

larında Çevreselci Yaklaşım», Dr. Bozok Özerdimün «Kentsel Çevre ve İnsan», Prof.

Dr. Ahmet Samsunlu, Ass. Davut Özdağlar’m

«Metropoliten Şehir Planlamasında Endüst­

ride Oluşan Artık Suların Bir Faktör Ola-

Ç /+ İ 1

(Sayfa T den Devam) zamanı gelmiştir. Mesleğimizi doğrudan il­

gilendiren pek çok gelişme söz konusudur ve bu gelişmelere ŞPMMO Yönetim Kuru­

lu doğrudan ve dolaylı olarak katkı koymak, kararlılığı udadır.

Hepimizin ŞPMMO çatısı altında derle­

nip toparlanmasının gereği , önadadır.

ŞPMMO Yönetim Kurulu üyelerinin maddi ve manevi desteği olmaksızın üyelerimizi ve tüm toplumu doğrudan ilgilendiren mes­

leki gelişmeleri izlemek, yorumlamak, kat­

kı koymak gibi eylemleri yürütecek güçten yoksundur.

Hepimizin başta il ve işyeri temsilcilik­

leri olduğu halde dinamizm içinde olması ve ŞPMMOiıa katkıda bulunması kaçınılmaz­

dır.

• Yönetim Kurulu üyelerinden gelecek yönlendirmeleri değerlendirecek ve bir • program çerçevesinde şehir ve bölge plan­

lama mesleğinin tek sesi olarak tabandan gelen güdüleri daha üst makamlara iletme­

ye çalışacaktır.

Katkılarınızı bekler, saygılarımızı sunarız.

rak Yeri» Doç. Dr. Ertuğrul Erdim’in «Katı Artık Giderilmesinin Planlaması», Hanefi Caner’in «Kıyı Bandı, Doğal ve Tarihi Çev­

re Düzeni Üzerine» Dr. Güneş Gür'ün "«Ener­

ji, Çevre ve Ulaşım», Aysel Bayraktar’m

«Çevre Koruma ve Peyzaj Planlaması», Dr- ümit Erdem’in, «Tarımsal Toprakların Ko­

runması ve Çevre Kirliliği». Doç. Dr. Meh­

met

Köseoğlu,

Dr.

M.

Bülent Özkan’ın,

«Rekreasyonel Yönden Değerlendirme Yön­

temleri», Doç. Dr. Mehmet Ayan’m «Çevre Sorunu Açısından Hızlı Nüfus Artışı ve Kent­

leşme», Cengiz Soğancıoğlıı’nun «Kıyıları­

mızdaki Yanlış Kullanımlar». Prof. Dr. Tuğ­

rul Özgür’ün «Toplum Sağlığı Açısından Çev­

re» isimli tebliğleri yer almaktadır.

K İ T A P T A N I T I M !

Ş P M M O ÜYELERİNE,

M İM A R L A R O D A SI İLE YAPILAN A N L A Ş M A Y A G Ö R E Ü YELER İM İZ M İM A R L IK D E R G İSİN İ % 50 İNDİRİM |

Lİ ALABİLECEKTİR. 5

' İ

S

TMMOB Şehir Planlama Mimar ve Mühendisleri Odası Yayın Organı Bask. ERK Basımevi — Tel. : 30 39 16 İlân Koşulları : Sütun etn’si : 175 TL.

1/2 Sayfa 7.500 TL. Tam Sayfa 14.500 TL. Yayın ve Kültür faaliyetleri ilanlarında % 20 indirim yapılır.

26 HAZİRAN 1981 GİDECEĞİ

Y ER :

G Ö N D E R E N : T M M O B ŞE H İR P LA N LA M A

MİMAR

VE M Ü H E N D İSL E R İ O D A SI

Konur Sok. No. 4/4-06

Y CTiişehiı'/ANKARA