CİRO, TAKAS, KREDİ KARTI İŞLEMLERİNE AİT ÖRNEKLER 10 //02/2020

(1)

CİRO, TAKAS, KREDİ KARTI İŞLEMLERİNE AİT ÖRNEKLER 10 //02/2020 1. 10.02.2020 tarihinde işletmenin alınan çekler hesabında bulunan 18.04.2020 vadeli

çeki 20.04.2020 vadeli satıcılar hesabında yer alan 8.000 TL borcuna karşılık ciro edilmiştir.

2. 12.02.2020 tarihinde işletme 12.06.2020 vadeli 12.000 ticari borcuna karşılık 8.000 TL maliyetli ticari malı vermiştir. KDV %18 ‘dahildir.

3. 15.02.2020 tarihinde şirket %18 KDV hariç 4.000 TL ticari malı tek sliple satmıştır.

4. 15.02.2020 tarihinde %18 KDV hariç 4.000 TL ticari malı kredi kartıyla 6 eşit taksitle satmıştır.

5. 17.02.2020 tarihinde şirket kredi kartı sliplerini bankaya götürerek tahsil etmiştir.

Tahsilat tutarını mevduat hesabına yatırmıştır.

6. 17.02.2020 tarihinde şirket kredi kartı sliplerini bankaya götürmüştür. Kredi kartı sliplerini 500 TL banka komisyonu ödeyerek mevduat hesabına yatırmıştır.

7. 20.02.2020 tarihinde şirket tek sliple %8 KDV dahil 700 TL işyerinde kullanılmak üzere kırtasiye ve çay, bisküvi satın almıştır.

8. 15.03.2020 tarihinde şirket 200 TL kredi kartı borcunu mevduat hesabından ödemiştir.

9. 01.04.2020 tarihinde şirket 50 TL gecikme faiziyle geri kalan 500 TL’lık kredi kartı borcunu 550 TL olarak mevduat hesabından ödemiştir.

1 10.02.2020 320. Satıcılar Hesabı 101. Alınan Çekler

Alınan çekin borca ciro edilmesi

8.000

2 12.02.2020

621 Satılan Ticari Malların Maliyeti 153 Ticari Mallar

Satış maliyeti

8.000

3 12.02.2020 320 Satıcılar

600 Yurtiçi Satışlar 391 Hesaplanan KDV Satış kaydı

12.000

10.170 1.830

(2)

4 15.02.2020 105 Kredi Kartı Slipleri 600 Yurtiçi Satışlar 391 Hesaplanan KDV Tek sliple satış kaydı

4.720

4.000 720

5 15.02.2020 105 Kredi Kartı Slipleri 600 Yurtiçi Satışlar 391 Hesaplanan KDV 6 sliple satış kaydı

4.720

4.000 720

6 17.02.2020 102 Bankalar

105 Kredi Kartı Slipleri Kredi kartı tahsilatı

4.720

7 17.02.2020 102 Bankalar

780 Finansman Giderleri

105 Kredi Kartı Slipleri

Kredi kartından komisyon ödenerek tahsilat

4.220 500

4.720

8 20.02.2020 770. Genel Yönetim Giderleri 191 İndirilecek KDV

325 Kredi Kartı Slipleri

Kredi kartıyla satın alınan kırtasiye v.b.

648 52

700

9 15.03.2020 325 Kredi Kartı Slipleri 102 Bankalar Kredi kartı borcunun ödenmesi

200

10 01.04.2020 325 Kredi Kartı Slipleri 780 Finansman Giderleri 102 Bankalar

Kredi kartı borcunun gecikme bedeliyle ödenmesi

500 50

550

(3)

24 MALİ DURAN VARLIKLAR İŞLEMLERİNE AİT ÖRNEKLER I 17 /02/2020 24. MALİ DURAN VARLIKLAR

Uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklar nedeniyle elde tutulan uzun vadeli menkul kıymetlerle veya paraya dönüşme niteliğini kaybetmiş uzun vadeli menkul kıymetler bu grupta izlenir. Ayrıca, diğer bir işletmeye veya bağlı ortaklığa ortak olmak amacıyla edinilen sermaye payları da bu grupta yer alır. Bu grup aşağıdaki hesapları kapsar.

240. BAĞLI MENKUL KIYMETLER

İştiraklerdeki sermaye payları hesabında aranan asgari yüzdeleri taşımadığı için iştirakler hesabında izlenemeyen, ancak uzun vadede elde tutulması amaçlanan hisse senetleri ile hisse senetleri dışında kalan ve uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklarla veya paraya dönüşme niteliği kaybolduğu için elde tutulan menkul kıymetler bu hesapta izlenir.

İşleyişi :

Bu menkul kıymetler elde edildiğinde veya bu gruba devredilmesi gerektiğinde "240. Bağlı Menkul Kıymetler Hesabı"na borç; elden çıkarıldığında bu hesaba alacak kaydedilir.

241. BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)

Bağlı menkul kıymetlerin; borsa veya piyasa değerlerinde önemli ölçüde yada sürekli olarak değer azalması olduğu tespit edildiğinde; ortaya çıkacak zararların karşılanması amacı ile ayrılması gereken karşılıkların izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Dönen varlıklar grubundaki "119. Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı"nda açıklanmıştır.

242. İŞTİRAKLER

İşletmenin, doğrudan veya dolaylı olarak diğer şirketlerin yönetimine ve ortaklık politikalarının belirlenmesine katılmak üzere edindiği hisse senetleri veya ortaklık paylarının izlendiği hesaptır. İştirakler hesabı, bir ortaklıktaki en fazla % 50 oranında olan sermaye payları veya oy haklarının izlenmesinde kullanılır.

İştirak edilen ortaklıklarda iştirak ilişkisinden bahsedebilmek için sermaye payı dikkate alınmaksızın sahip olunan oy hakkı veya yönetime katılma hakkının en az % 10 oranında bulunması gerekir.

(4)

İşleyişi :

İştirak için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse senedi edinildiğinde hesaba borç, elden çıkarılmalarında alacak kaydedilir.

243. İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ (-) İştiraklerle ilgili sermaye taahhütlerinin izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

İştirak için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda "242. İştirakler Hesabı"ı karşılığında bu hesaba alacak, taahhüt yerine getirildikçe de hesaba borç kaydedilir.

244. İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) İştirak paylarının borsa veya piyasa değerinde sürekli ya da önemli ölçüde meydana gelen değer azalmalarının izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Ayrılması kararlaştırılan değer azalma karşılıkları "654. Karşılık Giderleri Hesabı"na gider kaydı suretiyle bu hesaba alacak; kendisine karşılık ayrılmış olan iştirak payı elden çıkartıldığında veya değer düşüklüğünün gerçekleşmemesi halinde ise "644. Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı"na gelir kaydı suretiyle hesaba borç kaydedilir.

245. BAĞLI ORTAKLIKLAR

İşletmenin doğrudan veya dolaylı olarak yüzde 50 oranından fazla sermaye ya da oy hakkına veya en az bu oranda yönetim çoğunluğunu seçme hakkına sahip olduğu iştiraklerin sermaye paylarının izlendiği hesaptır. Bağlı ortaklığın sahipliğinin belirlenmesinde yukarıdaki kıstaslardan, yönetim çoğunluğunu seçme hakkı, esas alınır.

İşleyişi :

Bağlı ortaklık için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse senedi edinildiğinde hesaba borç, ortaklık paylarının elden çıkarılmasıyla alacak kaydedilir.

246. BAĞLI ORTAKLIKLARA SERMAYE TAAHHÜTLERİ (-) Bağlı ortaklıklarla ilgili sermaye taahhütlerinin izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Bağlı ortaklık için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda "245. Bağlı Ortaklıklar Hesabı"

karşılığında bu hesaba alacak, taahhüt yerine getirildikçe de hesaba borç kaydedilir.

(5)

247. BAĞLI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)

Bağlı ortaklığa iştirak paylarının borsa veya piyasa değerinde, sürekli ya da önemli ölçüde meydana gelen değer azalmalarının izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Ayrılması kararlaştırılan değer azalma karşılıkları, "654. Karşılık Giderleri Hesabı"na gider kaydı suretiyle bu hesaba alacak; kendisine karşılık ayrılmış olan bağlı ortaklık sermaye payı elden çıkartıldığında veya değer düşüklüğünün gerçekleşmemesi halinde ise "644.

Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı"na alacak kaydı suretiyle hesaba borç kaydedilir.

248. DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR

Yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmayan diğer mali duran varlıkların izlendiği hesaptır.

249. DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR KARŞILIĞI (-)

Diğer mali duran varlıkların değerinde, sürekli ya da önemli ölçüde meydana gelen değer azalmalarının izlendiği hesaptır.

1. 20.02.2020 tarihinde şirket BİST nominal değeri 7.000 TL Koç Holding A.Ş.’nin hisselerini 12.000 TL satın almıştır. Uzun vadeli yatırım yapmayı amaçlamaktadır.

Aracı kuruma 0,01 oranında komisyon ödenecektir. Şirketin bankada 60.000 TL vardır. T+2 de ödeme yapılmıştır.

2. 25.02.2020 tarihinde şirketin 110 Hisse Senetleri hesabında bulunan 5.000 TL maliyetli Başarı Sağlık Hizmetleri A.Ş. BİST hisse satışları belirsiz bir süre durdurulmuştur.

3. 29.02.2020 tarihinde şirket 300.000 TL sermaye kurulmakta olan Zengin Kırtasiye Ltd. Şir.’ne 45.000 TL sermaye taahhüdünde bulunmuştur. Sermaye taahhüdünü 20.03.2020 tarihinde nakit olarak ödeyecektir.

4. 15.04.2020 tarihinde şirket Zengin Kırtasiye Ltd. Şir.’nin %5 sermaye payını 3.000 TL peşin satmıştır.

5. 15.05.2020 tarihinde şirket bağlı menkul kıymetlerde yer alan hisse senetlerini 10.000 TL satmıştır.

(6)

1 20.02.2020 240 Bağlı Menkul Kıymetler 336 Diğer Çeşitli Borçlar

Koç Holding A.Ş. Hisse senedi satın alınması

12.000

2 24.02.2020

653 Komisyon Giderleri 336 Diğer Çeşitli Borçlar 102 Bankalar

Koç Holding A.Ş. Hisse senedi bedellerinin ödenmesi

120 12.000

12.120

3 25.02.2020

240 Bağlı Menkul Kıymetler 110 Hisse Senetleri

BİST satış özelliğini kaybeden hisse senedi

5.000

4 25.02.2020

654 Karşılık Giderleri

241 Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı

Karşılık ayrılması

5.000

5 29.02.2020

242 İştirakler

243 İştirakler Sermaye Taahhütleri

%15 sermaye taahhüdü

45.000

6 20.03.2020 243 İştirakler Sermaye Taahhütleri 102 Bankalar

Sermaye taahhüdünün ödenmesi

45.000

7 15.04.2020

102 Bankalar

242 İştirakler

679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar İştirak hisselerinin %5 satılması

3.000

2.250 750

(7)

8 15.05.2020 102 Bankalar

689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar

241 Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı

240 Bağlı Menkul Kıymetler

644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Bağlı menkul kıymetlerin satılması

10.000 2.000 12.000

12.000 12.000

24 MALİ DURAN VARLIKLAR İŞLEMLERİNE AİT ÖRNEKLER II 24 /02/2020 640. İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ

İşletmelerin sermayelerine katıldıkları iştiraklerden elde ettikleri temettü gelirlerinin izlendiği hesaptır. Hisse senedi ve tahvil gibi menkul kıymet satışından doğan kârlar ya da zararlar bu hesaba alınmaz.

641. BAĞLI ORTAKLIKLARDAN TEMETTÜ GELİRLERİ

İşletmenin bağlı ortaklıklarından elde ettikleri temettü gelirlerinin izlendiği hesaptır.

181. GELİR TAHAKKUKLARI

Üçüncü kişilerden tahsili ya da bunlar hesabına kesin borç kaydı hesap döneminden sonra yapılacak gelirlerin, içinde bulunan döneme ait olan kısımlarının izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Dönem sonlarında, döneme ait olarak hesaplanacak tutarlar ilgili hasılat ve gelir hesapları karşılığında bu hesaba borç kaydedilir. Sonraki dönemde, alacakların kesinleşmesiyle hesaptaki tutarlar bu hesabın alacağına karşılık ilgili hesapların borcuna geçirilerek kapatılır.

1. 28.05.2020 tarihinde şirketin bağlı ortaklığı 1.000.000 TL sermaye artırımına gitmiştir. Şirketimizin sermaye artırımında 0,65 oranında taahhütte bulunmuştur.

Taahhüdünü 13.07.2020 tarihinde peşin olarak gerçekleştirecektir. Mevcut bağlı ortaklık hisse senetleri 300.000 TL’dir.

2. 13.07.2020 tarihinde şirket bağlı ortaklık sermaye taahhüdüne karşılamak için 2 yıl vadeli yıllık 0,12 faiz oranıyla işletme kredisi kullandı. Bu kredi kullanımı için bankaya 1.100 TL komisyon ve dosya masrafını mevduat hesabından ödendi.

3. 14.08.2020 tarihinde şirket almış olduğu kredi anaparasını 24 ay sonra ödeyecektir.1 aylık kredi faizini mevduat hesabından ödemiştir.

4. 14.09.2020 tarihinde şirket banka ile yaptığı sözleşme de aylık 31.200 TL taksit ödemeye başlamıştır. Geri kalan aylarda da aynı ödemeyi yapacaktır.

(8)

5. 18.03.2021 tarihinde iştirakimiz Zengin Kırtasiye A.Ş. 2020 yılı kar dağıtımında şirkete 8.000 TL temettü ödeyeceğini bildirmiştir. Temettü ödemesi 22.03.2021 tarihinde yapılacaktır.

6. 22.03.2021 tarihinde temettü hesaba yatmıştır.

7. 25.03.2021 tarihinde şirketin bağlı ortaklığı 2020 yılı kar dağıtımında şirkete 12.000 TL temettüyü banka hesabına yatırmıştır.

17.03.2021 tarihinde İktisat İhracat A.Ş. 2020 yılı Genel Kurul toplantısını yapmıştır.

8.500TL temettü ödemesini 18.04.2021 tarihinde yapacağını bildirmiştir.

1 28.05.2020

245 Bağlı Ortaklıklar

246. Bağlı Ortaklıklar Sermaye Taahhütleri Sermaye artırımına 0,65 oranında taahhütte

bulunması

650.000

2 13.07.2020

246. Bağlı Ortaklıklar Sermaye Taahhütleri 400. Banka Kredileri 2 yıl vadeli işletme kredisi kullanılması

650.000

3 13.07.2020

102 Bankalar

Kullanılan kredi banka komisyon ve dosya gideri

1.100 1.100

4 14.08.2020

102 Bankalar Kullanılan kredinin 1 aylık faizi

6.500 6.500

5 14.09.2020

400 Banka Kredileri 780 Finansman Giderleri

102 Bankalar

Kullanılan krediye aylık 31.200 TL faiz ödenmesi

28.260 2.940

31.200

(9)

6 18.03.2021 181. Gelir Tahakkukları

640 İştirakler Temettü Gelirleri

İştirakin 2020 yılı temettü ödemesini bildirmesi

8.000 8.000

7 22.03.2021

102 Bankalar

181. Gelir Tahakkukları Temettünün hesaba yatması

8.000 8.000

25.03.2021 102 Bankalar

641. Bağlı Ortaklıklar Temettü Gelirleri Bağlı Ortaklığın temettüyü hesaba yatırması

12.000 12.000

25 MADDİ DURAN VARLIKLAR İŞLEMLERİNE AİT ÖRNEKLER I 02 /03/2020 25. MADDİ DURAN VARLIKLAR

İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlık kalemlerinin ve bunlarla ilgili birikmiş amortismanların izlendiği hesap grubudur. Bu grupda aşağıdaki hesaplar yer alır.

250. ARAZİ VE ARSALAR

İşletmeye ait her türlü arazi ve arsaların izlendiği hesaptır.

251. YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ

Herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için; yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş her türlü yol, hark, köprü, tünel, bölme, sarnıç, iskele vb. yapıların izlendiği hesaptır.

252. BİNALAR

Bu hesap işletmenin her türlü binaları ve bunların ayrılmaz parçalarının izlendiği hesaptır.

253. TESİS, MAKİNA VE CİHAZLAR

Üretimde kullanılan her türlü makine, tesis ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçlerinin (Konveyör, Forklift vb) izlendiği hesaptır. Bu hesap kullanım amaçlarına ve makine çeşitlerine göre bölümlenebilir.

254. TAŞITLAR

İşletme faaliyetlerinde kullanılan tüm taşıtların izlendiği hesaptır. Ulaştırma sektöründe hizmet üretimi amacıyla kullanımda olan tüm taşıt araçları da bu hesapta izlenir. Ancak.

ulaştırma sektöründe ana üretimde kullanılan taşıt araçlarının toplam tutarı bilanço dipnotlarında gösterilir.

(10)

255. DEMİRBAŞLAR

İşletme faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi maddi varlıkların izlendiği hesaptır.

256. DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR

Yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmayan diğer maddi duran varlıkların izlendiği hesaptır.

İşleyişleri :

Maddi duran varlıklar hesapları satınalma, devir, inşa veya imal bedelleriyle borçlandırılır.

Satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise, alacak kaydı ile hesaplardan çıkarılır.

258. YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR

İşletmede, yapımı süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılacak olan, her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerle ilgili harcamaların izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Yapılmakta olan yatırım projelerine direkt ve endirekt şekilde gelen harcamalar bu hesaba borç: tamamlanan yatırım bedelleri ilgili maddi duran varlık hesabına borç kaydedilerek, bu hesaba alacak kaydedilir.

259. VERİLEN AVANSLAR

Yurt içinden veya yurt dışından satınalınmak üzere sipariş edilen maddi duran varlıklarla ilgili olarak yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır. Sipariş avansıyla ilgili giderleri de kapsar.

İşleyişi :

Ödeme yapıldığında hesaba borç: sipariş edilen malzeme teslim alındığında ilgili hesabın borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.

1. 02.03.2020 tarihinde şirket kullanmak amacıyla 0,18 KDV hariç 9.000.TL’ye buzdolabı, masa ve sandalye satın almıştır. Ödemeyi 3 eşit taksitte yapacaktır.

Şirketin kasasında 10.000 TL banka hesabında 30.000 TL bulunmaktadır.

2. 05.03.2020 tarihinde şirket 0,18 KDV dahil 900.- TL bir yazıcı satın almıştır.

Bedelini peşin ödemiştir. Bu yazıcının bedeli 2020 yılı gider yazma tutarı içerisinde olduğu için giderleştirmiştir.

3. 10.03.2020 tarihinde satın alacağı 40.000 TL ofis için 5.000 TL avansı Folkart A.Ş.’ye banka hesabından EFT yapmıştır.

(11)

4. 17.03.2020 tarihinde şirket 3 yıl vadeli banka kredisiyle 100.000 TL bir arsa satın almıştır. Satın alma sırasında 2.000 TL gider banka hesabından ödenmiştir.

5. 20.03.2020 tarihinde şirket satın aldığı arsanın proje çizimleri için 4.000 TL avans banka hesabından ödenmiştir.

6. 25.03.2020 tarihinde şirket avans verdiği ofisi Folkart A.Ş. 0,18 KDV dahil 10 ay vadeyle satın almıştır. İlk ay taksiti verilen avans mahsup edilerek banka hesabından ödenmiştir.

7. 31.03.2020 tarihinde Mart ayı KDV tahakkuku yapılmıştır.

8. 01.04.2020 tarihinde yapacağı bina için 45.000 TL 0,18 KDV hariç inşaat malzemesi almıştır. İnşaat malzemeleri için 3 ay vadeli çek düzenleyip vermiştir.

1 02.03.2020

255 Demirbaşlar 191 İndirilecek KDV

336 Diğer Çeşitli Borçlar Demireşya satın alınması

9.000 1.620

10.620

2 05.03.2020

770 Genel Yönetim Giderleri 191 İndirilecek KDV

100 Kasa

Satın alınan yazıcının gider hesabına kaydı

763 137

900

3 10.03.2020

259 Verilen Avanslar 102 Bankalar EFT yapılan avans bedeli

5.000

4 17.03.2020

250 Arsa ve Araziler

770 Genel Yönetim Giderleri 400 Banka Kredileri 102 Bankalar

Kredi ile arsa satın alınması ve gider yapılması

100.000 2.000

5 20.03.2020

259 Verilen Avanslar 4.000

(12)

102 Bankalar

Yapılan avans ödemesi

4.000

6 25.03.2020

252 Binalar

191 İndirilecek KDV

336. Diğer Çeşitli Borçlar Folkart A.ş. satın alınan büro bedeli

33.898 6.102

40.000

7 25.03.2020

336. Diğer Çeşitli Borçlar

259 Verilen Avanslar Büroya ait ilk taksitin ödenmesi

4.000

8 31.03.2020

190 Devreden KDV

191 İndirilecek KDV Mart ayı KDV tahakkuku

7.859 7.859

9 01.04.2020

258.Yapılmakta Olan Yatırımlar 191 İndirilecek KDV

103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri İnşaat malzemesi satın alınması

45.000 8.100

53.100

25 MADDİ DURAN VARLIKLAR İŞLEMLERİNE AİT ÖRNEKLER II FİNANSAL KİRALAMA VE YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 09 /03/2020

301. FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR

Bu hesap, kiracıların finansal kiralama yapanlara olan ve vadesi 1 yılı geçmeyen borçlarının izlendiği hesaptır.

İşleyişi:

Finansal kiralama sözleşme tutarı bu hesaba alacak, finansal kiralamaya konu olan ilgili varlık hesabına kira ödemelerinin bugünkü değeri ile borç ve bu iki tutar arasındaki fark da

“302-Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri” hesabına borç kaydedilir.

302. ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ(-) Finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan borçlar ile kiralanan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz ödenmemiş finansal kiralama borçlanma maliyetlerinin izlendiği hesaptır.

İşleyişi:

(13)

Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamaya konu olan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark “Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri” olarak bu hesaba borç kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz giderleri tutarları bu hesaba alacak

“66-Borçlanma Maliyetleri” hesap grubunda ilgili borçlanma gideri hesabına borç olarak kaydedilir.

780. Finansman Giderleri Hesabı :

İşletme faaliyetlerinin aksamadan yürütülebilmesi amacıyla borçlanılan tutarlarla ilgili faiz, kur farkları, komisyon ve benzeri giderler bu hesaba borç kaydedilir.

9. 15.04.2020 tarihinde şirket satın alacağı üretim makinesi için leasing şirketi ile 12 aylık bir sözleşme imzalamıştır. Makinenin peşin bedeli 10.000 TL leasing şirketine 13.600 TL olarak ödenecektir. Aylık taksit ödemeleri her ayın 15’inde yapılacaktır.

10.15.05.2020 tarihinde şirket leasing şirketine aylık 1.134 TL taksitini bankadaki mevduat hesabından ödemiştir.

11. 16.05.2020 tarihinde inşaat firması proje çizimini tamamlamış. 0,18 KDV dahil 8.600 TL fatura teslim etmiştir. Avans mahsup edildikten sonra kalan borç 2 ay içerisinde ödenecektir.

12. 18.05.2020 tarihinde yapılmakta olan bina tamamlanmıştır.

13. 25.05.2020 tarihinde şirket Folkart A.Ş.’ne 2 aylık taksitini banka hesabından ödemiştir.

14. 30.05.2020 tarihinde şirket genel müdürün kullanması için %18 KDV hariç 40.000 TL bir binek otosunu 12 ay vadeli taşıt kredisiyle taşıma işlemlerinde kullanmak üzere 23.600 TL %18 KDV dahil bir kamyoneti 18 ay vadeli taşıt kredisiyle almıştır.

10 15.04.2020

253. Tesis Makine ve Cihazlar

302. Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri 301. Finansal Kiralama İşlemlerinden

Borçlar

12 aylık yapılan finansal kiralama sözleşmesi

10.000 3.600

13.600

11 15.05.2020

301. Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar 102 Bankalar

Finansal kiralama şirketine yapılan aylık ödeme

1.134

(14)

12 15.05.2020 780 Finansman Giderleri

302. Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri

Aylık finansman gideri devri

300

13 16.05.2020

258 Yapılmakta Olan Yatırımlar 191 İndirilecek KDV

259 Verilen Avanslar 336 Diğer Çeşitli Borçlar Projenin teslimi

7.289 1.311

4.000 4.600

14 18.05.2020

252. Binalar

250 Arsa ve Araziler

258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Bina inşaatının tamamlanması

152.289

100.000 52.289

15 25.05.2020

336. Diğer Çeşitli Borçlar

259 Verilen Avanslar 102 Bankalar Büroya ait 2 aylık taksitin ödenmesi

8.000

1.000 7.000

16 30.05.2020

254. Taşıtlar

254.01 Binek Otosu 47.200 254.02 Kamyonet 20.000 191 İndirilecek KDV

300 Banka Kredileri 400 Banka Kredileri

Binek otosu ve kamyonet satın alınması

67.200

3.600

47.200 23.600

(15)

25 MADDİ DURAN VARLIKLAR İŞLEMLERİNE AİT ÖRNEKLER III AMORTİSMANLAR VE YENİLEME FONU 23/03/2020 (16-19/03/2020 TARİHLERİNDE DERS YAPILMADI)

Neden Amortismanın Ayrılır?

İşletmenin kullandığı maddi duran varlıklar kullanımdan dolayı eskir, aşınır, yıpranır ve değeri düşer. Amortisman ayırmak bir anlamda eskiyen maddi duran varlığın yerine yenisi alınacağı zamana fon oluşturmaktır. Satın alırken ödenen tutar faydalı ömür süresince amortisman adı altında bir gider yazılarak taksit taksit geri alınmış olur. Ayrıca her yıl ayrılan amortisman tutarına karşılık gelen vergi tutarı kadar da işletmeden daha az vergi ödeneceği için nakit çıkışı az olacaktır. Ayrılan amortisman kadar bir nakit bankada ya da kasada bloke edilmez. Nakit çıkışı gerektirmeyen bir giderdir. Nakit çıkışı maddi duran varlık satın alındığında ödenir.

Amortismanın Konusuna Neler Girer?

İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269'uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen maddi duran varlıklar, alet, edavat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin amortisman konusuna girer (Vergi Usul Kanunu Madde 313).

Boş arsalara amortisman hesaplanmaz. Üzerine bina yapıldığında da arsalar amortisman dışında tutulur.

Ancak:

1. Tarım işletmelerinde yetiştirilen meyvalık, dutluk, fındıklık, zeytinlik ve güllüklerle incir bahçeleri ve bağlar gibi tarım tesisleri,seralar ;

2. İşletmede inşa edilmiş olan her nev'i yollar ve harklar; amortismana tabi tutulur.

2020 Yılı için KDV hariç 1.400.- TL aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. Örneğimizdeki 900.- TL alınan yazıcı bu kapsamda değerlendirilmiştir.

Amortismanın Ne Zaman Hesaplanır?

İşletmelerde hesap döneminin sonunda dönem sonu işlemlerinde yıllık olarak hesaplanır.

Aylık olarak hesaplanmak istenirse 12 ‘ye bölünerek aylık tutarı hesaplanır.

Kıst Amortisman :

İşletmelere ait binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır. Aktife girdiği yılda amortisman ayrılmayan süreye karşılık gelen değer, faydalı ömrün son yılında tamamen yok edilir.

Amortisman Hesaplmasına Ne Zaman Başlanır?

İşletmede maddi duran varlığın aktife yani günlük deftere kayıt yapıldığı tarihteki hesap yılından başlanır.

Amortisman Ayırma Süreleri Nasıl Hesaplanır?

Vergi Usul Kanunu’nun 333-335 sayılı tebliğlerinde yer alan listelerdeki maddi duran varlıklara uyan faydalı ömür süresinde ayrılır. İşletmedeki maddi duran varlık bu listelerde yer almıyorsa bağlı olunan vergi dairesince müracaat edilerek yazılı bilgi alınır.

Yıllık Amortisman Oranı Nasıl Hesaplanır?

1/ Faydalı Ömür formülü ile bulunacak olarak orandır.

Her Hesap Döneminde Amortisman Ayırmak Zorunlumudur?

(16)

İşletme faydalı ömrü süresince isterse amortisman ayırır istemezse ayırmaz. Karını azaltmamak, zarar elde etmemek veya zararını artırmamak için amortisman ayırmayabilir.

Faydalı ömrü bittikten sonra ayırmadığı yıllar için amortisman ayıramaz.

İz Değer?

Amortisman ayırma süresi bittikten sonra maddi duran varlığı kullanmaya devam ediyorsa onu 1.-TL gibi bir değer ile göstermesidir. Yanı faydalı ömrü dolmuş maddi duran varlığı hala kullandığı belirtir.

Amortisman Ayırma Yöntemleri Hangileridir?

İşletmeler Normal Amortisman V.U.K. MADDE 315 (Doğrusal Amortisman ) ve Azalan Bakiyeler Usulüyle Amortisman (V.U.K. MÜKERRER MADDE 315) (Azalan Bakiyeler Yöntemi) olmak üzere 2 yöntemde hesaplanır.

1. NORMAL AMORTİSMAN: İlân edilecek oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır. Faydalı ömrü süresince maddi duran varlığın maliyeti (Borç Kalanı)değişmedikçe her yıl aynı tutarda amortisman ayrılır.

2. AZALAN BAKİYELER USULÜYLE AMORTİSMAN:

a) İlk yıl maliyet bedeli üzerinden amortisman ayrılır.

b) İzleyen yıllarda son yıla kadar üzerinden amortisman hesaplanacak değer, önceki yıl ayrılmış olan amortisman indirilerek hesaplanan Net Bilanço Değeridir. Bu değer üzerinden amortismanhesaplanır.

c) Son yıl kalan değerin tamamı o yılın amortismanı olarak ayrılır.

Bu yöntemde uygulanacak amortisman oranı normal amortisman oranının iki katıdır. Ama bu oran hiçbir zaman %50 oranını geçemez.

Bu yöntemde de faydalı ömür normal amortisman yöntemindeki faydalı ömür süresiyle aynıdır.

Amortisman Hesaplandığında Hangi Hesaplar Kullanılır?

Maddi duran varlık nerede kullanılıyorsa o birimdeki maliyet hesaplarına gider kaydı yapılır.

730. GENEL ÜRETİM GİDERLERİ :

İşletmenin üretimi ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt işçilik ve direkt ilk madde ve malzeme dışında kalan giderlerin izlendiği hesaptır. Üretimde kullanılan maddi duran varlıklar için ayrılan amortismanlar kayıt edilir.

740. HİZMET ÜRETİM MALİYETİ

Hizmet işletmelerinde üretilen hizmetler için yapılan giderlerin fiili tutarları bu hesabın horcuna kaydedilir. Hizmet faaliyetlerinde kullanılan maddi duran varlıklar için ayrılan amortismanlar kayıt edilir.

(17)

750. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ :

Üretime devam olunan mamüllerin maliyetlerini düşürmek, satışlarını arttırmak, bulunan yeni üretim çeşitlerinin işletmede kullanılmakta olan yöntem ve işlemlerini geliştirmek ya da yeni yöntem ve işlemler bulmak, üretimde kullanılan teçhizatın yenilerinin ve mevcutlarının geliştirilmesine ilişkin araştırmalar yapmak, satış ve pazarlama faaliyetlerini geliştirmek ve diğer bir deyişle ticari alana uygulanması için yapılan giderlerin kaydedildiği hesaptır. Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanılan maddi duran varlıklar için ayrılan amortismanlar kayıt edilir.

760. PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ :

Mamülün stoklara verildiği ve hizmetin tamamlandığı andan itibaren bu mal ve hizmetlerin alıcılara teslimine kadar yapılan giderler bu hesaba borç kaydedilir. Pazarlama satış ve dağıtım faaliyetlerinde kullanılan maddi duran varlıklar için ayrılan amortismanlar kayıt edilir.

770. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ :

Bir işletmenin yönetim fonksiyonları, işletme politikasının tayini, organizasyon ve kadro kuruluşu, büro hizmetleri, kamu ilişkileri, güvenlik, hukuk işleri, personel işleri, kredi ve tahsilatı da kapsayan muhasebe ve mali işler servislerin giderleri bu hesaba borç kaydedilir.

Genel yönetim faaliyetlerinde ve finansman biriminde kullanılan maddi duran varlıklar için ayrılan amortismanlar kayıt edilir.

257. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

Maddi duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre içerisinde hesaben yok edilebilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır.

İşleyişi :

Ayrılan amortismanlar ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak; satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise hesaba borç, ilgili varlık hesabına da alacak kaydedilir.

Amortisman Kayıt Yöntemleri Hangileridir?

İşletmeler Karşılık Ayırma Yöntemleri ve Yoketme Yöntemi olmak üzere 2 yöntemde ayrırdığı amortismanları muhasebeleştirir..

1. KARŞILIK AYIRMA YÖNTEMİ: Maddi duran varlığın faydalı ömrü süresince ayrılan amortismanlar bir hesapta kayıt edilerek toplanır. Tekdüzen Muhasebe Sistemi bu yöntemi benimsemiştir. 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı vardır.

2. YOKETME YÖNTEMİ: Maddi duran varlığın faydalı ömrü süresince ayrılan amortismanlar her hesap döneminde amortisman ayrılan maddi duran varlığın alacak tarafına kayıt edilir.

(18)

Amortisman Ayrılan Maddi Duran Varlık Satıldığında Hangi Hesaplara Kayıt Yapılır?

Amortisman ayrılan maddi duran varlık satıldığında satılan maddi duran varlık hesabının maliyet bedelinden(Borç Kalanından) ayrılmış amortismanlar (birikmiş amortismanlar) indirilir kalan Net Bilanço Değeri satış tutarı ile karşılaştırılır.

Satış Bedeli < Net Bilanço Değeri aradaki fark zarardır. 689. DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR hesabına kayıt edilir.

Satış Bedeli> Net Bilanço Değeri aradaki fark kardır. 679. DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR hesabına kayıt edilir.

İşletme sattığı maddi duran varlığın yerine satmadan önce yenisini alma kararı verdiyse o zaman elde ettiği karı 679. DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR hesabına değil yenileme Fonu olarak 549. ÖZEL FONLAR hesabına kayıt eder .

Satış yapıldığı için maddi duran varlık ve birikmiş amortismanlar hesapları kapatılır.

549. ÖZEL FONLAR

İşletmede bırakılması ve tasarrufu zorunlu yasal fonlar ile diğer maksatlarla ayrılan fonlar bu hesapta izlenir.

Kullanılmaması durumunda 3. yılın son gününde 679. DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR hesabına devredilerek kapatılır.(OLASILIK 1)

Yenileme fonu hesabı satışın yapıldığı takvim yılını izleyen hesap döneminden itibaren 3 yıl içinde kullanılması gerekir. Üç yıl içinde yeni alınacak maddi duran varlık için ayrılan amortismanından indirilir. .(OLASILIK 2)

Örnek işletmemizin geçen haftalarda maddi duran varlıklara kayıt ettiğimiz maddi duran varlıkları, faydalı ömürleri, yıllık amortisman oranları ve tutarları aşağıdaki şekilde özetlenebilir.

1. 31.12.2020 tarihinde işletme maddi duran varlıklara amortisman ayırmıştır.

2. 31.01.2021 tarihinde işletme demirbaşlarını % 18 KDV dahil 8.000 TL peşin satmıştır.

3. 10.03.2021 tarihinde işletme büroyu yönetim kurulu yeni büro alma kararıyla % 18 KDV hariç 50.000 TL 3 ay vadeli çek karşılığında satmıştır.

(19)

4. 22.05.2021 tarihinde işletme kullandığı kamyoneti %18 KDV hariç 12.000 TL 2 ay vadeli satmıştır.

YENİLEME FONUNU KULLANMA OLASILIKLARI

OLASILIK 1: YERİNE YENİSİ ALINMADI HESAP 31.12.2024 tarihinde KAPATILIR.

OLASILIK 2: YERİNE YENİSİ ALINDI HESAP 31.12.2024 tarihinde KAPATILIR.

1. 15.01.2023 tarihinde işletme %18 KDV hariç 122.000 TL yeni bir büroyu olarak her ay eşit taksitlerle ödenmek üzere 36 ay vadeli satın almıştır.

2. 31.12.2023 tarihinde işletme aldığı büro için amortisman ayırmıştır.

Maddi Duran Varlık ve Kullanıldığı Birim

Maliyeti

(Borç Kalanı) Faydalı Ömür

Yıllık Amortisman Oranı

Amortisman Yöntemi

Yıllık Amortisman Tutarı 255 Demirbaşlar

( Yönetimde – 770 )

9.000 10 yıl 0,10 Normal 900

252 Binalar (Yönetimde- 770)

33.898 +52.289

= 86.187 100.000 TL arsa

amortismana tabi değildir.

50 yıl 0,02 Normal 1.724

253. Tesis Makine ve Cihazlar

(Üretimde- 730)

10.000 5 yıl 0,20 *2 kat

=0,40

Azalan bakiyeler

4.000

254. Taşıtlar 254.01 Binek Otosu ( Genel Müdür- 770)

47.200 30/05/2020

5 yıl 0,20 Normal 9.440

254. Taşıtlar 254.02 Kamyonet (Dağıtım-760)

20.000 4 yıl 0,25 *2 kat

=0,50

Azalan bakiyeler

10.000

2020 YILINDA AYRILAN TOPLAM AMORTİSMANLAR 26.064

(20)

17 31.12.2020 770. Genel Yönetim Giderleri 730. Genel Üretim Giderleri

760. Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri 257 Birikmiş Amortismanlar 2020 yılında ayrılan amortismanlar

12.064 4.000 10.000

26.064 İşletme 2021 yılında satış yaptığı tarihe kadar da amortisman hesaplayabilir. Biz örneklerimizde 31.12.2020 tarihinde ayrılan amortismanı temel aldık.

1 31.01.2021

100 Kasa

257 Birikmiş Amortismanlar

689. Diğer Olağan Gider ve Zararlar 255 Demirbaşlar 391. Hesaplanan KDV Demirbaşların zararına satılması

8.000 900 1.320

9.000 1.220

2 10.03.2021

101 Alınan Çekler

257 Birikmiş Amortismanlar(33.898*0,02) 252 Binalar

391. Hesaplanan KDV 549 Özel Fonlar

Yenisi alınması kararıyla yapılan satış

59.000 678

33.898 9.000 16.780

3 22.05.2021 136 Diğer Çeşitli Alacaklar

257 Birikmiş Amortismanlar 254. Taşıtlar

254.02 Kamyonet 20.000 391. Hesaplanan KDV

679. Diğer Olağan Gelir ve Karlar Kamyonetin karlı satılması

14.160 10.000

20.000

2.160 2.000

(21)

OLASILIK 1:

1 31.12.2024

549 Özel Fonlar

679. Diğer Olağan Gelir ve Karlar Yenileme fonunun kullanılmaması

16.780

OLASILIK 2:

1 15.01.2023

252 Binalar

191. İndirilecek KDV

336. Diğer Çeşitli Borçlar (12 ay) 436. Diğer Çeşitli Borçlar(13 -24 ay) Yenileme fonu ayrılan büronun satın alınması

122.000 21.960

47.986 95.974

2 31.12.2023

549 Özel Fonlar

257 Birikmiş Amortismanlar (122.000*0,02)

2.440

31.12.2023 - 31.12.2028 yılları arasında 6 yıl süresince aynı kayıt yapılır. 2440*6 = 14.640 TL olur. Yenileme fonu 16.780 – 6 yıl süresince ayrılan amortisman 14.640 = 300 TL fon bittikten sonraki kısım 770. Genel Yönetim Giderlerine kayıt edilir.

31.12.2030 yılından itibaren fon bittiği için yıllık gider kaydı olarak amortisman kaydı yapılır.

31.12.2029 549 Özel Fonlar

770. Genel Yönetim Giderleri

257 Birikmiş Amortismanlar (122.000*0,02) 2029 yılında ayrılan amortisman

2.140 300

2.440

Yenileme fonu tamamlanınca 31.12.2030 tarihinden itibaren faydalı ömrü süresince aşağıdaki kayıt yapılır.

31.12.2030 770. Genel Yönetim Giderleri

257 Birikmiş Amortismanlar (122.000*0,02) 2030 yılında ayrılan amortisman

2.440