ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI VE ENERJİ TEŞİVİKLERİ. M.Altuğ Karataş Makine Mühendisi-MBA Vat Enerji Genel Müdür

(1)

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI VE ENERJİ TEŞİVİKLERİ

M.Altuğ Karataş Makine Mühendisi-MBA

Vat Enerji Genel Müdür

(2)

• Avrupa Yeşil Mutabakatı ile karbon emisyonunu 2030 yılında %55, 2050 yılında ise karbon nötr seviyeye getirmeyi amaçlamaktadır.

• Paris Anlaşması kapsamda Türkiye, emisyon artışını 2030 itibariyle %21 azaltma taahhüdünde bulunmuştur.

• 2053 yılına kadar ise de karbon nötr hale gelmek taahhüt edilmiştir..

Temiz Enerji Kirliliğin Ortadan

Kalkması Biyoçeşitlilik

Sürdürülebilir Hareket İnşaat ve

Renovasyon Tarladan

Sofraya

Sürdürülebilir Sanayi

AVRUPA YEŞİL MUTABAKATI

(3)

MAKRO HEDEFLER

2050’ye kadar iklim nötr

olmak, küresel ısınmayı

yavaşlatmak

Kirliliği azaltarak insan, hayvan ve bitki

yaşamını korumak

Temiz enerji ve teknolojilerine destek olma, şirketlere destek olma, döngüsel ekonomiyi hızlandırma

konularında dünya liderlerinden biri olmak

Adil ve kapsamlı bir geçişi

sağlamaya

yardımcı olmak

(4)

Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Rüzgar Enerjisi Güneş Enerjisi Jeotermal Enerji

(5)

Alternatif Enerji Kaynakları

Hidrojen Enerjisi Doğalgaz Depolama Kojenerasyon Sistemleri

Isı Pompaları Nükleer Enerji Pompajlı Hidroelektrik Santralleri

(6)

Üretim Hatları

İzolasyon

Aydınlatma

Kompresörler Isı

Merkezi

Fırınlar Atık Isı

Havalandırma Pompalar

• Hastaneler

• Okullar ve Kampüsler

• Alışveriş Merkezleri

• Havaalanları

• Demir - Çelik

• Tekstil

• Kimya

• Plastik

• Kağıt

• Çimento

• Otomotiv

• Ofisler

• Oteller

• Perakende Market Zincirleri

Endüstriyel Tesisler

Ticari Binalar ve Kamu Kuruluşları

Soğutma Elektrik

Motorları

Fanlar

Sanayide Enerji Verimliliği Fırsatları

(7)

Isıtma Merkezlerinde Olası Kazançlar

% 4-15

Türkiye’deki Kazan verimi Ortalaması

%75

%92 Verimli Kazan

Kondens’in Geri Döndürülmesi

Yanma Kontrol Sistemi

Baca Gazı Isı Geri Kazanımı

Flaş Buhar Geri Kazanım Sistemleri

İzolasyon Yenilemeleri

Buhar Kazanı Otomasyon

Sistemleri

Blöf Geri Kazanım Sistemi

Buhar Hatları

% 1-2

% 0,3-1

% 0-6

% 2-10

% 1-3

Isıtma Merkezleri

(8)

Isıtma Merkezleri

Örnek Ekonomizer Atık Isı Geri Kazanım Projesi

Kazan Verimi = 89 %

Baca Gazı Sıcaklığı = 193 ºC

Atmosfere Atılabilecek Baca Gazı Sıcaklığı = 120 ºC

Isı Geri Kazanımı = 215.177 kcal/h

Besi Suyu Giriş Sıcaklığı = 102,0 ºC

Besi Suyu Çıkış Sıcaklığı = 123,5 ºC

Saatlik Yakıt Tasarrufu = 29,3 m³/h

Yıllık Parasal Tasarruf = 1.641.122 TL/yıl

Geri Ödeme Süresi = 1,46 Yıl

Proje Maliyeti = 45.000 €

(9)

%1-2

%2-8

Elektrik Motorları

%6-7 IE1 sınıfı elektrik motorundan IE3 sınıfına geçiş yapıldığında

%6-7 oranında verim artışı elde edilir.

%10-15 Sarılmış motor yerine IE3 elektrik motoru kullanıldığında

%10 ila %15 arası verim artışı elde edilir.

İhtiyaç duyulanın üzerinde güce sahip elektrik motoru kullanıldığında %1-2 oranında verim artışı elde edilir.

Verimliliği yüksek olan kayışlı elektrik motoru kullanıldığında

%2 ila %8 arası verim artışı elde edilir.

%20-50 Değişken hız sürücüsü kullanıldığında %20 ila %50 arası verim artışı elde edilir.

Verim Artışı Potansiyelleri

(10)

%3

Pompalar

%4 En uygun pompa sisteminin seçilmesi ile %4 oranında verim artışı elde edilir.

%10 Pompa sisteminin tasarımı ve yerleşimi iyileştirildiğinde

%10 oranında verim artışı elde edilir.

Sistem için yüksek verimli pompa tercih edilmesi ile

Tesisatın iyileştirilmesi ve periyodik bakımların yapılması sayesinde %3 oranında verim artışı elde edilir.

%20 Pompa sisteminin kontrol edilme şekli sayesinde

Verim Artışı Potansiyelleri

(11)

Basınçlı Hava Prosesleri

%2 Emiş havasının düşük girmesi her 5°C’de %2 oranında verim artışı elde edilmesini sağlar.

%8 Basıncın 1 bar düşürülmesi %8 enerji tasarrufu elde edilmesini sağlar.

Kompresörlerin emişleri kuzey yönünden yaptırılmalıdır.

%75 Kompresör atık ısısını geri kazanmak %75 tasarruf elde edilmesini sağlar.

Potansiyel Kazanımlar

(12)

ENERJİ VERİMLİLİĞİ

DESTEK VE TEŞVİKLERİ

(13)

VERİMLİLİK ARTIRICI PROJE NEDİR ?

Endüstriyel işletmelerde; enerji etüt çalışması ile belirlenen önlemlerin uygulanması ve enerji tasarruf potansiyelinin geri kazanılması için hazırlanan projeler Verimlilik Artırıcı Proje (VAP)’’ olarak ifade edilmektedir.

V AP

GÖNÜLLÜ ANLAŞMALAR

5.BÖL GE

(14)

3 1 2

Maksimum 5 Projeye Başvurabilirsiniz

%30 Hibe Desteği Alabilirsiniz

5.000.000 TL’ye Kadar Yatırım

Yapabilirsiniz

4

Verimlilik Artırıcı Proje Desteği ile;

V AP

ANLAŞMALAR

5

İşletmenizin

Verimini Artırabilirsiniz

5 Yılın Altında Geri Ödeme Süresi Olmalı

(15)

VAP Süreci

V AP

5.BÖL GE

1 2 3 4 5 6 7

Proje Etüdü

Başvuru Dosyasının Hazırlanması

İnceleme

Yerinde İnceleme

Projelerin Kurula Sunulması

Kurul Onayı

Sözleşme Yapılması

Eksiklerin Tamamlanması İçin İşletmeye Bildiri

Eksikler

Endüstriyel İşletmeye

İade

Red

(16)

8 9 10 11 12 13

Uygulamanın Yapılması

Uygulamanın Tamamlanmasının

Bildirimi

Yerinde İnceleme

Uygulama Raporunun Hazırlanması

Uygulama Raporunun İncelenmesi

İşletmeye Ödemenin

Yapılması

Proje veya Proje Bileşenlerinin İptali

Red Uygunsuz

Uygunsuzlukların Giderilmesi İçin İşletmeye Bildirim

VERİMLİ İŞLETME

V AP

5.BÖL GE

(17)

Son 3 yıllık enerji tüketiminin ortalama 500 TEP ve üzerinde olması,

Enerji Yöneticisi bulundurması veya EVD

firmalarından Enerji Yöneticisi hizmeti alınması,

ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi’ne sahip olması veya Sertifika için başvuru sürecini başlatmış olması,

VAP

Desteklerinden Yararlanabilmek

İçin

Endüstriyel işletmenin Enerji Bakanlığı veri tabanında kayıtlı olması,

Enerji tüketimi ve enerji yönetimi uygulamalarına ilişkin bilgilerin ENVER portalına girilmesi,

❝ ❞

V AP

GÖNÜLLÜ ANLAŞMALAR

5.BÖL GE

(18)

Ön görülen yatırım bedeli 500.000 TL ve üzeri olan ve geri ödeme süresi iki yıl ile beş yıldan az (2 yıl dahil ve 5 yıl hariç) olan verimlilik artırıcı proje başvuruları kabul edilecektir

Elektrik motorlarının verimlisiyle değiştirilmesi projelerinde, etiket gücü 11 kW ’ın altında olan motorlar için VAP başvuruları kabul edilmeyecektir.

Bir prosesin parçası olup sistem içinde

değerlendirilen ve/veya DHS ile kontrol edilen motorlar için bu koşul aranmaz.

Yıllık 1.000 TEP ve üzeri enerji tüketimine sahip

endüstriyel işletmeler için

uygulanacak kriterler

Isı yalıtımı projeleri kabul edilmeyecektir.

Aydınlatma projeleri kabul edilmeyecektir.

V AP

GÖNÜLLÜ ANLAŞMALAR

5 .B Ö LG E

(19)

VAP Başvurusu Yapılabilecek Sistemler;

• Isıtma Sistemleri

• Basınçlı Hava Sistemleri

• Soğutma Sistemleri

• Pompa Sistemleri

• Aydınlatma Sistemleri

• İklimlendirme ve Havalandırma Sistemleri

• Fan Sistemleri

• Elektrik Sistemleri

• Kojenerasyon Sistemleri

• Proses ve Yardımcı İşletme

Onaylanan Elektrik Projelerinin Dağılımı

Onaylanan Isı Projelerinin Dağılımı

V AP

5.BÖL GE

(20)

«

Gönüllü Anlaşma, bir endüstriyel işletmenin geçmiş beş yıllık referans enerji yoğunluğuna göre anlaşma yapıldıktan sonraki 40 ayda enerji yoğunluğunu ortalama olarak en az %10 oranında azaltmayı taahhüt ederek yapılan

anlaşmayı ifade etmektedir.

İşletmelerin, Gönüllü Anlaşma süresi içerisinde uyguladıkları Güneş Enerjisi Sistemi (GES) gibi yenilenebilir enerji üretim projelerinin ilk bir yılında elde edilen enerji miktarı, taahhüt edilen enerji yoğunluğu miktarından

düşürülmektedir.

Gönüllü anlaşma ile taahhüt ettiği yoğunluğu düşürebilen tesis anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin %30’unu, 1 Milyon TL’yi geçmeyecek şekilde

Gönüllü Anlaşmalar

V AP

5.BÖL GE

(21)

5. Bölge Enerji Verimliliği Yatırım Desteği

V AP

5.BÖL GE

● Yıllık asgari 500 TEP (ton eşdeğeri petrol) enerji tüketimi olan mevcut imalat sanayi tesislerinde gerçekleştirilecek, proje bazlı birim ürün başına en az

% 15 oranında enerji tasarrufu enerji verimliliğine yönelik yatırımlar,

● Atık ısı kaynaklı olarak, bir tesisteki atık ısıdan geri kazanım yolu ile elektrik üretimine yönelik yatırımlar (doğalgaza dayalı elektrik üretim tesisleri hariç),

● Bu karar kapsamında ayrıca; asgari 50 Milyon TL tutarındaki, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) yatırımları ve yer altı doğal gaz depolama yatırımları kapsamaktadır.

(22)

5. BÖLGE TEŞVİKLERİ 01

03 5.BÖL GE

04 06

05 02

GÜMRÜK VERGİSİ

MUAFİYETİ

FAİZ DESTEĞİ VERGİ İNDİRİMİ

SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ

KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNASI

YATIRIM YERİ TAHSİSİ

5. BÖLGE TEŞVİKLERİ 01

03 04

06

05

MUAFİYETİ

02 _V ^AP

5.BÖL GE

(23)

5. BÖLGE TEŞVİKLERİ 01

03 5.BÖL GE

04 06

05 02

MUAFİYETİ

Enerji Performans Sözleşmesi

V AP

• Gerekli ölçümler ile enerji verimliliği sağlanacak noktaları tespit edilir.

• Enerji Verimliliği projesini maliyet ve geri ödeme süresi hesaplanır.

• Projeyi EVD firması finanse eder.

• Proje geri dönüş süresi veya enerji tedarikini garanti edecek sözleşme EVD ve firma arasında imzalanır.

• Proje uygulanır ve izlenir.

• Sözleşme bitiminde imza edilen çerçeveye göre sistem müşteriye devir edilir.

ENERJİ PERPORMANS SÖZLEŞMESİ

(24)

5. BÖLGE TEŞVİKLERİ 01

03 5.BÖL GE

04 06

05 02

MUAFİYETİ

V AP

YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIM DESTEKLERİ

Lisanssız GES Yatırımlarında 4. Bölge Yatırım Teşvikleri

• Teşvik kapsamında OSB dışındaki 4. bölge yatırımlardaki bina, makine vb.

harcamaların %70’inin, %30’u kurumlar ve gelir vergisinden

düşülebilmektedir. OSB içerisindeki yatırımlarında ise harcamanın

%70’nin %40’ı olarak belirlenmiştir.

• Yani 3.000.000 TL olan bir yatırımın %70’i 2.100.00 TL olur ve yatırım OSB dışında ise bunun da %30’u olan 630.000 TL’si, eğer yatırım OSB içindeyse de %40’ı olan 840.000 TL vergiden düşürülebilmektedir.

• Ancak Bu desteklerin alınılabilmesi için kurulacak güneş enerji santralinin kurulu gücü en az 240 kW olmalıdır.

YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIM DESTEKLERİ

(25)

5. BÖLGE TEŞVİKLERİ 01

03 5.BÖL GE

04 06

05 02

MUAFİYETİ

V AP

YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIM DESTEKLERİ

İletimden Bağlı Tüketicilere Lisanssız Üretim için Kapasite Tahsisi

YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIM DESTEKLERİ

• Lisanssız Elektrik Yönetmeliği 5.1.h kapsamında farklı ölçüm noktasında İletimden bağlı tüketim tesislerine lisanssız GES veya RES kurulumu için TEİAŞ tarafından 680MW ek kapasite tahsisi yapıldı.

5.1.h

• Aynı dağıtım bölgesinde olmak şartı ile tüketim noktasından farklı yerlerde arazide üretim tesisi kurulabilecek,

• İletim seviyesinden bağlı tüketim tesislerine kuracakları üretim tesisi için iletimden veya dağıtımdan bağlanma hakkı verilebilecek,

• Aynı tüzel kişiliğe ait ve aynı tarife grubunda olan tüketim tesisleri sözleşme güçleri toplamı kadar güçte üretim tesisleri kurabilecek,

• Aylık mahsuplaşma sonucu üretim fazlası enerji kendi tüketici tarife grubu üzerinden satılabilecek.

(26)

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI VE ENERJİ TEŞİVİKLERİ. M.Altuğ Karataş Makine Mühendisi-MBA Vat Enerji Genel Müdür