BİRİNCİ BöIüm ÖLÜM VE YARALANMAYA SEBEBİYET VERİLMESİNDE SORUMLULUK ÇEŞİTLERİ

İçindekiler

T e ş e k k ü r... 7

7. B a s k ı Ö nsöz (Sem a A k s o y ) ...9

6. B a s k ı Önsöz (A h m e t M , K ılıç o ğ lu )...11

6. B a s k ı Önsöz (M e tin F e y iz o ğ lu )... 13

BİRİNCİ B

I

ÖLÜM VE YARALANMAYA SEBEBİYET VERİLMESİNDE SORUMLULUK ÇEŞİTLERİ

A . H iz m e t A k d in d e n D oğan S o ru m lu lu k ... 28

1. Özel Hizmet Akdinde İşveren Sorum luluğu... 28

2. Kamu Hizmetinde Çalışanlara Karşı Devletin Sorumluluğu... 39

İÇTİHATLAR... 43

B. T a şım a S ö z le ş m e le rin d e n D oğan S o ru m lu lu k ... 57

1. Kara Taşıma Sözleşm eleri...57

a. Karayolunda Yolcu Taşıma Sözleşmelerinden Doğan Sorumluluk... 57

İÇTİHATLAR... 63

b. Demiryolunda Taşıma Sözleşmeleri...66

İÇTİHATLAR... 69

2. Deniz Taşıma Sözleşmeleri...77

3. Hava Taşıma Sözleşm eleri...83

C. T ıbbı M ü d a h a le d e n D oğan S o ru m lu lu k ... 90

1. Bağımsız Çalışan Bir Hekimin Tıbbi Müdahalesinden Doğan Hukuki Sorum luluk... 94

a. Sözleşme iliş k is i... 95

İÇTİHATLAR... 114

b. Sözleşme İlişkisinden Doğan Sorumluluk... 126

2. Kamu Hastanelerinde Yapılan Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukuki Sorumluluk... 129

İÇTİHATLAR...134

D. S ig o rta S ö z le ş m e s in d e n Doğan S o ru m lu lu k ... 140

1. Can S ig o rta la rı... 140

2. Kazaya Karşı S ig o rta ...142

3. Hastalık S igortası... 145

4. Sorumluluk S igortası...146

a. Genel Sorumluluk Sigortası...147

aa. Özel Sorumluluk Sigortası...147

ab. Ticari işletme ve Mesleki Faaliyete Dair Sorumluluk Sigortalan...148

b. Motorlu Kara Taşıt Araçları Sorumluluk Sigortası...148

ba. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası)... 148

İÇTİHATLAR...148

İkİNCi B

I

BEDEN TAMLIĞININ İHLALİ HALİNDE ZARAR VE TAZMİNAT HESABI

I. BEDEN T A M L IĞ IN IN İH L A L İ...291

A . B e d e n T a m lığ ın m İh la li K a v ra m ı... 291

B. B e d e n T a m lığ ın m K o ru n m a s ı... 293

C. B e d e n T a m lığ ın m İh la li H a lin d e D o ğ a c a k Z a ra rla r... 294

II. BEDEN T A M L IĞ I İH LA LİN D E N DOĞAN ZAR ARIN H E S A B I... 296

A . K a p s a m ...296

1. M a s ra fla r... 297

2. Geçici İş Görmezlikten Doğan Zarar (Kazanç Kaybı)... 313

a. İş Görmezlik Kavramı... 313

b. İyileşme-Şifa Bulma Halleri...314

c. Zarar... 331

3. Sürekli iş Göremezlikten Doğan Zarar...337

a. Kavram...337

b. Muhtemel Ömür S üresi... 358

c. Faal Ömür Süresi... 359

ca. Muhtemel Yaşama Süresinin Kabul Edilmesi... 360

cb. Belirli Bir Yaşla Sınırlanma... 360

cc. Farklı Süreler Kabul Edilmesi... 360

d. Çalışma Gücünden Kayıp Oranı... 364

da. Klavuz Maluliyet Baremi...364

db. SSK Maluliyet Baremleri... 365

dba. Tek Arızalarda...366

dbb. Birden Çok Arızalarda... 366

dbc. Geçmişteki Sakatlıklar... 367

dc. Emekli Sandığı Baremi... 368

dd. Adi Tıp Uygulama Baremleri... 372

İÇTİHATLAR...373

e. Kazanç Kaybı...378

4. Asabi Şok Geçirmekten Doğan Zararların D urum u... 380

5. M üstakbel Gelir K aybı...381

6. Efor Kaybı...383

7. Hakimin İnceleme Yetkisini Saklı Tutm ası...386

İÇTİHATLAR... 387

B. B e d e n T a m lığ ın m İh la li H a lin d e D oğan Z a ra rd a n Y a p ıla b ile c e k İ n d ir im le r ...392

1. SSK'ya Tabi Olanların Durumu... 393

a. İş göremezlik Gelirleri ve Hesabı...394

İÇTİHATLAR... 396

b. İşgöremezlik Ödeneği... 399

bb. ihtiyari Mali Sorumluluk Sigortası...173

cc. Koltuk Sigortası (Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası)... 176

dd. Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası... 178

İÇTİHATLAR...'84

II. AKİT DIŞI SORUM LULUK HALLER İ... 189

A. K usur S o ru m lu lu ğ u ...190

1. Haksız Fiil Kavramı...190

2. Haksız Fiil Unsurları... 191

a. Kusur... 191

b. Unsurları...191

aa. Kusur Yeteneği...191

ab. Ruhsal Bağ...192

aba. Kast (Amaçlama)...193

abb. ihmal...193

ac. Kusuru Ortadan Kaldıran Nedenlerin Bulunmaması...195

c. Hukuka Aykırılık... 195

d. Zarar...200

e. illiyet (Nedensellik) Bağı... 202

B. Kusursuz S o ru m lu lu k H a lle r i... 209

1. Başkasının Eyleminden Dolayı Sorumluluk H alleri... 211

a. İstihdam Edenin Sorumluluğu...211

İÇTİHATLAR...224

b. Ev Başkanın Sorumluluğu... 230

ba. Ev Başkanının Sorumluluğunun Şartları...231

baa. Ev Başkanı (Aile Reisi)'nin Egemenliği Altında Bir Kişinin Bir Zarar Vermiş Olması Gerekir.... 231

baaa. Aile Başkanı-Gözetim Altında Bulunan Arasında A ile Başkanı Bağı Olmalı...232

baab. Eylem Hukuka Aykırı Bulunmalıdır... 237

baac. Bir Zarar Meydana Gelmelidir... 237

baad. Nedensellik Bağı Bulunmalıdır... 237

bab. Ev Başkanının Kurtuluş Kanıtı Getirememesi Gerekir... 237

bac. Sorumluluğun Hüküm ve Sonuçlan... 240

İÇTİHATLAR...242

c. Hayvan Tutucusunun Sorumluluğu... 243

2. Bina ve Yapı Eseri Maliklerinin S orum luluğu...248

3. Temyiz Gücünden Yoksun Olanların Sorumluluğu...266

4. Devletin Kusursuz Sorumluluğu...267

İÇTİHATLAR... 273

C. Tüzel K iş ile rin O rganlarının H aksız E yle m le rin d e n S o ru m lu lu ğ u ...275

D. Sebep S o ru m lu lu ğ u ... 275

1. Araç Sahibinin Sorumluluğu...276

İÇTİHATLAR...281

2. Gelişim Kusuru Sorumluluğu...286

3. Fedakarlığın Denkleştirilmesi İlk e s i...287

3. M uhtelif Rücu Davaları...484

a. Sosyal Sigortalar Kanununa Göre Rücu Davaları... 484

b. Bağ-Kur Kanununa göre Rücu Davaları... 485

c. Özel Sigortaların Rücu Davaları... 485

d. Devletin Rücu Davaları...485

e. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği rücu (5510 sayılı yasa)... 487

İÇTİHATLAR...488

E. Tazm inat Hesabında Esas Alınacak Başlama A n ı...495

1. işlem iş T azm inat... 496

2. İşleyecek Tazminat...496

3. Tahakkuk Etmiş Tazminat... 500

İÇTİHATLAR... 501

4. 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu Gereğince Bağlanan Gelirlerin Peşin Değerlerinin Hesaplanmasına A it T a rife ...503

F. Yaralanma Nedeniyle Örnek Bilirkişi Raporları... 541

G. Yargı Kararları... 563

Ü

B

I

ÖLÜM HALİNDE DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARININ VE TAZMİNATIN HESABI

A..Destek K avram ı... 573

1. Tanım ı...573

2. Yasal Dayanaklar... 575

a. Haksız Fiiller... 575

b. Sözleşme Hükümlerine Aykırı Hareketler... 576

3. Türleri... 578

a. Fiili Destek... 578

b. Farazi (Varsayımlı) Destek... 578

B. Destekten Yoksunluk Şartları... 579

1. Bakım G ü c ii...579

2. ih tiy a ç ... 583

C. Destekten Yoksun K alanlar...587

1. Eş...587

2. Çocuklar... 588

3. Ana-B aba... 590

4. Kardeşler...592

5. N işanlılar...594

6. Üçüncü K işiler...594

ba. Sürekli İş göremezlik Ödeneği...400

baa. Tam İş göremezlik...400

bab. Kısmi İş Göremezlik...400

bb. Geçici iş göremezlik Ödeneği... 401

bba. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası... 401

bbb. Hastalık Sigortası...402

bbc. Analık Sigortası...403

bc. Geçici İş göremezlik Ödeneğinin Miktarı ve Hesaplanması... 403

bd. Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Verilmemesi, Geri Alınması veya Azaltılması...405

be. işverenin Sorumluluğu... 405

bf. işverenin SGK'ya Karşı Sorumluluğu... 409

bg. 5510 Sayılı Yasaya Göre İşverenin SGK'ya Karşı Sorumluluğu... 419

bh. Üçüncü Kişilerin ve Mali Mesuliyet Sigortalarının SGK'ya Karşı Sorumluluğu...421

d. Sigortalının Bağışlanmaz Kusuru... 423

e. Yaşlılık, Malullük, Ölüm Sigortasından Yapılan Yardımlar... 424

2. Emekli Sandığına Tabi Olanların Durumu... 428

a. AYİM Prensip Kararları... 433

b. AYİM 2. Dairesinin Örnek Kararları... 435

3. Meslek Değiştirme... 436

4. 2022 Sayılı Kanun Açısından... 438

5. Bağ-Kur Kanununa Göre Yapılan Ödemeler... 439

İÇTİHATLAR... 440

6. Nakdi Tazminat Kanunu (2330 s. Kan.)...442

İÇTİHATLAR...451

7. Yeni Türk Borçlar Kanunu 55. Maddenin Düzenlemesi... 452

III. T A Z M İN A T H E S A B I... 455

A. H esaplam ada D ik k a te A lın a c a k H u s u s la r...457

1. Faile Bağlı Sebepler... 457

a. Kusurun Rolü...457

b. İktisadi Durumun Rolü...462

2. Mağdura Bağlı Sebepler... 464

a. Zarara Razı Olma... 465

b. Müterafık Kusur... 467

3. Fiile Bağlı S ebepler... 475

B. T azm inatın Ödem e Ş e k ille r i... 476

1. Aynen Tazm in... 476

2. Nakden (Para ile) Tazmin... 476

a. irat Şeklinde...476

b. Sermaye Şeklinde... 477

C. H akim in İn c e le m e Y e tk is i S aklı T u tm a s ı... 478

D. Rücu D a v a la rı...479

1. Müteselsil Sorumluluk- Dış iliş k i... 479

2. İç İliş k i...480

... 656

3. Ölüm H a li...; , n ... ... E. Zarar M iktarının Hesabındaı » Bulundurulmas>... 657

1. Tekrar Evlenme İhtimalinin Goz ... 657

a. Dul Kadının Tekrar Evlenme - ... 662

b. Tekrar Evlenmeye Tesir Eden F ... 665

c. Dul Erkeğin TekrarEvlenmeS' Zararcjan indirm e... 666

d. Tekrar Evlenme İhtimaline Go^ ... 666

2. Dulun Çalışıp Kazanma Yeteneği ... 667

3. Yapılmayan Masrafların Zararda Dikkate Al... 667

a. Yetiştirme Masrafları... ... 668

b. Bakım M asrafları... ... 669

4. M irasın Durumunun Dikkate Alınmas ... a. Ölenden Davacılara Geçen Miras . . - n M ira s ... .. 5. Sigorta Tazminatının Zarardaki Rolü a. Özel (Can) Sigortalan Yönünden., ... b. Üçüncü Kişilerden Davacılara Geçen M ira s. 673 b. Mali Mesuliyet Sigortası Yönünden... ...675

c. 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Tazminatı... d . BAĞ-KUR Aylıkları Açısından• ... 689

6. Emekli Sandığı Dul, Yetim ve Şehit Maaşlarının Zarardan İndirim i... 692

7. Özel Kanunlarla Düzenlenmiş Tazminat »e Aylıklann İndirim i... 699

8. E k e r i m s e k idare Mahkemesi 2. Dairesince Belirlenen Esaslar... 705

9. İndirim Sebeplerinde Öncelik Sırası...7 Û9

...

10. Rücu Davaları... ... ... / I 0 İÇTİHATLAR... .. III DESTEKTEN YOKSUN KALMADA TA ZM İN A T...727

...727

A. Tazm inatın Ş a rtla rı... 1. Zararın Varlığı... ... ^ 2 İhtiyaç ve Bakım G ücü... 3. Tazminat M iktarının Hesaplanmasında Zarara Nispetle Dikkate Alınacak H ususla...728

a. Hal ve Mevkiin İcapları... b. Kusurun R olü... ba. Kusura Dayanan Sorumluluk Açısından...^ bb. Kusursuz Sorumluluk Açısından... ^ İÇ TİH A TLA R ... ... 74q bc. Zarar Görenin (Ölenin) Müterafık Kusuru... bd. Destekten Yoksun Kalanların Olayda Müterafık Kusuru... 750

İÇTİH A TLA R ...76Q c. Zarara Razı Olma... ... ..

d. Zararın Doğmasına, Büyümesine veya Zarar Verenin Durumunun Ağırlaşmasına ^

Sebep Olma...

7. imam Nikahlı Eş... 595

8. Tüzel Kişilerin Durumu... 598

D. D e s te k te n Y oksun Kalm a T a zm in a tın ın M ira s ç ıla rın a İ n t ik a li... 598

II. ZARAR VE ZAR ARIN N İT E L İĞ İ...600

A. D e ste kte n Y o k s u n lu k Z a ra rı... 600

1. Zararın Kapsamı... 600

2. Zararın Hesabında Dikkat Edilecek Hususlar... 601

a. Ölene Ait Gelirin Tespiti... 601

b. Gayrisafi Gelirin Tespiti... 602

ba. Fiili Desteğin Geliri...602

İÇTİHATLAR...603

bb. Farazi Desteğin Geliri...606

c. Ölenin Gelirinin Belirli Zamanlarda Artması... 607

ca. Gelirin Netleştirilmesi...609

cb. Pasif (Emekli) Devre Geliri Hesabı...610

cc. Yardım Miktarı...612

İÇTİHATLAR...614

cd. Paylaştırma...618

eda. Eş ve Çocukların Payları... 620

cdb. Paylaştırmaya Dahil Diğer Kişiler...622

cdc. İsviçre ve Türkiye'de Uygulama...622

3. AYİM Tazminat Hesaplarında Göz Önünde Bulundurulması Gereken Hususlar...624

B. Zararın N it e liğ i...635

İÇTİHATLAR... 636

1. Zararın Hesabı...640

a. Zararın Suresi... 640

aa. Tanım... 640

ab. Başlangıç Tarihi... 640

ac. Sonu... 642

aca. Yargıtay’ın Bu Konudaki Tutumu... 645

acb. 2022 Sayılı Kanun Açısından...647

acc. 5434 Sayılı Kanun Açısından...648

acd. 5510 Sayılı Kanun Açısından...649

C. İnsan Ömrü ve Y aşam a T a b lo la rı... 649

1. Yaşama Tablolarından İstenilen Özellikler... 651

2. PMF Yaşama T ablosu...651

3. Stauffer/Schaetzle (Gelecekte Yaşama Tablosu)... 651

4. İsviçre Kadın-Erkek T ablosu...651

5. PF. Yaşama Tablosu... 651

6. Türkiye'de Ortalama Ömür ve Faal H ayat... 652

D. B akım İh tiy a c ın ın S onunu B e lirle y e n Ö z e llik le r...653

1. Çocukların İhtiyaç Çağından Çıkmaları... 653

2. Tekrar Evlenme... 654

B. Z a m a n a ş ım ı S ü r e le r i... 850

1. Taşıma Sözleşmelerine Göre Zamanaşımı... 850

a. Kara Taşıma Sözleşmelerinde... 850

b. Deniz Taşımalarında Zamanaşımı...852

c. Hava Taşımalarında Zamanaşımı...853

d. DDY Taşımalarında Zamanaşımı... 853

e. Karayolları Trafik Kanununda Zamanaşımı... 853

2. Ceza Zamanaşım ı... 854

3. İş Hukuku Zamanaşımı... 865

İÇTİHATLAR... 865

III. CEZA D A V A L A R IN IN , T A Z M İN A T D A V A LA R IN A E T K İS İ...872

İÇ T İH A T L A R ...874

IV. B İR D E N ÇOK K İM S E N İN A Y N I ZAR ARD AN SO R U M LU LU Ğ U ... 875

İÇ T İH A T L A R ... 877

V. T A Z M İN A T H E S A B IN D A T A Z M İN A T BORÇLUSUNCA Y A P IL A N ÖDEM ELERİN VE İB R A N IN R O L Ü ... 909

B

İ

İ B

L

TABLOLAR VE CETVELLER

^ Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Y ö n e tm e lik ... 1025

> Ölüm Halinde D estekten Yoksunluk Hesabı Ve Sakatlanm a Halinde M addi T azm inat Hesabı Örnek B ilirkişi Raporları...1189

S akatlık İndirim inden Yararlanacak Hizmet Erbabının Sakatlık Derecelerinin T e s b it Şekli ile U ygulanm ası Hakkında Y ö n e tm e lik ... 1245

^ Nakdi Tazm inat V erilm esi ve Aylık Bağlanması Hakkında Y ö n e tm e lik ...1259

^ İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği T üzüğü...1269

< Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı Y önetm eliği...1373

r- Trafik Kazaları Nedeniyle İlgililere Sunulan Sağlık Hizmet Bedellerinin Tahsiline ilişkin Usul ve Esaslar Hakkında Y ö n e tm e lik ... 1381

B ib liy o g r a fy a ...1405

K a v ra m la r D iz in i... 1413

e. Hatır için Taşımada Durum... 761

f. Tazminatın İşletilmesinden Doğacak Menfaatler Karşılığı indirm e... 764

İÇTİHATLAR... 765

B. Tazminat Borçlusu...770

C. Tazminatın Hesaplanmasında Esas Alınacak Başlama A n ı...771

1. İşlemiş Tazminat... 772

a. Ana Para...772

b. Faizi... 776

2. işleyecek Tazminat... 777

D. Tazminatın Ödeme Ş ekli... 782

1. İrat Tahsisi...782

a. Teminat... 784

2. Peşin Ödeme... 788

a. Sigorta Sistemi (İratların Satın Alma Tarifeleri)... 790

b. Peşin Ödeme Değeri Konusunda Yapılan Hatalar... 792

İÇTİHATLAR... 813

c. Faiz... 819

İÇTİHATLAR... 824

DöndÜNCÜ BöIü m B E D E N T A M L İ G İ N İ N İ H L A L İ V E D E S T E K T E N Y O K S U N K A L M A T A Z M İ N A T I D A V A L A R I N D A U S U L I. BEDEN TAMLIĞININ İHLALİ VE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI DAVALARINDA USUL...829

A. Yetkili Mahkeme... 829

B. Görevli Mahkeme... 830

1. Hukuk Mahkemelerinde...830

2. Ticaret Mahkemelerinde...833

3. Ceza Mahkemelerinde...835

4. Danıştay ve AYİM'de...835

5. İş Mahkemelerinde...837

İÇTİHATLAR...837

II. TAZMİNAT DAVALARINDA ZAM AN AŞIM I...843

A. Başlangıcı... 843

1. Beden Tamlığının İhlali Halinde Zamanaşımı Başlangıcı... 843

İÇTİHATLAR...844

2. Ölüm Halinde Zamanaşımının Başlangıcı... 847

İÇTİHATLAR... 848

3. İdari Yargı Yönünden Zamanaşımı... 849