2022 SAYILI 1.7.1976 TARĠHLĠ 65 YAġINI DOLDURMUġ MUHTAÇ, GÜÇSÜZ VE KĠMSESĠZ TÜRK VATANDAġLARINA AYLIK BAĞLANMASI HAKKINDA KANUN
Madde 1 – (Değişik: 12/07/2013-6495/73 md.)
Sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar veya nafaka bağlanmış veya nafaka bağlanması mümkün olanlar hariç olmak kaydıyla, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilen 65 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarına, muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe (1.620) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanır.
Birinci fıkra kapsamına girenlerden, her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden fazla olanlar ile aynı tutardan fazla gelir sağlaması mümkün olan kimseler muhtaç kabul edilemez ve kendilerine aylık bağlanamaz.
65 yaĢın tespitinde, doğum tarihlerinde yapılmıĢ düzeltmeler nazara alınmaz.
Madde 2 –(Değişik: 12/07/2013-6495/73 md.) 65 yaşını doldurmamış olmasının yanı sıra;
a) BaĢkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek Ģekilde engelli olduklarını ilgili mevzuatı çerçevesinde alınacak sağlık kurulu raporu ile kanıtlayan, 18 yaĢını dolduran Türk vatandaĢı engellilerden;
-sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile
-uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar veya
-nafaka bağlanmış ya da
-nafaka bağlanması mümkün olanlar hariç olmak üzere,
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilenlere muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe (4.860) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda,
b) Ġlgili mevzuatı çerçevesinde alınacak sağlık kurulu raporu ile engelli olduklarını kanıtlayan, 18 yaĢını dolduran ve talebine rağmen Türkiye İş Kurumu tarafından işe yerleştirilememiş olan Türk vatandaşlarından;
-sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile
-uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar veya nafaka bağlanmış ya da
-nafaka bağlanması mümkün olanlar hariç olmak üzere,
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilenlere muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe (3.240) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda,aylık bağlanır.
Nafaka bağlanan veya nafaka bağlanması mümkün olanlar ile sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birinden her ne nam altında olursa olsun gelir veya aylık hakkından yararlanan durumunda ya da uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışan durumunda kendisine bakmakla yükümlü bir yakını bulunan engelli çocuklar hariç olmak kaydıyla; Türk vatandaşı olan, 18 yaĢını tamamlamamıĢ ve ilgili mevzuatı çerçevesinde
alınacak sağlık kurulu raporu ile engelli oldukları kanıtlanmış durumundaki engelli yakınlarının bakımını üstlenen Türk vatandaşlarından, her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden daha az olan ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilenlere muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe ve bakım ilişkisini fiilen gerçekleştirmeleri kaydıyla, (3.240) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanır.
Birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri kapsamına giren engellilerden veya ikinci fıkra gereğince aylık bağlanacak engelli yakınlarından, her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kiĢi baĢına düĢen ortalama aylık gelir tutarı, 16 yaĢından büyükler için
belirlenmiĢ olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden fazla olanlar ile aynı tutardan fazla gelir sağlaması mümkün olan kimseler muhtaç kabul edilemez ve kendilerine aylık bağlanamaz.
65 yaşın doldurulmasından önce bu madde hükümlerine göre bağlanmış olan aylıkların aynı şekilde ödenmesine devam olunur. Bu Kanunun 1 inci maddesine göre aylık bağlananlardan başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam
ettiremeyecek kadar engelli olduklarını ilgili mevzuatına göre alacakları sağlık kurulu raporu ile kanıtlayanlara da birinci fıkranın (a) bendine göre aylık bağlanır.
Aylık bağlanmasına esas teşkil eden engellilik oranı değişen kişilerin aylıkları durumlarına göre yeniden tespit olunur. Engellilik oranı, bu Kanuna göre aylık bağlanması gereken oranın altına düşen kişiler ile üçüncü fıkrada belirtilen aylık ortalama gelir tutarından fazla gelir elde etmeye başlayan kişilerin aylıkları kesilir.
İkinci fıkra kapsamına giren 18 yaşından küçük engelliler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 60 ıncı maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendinin (3) numaralı alt bendi kapsamına girenlere ilişkin
hükümler çerçevesinde genel sağlık sigortasından yararlandırılır. Bu engellilerin bakımı amacıyla ikinci fıkraya göre aylık bağlanacak kişilerden genel sağlık
sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında kabul edilir.
Birinci fıkra hükümlerine göre aylık almaya hak kazanacak Ģekilde engelli olduğunu belgeleyen ve herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan yetim olarak aylık veya gelir almakta olan çocuklardan bu kurumlardan aldıkları aylık veya gelir toplamı tutarları, bu madde gereğince durumlarına göre
ödenebilecek tutardan daha az olanlara; aradaki fark ilgili sosyal güvenlik kurumu tarafından (birden fazla sosyal güvenlik kurumundan aylık veya gelir alanlar için yalnızca tercih edecekleri bir sosyal güvenlik kurumu tarafından) ödenir ve bu şekilde ödenen tutarlar Hazineden tahsil edilir.
Madde 3 – Bu aylıkların başlangıç tarihi, ilgililerin Sosyal Yardımlaşma ve
Dayanışma Vakıflarına yapacakları yazılı müracaatlarını takip eden aybaşıdır. (1) (Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/92 md.) Bu aylıklar, Aile ve Sosyal
Politikalar Bakanlığı tarafından belirlenecek ödeme gün ve dönemlerinde peşin olarak ödenir. Aylığa hak kazanma başlangıç tarihi ile ilk aylık ödemesinin yapıldığı ödeme döneminin ilişkin olduğu aya kadar olan haklar için ise defaten ödeme yapılır. (1)
PeĢin verilen gelir ve aylıklar durum değiĢikliği veya ölüm halinde geri alınmaz. Ancak, aylık bağlama ile ilgili geçim şartının kalkması halinde, aylıklar bu şartın kalktığı tarihi takip eden dönem başından itibaren kesilir.
Madde 4 – Bu Kanuna göre aylık bağlanmada veya ödenmesinde uygulanacak usul ve esaslar ile kullanılacak belgeler, Maliye Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından müşterek hazırlanacak bir yönetmelikle tespit olunur. (2)
Madde 5 – Bu Kanuna göre aylığa hak kazanmak üzere düzenlenen
belgelerin gerçeğe uymadığı tespit edildiği takdirde, ödenen aylıklar ödeme tarihinden tahsil tarihine kadar Türkiye İstatistik Kurumunca her ay için
belirlenen Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarıyla birlikte geri alınır ve belgeleri düzenleyen ve kullananlar hakkında ayrıca genel hükümlere göre ceza kovuşturması yapılır. (3)
Madde 6 – Bu aylıklar ile bağlanmasında ve ödenmesinde kullanılacak belgeler her türlü vergi ve resimden muaftır.
Madde 7 – (Mülga: 31/5/2006-5510/106 md.) Madde 8 – (Değişik: 31/7/2008-5797/7 md.) (4)
(Değişik birinci fıkra: 12/7/2013-6495/73 md.) 1 inci ve 2 nci maddelerin kapsamına girenlere Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca aylık bağlanır ve Bakanlık bütçesinin ilgili tertibinden ödenir. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, gerektiğinde; aylık almak için başvuranların kendilerinin ve nafaka yükümlülerinin gelir, yaşam düzeyi ve varlıkları hakkında, belirleyeceği yöntemlerle inceleme yapmaya ve yaptırmaya, özel veya resmi idare, müessese ve ortaklarından ve şahıslardan bilgi ve belge istemeye yetkilidir.
(1) 12/7/2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanunun 73 üncü maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında geçen “Emekli Sandığına” ibaresi, “Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına” şeklinde, ikinci fıkrasında geçen “Sosyal Güvenlik Kurumu” ibaresi, “Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı” şeklinde değiştirilmiştir.
(2) 12/7/2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanunun 73 üncü maddesiyle, bu madde de yer alan geçen “usul ve kullanılacak belgeler, Maliye ve Sosyal Güvenlik
Bakanlıklarınca” ibaresi “usul ve esaslar ile kullanılacak belgeler, Maliye Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından” şeklinde değiştirilmiştir.
(3) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun 66 ncı maddesiyle, bu maddede yer alan “ödenen aylıklar % 50 fazlasıyla geri alındığı gibi,”ibaresi “ödenen aylıklar ödeme tarihinden tahsil tarihine kadar Türkiye Ġstatistik
Kurumunca her ay için belirlenen Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık değiĢim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarıyla birlikte geri alınır ve” olarak değiĢtirilmiĢ ve metne işlenmiştir.
(4) 11/10/2011 tarihli ve 662 sayılı KHK’nin 9 uncu maddesiyle, bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan “İl veya İlçe İdare Kurullarının” ibareleri “İl veya İlçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının” olarak değiştirilmiştir.
(Değişik ikinci fıkra: 12/7/2013-6495/73 md.) Aylık bağlanmasında, Sosyal
Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca sosyal inceleme raporları ve gerektiğinde sağlık kurulu raporları da dikkate alınarak ilgililerin bu Kanuna göre aylık
bağlanması şartlarını haiz oldukları yönünde verilmiş kararlar esas alınır. Aylık bağlama işlemi sırasında veya aylık bağlandıktan sonra yapılacak incelemeler sonucunda, aylık bağlama kararını etkileyebilecek yanlışlık veya eksikliklerin tespit edilmesi hâlinde, bu durum ilgisine göre Vakıflara, aylık bağlanana veya bağlanacak olana ve gerektiğinde ilgili idarelere Vakıf veya Bakanlık tarafından bildirilir. Aylık bağlanmış veya bağlanacak olanlara yapılacak bildirimlerin iadeli taahhütlü posta ile gönderilmesi esastır. Aylık bağlanmış olanlarla ilgili
eksikliklerin veya yanlışlıkların giderilmemesi hâlinde, tebligat tarihinden itibaren üç aylık sürenin sona erdiği tarihin içinde bulunduğu ödeme döneminin sonunda aylık kesme veya düzeltme işlemi yapılır ve fazla ödenen tutarlar geri alınır. Aylık bağlanmasına esas rapor ve belgeleri gerçeğine aykırı olarak düzenleyenler ile bu nitelikteki rapor ve belgelere dayanarak aylık aldığı tespit edilenler hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre işlem yapılır.
(Mülga üçüncü fıkra: 12/7/2013-6495/73 md.)
Bu madde kapsamında aylık bağlamaya esas sağlık kurulu raporlarını
düzenlemeye yetkili sağlık kuruluşlarının belirlenmesi ile bu raporların alınmasına ilişkin diğer usul ve esaslar Sağlık Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından birlikte hazırlanacak yönetmelikle belirlenir. (1)
Ek Madde 1 - (Ek:1/7/2005 - 5378/25 md.; Mülga: 12/7/2013-6495/73 md.) Ek Madde 2 – (Ek: 31/7/2008-5797/8 md.)
(Mülga birinci fıkra: 12/7/2013-6495/73 md.)
Diğer mevzuatta daha önce bu Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca oluşturulan sağlık kurullarına yapılan atıflar, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunla kurulan Kurum Sağlık Kuruluna yapılmış sayılır.
Geçici Madde 1 – (Ek: 17/4/2008-5754/92 md.)
Bu Kanun kapsamındaki kiĢilere bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar yersiz ödenen ve geri alınması gereken aylıklar ile bunlardan doğan ceza ve faizler terkin edilmiĢtir. Ġlgililer hakkında herhangi bir idari ve icrai takibat yapılmaz.
Geçici Madde 2 – (Ek: 13/2/2011-6111/67 md.)
Bu maddenin yayımı tarihinden itibaren 3 aylık süre içerisinde talepte bulunan ve sosyal güvenlik mevzuatına tabi olarak çalışmayan, sosyal güvenlik
kurumlarından ya da yabancı bir ülke sosyal güvenlik kurumundan her ne ad altında olursa olsun herhangi bir gelir veya aylık almayan ve silikozis hastalığı nedeniyle meslekte kazanma gücünü en az % 15 kaybettiğine Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca meslek hastalıkları tespit hükümleri çerçevesinde karar verilen kişilere, bu maddede belirtilen şartları sağlamaları halinde aşağıda
belirtilen esaslara göre Sosyal Güvenlik Kurumunca aylık bağlanır.
(1) 12/7/2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanunun 73 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Kurum” ibaresi “Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı” şeklinde değiştirilmiştir.
Meslekte kazanma gücünü;
a) % 15 ila % 34 arasında kaybedenlere 7000, b) % 35 ila % 54 arasında kaybedenlere 8000, c) % 55 ve üzerinde kaybedenlere 9000,
gösterge rakamının her yıl bütçe kanunu ile tespit edilecek aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunan tutarda aylık bağlanır.
Yukarıda belirtilen şartlara göre aylık almakta iken ölen silikozis hastasının; 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının; (a), (b) ve (e) bentleri hariç olmak üzere, 5510 sayılı Kanun veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık almayan;
a) Dul eşine % 50'si, bu madde kapsamında aylık alan çocuğu bulunmayan dul eşine % 75'i,
b) Çocuklarından;
1) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayan ve evli olmayan veya,
2) Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malul olduğu anlaşılanların veya,
3) Yaşları ne olursa olsan evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının,her birine % 25'i,
oranında aylığın tamamı dağıtılacak şekilde aylık bağlanır. Eş ve çocuklara bağlanacak aylıkların toplamı silikozis hastasına bağlanan aylığın tutarını geçemez. Bu sınırın aşılmaması için gerekirse eş ve çocukların aylıklarından orantılı olarak indirimler yapılır.
Eş ve çocukların aylıkları yukarıda belirtilen koşulların ortadan kalkması halinde kesilir.
Bu maddeye göre tarafına aylık bağlanan silikozis hastası ile eş ve çocuklarının tedavi giderleri, 18/6/1992 tarihli ve
3816 sayılı Ödeme Gücü Olmayan Vatandaşların Tedavi Giderlerinin Yeşil Kart Verilerek Devlet Tarafından Karşılanması
Hakkında Kanun hükümlerine göre, Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen aile içindeki kişi başına düşen gelir payına bakılmaksızın yeşil kart verilerek karşılanır.
Bu maddeye göre aylık alanların 5510 sayılı Kanuna göre çalışmaya veya sosyal güvenlik kurumlarından ya da yabancı bir ülke sosyal güvenlik kurumundan her ne ad altında olursa olsun gelir veya aylık almaya başlamaları halinde aylıkları kesilir.
Geçici Madde 3 – (Ek: 12/7/2013-6495/73 md.)
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu Kanun kapsamında yersiz veya fazla ödenmiĢ aylıklar sebebiyle ilgililer adına çıkarılmıĢ olan borç ve para cezaları ile bunlara iliĢkin faizler terkin edilmiĢ sayılır ve
haklarında herhangi bir adli, idari ve icrai takibat yapılmaz.
Düzenleyen Notu:12.07.2013 tarihinden sonraki yersiz ödemeler borç kapsamına girecektir.
Madde 9 – Bu Kanun yayımlandığı tarihi takip eden mali yıl başında yürürlüğe girer.
Madde 10 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Düzenleyen Notu:2022 Sayılı Yasaya göre bağlanan engelli maaşlarının miktarı şu şekilde hesaplanır: : Gösterge rakamları, başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde engelli olanlar için (%70 ve üzeri engelli olanlar) 4860, engelliler için (%40 ila %69 arasında engelli olanlar) 3240 ve 18 yaşından küçük engelli yakını bulunanlar için 3240 olarak belirlenmiştir. Ancak gösterge rakamlarının, 1620 gösterge
rakamının 2 katı ve 3 katı olarak belirlenmesi ile daha önceki uygulamada olduğu gibi gösterge rakamı ile aylık katsayısının çarpılması sonucu bulunan tutarının % 200’ünün ve % 300’ünün ödenmesi arasında bir fark bulunmamaktadır. Bu nedenle gösterge rakamlarında değişiklikler yapılsa da ödenecek aylık miktarlarında bir artış olmayacaktır.
65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları ile Engelli ve Muhtaç Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmelik (25.01.2013) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığından:
65 YAġINI DOLDURMUġ MUHTAÇ, GÜÇSÜZ VE KĠMSESĠZ TÜRK VATANDAġLARI ĠLE ENGELLĠ VE MUHTAÇ TÜRK VATANDAġLARINA AYLIK BAĞLANMASI HAKKINDA YÖNETMELĠK
BĠRĠNCĠ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 YaĢını DoldurmuĢ Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk VatandaĢlarına Aylık
Bağlanması Hakkında Kanunda belirtilen aylıklardan yararlanabileceklerin baĢvuru Ģekli, hak sahipliğinin tespiti, kontrolü ve aylıkların ödenmesine iliĢkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik;
a) 65 yaĢını doldurmuĢ, kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan, sosyal güvenlik kurumlarından her ne ad altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayan, nafaka bağlanmamıĢ veya bağlanması mümkün olmayan, mahkeme kararıyla veya doğrudan mevzuat gereği bağlanmıĢ herhangi bir devamlı gelire sahip bulunmayan ve 2022
sayılı Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamının memur aylık
katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutardan daha az geliri olan Türk vatandaĢlarını, b) 65 yaĢını doldurmamıĢ olmakla birlikte, engelli olduklarını yetkili hastanelerden alacakları engelli sağlık kurulu raporu ile kanıtlayan, toplam engel oranı % 40 ile % 69 arasında olan, 18 yaĢını doldurmuĢ ve herhangi bir iĢe yerleĢtirilememiĢ olan engellilerden;
kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan, sosyal güvenlik kurumlarından her ne ad altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayan, nafaka bağlanmamıĢ veya bağlanması mümkün olmayan, mahkeme kararıyla veya doğrudan mevzuat gereği
bağlanmıĢ herhangi bir devamlı gelire sahip bulunmayan ve her türlü gelirleri toplamının aylık ortalaması itibarıyla 2022 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutardan daha az geliri olanları, c) BaĢkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek
derecede engelli olduklarını yetkili hastanelerden alacakları engelli sağlık kurulu raporu ile kanıtlayan, toplam engel oranı % 70 ve üzerinde olan, 18 yaĢını
doldurmuĢ bulunan engellilerden; kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan, sosyal güvenlik kurumlarından her ne ad altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından
yararlanmayan, nafaka bağlanmamıĢ veya bağlanması mümkün olmayan, mahkeme kararıyla veya doğrudan mevzuat gereği bağlanmıĢ herhangi bir devamlı gelire sahip bulunmayan ve her türlü gelirleri toplamının aylık ortalaması itibarıyla 2022 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutardan daha az geliri olanları,
ç) Sosyal güvenlik kurumlarından her ne ad altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanmadığı, nafaka bağlanmadığı veya bağlanması mümkün olmadığı gibi, mahkeme kararıyla veya doğrudan mevzuat gereği bağlanmıĢ herhangi bir devamlı gelire sahip
bulunmadığı ve her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamının aylık ortalamasına göre 2022 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutardan daha az geliri olduğu halde; kanunen
bakmakla yükümlü olduğu ve fiilen bakımını gerçekleĢtirdiği, toplam engel oranı %40 ve üzerinde olduğu gibi 18 yaĢını da tamamlamamıĢ durumda engelli yakını olanları, d) Sosyal güvenlik kurumlarından yetim olarak aylık veya gelir almakta
olan çocuklardan engelli olanların aldıkları aylık veya gelir toplamı tutarları toplam engel oranlarına göre bu Yönetmelik kapsamında ödenecek olan aylık tutarından düĢük olanları, kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 2022 sayılı 65 YaĢını DoldurmuĢ Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk VatandaĢlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun 4 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıĢtır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) 2022 modülü: BütünleĢik Sosyal Yardım Hizmetleri Bilgi Sistemindeki 2022 sayılı Kanuna iliĢkin iĢ ve iĢlemlerin yürütüldüğü modülü,
b) Bakanlık: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığını,
c) Genel Müdürlük: Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğünü,
ç) Kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan: 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 364 üncü maddesine göre tespit edilecek hiçbir yakını bulunmayan veya bu kapsamdaki bir veya birden fazla yakınından toplam olarak, 2022 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen tutara eĢit veya daha fazla tutarda nafaka almayan veya
alması mümkün olmayanları,
d) Mütevelli Heyeti: Sosyal YardımlaĢma ve DayanıĢma Vakfının karar organını,
e) Nafaka yükümlüsü: 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 364 üncü maddesinde ifade edilen altsoy, üstsoy ve refah durumlarına göre kardeĢlerini,
f) Engelli sağlık kurulu raporu: 3/7/2009 tarihli ve 27277 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2022 sayılı Kanun Kapsamında Aylık Alan Engellilere Sağlık Kurulu Raporu Vermeye Yetkili Hastanelerin Belirlenmesi ile Sağlık Raporlarının Alınmasına ĠliĢkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre alınan raporu,
g) Puanlama formülü: Bakanlık tarafından geliĢtirilen, kiĢilerin harcamaları, gelirleri ve servetleri dikkate alınarak gelirlerine ulaĢmada kullanılan formülü,
ğ) Sistem: Bakanlık tarafından geliĢtirilen, vatandaĢların sosyal yardım için baĢvurularından hak sahipliğinin belirlenmesi ve ilgili yardım ya da desteğin teslimine kadar bütün süreçlerini içeren, karar destek sistemi niteliğinde çevrimiçi olarak çalıĢan e-devlet uygulaması olan BütünleĢik Sosyal Yardım Hizmetleri Bilgi Sistemini,
h) Vakıf: Sosyal YardımlaĢma ve DayanıĢma Vakıflarını, ı) YaĢlı: 65 yaĢını doldurmuĢ olanları,
i) Yetkili hastane: 2022 sayılı Kanun Kapsamında Aylık Alan Engellilere Sağlık Kurulu Raporu Vermeye Yetkili Hastanelerin Belirlenmesi ile Sağlık Raporlarının Alınmasına ĠliĢkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte belirtilen sağlık kuruluĢlarını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Başvuru, Ön İnceleme ve Sosyal İnceleme Başvuru ve ön inceleme
MADDE 5 – (1) 2022 sayılı Kanun uyarınca bağlanacak aylıklara iliĢkin baĢvurular, kiĢilerin adrese dayalınüfus kayıt sisteminde kayıtlı ikametgâhının bulunduğu Vakfa yapılır.
(2) BaĢvuruların Ģahsen ve yazılı olması esas olmakla birlikte baĢvuru iĢleminin
kanunî temsilciler tarafından yapılması hâlinde mahkemeden alınmıĢ karar örneği, vekil tarafından baĢvuru yapılması hâlinde vekâletname örneği baĢvuru formuna eklenir.
(3) 2022 sayılı Kanun uyarınca bağlanacak aylıklara iliĢkin olarak Vakıflar tarafından yapılacak tüm iĢ ve iĢlemler sistem üzerinden 2022 modülü kullanılarak gerçekleĢtirilir.
(4) BaĢvuru sırasında baĢvuran tarafından EK-1’de yer alan Aylık BaĢvuru Formu imzalanır.
(5) YaĢlılık aylığı baĢvurularında, herhangi bir belge talep edilmemesi esastır. Engelliler ve 18 yaĢ altı engelli yakını bulunanlar için bağlanacak aylık baĢvurusu sırasında aĢağıdaki belgeler istenir.
a) Engelli ve baĢkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek derecede engelli aylığı baĢvurularında, engelli sağlık kurulu raporunun aslı ya da
noter/hastane baĢhekimliği tarafından onaylı sureti veya Sağlık Bakanlığı veri tabanından elektronik olarak paylaĢılan rapor bilgileri kabul edilir. Bununla birlikte özürlü sağlık kurulu raporu suretlerine Vakıf Müdürlerince, aslının ibraz edilmesi kaydıyla “aslı gibidir” onayı verilir.
b) 18 yaĢ altı engelli yakını aylığı baĢvurularında; engelli sağlık kurulu raporunun yanında, kanuni velisinin olmadığı durumlarda atanmıĢ vasilere iliĢkin mahkemece verilmiĢ vesayet kararının aslı ya da noter tarafından onaylı sureti istenir. Bununla birlikte vesayet
kararı suretlerine Vakıf Müdürlerince, aslının ibraz edilmesi kaydıyla “aslı gibidir” onayı verilir.
(6) Eksik belge ile yapılan baĢvurular kabul edilmez ve aylık baĢvurusu belgelerin tamamlanmasını müteakip sisteme iĢlenir.
(7) BaĢvuruda bulunan kiĢilere EK-1’de yer alan BaĢvuru Alındı Belgesi verilir.
(8) BaĢvuruda bulunan kiĢilerden gelir durumlarının tespiti için belge istenmemesi esastır.
(9)Engelli olarak başvuruda bulunan vatandaşlara ücretsiz engelli sağlık kurulu raporu uygulamasından faydalanabilmeleri için Vakıf Müdürü tarafından
imzalanan sevk kâğıdı verilir.
(10) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında baĢvuruda bulunanların Türkiye ĠĢ Kurumuna baĢvuruları sistem aracılığıyla yapılır.
Sosyal inceleme
MADDE 6 – (1) Sosyal inceleme, hane ziyareti ve çevre araĢtırmasından elde edilen bilgilerden oluĢur.
(2) Sosyal inceleme; baĢvuru formunda beyan edilen bilgiler ile merkezi veri tabanlarından yapılan sorgulamalar doğrultusunda elde edilen bilgilerin doğrulanması ve hanenin genel durumunun mahallinde tespit edilmesi amacıyla, Vakıf personeli tarafından baĢvuruda bulunanın ikametgâhına ve çevresine gidilmek ve hane ziyaret bilgi formu doldurulmak suretiyle gerçekleĢtirilir.
(3) Aylık almaya hak kazanan kiĢilerin sosyal incelemeleri her yıl yenilenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Değerlendirme, Karar ve Ödeme Değerlendirme
MADDE 7 – (1) 2022 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamının Devlet memurlarının aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpılmasından bulunacak tutardan daha az geliri olanlar, 2022 sayılı Kanunun uygulanmasında muhtaç sayılır. 2022 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamının, yılı merkezi yönetim bütçe kanununda farklı olarak tespit edilmiĢ olması halinde muhtaçlığa esas tutar, bütçe kanunundaki gösterge rakamı esas alınarak hesaplanır.
(2) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentleri kapsamında, sistem üzerinden yapılan sorgulamalar ve sosyal incelemeden elde edilen verilere göre;
a) Hangi ad altında olursa olsun sosyal güvenlik kurumlarından bir gelir veya aylık hakkından faydalananlar ile isteğe bağlı prim ödeyenler dahil olmak üzere sosyal güvenlik kurumlarına uzun vadeli sigorta kolları kapsamında sigortalı olmayı gerektirecek Ģekilde bir iĢte çalıĢanlar, b) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar, c) Muhtaçlık sınırına eĢit veya üzerinde nafaka bağlanmıĢ veya bağlanması mümkün olanlar, ç) Muhtaçlık sınırına eĢit veya üzerinde mahkeme kararıyla veya bir mevzuat gereği
bağlanmıĢ devamlı bir geliri bulunanlar,
d) Herhangi bir Ģekilde muhtaçlık sınırına eĢit veya üzerinde devamlı gelir sağlayan ya da sağlaması mümkün olanlar,
e) Kamu veya özel kurum ve kuruluĢlarda iaĢe ve ibateleri dâhil olmak üzere sürekli bakımı yapılan veya yaptırılanlar,
f) Malları ve gelirleri devredilerek bir sözleĢmeyle gerçek veya tüzel kiĢilerce kendilerine bakılanlar,
aylığa hak kazanamaz.
(3) KiĢinin bakmakla yükümlü olunan kiĢi statüsünde sağlık güvencesine sahip olması veya aynı hanede sosyal güvenceye sahip bireylerin bulunması durumları aylığa hak
kazanılmasında tek baĢına engel teĢkil etmeyip bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen muhtaçlık ölçütü dikkate alınmak suretiyle iĢlem tesis edilir.
(4) 18 yaĢından küçük engelli yakınlarına aylık bağlanabilmesi için fiilen bakım iliĢkisinin gerçekleĢmesi ve bakıcı ile bakılan kiĢinin aynı hanede ikamet etmesi Ģartları aranır.
(5) KiĢinin yaĢlı veya engelli aylığı alması, fiilen
bakımını üstleneceği engelli yakını bulunması durumunda 18 yaĢ altı engelli yakını aylığı bağlanmasına engel teĢkil etmez.
(6) Kişinin 2 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilenlerin vasisi olması, kişiye ayrıca aylık bağlanmasına engel teşkil etmez.
(7) Aylığa hak kazanma durumları uygun olanların muhtaçlığı, puanlama formülü ile belirlenir.
(8) Değerlendirmeler sonucu hane içinde kiĢi baĢına düĢen geliri muhtaçlık sınırının altında olanlara aylık bağlanır.
Karar
MADDE 8 – (1) 2022 sayılı Kanun kapsamındaki aylıklara ilişkin tüm iş ve işlemler, başvuru tarihinden itibaren en geç bir ay içinde tamamlanır.
(2) Mütevelli Heyetinin kararları sistem üzerinden 2022 modülü kullanılarak Genel Müdürlüğe gönderilir. Ayrıca yazıĢma yapılmaz. Ancak Genel Müdürlük, gerektiğinde aylık bağlanmaya esas belgelerin Vakıf BaĢkanı onaylı suretlerini istemeye yetkilidir.
(3) Vakıf Mütevelli Heyeti verdiği kararların, 2022 sayılı Kanun ve bu Yönetmelikte belirtilen hükümlerle, 2022 modülünden ve sosyal incelemeden elde ettiği bilgilere uygun olmasından sorumludur.
Ödeme
MADDE 9 – (1) Mütevelli Heyeti kararı ile muhtaçlığı tespit edilerek aylık bağlanan kiĢilerin aylığa hak kazandıkları tarih, baĢvuru tarihini takip eden aybaĢıdır.
(2) Aylığa hak kazanma baĢlangıç tarihinden ilk aylık ödemesinin yapıldığı ödeme dönemine kadar olan aylık hakları için, aylığın bağlandığı tarihi takip eden ilk ödeme döneminde defaten ödeme yapılır.
(3) Aylıkların ödeme gün ve dönemleri Genel Müdürlük tarafından belirlenir. Belirlenen gün ve dönemlerde ödemeler; hak sahiplerinin kendilerine veya durumlarına göre vekillerine, vasilerine, kayyumlarına veya velilerine peĢin olarak yapılır.
(4) Aylık türlerine göre,
a) YaĢlılık aylığı: 2022 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutarda,
b) Engelli ve 18 yaĢ altı engelli yakını aylığı: 2022 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutarın
%200’ü tutarında,
c) BaĢkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek derecede engelli aylığı: 2022 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamının memur aylık
katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutarın %300’ü tutarında, ödeme yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Karar Sonrası ĠĢlemler, Aylıkların Durdurulması ve Kesilmesi Karar sonrası işlemler
MADDE 10 – (1) Aylık bağlama iĢlemi tamamlananlara ait bilgiler, 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin üç numaralı alt bendine göre genel sağlık
sigortası kapsamına alınmaları amacıyla Genel Müdürlük tarafından sistem üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir ve bu bildirim sonrasında ilgililer genel sağlık sigortalısı olarak Sosyal Güvenlik Kurumunca tescil olunurlar. Aylıkları durdurulan veya aylıkları kesilenler de aynı yöntemle Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir.
(2) Her yıl yapılacak olan sosyal inceleme ve merkezi veri tabanlarından elde edilen bilgiler doğrultusunda durumu değiĢtiği tespit edilenlerin muhtaçlığı Mütevelli Heyetince tekrar değerlendirilir. Değerlendirme sonucu durumları bu Yönetmelik hükümlerine uygun olmadığı tespit edilenlerin aylıkları kesilir.
(3) Mütevelli Heyeti kararlarına iliĢkin itirazlar ilgili Vakfa yapılır.
Aylıkların durdurulması ve kesilmesi
MADDE 11 – (1) YaĢlılık aylığı ve engelli aylıkları, aĢağıda belirtilen hallerde geçici olarak durdurulur.
a) Aylık almakta iken ikametgâhını baĢka Vakfın görev alanına girecek Ģekilde değiĢtirenlerin aylıkları geçici olarak durdurulur. KiĢilerin bir yıl içinde yeni ikametgâhlarındaki ilgili Vakfa baĢvurmaları gerekmekte olup muhtaçlığının devam ettiğinin Mütevelli Heyeti tarafından tespiti halinde aylıkları durdurulduğu tarihten itibaren yeniden baĢlatılarak hak ettiği aylıklar takip eden ilk ödeme döneminde ödenir.
b) Süreli raporu bulunanlar için, raporun Sağlık Bakanlığı veri tabanından temin edilemediği durumlarda, rapor süresi dolmasına rağmen yeni raporunu Vakfa teslim etmeyenlerin
aylıkları geçici olarak durdurulur. Rapor süresinin dolum tarihinden itibaren bir yıl içinde yeni rapor getirilmesi halinde geçici olarak durdurulmuĢ olan aylıklar, durdurulduğu tarihten itibaren yeniden baĢlatılarak takip eden ilk ödeme döneminde ödenir.
(2) YaĢlılık aylığı ve engelli aylıkları, aĢağıda belirtilen hallerde kesilir.
a) Ölüm.
b) Feragat.
c) 18 yaĢ altı engelli yakını aylığı alanlar için engellinin 18 yaĢını doldurması.
ç) 18 yaĢ altı engelli yakını aylığı alanlar için bakıcı ile bakılanın aynı hanede ikamet etmediğinin, aynı hanede ikamet etse dahi fiili bakımın gerçekleĢmediğinin ve aylığın engelli için kullanılmadığının tespit edilmesi.
d) Türk vatandaĢlığından çıkarılma, Türk vatandaĢlığı muhafaza edilmeksizin yabancı memleket uyruğuna girilmesi.
e) Süreli raporu bulunanlar için rapor süresi dolmasına rağmen yeni raporun bir yıl içinde Vakfa teslim edilmemesi.
f) Aylık almakta iken ikametgâhını baĢka Vakfın görev alanına girecek Ģekilde değiĢtirenler için bir yıl içinde yeni ikametgâhlarındaki Vakfa baĢvurulmaması.
g) Aylığın bir yıl boyunca aralıksız olarak alınmaması.
ğ) 7 nci maddenin ikinci fıkrasının (a), (b), (ç), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen sebeplerle ya da muhtaçlık sınırına eĢit veya üzerinde nafaka almakta olması veya gelir elde etmekte olması sebepleriyle aylık bağlanması koĢullarının kaybedilmesi.
h) Muhtaçlık sınırına eĢit veya üzerinde gelir elde edebilecek olması veya nafaka alabilecek olması ya da baĢka sebeplerle muhtaçlık halinin ortadan kalktığının tespit edilmesi.
(3) Ġkinci fıkranın;
a) (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılanların aylıkları, aylığın kesilmesini gerektiren durumun gerçekleĢtiği,
b) (ç) bendinde belirtilenlerin aylıkları, tespitin yapıldığı,
c) (e) ve (f) bentleri kapsamına girenlerin aylıkları, bir yıllık sürenin sona erdiği, ç) (g) bendi kapsamına girenlerin aylıkları, aylığın ilk defa alınmadığı,
d) (ğ) bendi kapsamına girenlerin aylıkları, aylık bağlanması koĢullarının kaybedildiği, e) (h) bendi kapsamına girenlerin aylıkları, muhtaçlığın ortadan kalktığına iliĢkin tespitin yapıldığı,
tarihi takip eden ilk ödeme döneminin baĢından itibaren kesilir.
(4) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri ile ikinci fıkranın (a), (c), (d), (e), (f), (g) ve 7 nci maddenin ikinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde sayılan durumların tespiti Genel Müdürlük tarafından sistem aracılığıyla; bu maddenin ikinci fıkrasının (b), (ç), (ğ) ve (h) bentlerinde sayılan durumların tespiti Vakıflar tarafından sistem aracılığıyla yapılır.
(5) Aylığı kesilenlerin yeniden aylık talebinde bulunmaları halinde baĢvurular yeni baĢvuru olarak değerlendirilir.Engelli sağlık kurulu raporu geçerlilik süresi “sürekli” olanların kesilme tarihinden itibaren beĢ yıl içerisinde aylık talebinde bulunmaları halinde rapor istenilmez.
BEġĠNCĠ BÖLÜM
Engelliliğin Belirlenmesi ve Engel Oranlarındaki DeğiĢiklikler Engelliliğin belirlenmesi
MADDE 12 – (1) 2022 sayılı Kanun Kapsamında Aylık Alan Engellilere Sağlık Kurulu Raporu Vermeye Yetkili Hastanelerin Belirlenmesi ile Sağlık Raporlarının Alınmasına ĠliĢkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre belirlenir.
(2) 2022 sayılı Kanunun uygulanmasında;
a)Engel durumuna göre toplam engel oranı % 40 ile % 69 arasında olanlar “engelli”, b)Engel durumuna göre toplam engel oranı % 70 ve üzeri oranda olanlar ise “baĢkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek derecede engelli”
olarak kabul edilir.
Engel oranlarındaki değişiklikler
MADDE 13 – (1) Yaşlılık aylığı bağlananlardan %70 ve üzeri
oranda engelli olduklarını engelli sağlık kurulu raporu ile kanıtlayanların aylıkları başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek derecede engelli aylığına dönüştürülür. Ancak %40 ile %69
arası oranda engelli sağlık kurulu raporuna sahip 65 yaşını doldurmuş vatandaşlara sadece yaşlılık aylığı bağlanır.
(2) 65 yaĢın doldurulmasından önce engelli aylığı bağlanmıĢ olanların aylıkları aynı Ģekilde ödenmeye devam olunur.
(3) Toplam engel oranı, engelli aylığı tutarında artıĢ yapılmasını gerektirecek Ģekilde
artanların aylıkları, engelli sağlık kurulu raporunun Vakıf kayıtlarına geçtiği tarihi takip eden dönem baĢından itibaren artırılır.
(4) Toplam engel oranı, 2022 sayılı Kanuna göre aylık bağlanması gereken oranın altına düĢenlerin aylıklarıengelli sağlık kurulu raporunun düzenlenme tarihini takip eden dönem baĢından itibaren kesilir. Raporun, Sağlık Bakanlığı veri tabanından temin edilemediği durumlarda, rapor tarihinden itibaren üç ay içinde yeni raporunu Vakfa teslim etmeyenlerin aldıkları yersiz ödemeler için ödeme tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için kanuni faizi ile birlikte Bakanlık tarafından borç tahakkuk ettirilir ve takibi sağlanır.
(5) Toplam engel oranı, aylık türünü değiĢtirecek Ģekilde azalanların aylıkları, engelli sağlık kurulu raporunun düzenlenme tarihini takip eden dönem baĢından itibaren azaltılır. Raporun, Sağlık Bakanlığı veri tabanından temin edilemediği durumlarda, rapor tarihinden
itibaren üç ay içinde yeni raporunu Vakfa teslim etmeyenlerin aldıkları yersiz ödemeler daha sonra ödenecek aylıklardan 1/4 oranında mahsuben tahsil edilir. Borçların mahsup yoluyla tahsil imkânının kalmaması halinde Bakanlık tarafından takibi sağlanır.
ALTINCI BÖLÜM
Bildirim Yükümlülüğü, Fazla veya Yersiz ÖdenmiĢ Aylıkların Geri Alınması ve Ġdari Yaptırımlar
Bildirim yükümlülüğü
MADDE 14 – (1) Aylık almakta olanlar veya aylık sahiplerinin eĢ, anne, baba, vasi, kayyum, veli veya vekilleri, aylıkların kesilmesini gerektiren durumları üç ay içinde Vakfa bildirmekle yükümlüdürler.
(2) Bu yükümlülüğe uymayarak yersiz aylık tahsilinde bulunanlara ödenmiĢ olan aylıklar için ödeme tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için kanuni faizi ile birlikte Bakanlık tarafından borç tahakkuk ettirilerek, takip ve tahsili sağlanır. Süresi içinde bildirim
yükümlülüğüne uyulmuĢ olmakla veya aylık hakkından feragat talebinde bulunulmakla birlikte, süresinde aylık kesme iĢlemi yapılmayarak aylıkların ödenmeye devam
olunması durumunda geri tahsil olunacak aylık tutarları için kanuni faiz veya Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık değiĢim oranlarına göre ayrıca bir fark alınmaz.
Fazla veya yersiz ödenmiş aylıkların geri alınması
MADDE 15 – (1) 11 inci maddenin üçüncü fıkrasına göre aylığının kesilmesi gereken ödeme dönemi baĢından itibaren her ne suretle olursa olsun, istihkaklarından fazla veya
yersiz ödenen aylıklar ile 14 üncü maddeye göre tahakkuk ettirilmiĢ faiz, borcun
tahsilinden önce aynı kiĢiye tekrar aylık bağlanmıĢ olması durumunda aylıklarından mahsup edilir. 13 üncü maddenin dördüncü ve beĢinci fıkralarında belirtilen hallerde, anılan
hükümlere göre iĢlem yapılır.
(2) Borçların mahsup yoluyla tahsil imkânının kalmaması halinde Bakanlık tarafından takip ve tahsili sağlanır.
İdari yaptırımlar
MADDE 16 – (1) Aylığa hak kazanmak üzere düzenlenen belgelerin gerçeğe uymadığı tespit edildiği takdirde ödenmiĢ olan aylıklar için ödeme tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için Türkiye Ġstatistik Kurumunca her ay için belirlenen Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık değiĢim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarıyla birlikte Bakanlık tarafından
borç tahakkuk ettirilerek takip ve tahsili sağlanır.
(2) Hak sahibinden tahsili imkanının kalmadığı durumlarda, Bakanlık tarafından tahakkuk edilen borç, aylığın ödenmesinde kasıt, kusur veya ihmali olduğu tespit
edilenlerden müteselsilen tahsil edilir.
(3) Gerçeğe uygun olmayan belgeleri düzenleyen ve kullananlar hakkında genel hükümlere göre ceza kovuĢturması yapılması için Bakanlık tarafından Cumhuriyet Savcılığına
suç duyurusunda bulunulur. Bu belgeleri düzenleyenlerin kamu görevlisi olması durumunda, haklarında ayrıca idari soruĢturma açılır.
YEDĠNCĠ BÖLÜM
ÇeĢitli ve Son Hükümler
Muhtaçlık ve bakım ilişkisinin kontrolü
MADDE 17 – (1) Bakanlık, ilgililerin gelir, yaĢam düzeyi ve varlıkları, bakım iliĢkisinin gerçekleĢtirilip gerçekleĢtirilmediği hakkında, belirleyeceği yöntemlerle inceleme yapmaya veya kamu kurum ve kuruluĢları aracılığı ile yaptırmaya, resmi ve özel idari müessese ve ortaklarından ve Ģahıslardan bilgi ve belge istemeye yetkilidir.
(2) Ġnceleme neticesinde muhtaç olmadıkları anlaĢılanlara aylık bağlanmaz ve varsa
bağlanmıĢ aylık ödemesi durdurulur. Bunların muhtaçlık durumu yeniden incelenmek üzere Genel Müdürlük tarafından ilgili Vakfa bildirilir. Mütevelli Heyetlerince yeniden yapılan inceleme sonucunda yine muhtaç olduğu tespit edilen ve Genel Müdürlük tarafından da bu tespit iĢlemi uygun görülenlerin aylıkları bağlanır.
(3) Aylık bağlama iĢleminden sonra yapılacak incelemeler sonucunda, aylık bağlama
kararını etkileyecek durumların tespit edilmesi halinde, tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için durum aylık bağlanana ve ilgili Vakfa tebliğ edilir. Eksikliklerin giderilmemesi halinde, 15 inci madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla, tebligat tarihinden itibaren üç aylık sürenin sona erdiği tarihin içinde bulunduğu ödeme döneminin sonunda aylık kesme veya düzeltme iĢlemi yapılır ve fazla ödenen tutarlar geri alınır.
(4) Bakanlık Denetim Hizmetleri BaĢkanlığı tarafından her yıl, 2022 sayılı Kanun kapsamında yapılan ödemelere iliĢkin olarak, ödeme türü, hak sahiplerinin ağırlıklı olduğu ikamet
bölgeleri, sistemin sağladığı güvenlik dereceleri ve benzeri ölçütler üzerinden yapacağı risk değerlendirme sonuçlarına göre ve örneklem metoduyla belirlediği hak sahiplerinin durumunu inceler ve sonuçlarını, uygulamaya yönelik önerileri ile birlikte Bakanlığa raporlar. Genel Müdürlük bu raporda yer verilen ve uygulamada tespit ettiği diğer yaygın uygulama hatalarını her yıl Vakfa yazılı olarak bildirir.
Aylıkların haczedilemeyeceği
MADDE 18 – (1) Nafakaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla, 2022 sayılı Kanun uyarınca bağlanan aylıklar kişinin rızası olsa bile haczedilemez, başkasına devir ve temlik edilemez.
Düzenleyici işlemler
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile birlikte muhtaçlık kararının alınması ve aylıkların bağlanmasına iliĢkin tüm iĢ ve iĢlemler Vakıflar tarafından yerine getirilir.
(2) Bakanlık çıkardığı alt düzeyde düzenlemelerin bir örneğini on gün içinde Maliye Bakanlığına gönderir.
Vergi muafiyeti
MADDE 20 – (1) Aylıkların bağlanmasında ve ödenmesinde kullanılan bütün belgeler, her türlü vergi ve resim ödemelerinden muaftır.
Aylık farkı ödemeleri
MADDE 21 – (1) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında yapılacak olan tüm iĢ ve iĢlemler ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yerine getirilir.
(2) Aylık farkı almaya hak kazanacak Ģekilde engelli olduğunu belgeleyen ve sosyal güvenlik kurumlarından yetim olarak aylık veya gelir almakta olan çocuklardan, aldıkları aylık ya da gelir toplamı tutarları engellilik derecelerine göre bu Yönetmelik kapsamında ödenebilecek olan aylık tutarından düĢük olanlara, bu Yönetmelikle belirlenen diğer Ģartlar aranmaksızın aradaki fark ilgili sosyal güvenlik kurumu tarafından ödenir. Birden fazla sosyal güvenlik kurumundan ya da birden fazla dosya üzerinden aylık veya gelir alanlar için aradaki fark yalnızca tercih edecekleri bir sosyal güvenlik kurumu tarafından ya da tercih edecekleri tek bir dosya üzerinden ödenir. Bu kapsamda aylık farkı baĢlangıç tarihi Sosyal Güvenlik Kurumuna baĢvurularının kayda geçtiği tarihi izleyen aybaĢıdır.
(3) Ġlgili sosyal güvenlik kurumu tarafından fark olarak ödenen tutarlar Hazineden tahsil edilir. Ödemenin yapılabilmesi için ilgililerce, yetkili hastanelerden alınacak engelli sağlık kurulu raporu ile birlikte, yetim olarak aylık veya gelir alınan sosyal güvenlik kurumuna bizzat veya kanuni temsilcilerince baĢvuruda bulunulması gerekir.
(4) Sosyal güvenlik kurumlarından 2 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi
kapsamında ödenmekte olan yetim aylığı veya gelirinin kesilmesi durumunda alınan aylık farkları da kesilir.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 22 – (1) 6/11/2010 tarihli ve 27751 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 65
YaĢını DoldurmuĢ Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk VatandaĢları ile Engelli ve Muhtaç Türk VatandaĢlarına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıĢtır.
Muhtaçlık hesaplaması
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 7 nci maddenin yedinci fıkrasında belirtilen Puanlama
Formülü uygulamaya geçinceye kadar muhtaçlık; gelir, servet ve harcamalar esas alınarak aĢağıdaki Ģekilde belirlenir.
a) Hanenin gelir durumu;
1) Tespit/beyan edilen aylık net maaĢ, ücret, nafaka, yevmiye ve diğer gelirlerin yıllık tutarının aylık ortalaması,
2) Hanenin; mülkiyeti hane bireylerinden birine ait olan ikamet ettiği konutu ile mülkiyeti baĢka birine ait olmakla birlikte kira ödemediği konutu için konutun (takdir edilen/beyan edilen) rayiç bedelinin 240’ta biri,
3) Hanenin ikamet ettiği konut haricinde diğer konutları için (takdir edilen/beyan
edilen) rayiç bedelinin 240’ta biri ve (takdir edilen/beyan edilen) kira getirisinin toplamı, 4) Ġkamet edilen konut haricindeki konut için kira geliri elde edilmiyorsa veya kira geliri beyan edilmiyorsa konutun rayiç bedelinin 120’de biri,
5) Dükkânlar için rayiç bedelin 240’ta biri ve (takdir edilen/beyan edilen) kira getirisinin toplamı,
6) Dükkân için kira geliri elde edilmiyorsa veya kira geliri beyan edilmiyorsa dükkânın rayiç bedelinin 120’de biri,
7) Hanenin arazi, tarla ve benzeri için rayiç bedelin 240’ta biri ve (takdir edilen/beyan edilen) aylık (zirai/ticari/kira ve benzerleri) getirisinin toplamı,
8) Hanenin binek aracı için aracın kasko/rayiç bedelinin 120’de biri,
9) Hanenin ticari/ zirai amaçlı aracı için aracın kasko bedelinin 120’de biri, kasko bedelinin belirlenememesi halinde ise rayiç bedelinin 120’de biri ile bu araçların (takdir/beyan edilen) aylık (zirai/ticari/kira ve benzerleri) getirisinin toplamı,
10) Hanenin büyük ve küçükbaĢ hayvanları için il/ ilçe gıda tarım ve hayvancılık müdürlüklerinden temin edilen yıllık getiri miktarının aylık tutarı,
11) Hanenin tespit/beyan edilen banka mevduatları için aylık faiz getirisinin iki katı tutar, 12) 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun Ek 7 nci maddesi gereğince yapılan evde bakım ödemeleri ve 2022 sayılı Kanun gereğince bağlanan aylıklar
hariç olmak üzere sürekli ve düzenli olarak alınan Ģartlı eğitim yardımı, Ģartlı sağlık yardımı, eĢi vefat etmiĢ kadınlara yönelik yardım, burs, harçlık gibi nakdî sosyal yardımların aylık ortalaması,
13) Aynı hanede ikamet etmemesine rağmen nafaka yükümlüleri tarafından sağlanan destek tutarı,
14) Tarımsal destek geliri tutarı,
15) Uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olmayı gerektirecek Ģekilde çalıĢanların gelirleri, 16) Diğer gelirlerin toplamının aylık ortalaması,
dahil edilerek yapılan hesaplama ile belirlenir.
b) Birinci fıkranın (a) bendinin alt bentlerinde yer alan taĢınır ve taĢınmazların tespit edilen rayiç bedellerine iliĢkin değerlendirmeyi Mütevelli Heyeti yapar.
c) Hanenin harcama durumu; gıda, giyim, kira, ısınma, eğitim, sağlık, ulaĢım, eğlence ve benzerlerine yapılan yıllık ödemelerin aylık ortalaması dâhil edilerek yapılan hesaplama ile belirlenir.
ç) Harcamalar, hanenin gelir seviyesinin bir göstergesi olarak dikkate alınacak olup birinci fıkranın (a) bendine göre hesaplanacak gelir tutarından hiçbir Ģekilde çıkarılamaz.
d) Hanenin tespit/beyan edilen harcamalarının birinci fıkranın (a) bendine göre tespit edilen gelir tutarından fazla olması durumunda harcama ve gelir arasındaki fark gelire eklenir.
e) Birinci fıkranın (a) bendine göre tespit edilen gelir tutarının beyan/tespit edilen harcama düzeyinin üzerinde olması durumunda harcamalar gelire eklenmez.
İşlemleri devam eden dosyalar
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Ġl veya ilçe idare kurulları tarafından ya da Sosyal YardımlaĢma ve DayanıĢma Vakıfları tarafından muhtaçlık kararı alınmıĢ olmakla birlikte aylık bağlama
iĢlemleri henüz tamamlanmamıĢ olanlar hakkında alınmıĢ muhtaçlık kararlarının geçerli olarak kabul edilmesinde ve aylıklarının bağlanmasında geçici 1.maddeye göre tekrar muhtaçlık tespiti yapılması gerekmez ve bu durumda olanların aylık bağlama iĢlemleri, 22.madde ile yürürlükten kaldırılan Yönetmelik hükümleri çerçevesinde Bakanlık ve Vakıflar tarafından sonuçlandırılır.
Yürürlük
MADDE 23 – (1) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı tarafından müĢtereken hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 24 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı yürütür.
