T.C.
MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI
Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü
ELEKTRĠK–ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ GEÇĠCĠ USTALIK YETKĠ BELGELĠ YÜKSEK GERĠLĠM SĠSTEMLERĠ SERVĠS
ELEMANI EĞĠTĠMĠ MODÜLER PROGRAMI
(YETERLĠĞE DAYALI)
2012 ANKARA
1 ÖN SÖZ
Günümüzde mesleklerin değiĢim ile karĢı karĢıya olması ve daha karmaĢık bir yapıda bulunmaya baĢlaması nedeniyle, meslekî yeterliklerin de geniĢ tabanlı bilgilere, becerilere ve tavırlara dayalı olmasını ve programların buna göre geliĢtirilmesini zorunlu hâle getirmektedir.
Uluslararası düzeyde meslek elemanlarından beklenen yeterlikler çeĢitli araĢtırmalar ve yerli/yabancı uzman görüĢlerine dayanılarak tespit edilmiĢ, elde edilen sonuçlar program çalıĢmalarına aktarılmıĢtır.
Beceri geliĢtirmeye yönelik olarak tasarlanan bu modüler programı geliĢtirme sürecinde ilgili tüm paydaĢlar ve ülkemizin önde gelen sektör temsilcileri ile iĢ birliği yapılmıĢ, kiĢi ve kurumların program çalıĢmalarına doğrudan katkıları sağlanmıĢtır.
01.01.2012 tarihinden itibaren inĢaat ve tesisat iĢlerinde yapım iĢi üstlenen müteahhitlerin yetki belgeli usta çalıĢtırmaları zorunluluğundan dolayı bu programların hazırlanmasına ihtiyaç duyulmuĢtur.
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluĢlar tarafından verilecek 32-40 saatlik eğitim ön görülmüĢtür. Bu eğitim sonunda verilen belgeler yetki belgesi olarak kabul edilecektir.
Bu programın hayata geçirilmesiyle, iĢgücünün bireysel geliĢimine, istihdam edilebilirliğinin artırılmasına, iĢletmenin verimlilik ve kalitesine, sektörün nitelikli çalıĢan ihtiyacının karĢılanmasına ve bunların sonucu olarak ülke ekonomisine katkı sağlamak amaçlanmıĢtır.
2
ĠÇĠNDEKĠLER
ÖN SÖZ ... 1
GEÇİCİ USTALIK YETKİ YÜKSEK GERİLİM SİSTEMLERİ SERVİS ELEMANI EĞİTİMİ PROGRAMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ... 3
MESLEK ELEMANI TANIMI ... 3
GİRİŞ KOŞULLARI ... 3
İSTİHDAM ALANLARI ... 3
EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ... 3
EĞİTİMCİLER ... 3
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ... 3
BELGELENDİRME ... 3
YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER ... 4
EĞİTİM SÜRESİ... 4
ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ ... 4
İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR ... 4
ÖĞRENCİ/KURSİYER KAZANIMLARI ... 4
EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ ... 5
MESLEKİ GELİŞİM MODÜLLERİ ... 5
MODÜL VE İÇERİKLERİ ... 6
YETERLİK VE MODÜL TABLOSU ... 6
İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI MODÜL BİLGİ SAYFASI ... 7
YÜKSEK GERİLİM SİSTEMLERİ MODÜL BİLGİ SAYFASI ... 9
3
GEÇĠCĠ USTALIK YETKĠ YÜKSEK GERĠLĠM SĠSTEMLERĠ SERVĠS ELEMANI EĞĠTĠMĠ PROGRAMINA ĠLĠġKĠN AÇIKLAMALAR
ALAN : ELEKTRĠK–ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ MESLEK : GEÇĠCĠ USTALIK YETKĠ BELGELĠ YÜKSEK
GERĠLĠM SĠSTEMLERĠ SERVĠS ELEMANI EĞĠTĠMĠ MESLEK SEVĠYESĠ :
MESLEK ELEMANI TANIMI
Yüksek gerilim sistemleri montaj, kontrol, bakım ve onarımlarını sağlık ve güvenlik Ģartlarına uygun olarak yapabilen bireydir.
GĠRĠġ KOġULLARI
1. Okuma yazma bilmek veya ilkokul mezunu olmak.
2. Mesleğin gerektirdiği iĢleri ve yeterlikleri yapacak bedensel ve fiziksel özelliklere sahip olmak.
3. Geçici ustalık yetki belgesine veya ilgili mevzuat kapsamındaki belgelerden birine sahip olmak
ĠSTĠHDAM ALANLARI
Mesleğin gerektirdiği yeterlikleri kazanan bireyler; elektrik ve elektronik sektöründe yüksek gerilim sistemleri imalat, montaj, bakım ve onarım iĢlerini yapan iĢ yerlerinde çalıĢabilirler.
EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM ORTAMLARI VE DONANIMLARI
1. Mesleki eğitim merkezleri, halk eğitimi merkezleri ve sektördeki iĢletmelerde eğitim verilmektedir.
2. Programın uygulanabilmesi için elektrik elektronik teknolojisi alanı standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği ekipmanlar sağlanmalıdır.
EĞĠTĠMCĠLER
1. Programın uygulanmasında elektrik elektronik teknolojisi alanında eğitim almıĢ ve tercihen sektör deneyimi olan alan öğretmenleri görev almalıdır.
2. Programın uygulanmasında gerektiğinde elektrik elektronik teknolojisi alanında sektör deneyimi olan teknisyen ve meslek elemanlarından yararlanılabilir.
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
Bireylerin, çeĢitli ölçme araçları kullanılarak;
1. Modüllerin sonunda kazandığı yeterlikler ölçülecektir.
2. Modüller ile kazandıkları bilgi, beceri ve tavırları ölçülecektir.
3. Ölçme sonuçları program sonunda değerlendirilecektir.
4. Eğitim kurumunda, iĢletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilecektir.
BELGELENDĠRME
Sertifika programlarında; meslek elemanlarının sahip olduğu yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilir. Bu programlarda mesleğin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiĢtirmek amaçlanmaktadır.
Öğretim programının sonunda mesleğin yeterliklerini kazanan bireylerin aldığı belgeler mevzuat doğrultusunda sertifikada değerlendirilir. Bireyler mesleğin düzeyine göre mesleğinde sertifika alabilir.
4
Bireyler gelecekte meslek değiĢtirmek veya mesleğin iliĢkili olduğu diğer mesleklere geçmek amacıyla eğitim almak isterse, kazandığı yeterlikler değerlendirilecektir.
Fark modüllerini tamamlayanlar ikinci bir meslekte kendini yetiĢtirebilecektir.
Öğretim programından ayrılan bireyin kazandığı yeterlikler belgelendirilerek istendiğinde diğer sertifika programlarında değerlendirilir.
Mesleğin seviyesine ve yeterliklerine sahip olanlar sertifika almaya hak kazanır ve ilgili iĢ yerlerinde çalıĢabilirler.
YATAY VE DĠKEY GEÇĠġLER
Mesleğe yönelik geniĢ tabanlı yeterlikler kazandırmak hedeflenmiĢtir.
1. Meslekî eğitim alan veya bitirmiĢ olan birey; gerekli modülleri tamamlayarak alandaki diğer meslekler arasında geçiĢ yapabilir.
EĞĠTĠM SÜRESĠ
1. Meslek programının toplam eğitim süresi 80/40 saat olarak planlanmıĢtır.
2. Eğitim süresinin okul, iĢletme ve bireysel öğrenme için ayrılmıĢ dağılımı, modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır.
ÖĞRETĠM YÖNTEM VE TEKNĠKLERĠ
Modüler öğretime yönelik olarak bireysel öğrenme yöntem ve teknikleri uygulanır.
1. Eğitimciler bireylere rehberlik eder.
2. Bireyler kendi kendine öğrenmeye teĢvik edilir.
3. Bireylerin aktif olması sağlanır.
4. Bireyler araĢtırmaya yönlendirilir.
5. Bireyler kendi kendilerini değerlendirebilir.
6. Bireylere mesleki yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve teknikler uygulanır.
Ġġ BĠRLĠĞĠ YAPILACAK KURUM VE KURULUġLAR
Bireyler, programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konularında, çevredeki üniversiteler, sivil toplum örgütleri, Elektrik- Elektronik teknolojisi alanında faaliyet gösteren firmaları ve katılımcının çevrede konuyla ilgili olarak iletiĢim kurabileceği araĢtırma, gözlem ve uygulama yapabileceği her türlü kurum ve kuruluĢlar, meslek elemanları ile iĢ birliği yapılarak yönlendirilir.
ÖĞRENCĠ/KURSĠYER KAZANIMLARI
Programın sonunda mesleğe yönelik olarak kursiyer;
1. Elektrik elektronik devrelerinin ölçüm ve hesaplama uygulamalarını yapar 2. Temel elektrik devrelerinin bağlantılarını ve hesaplamalarını yapar
3. Temel elektronik uygulamaları ve güç kaynağı yapar 4. Endüstriyel elektronik uygulamaları ve onarımlarını yapar 5. Enerji nakilleri ve koruma sistemleri montajı yapar
6. Dağıtım pano sistemleri iĢlemlerini yapar
7. Enerji üretim ve dağıtım merkezleri özelliklerini seçer/montajını yapar 8. Koruma röleleri ve modüler hücreler montaj ve bağlantılarını yapar 9. Yüksek gerilim tesis bakım onarımını yapar
5 EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM FAALĠYETLERĠ
Sertifika programında yer alan modüllerde öngörülen eğitim öğretim uygulamaları yapılır.
MESLEKĠ GELĠġĠM MODÜLLERĠ
1. Öğrenci/kursiyerin yaĢam boyu kullanabileceği ve mesleki geliĢmesine yararlı olabilecek, üretken, bilim ve teknoloji üretimine yatkın, beceri düzeyi yüksek olarak yetiĢtirilmesi, iyi iliĢkiler kurabilmesi, iĢe uyum sağlayabilmesi gibi genel bilgi ve becerilerin kazandırıldığı modüllerdir.
2. Bu modüller ile öğrenci/kursiyerlere ulusal ve uluslararası iĢ gücünden beklenen yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
3. Meslekî GeliĢim modül tablosundan, çevrenin istihdam durumu, öğrenci/kursiyerlerin hazır bulunuĢluk düzeyi göz önüne alınarak modüller seçilecek ve yeterlik tablosunda yer alan süreye ilave edilecektir.
4. Dördüncü seviye meslek elemanları, bütün Mesleki GeliĢim modüllerini tamamlamıĢ olacaklardır.
5. Meslekî geliĢim modülleri programlardan bağımsız olarak da kullanılabilecektir.
KAZANDIRILAN YETERLĠKLER DERSĠN MODÜLLERĠ SÜRE 1 Sosyal hayatta sağlıklı ve etkili iletiĢim
kurmak ve sürdürmek Sosyal Hayatta ĠletiĢim 40/16 2 ĠĢ hayatında sağlıklı ve etkili iletiĢim
kurmak ve sürdürmek ĠĢ Hayatında ĠletiĢim 40/16 3 Türkçe’yi doğru konuĢmak
Diksiyon 1 40/32
4 Diksiyon 2 40/32
5 Mesleği ile ilgili geliĢmeleri izlemek ve
kendini kiĢisel olarak sürekli geliĢtirmek KiĢisel GeliĢim 40/16 6
ĠĢletme, finansman, pazarlama, reklam, satıĢ, iĢ hukuku, kariyer geliĢimi ve iĢ kurma becerileri kazanmak
GiriĢimcilik 40/24
7 Çevreye karĢı duyarlı olmak ve çevreyi
korumak Çevre Koruma 40/16
8 Meslek etiği gereklerine uymak Meslek Etiği 40/16 9 ĠĢ yerinde plan, program ve iĢ
organizasyonu yapmak ĠĢ Organizasyonu 40/16
10 ĠĢçi sağlığı mevzuatına uymak ve iĢ güvenliği önlemlerini almak
ĠĢ Güvenliği ve ĠĢçi
Sağlığı 40/24
11 Temel düzeyde araĢtırma yapmak AraĢtırma Teknikleri 40/16
6 MODÜL VE ĠÇERĠKLERĠ
Öğrenme süresi her modül için toplam 40 saattir.
Kazandırılacak yeterliğe bağlı olarak her modül 40/8, 40/16, 40/24, 40/32 ve 40/40 olabilir.
Modüllerde önerilen bu süreler öğrenme faaliyetlerindeki teorik ve uygulamalı tüm içeriği kapsar.
Modül içeriğindeki öğrenme faaliyetinin uygulanması imkânı olmadığında, diğer okullarla ve iĢletmelerle iĢ birliği çerçevesinde uygulamalar yapılabilir.
Kursiyer/öğrencinin önceden kazandığı yeterlikleri tekrar alma zorunluluğu yoktur.
Modül ve yeterlikler programdaki uygulama sırasına göre alınacaktır.
Programda yer alan modül ve yeterliklerin uygulama sırası zümre kararı ile belirlenir.
NOT: Geçici ustalık yetki belgeli yüksek gerilim sistemleri servis elemanı eğitimi programı yeterlikler tablosu ve modülleri aĢağıda verilmiĢtir.
YETERLĠK VE MODÜL TABLOSU
YETERLĠKLER MODÜLLER SÜRE
1 ĠĢçi sağlığı mevzuatına uymak ve
iĢ güvenliği önlemlerini almak ĠĢ Güvenliği ve ĠĢçi Sağlığı 40/24 2
Yüksek gerilim sistemlerinin montaj, bakım ve onarımlarını yapmak
Yüksek Gerilim Sistemleri 40/16
TOPLAM 80/40
7
Ġġ GÜVENLĠĞĠ VE ĠġÇĠ SAĞLIĞI MODÜL BĠLGĠ SAYFASI
MODÜL BĠLGĠ SAYFASI
KODU :
ALAN : TÜM ALANLAR
MODÜL ADI : Ġġ GÜVENLĠĞĠ VE ĠġÇĠ SAĞLIĞI SÜRE : 40/24
ÖN KOġUL : AÇIKLAMA : ÖĞRETĠM YÖNTEM
VE TEKNĠKLERĠ : Anlatım, soru-cevap, grup çalıĢması, tartıĢma, inceleme, araĢtırma, görüĢme, örnek olay incelemesi v.b. yöntem ve teknikleri uygulanabilir.
GENEL AMAÇ : Öğrenci/Kursiyer gerekli ortam sağlandığında, iĢçi sağlığı ve iĢ güvenliği ile ilgili temel kuralları uygulayabilecektir.
AMAÇLAR : Öğrenci/Kursiyer
1. ĠĢyerinde güvenlik önlemlerini alabilecektir.
2. Meslek hastalıklarına karĢı güvenlik önlemlerini alabilecektir.
3. ĠĢyerinde olabilecek kaza ve yaralanmaların sebeplerini kavrayarak gerekli tedbirleri alabilecektir.
4. ĠĢyerinde çıkabilecek yangınlar için önlem alabilecek ve gerekli müdahaleyi yapabilecektir.
5. ĠĢ kazaları sonrasında hukuki iĢlemleri yürütebilecektir.
6. ĠĢçi sağlığı ile ilgili iĢ hukuku mevzuatını kavrayabilecektir.
ĠÇERĠK :
A. ĠġYERĠ GÜVENLĠĞĠ VE TEHDĠT EDĠCĠ UNSURLAR 1. ĠĢ güvenliğinin tanımı
2. ĠĢ güvenliğinin önemi 3. ĠĢ güvenliğinin amacı 4. ĠĢçi sağlığı
5. Tüm takım tezgâhları ile ilgili ortak güvenlik önlemleri a. Genel güvenlik
b. KiĢi güvenliği
c. Tezgâh ve cihaz güvenliği 6. Koruyucu araçlar
a. Solunum sisteminin korunması b. Vücudun korunması
7. Makinelere takılan koruyucu aparatlar 8. Binalarda güvenliği tehdit edici unsurlar
a. Sıhhi tesisatlar 9. Elektrik tesisatları
a. Elektrik enerjisi
b. Evlerde kullanılan elektrik enerjisi ve elektrikli aletler c. Sigortalar
d. Topraklama ve önemi e. Aydınlatma
10. Isıtma ve havalandırma tesisatları a. Isıtma araçları
b. Yakıt ve yakacaklar c. Havalandırma tesisatları
8 B. MESLEK HASTALIKLARI
1. Meslek hastalıklarının sınıflandırılması C. KAZA VE YARALANMA
1. ĠĢ kazasını meydana getiren nedenler 2. Yaralanma Ģiddetinin belirlenmesi
3. Kazaların iĢ gücüne ve ekonomiye etkileri 4. ÇeĢitli meslek alanlarındaki tipik iĢ kazaları 5. Kaza raporları
D. YANGIN
1. Yanma olayı 2. Yangın çeĢitleri 3. Yangının nedenleri
a. Korunma önlemlerinin alınmaması b. Bilgisizlik
c. Ġhmal d. Kazalar e. Sabotaj f. Sıçrama g. Doğa olayları
4. Yangın söndürmede kullanılan yöntemler a. Soğutarak söndürme
b. Havayı kesme 5. Söndürücü maddeler 6. Yangın önlemleri
a. Yapısal bakımdan yangından korunma
b. Organizasyon bakımından yangından korunma 7. Ev ve iĢ yerlerinde alınacak önlemler
E. Ġġ KAZALARINDA YAPILACAK HUKUKĠ ĠġLEMLER 1. ĠĢ kazasının iĢverene bildirilmesi
2. ĠĢ kazasının iĢveren tarafından S.G.K’ ya bildirilmesi 3. ĠĢ kazasında yapılacak hukuki iĢlemler
F. Ġġ GÜVENLĠĞĠ MEVZUATI 1. Kanunlar
2. Yönetmelikler
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME:
1. ĠĢ Güvenliği ve iĢçi sağlığı ile ilgili performans çalıĢması yaptırılarak hazır bulunuĢluğu ölçülecektir.
2. Öğrenim sürecinde ĠĢ Güvenliği ve iĢçi sağlığı ile ilgili uygulamalar ikili grup çalıĢması, eğitsel oyunlar, anlatım, soru cevap, tartıĢma, beyin fırtınası, problem çözme, örnek olay, kelime iliĢkilendirme, drama, rol yapma teknikleri kullanılarak yaptırılacaktır.
3. Öğrencinin modül sonunda kazandığı yeterlik, gösterdiği performans ve meydana gelen ürün, performans değerlendirme, drama, görüĢme, gösteri, performans değerlendirme, grup değerlendirme, kendi kendini değerlendirme, doğru yanlıĢ, kısa ve uzun cevaplı yazılı yoklama, proje vb. teknikleri kullanılarak ölçülecektir.
9
YÜKSEK GERĠLĠM SĠSTEMLERĠ MODÜL BĠLGĠ SAYFASI
MODÜL BĠLGĠ SAYFASI
KODU :
ALAN : ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ MODÜL : YÜKSEK GERĠLĠM SĠSTEMLERĠ
SÜRE : 40/16 ÖN KOġUL : AÇIKLAMA :
GENEL AMAÇ : Kursiyer gerekli ortam ve donanım sağlandığında, sağlık ve güvenlik Ģartlarına uygun olarak yüksek gerilim sistemlerinin montaj, bakım ve onarımını yapabilecektir.
AMAÇLAR : Kursiyer;
1. Sağlık ve güvenlik Ģartlarına uygun olarak yüksek gerilim sistemlerinin montaj, bakım ve onarım iĢlerini gerçekleĢtirebilecektir.
2. Sağlık ve güvenlik Ģartlarına uygun fiziksel güç gereksinimine göre iĢlerini gerçekleĢtirebilecektir.
3. Sağlık ve güvenlik Ģartlarına uygun olarak çalıĢma ortamının özelliklerine göre gerekli güvenlik tedbirleri alarak iĢlerini gerçekleĢtirebilecektir.
4. Sağlık ve güvenlik Ģartlarına uygun iĢin gereklerine uygun olarak iĢlerini gerçekleĢtirebilecektir.
ĠÇERĠK
A. YÜKSEK GERĠLĠM SĠSTEMLERĠ
1. Elektrik elektronik devrelerinin ölçüm ve hesaplama uygulamaları.
2. Temel elektrik devrelerinin bağlantıları ve hesaplamaları.
3. Temel elektronik uygulamaları ve güç kaynağı yapımı.
4. Endüstriyel elektronik uygulamaları ve onarımları.
5. Enerji nakilleri ve koruma sistemleri montajı.
6. Dağıtım pano sistemleri iĢlemleri.
7. Enerji üretim ve dağıtım merkezleri özellikleri, seçimi ve montajı.
8. Koruma röleleri ve modüler hücreler montaj ve bağlantıları.
9. Yüksek gerilim tesis bakım onarımı.
B. FĠZĠKSEL GÜÇ GEREKSĠNĠMĠ 1. ĠĢin yorucu olması
2. Kullanılan bazı ekipmanların ağır ve tehlikeli olması C. ÇALIġMA ORTAMININ ÖZELLĠKLERĠ
1. Havalandırma ve aydınlatma Ģartları 2. Açık alanda çalıĢma koĢulları
3. Tozlu nemli ve gürültülü çalıĢma ortamı 4. ÇalıĢma ortamına göre güvenlik tedbirleri D. ĠġĠN GEREKLERĠ
1. ĠĢin uzun süreli ayakta kalma gereksinimi
2. ĠĢin aĢırı sık veya aĢırı uzun süreli beden hareketi gerektirmesi 3. Vardiyalı çalıĢmalarda yeterli dinlenme süresi
4. Hareketli sistemlere maksimum dikkat edilmesi
5. Uygun olan giysi, ayakkabı, eldiven veya diğer kiĢisel eĢyaların kullanımı
6. Yüksek gerilim iĢleri ile ilgili tedbir alınması
