Eylül kontratı tahminlerin üzerinde işlem görüyor
PİYASALAR
Gündemden Başlıklar
> Ağustos ayının ilk 23 gününde Piyasa Takas Fiyatı ortalaması 162,72 TL/MWh oldu.
> Ağustos ayının ilk 21 gününde Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 157,2 TL/MWh oldu.
> Tezgah üstünde Eylül baz yük kontratı 146,5 TL/MWh'ten işlem gördü.
> Sıcaklık endeksinin 26,8 dereceden 24,25 derece seviyelerine gerilemesi bekleniyor.
> Montel-Foreks Online'dan anlık TFS, ICAP ve GFI verilerine ulaşabilirsiniz*
İçindekiler
Montel-Foreks ile görüşen traderlar, tezgah üstünde 146,5 TL/MWh'ten işlem gören Eylül kontratının beklentilerinin üzerinde olduğunu belirtiyorlar.
GÜN ÖNCESİ PİYASASI
DENGELEME PİYASASI
Piyasalar. . . 1
Arz-Talep Genel Bakış. . . 4
Piyasa Haberleri. . . 6
Arıza & Bakım. . . 8
Ekonomik Takvim. . . 9
Türkiye Elektrik Ticaret A.Ş. (TETAŞ)'ın yerli kömür kaynaklı santrallerden elektrik enerjisi alımına 22 Ağustos Pazartesi günü başlaması ile birlikte spot piyasada elektrik fiyatları 22 Ağustos için 174,96 TL/MWh, 23 Ağustos günü için ise 176,86 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Bu gelişmenin akabinde, tezgah üstü elektrik piyasaları da yükseliş trendine girdi. Geçtiğimiz hafta 145 TL/MWh'ten işlem gören Eylül kontratı, haftanın ilk gününde 146,25-146,75 TL/MWh bandına yükselirken, haftanın ilk gününde ürünün fiziksel işlemi 146,5 TL/MWh'ten, finansal işlemi ise 144,5 TL/MWh'ten gerçekleşti. Montel-Foreks ile görüşlerini paylaşan traderlar, Eylül kontratının beklentilerinin üzerinde işlem gördüğünü belirtiyorlar.
Ağustos ayının ilk 21 gününde Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 157,2 TL/MWh olarak belirlendi. Ağustos ayının ilk haftasında 165,4 TL/MWh seviyesinde belirlenen SMF, ikinci haftada 148,4 TL/MWh bandına geriledi. Üçüncü haftada ise rakam 157,9 TL/MWh seviyesine yükseldi.
Sistem Marjinal Fiyatı 15-21 Ağustos haftasında 157,9 TL/MWh olarak belirlenirken, bir önceki haftaya göre %4,5 artış göstermiş oldu. 15-21 Ağustos haftasında en yüksek SMF 187,2 TL/MWh ile 20 Ağustos Cumartesi günü, en düşük SMF ise 108,4 TL/MWh ile 15 Ağustos Pazartesi günü gerçekleşti.
Sayı: 28 petroturkcom montelforeks
petroturk.com ● www.montelforeks.com 23 Ağustos 2016 ●
KARŞILANABİLİR GÜÇ / PUANT TEZGAHÜSTÜ PİYASALAR
• 3
SINIR ÖTESİ TİCARET
Ağustos ayının ilk 21 gününde günlük ortalama karşılanabilir güç 54.606 MW olurken, ani puant ortalaması 41.385 MW olarak kaydedildi.
Ağustos ayının üçüncü haftasında en yüksek ani puant 42.527 MW ile 19 Ağustos Cuma günü, en düşük ani puant ise 34.642 MW ile 21 Ağustos Pazar günü gerçekleşti.
Tezgahüstü elektrik piyasalarında Eylül kontratı haftanın ilk gününde 146,25-146,75 TL/MWh bandında belirlenirken, haftanın ilk gününde ürünün fiziksel işlemi 146,5 TL/MWh'ten, finansal işlemi ise 144,5 TL/MWh'ten gerçekleşti.
Ekim ayı baz yük kontrat piyasada 139,25-140TL/MWh seviyesinde belirlenirken, geçen hafta aynı ürün 138,75-139 TL/MWh bandında belirlenmişti.
Kasım ayı baz yük kontrat ise hafta başında 139,5-140,25 TL/MWh seviyesine gelirken, Aralık ayı baz yük kontrat 155-156,25 TL/MWh seviyesinde belirlendi.
2017 ilk çeyrek baz yük ürünü (Q12017) 139-140 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, 2017 ikinci çeyrek ürünü (Q22017) 123,25-124,5 TL/MWh'te geçen haftaki seviyesini korudu. 2017 üçüncü çeyrek baz yük elektrik kontratı ise alıcı ve satıcı tarafında 143,5-145 TL/MWh seviyesinde belirlendi.
2017 ilk yarı baz yük kontratı (H12017) 130,5-131,5 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, 2017 ikinci yarı baz yük kontratı (H22017) alıcı ve satıcı tarafında 141-142,5 TL/MWh seviyesinde belirlendi.
Haftanın ilk gününde ürün 142,25 TL/MWh seviyesinden işlem gördü.
Tezgah üstü piyasalarda haftanın ilk gününde 2017 yıllık kontrat (CAL17) geçen haftaki 136,25-137 TL/MWh seviyesinden bu hafta başında spread'ini kapatarak 136,25-136,75 TL/MWh seviyesine geriledi.
Türkiye Elektrik İletim A.Ş (TEİAŞ) tarafından Ağustos ayı için yapılan Bulgaristan-Türkiye yönündeki kapasite ihalesinde 108 MW kapasite kullanıma açıldı. İhale sonuçlarına göre; 108 MW kapasitenin tamamı 8 firma tarafından paylaşılırken, ihalede takas fiyatı 6,12 €/MWh olarak belirlendi. Bulgaristan İletim Sistem Operatörü (ESO) tarafından Ağustos ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki sınır ötesi kapasite ihalesinde ise 108 MW kapasitenin tamamı 4 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 12,32 €/MWh olarak belirlendi.
Coordinated Auction Office in South East Europe (SEE-CAO) tarafından Ağustos ayı için yapılan Yunanistan-Türkiye yönlü sınır ötesi aylık kapasite ihalesinde toplamda 166 MW kapasite ihaleye açılırken, kullanıma açılan kapasitenin tamamı 9 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 5,76 € olarak belirlendi.
petroturk.com ● www.montelforeks.com 23 Ağustos 2016 ●
ARZ-TALEP
KAYNAKLARA GÖRE ÜRETİM
KURULUŞLARA GÖRE ÜRETİM
Ağustos ayının ilk 21 gününde, Türkiye genelinde günlük ortalama elektrik üretimi 838.967 MWh oldu. Ayın ilk 21 gününde termik kaynaklardan elektrik üretimi 579.504 MWh olarak kaydedildi. TEİAŞ verilerine göre, ilk üç haftada kaydedilen termik üretimin 307.999 MWh'i doğalgaz kaynaklarından gerçekleştirilirken, 137.383 MWh'i ithal kömür kaynaklarından, 109.100 MWh'i de linyit kaynaklarından gerçekleştirildi. Ağustos ayının ilk üç haftasında hidrolik santrallerden elektrik üretimi 192.435 MWh olarak kaydedilirken, rüzgardan elektrik üretimi 56.116 MWh seviyesinde belirlendi.
Temmuz ayında lisanslara göre üretime bakıldığında serbest üreticilerin elektrik üretimi toplamı 13.829.781 MWh, EÜAŞ'ın ise 5.042.310 MWh seviyesinde olduğu tespit edildi. Yap-İşlet santralleri ise ay boyunca 3.603.877 MWh elektrik üretti.
Ağustos ayının ilk 21 gününde ise serbest üretim şirketlerinin elektrik üretimi toplamı 10.297.216,81 MWh olurken, EÜAŞ'ın 3.690.329,30 MWh, Yap-İşlet santrallerinin ise 2.648.538,10 MWh seviyesinde belirlendi.
BARAJLARA GELEN SU
RÜZGÂR ENERJİSİNDEN ÜRETİM
ELEKTRİK TÜKETİMİ
• 5
*TEİAŞ tarafından yayınlanan Barajlara Gelen su verileri 30 Temmuz 2016 tarihi itibarı ile geçici bir süre için askıya alınmıştır.
Temmuz ayının ilk 30 gününde barajlara gelen su 3.556.434 milyon m3 olarak belirlendi. 2015 yılının aynı döneminde rakam 3.820.696 milyon m3 seviyesindeydi.
2016 yılında (30 Temmuz tarihine kadar) barajlara gelen toplam su miktarı 49.898.608 milyon m3 olurken, 2015 yılının aynı döneminde rakam 55.602.082 milyon m3 seviyesindeydi.
2016 yılının Temmuz ayında rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi 1.796.887 MWh olurken, geçtiğimiz yılın aynı döneminde rakam 1.277.536 MWh seviyesinde belirlenmişti. Ağustos ayının ilk üç haftasında rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi ortalaması ise 56.077 MWh olarak belirlendi. 14 Ağustos 2016 Pazar günü rüzgardan elektrik üretimi 90.048 MWh ile rekor seviyeye yükselmiş oldu.
Rüzgâr tahmini yapan kuruluşlar, bugün için 1.350 MW, yarın için ise 1.500 MW civarında elektrik üretimi bekliyorlar.
Türkiye genelinde Ağustos ayının ilk üç haftasında elektrik tüketimi ortalaması 855.575 MWh olarak belirlendi. Ayın ilk haftasında 867.959 MWh olan tüketim ortalaması ikinci hafta 863.360 MWh seviyesine gerilemişti. Üçüncü haftada ise rakamın 835.406 MWh seviyesine kadar gerilediği tespit edildi.
Montel-Foreks'in hava durumu kaynaklarına göre, önümüzdeki hafta Türkiye genelinde sıcaklık endeksinin 26,8 derece seviyelerinde belirlenmesi, sonrasında ise 24,25 derece seviyelerine gerilemesi bekleniyor.
petroturk.com ● www.montelforeks.com 23 Ağustos 2016 ●
PİYASA HABERLERİ
İŞ BANKASI, ENERJİ PROJELERİNE DESTEK SUNUYOR
Türkiye İş Bankası, Lisanssız Elektrik Üretim Kredisi ile kurulu gücü 1 MW (megawatt) ve altındaki güneş, rüzgar ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretimi gerçekleştirmek isteyen işletmelere cazip koşullarla finansman desteği sunuyor. Lisanssız elektrik üretim projeleri, yasal düzenlemelerle desteklenerek lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaf tutuluyor. Çevre dostu bu tesisler, yatırımcılara kendi elektrik ihtiyaçlarını karşılarken aynı zamanda maliyetlerini azaltma imkânı da sunuyor. Ayrıca üretilen elektriğin kullanılmayan kısmı için, 10 yıl süre ile belirlenen tarifeden ilgili elektrik şebeke işletmecisi tarafından satın alım garantisi veriliyor. Böylelikle yatırımcının ihtiyacı kadar elektrik üretmesinin yanı sıra ihtiyaç fazlası üretimini şebeke işletmecisine satarak gelir elde etmesine de olanak tanınıyor. Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Murat Bilgiç, yaptığı açıklamada yenilenebilir enerji kaynaklarının önemine vurgu yaparken, ülke ekonomisine katkı sağlayacak, çevre dostu yatırımların finansmanı için tasarlanan Lisanssız Elektrik Üretim Kredisi ile yatırım tutarının %70'inin, 1 yılı anapara geri ödemesiz olmak üzere azami 10 yıl vadede, Türk Lirası veya yabancı para (EUR ve USD) cinsinden kredilendirilebildiğini belirtti.ADMIE'NİN YÜZDE 24 HİSSESİ İÇİN 3 TEKLİF GELDİ
Yunan enerji dağıtım şirketi ADMIE'nin yüzde 24 hissesi için 3 teklif geldi. Yunan enerji dağıtım şirketi ADMIE'nin yüzde 24 hissesi için açı lan ihalenin ikinci turuna 3 şirket teklif verdi. Yunan basınında yer alan habere göre, İtalya'dan Terna, Fransa'dan RTE ve Çin'den State Grid International Development of Hong Kong tekliflerini ileten şirketler oldular. Konuya yakın kaynaklara göre Terna, ADMIE için ihaleye altyapı fon F2i birlikte katılıyor. Avrupa'nın en büyük enerji dağıtım şirketlerinden olan Terna, İtalya dışında büyüme istiyor.
NAFTOGAZ, "TÜRK AKIM'IN UKRAYNA İÇİN NEGATİF SONUÇLARI OLUR”
Ukrayna enerji şirketi Naftogaz'ın CEO'su Andriy Kobolev, Türk Akım doğal gaz boru hattının inşaa edilmesi halinde, Ukrayna topraklarından transit geçen Rus doğal gazı miktarının 15 milyar metreküp azalacağını öngördü. Ukrayna üzerinden transit gaz geçişi hali hazırda yıllık 70 milyar metreküp seviyeasinde.
2016 YILINDA 428 MW'LIK RÜZGAR SANTRALİ DEVREYE ALINDI
Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği'nin (TÜREB) ilk yarı yıl için hazırladığı rüzgar istatistik raporu yayınlandı. Rapora göre; 2016 yılı içinde 428 MW'lık santralin işletmeye alınarak toplamda 5.146 MW'a ulaşıldığı belirtildi. Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği'nin (TÜREB) ilk yarı yıl için hazırladığı rüzgar istatistik raporuna göre; işletmedeki rüzgar enerjisi santrallerinin kurulu güç bakımından yüzde 75'i Ege ve Marmara bölgelerinde bulunuyor. İller bazındaki sıralamaya göre;
Balıkesir 970 MW ile birinci olurken, 936 MW ile İzmir ikinci, 575 MW ile Manisa üçüncü sırada yer alıyor. Raporda işletmede olan santrallerin yatırımcılara göre dağılımında 558 MW ile Polat enerji ilk sırada yer alıyor, 385 MW ile Demirer Enerji onu izliyor. Üçüncü sırada 341 MW ile Bilgin Enerji ve dördüncü sırada 318 MW ile Borusan EnBW var. Ülkemizdeki toplam rüzgar kurulu gücü 2016 haziran sonu itibariyle 127 proje ile 5.146 MW kapasiteye ulaşırken, inşası devam eden 54 RES'in toplam kurulu gücü 1.485 MW'ı buluyor. İnşaası devam eden santrallerde en büyük pay 165 MW ile Güriş'in. Onu 82 MW ile Gestamp ve 80 MW ile Zorlu Enerji izliyor.
İnşaa halinde olan RES'lerin 753 MW'ı yani %50'si Ege bölgesinde,
%21'i marmara bölgesinde bulunuyor. İller bazında İzmir, Muğla ve Afyon'da yoğunlaşıyor. Raporda Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki inşaa halindeki RES'lerin artışı da dikkat çekiyor.
İşletmedeki RES'lerin kurulu güç bakımından bölgelere göre dağılımında Marmara ve Ege neredeyse eşit durumda. Yüzde 37.4 ile Ege ilk sırada, yüzde 37.3 ile Marmara, yüzde 13.9 Akdeniz, yüzde 8.3 İç Anadolu, yüzde 2.3 Karadeniz ve yüzde 0.53 ile Güneydoğu Anadolu onu takip ediyor. İşletmede olan RES'ler daha çok Balıkesir ve İzmir'de bulunuyor. İnşaası başlamamış 86 adet lisanslı RES'in toplam kurulu gücü 3.244 MW'ı bulurken, bölgelere göre dağılımında 1.672 MW ile Marmara ilk sırada, 683 MW ile Ege ikinci, 352 MW ile de İç Anadolu bölgesi üçüncü sırada yer aldı. İllere göre dağılımında ise 456 MW ile Çanakkale ilk sırada gelirken, onu 369 MW ile İstanbul, 236 MW ile Konya ve 219 MW ile Balıkesir izliyor. 2015 yılı sonunda 5,5 milyon hanenin elektriği rüzgar enerjisinden karşılanmıştı. 2016 yılının ilk yarısında 500.000 hane daha eklenerek, 6 milyon hanenin elektriği rüzgar enerjisinden karşılandı. Bir başka deyişle 2015 yılının sonunda İstanbul ve Ankara büyüklüğündeki bir şehrin elektriği rüzgardan karşılanırken, 2016 yılı ortalarında bunlara bir de Mersin şehri eklendi diyebiliriz.
2016 YILININ ÜLKEMİZDE EN SICAK YILLARDAN BİRİ OLMASI İHTİMAL DAHİLİNDEDİR-MGM
2016 yılının Türkiye'de en sıcak yıllardan biri olmasının ihtimal dahilinde olduğu bildirildi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan değerlendirmede "Birçok merkezin ortak değerlendirmesi, küresel ölçekte 2016 yılının en sıcak yıl olmasının muhtemel olduğu yönündedir." açıklaması yapıldı. Açıklamada şu bilgiler verildi:
"NASA Goddard Uzay Çalışmaları Enstitüsü (GISS) tarafından 1880'den günümüze kadar olan dönem için 2016 yılının ilk altı ayında her ay aylık sıcaklık rekorları kırıldığı belirtilmiştir. Ocak - Haziran arasındaki altı aylık dönemin sıcaklık ortalamasının, 19.
yüzyılın son dönemine göre 1,3 °C daha sıcak olduğu ifade edilmiştir. NOAA tarafından 137 yıllık kayıtlarda 2016 yılı ilk altı ayının en sıcak aylar olduğu açıklanmıştır. Bu değerlendirmelere göre küresel bazda 2016 yılının ilk altı aylık dönemi kayıtlardaki en sıcak yarıyıl olmuştur. 2016 yılı aylık ortalama sıcaklıkları ilk altı ayı değerlendirildiğinde Ocak ayı ortalama sıcaklığı 1981-2010 normalleri civarında gerçekleşirken, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran ayı ortalama sıcaklığı normallerinin üzerinde gerçekleşmiştir. 2016 yılı Şubat ayında 4,7 °C'lik sapma ile aylık ortalama sıcaklık rekoru kırılmıştır. 2016 yılı diğer aylarında ise aylık ortalama sıcaklık açısından rekor gerçekleşmemiştir. İlk altı ay ortalama sıcaklıklar incelendiğinde 2016 yılının 2010 yılı ile beraber ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Birçok merkezin ortak değerlendirmesi, küresel ölçekte 2016 yılının en sıcak yıl olmasının muhtemel olduğu yönündedir. Küresel bazda her ay ortalama sıcaklık rekorları gerçekleşirken, ülkemizde sadece şubat ayında aylık ortalama sıcaklık rekoru kırılmıştır. Türkiye'de ilk altı aylık (Ocak- Haziran) dönem incelendiğinde 2016 ve 2010 en sıcak yıllar olmuştur. Bu nedenle 2016 yılının ülkemizde en sıcak yıllardan biri olması ihtimal dahilindedir."
ERMENİSTAN, İRAN'DAN DOĞAL GAZ ALIMI İÇİN YENİ BİR ŞİRKET KURUYOR
Ekonomi Bakanlığı'nın 'Ekonomi Blog'unda yer alan habere göre, daha önce Ermenistan'da doğalgazın yegane alıcısı Erivan Termik Santrali iken şimdi yeni kurulan Energoimpeks CJC firması bu konuda yetkili kılınacak. Adı geçen firmanın sermayesi 100 milyon Dram (Yaklaşık 200 bin Dolar) olarak açıklandı.
SOCAR 2016 YILINDA 72 ADET PETROL KUYUSU KAZDIRMAYI PLANLIYOR
Azerbaycan Milli Petrol Şirketi SOCAR'ın Azneft Üretim Birliği 2016 yılında 72 adet petrol kuyusu kazılacağını bildirdi. Ekonomi Bakanlığı'nın 'Ekonomi Blog'unda yer alan habere göre, 2016'nın ilk 6 aylık döneminde 34 adet yeni petrol kuyusunun faaliyete geçtiğini bildiren SOCAR Genel Müdür Yardımcısı Sn. Rustam Zeynalov, kazılan kuyuların 26 adedinde çalışmaların tamamlandığını, 28'ince çalışmaların devam ettiğini, yılsonuna kadar 72 adet petrol kuyusunun üretime alınmış olacağını bildirdi. SOCAR İnşaat işlerinden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Sn. Alimusa Guliyev de 2016 yılında 204 kuyunun tamir edildiğini, 15 adet kuyunun devre dışı bırakıldığını bildirdi. 2016 yılının ilk yarısında SOCAR'ın Azneft Üretim Birliği tarafından 3.13 milyon ton petrol ve 2.84 milyar metreküp doğalgaz üretilmiştir.
ÜRDÜN NÜKLEER SANTRAL İÇİN FON ARIYOR
Ekonomi Bakanlığı'nın 'Ekonomi Blog'unda yer alan habere göre, Ürdün Atom Enerjisi Komisyonu Başkanı Khaled Toukan gerekli finansman temin edildiğinde nükleer santralin 2025 yılı itibariyle işlemeye başlıyacağını, türibünler ve elekrikli sistemler için Almanlar, Çekler, Japonlar ve Çinliler ile görüşmelerin sürdüğünü, 10 milyar doların %30'unun eşit olarak Ruslar ve Ürdün tarafından karşılanacağını, kalan %70 için görüşmelerin devam ettiğini, reaktörlerin Rusya'dan temin edileceğini, 2015 yılında nükleer atıklar ve finansman modellerine danışmanlık yapmak üzere oluşturulan International Advisory Grup tarafından hazırlanan raporun incelendiğini, bu alanda ilk aşama yabancı uzmanların kullanılacağını daha sonra Ürdünlülerin eğitimine başlanacağını,
"Jordan Research and Training Reactor" Kasım ayında oluşturulacağını açıklamıştır.
RUSYA'NIN RİGA LİMANI YOLUYLA KÖMÜR İHRACATI 4 AYIN EN YÜKSEK SEVİYESİNE ÇIKTI
Rusya'nın Letonya, Riga limanı yoluyla kömür ihracatı Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 7 arttı. Montel haberine göre, kömür ihracatı belirtilen ayda 33.800 ton/gün ile 4 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Ocak-Temmuz döneminde ise kömür ihracatı yıllık yüzde 19,2 azalarak 7 milyon tona geriledi.
ENERJİ BAKANLIĞI'NDAN, ELEKTRİK DAĞITIM SEKTÖRÜNE MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ UYARISI GELDİ
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, elektrik dağıtım sektörünü müşteri memnuniyeti için gereken adımları geciktirmemeleri konusunda uyararak, “Çağrı merkezi yatırımlarını ekim ayına kadar tamamlayın” dedi. Habertürk Gazetesi'nden Deniz Çiçek'in haberine göre Bakanlık, elektrik dağıtım şirketlerinin müşteri memnuniyeti konusunda gereken adımları geciktirmemesini, çağrı merkezi yatırımlarını ekim ayına kadar tamamlamalarını istedi. Bakanlık, elektrik kesintilerinin önlenmesi için sektörde 5 yılda yapılması gereken yatırımlara da dikkat çekerek, 21 dağıtım bölgesine tek tek yaptıkları yatırımları sordu. Şirketlere, yatırımların aksamaması uyarısında bulundu.
• 7 petroturk.com ● www.montelforeks.com 23 Ağustos 2016 ●
BAKIM & ARIZA BİLDİRİMLERİ
Dönem: 16.08.2016 – 22.08.2016
EKONOMİK TAKVİM
Dönem: 16.08.2016 – 22.08.2016
• 9 petroturk.com ● www.montelforeks.com 23 Ağustos 2016 ●
