• Sonuç bulunamadı

KA] l ' 8 T El< 4. joüm. 5- Münir Nurettin Selçuk'un SUL TANIYEGAH Qrkısı (Sen arkı söylediği zaman) VELVELESi: i t TEK. TEi< .TE KE.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "KA] l ' 8 T El< 4. joüm. 5- Münir Nurettin Selçuk'un SUL TANIYEGAH Qrkısı (Sen arkı söylediği zaman) VELVELESi: i t TEK. TEi< .TE KE."

Copied!
109
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

J i t

ı

"

l

'

!

} 1

l ! ı p

,\ '

l

\ j

NİM SOFYAN USÔLÜ

Nim sofyan usOlü iki zamanlı ve iki vurgulu mevcut basit iki usulden birincisidir.Nim sözcUğU yarı anlamına geldiğinden Nim sofyan değiminden de dört zamanlı sofyan usulu - nün yarısı anlamınada çıkarabiliriz. Bu (Nim) kelimesini diğer usOlleride ele aldığımız - da çok göreceğiz. Birinci ve ikinci mertebesi §arkı formlarında çok kullanılmı§tır.

Eserlerden Örnekler : ,,.

1 - Kaptan zade Ali Rıza beyin SEGAH §arkısı (Gel gitme göz.Um kalmasın yollarda) . A 2- Ayni bestekôrın HiCAZ Fantezisi (Ufuklara yaslanmı§ yorgun dağlar sıra ile).

..

3- Sadettin Kaynak'ın Hl)SEYNI §arkısı (Kar§ı dağdan uçan Turna) 4- Vecdi Seyhun'un SEGAH §arkısı (Y_ine dg_rgın kapattın pencereleri)

5- Münir Nurettin Selçuk'un SUL TANIYEGAH §Qrkısı (Sen §arkı söylediği zaman)

ZAMAN VE VURGULAR!: DUM TEi(

USUL NOTASI:

"

DiJM

2 2

8 T El< 4

VELVELESi: I

"

DUM

2

8

TEKf_

4

DUM

"

DUM

1 1

TEK

.TE KE

2 2

2

"

DUM

TEi<

joÜM

KA]

TEK

i r�

(2)

/ı -1\ "

SEMAI USULÜ

. Semaı usulü üç zamanlı üç vurgulu basit usullerin ikincisidir. Türk MOsıkısinde çok kullcmılmı§ usOllerdendir. Dini' mOsikımizde, saz semôflerinin çoğu zaman dördüncü ha - nelerinde, §(ırkı formlarındari çok eserler vardır.· Batı mOsıki'sinde bu usOtün karşıtına vals denir.

Eserlerden Örnekler ·: ..

1 - Dede efendinin FERAH-FEZA §Orkısı . (Bir verdi rôna, etdim foma§Ci) ..

2-Civan Ağa'nın NİHAVEND §arkısı

(Dil seni sevmeyeni sevmede lezzetmi olur)A

3- Denizlioğlu Ali bey'in ŞEHNAZ- BUSELiK §orkısı ( Gönlüm olamam, yüzün göremem)

4- Mes'it Cemil Bey'in NİHAVEND §arkısı (Kanatları gümüş yavru bir kuş)

5-lem'i Atlı'nın FERAH - FEZA şarkısı

(Dinlendi ba§ım. dün gece bir parça dizinde)

8 J

2 3

8 3

ZAMAN VE VURGULAR!;

' ff "

"

OUM·

1

TD<

l

MER-TEBELER!NE GORE USUL NOTALARl:

TEi< T El<

JoÜM

VELVELESi: I

iM .

--- TEK

J DUM

4. J

r

4 ]

TEK

1

D.U,, M

DUM

,,

TEi<

TEJ<

1

TEi<

TE

i

TEK l

TEK

TE

1<E

r

l<E

(3)

18

""'·

..

SOFYAN USULU

Sofyan usulu dört zamanlı Uç vurgulu birle§ik bir usuldür. Batı musikısinden esinlene..:

rek portede (C) harfi ile de gösterilir� Dinı musikfrnizin cami ve tekke ilôhilerinde, med­

hal (giriş}lerin\ bestelenmesinde, oyun havalarında ve şarkı turlerinde çok kullanılan usu�

lerimizden birisidir. Bu öl çUde zaman adedi artmı§ fakat vurgular zaman adedi kack:ır ol· - mamıştır. Birinci darb (DUm) iki zaman! ı ve kuvvetli, ikinci darb (TE) ile UçUncU darb (KE) birer zamanlı ve hafiftirler. 4/4 rakkamı ile gösterilen ikinci mertebesinde ki.vurgu

.. "

değimlerine DUM TEK KA da denir. Bu usul iki nim sofyandan meydana gelmi§tir.

Eserlerden Örnekler : ., · 1 - Rif'at beyin SABA §Orkısı

, (MUbtelôyı aşki le ôfetzede biçareyim) 2- Nuri Halil Poyraz'ın NİHAVEND §Orkısı

(Hicranla tutuş lxığrını yak, göz ya§ın aksan) { 3- MUnir Nurettin Selçuk'un NİHAVEND §Orkısı

(Kandilli yuzerken uykularda) 4- Cevdet Çağla'nın MUHAYYER §Orkısı

(Değirmenin ·suyun kestiler mi dönmUyor).•• ..A "

5- Emin Ongan'ın i<URDILIHICAZKAR §arkısı (Nazında senin özlediğim eski cefa yok) 6- Sadettin Kaynak' ın EVC §Orkısı

(Doğuyor ömrüme bir yirmi sekiz ya§ güneşi)

" ,,

ZAMAN VE VURGULAR!:

DUM

2 TE /(E . ( DUM2 TEK ı<A )

8_ 4

ı •ı A

Mf"R T EBELERiNE' GORE USUL NOTALAR!:

DUM

1/ TE

VELVELESi: '

j

DÜN

TEKE TEi( SA. ,.

"

DUM·

TEK

"

KA

DUM

,,

"

TE l<E TEi< KA

(4)

20

TÜR!< AKSAGI USULÜ

Türk aksağı usulu beş zamanlı Uç vurguludur. Bu usul ilkin Hacı Arif be.y iki darblı .o­ larak tertiplemiş DÜM (2) , TEi< (3) zaman sıralamasına göre ayarlanmışsada sonradah İs­

�ail Hakkı'bey usuldeki üç zamanlı son (TEKfdarbını ikiye ayırarak iki zamanlı (TEK) ile bir zamanlı (TEK) şekline getirmiş bu yeni tertibin başka bir tertib olduğunu dU§ünerekye­

ni kalıba kızının adı olan SÜREYYA usulü demişsede zamanla bu tertip kullanılır olmuş fakat adı TÜRK aksaği olarak kalmıştır. Bu usOl bir Nim sofyan ile bir semôı usullerinden meydana gelmiştir. Şarkı türlerinde 5/8 lik birinci mertebesi kullanılmıştır.

8 5

B 5

Eseri erden örnek! er : ,.. ·

1 - Hacı Arif bey'in HÜZZAM şarkısı (Bahar oldu beyim evde durulmaz) 2- Hafız Yusuf efendi 'nin RAST şarkısı

(Asude fikrim ôvôrelendi)

..

"'

3- Şevki Bey2in HUSEYNI Şarkısı . (Hicran oku sınem .�eler)

4- Zeki Arif Bey'in HUZZAM Şarkısı (Bir çile ipeğimsin sen)

· 5- Lôtif Ağa'nın NİŞABÜREK Şarkısı (Gel sevdiğim offej benl)

6- Hacı Arif Bey'L'ı SUZNAK Şarkısı

(Yandım o güzel gözlere ey şuh-i sitemkdr)

ZAMAN VE VURGULAR! : 0 U/ıll il TEi<

2 TD<

J

?

' il .il

MERTEBELERiNE GORE USUL NOTALAR!:

"

. j

. DÜM

DUM TEK TEi(

5,

4

/

VELVELESi: J

" ,, "

ou

DUM DU

ME HEK TEi<

5 ME

4

DUM ,,

DUM••

TEK

r

HEK

TEK

)

]

TEK

i

TD<

J

:2 ��

�:

�t 1 i

(5)

"

ZAFER USULÜ

Rauf Yekta bey tarafıhdaı:ı tertib ve kullanılan bu usulle tekbir ve.ya zafer mor§ı de­

diğimiz eser bestelenmiş olup başkaca hiç kimse tarafından kuHanılmamı§tır. Beş za mantı dört vurguludur .. Birinci darb kısa ve hafif ikinci darb uzun ve kuvvetlidir; Uzun zamanlar kısa zamanlara göre daima kuvvetlidir. Kuvvetli zamanların hafif zamonlarla yer değiştirmesine II SENKOP11 denir.

, Eserlerden örnekler:

1 - Rôuf Yekta Bey'in Zafer (Tekbir) mor§ı

(Al lahü ekber, Allahü ekber kaim onunla mihrabı minber)

8 5

ZAFER

,, ,,

ZAMAN VE VURGULAR!: DUM TEK DUM TEi(

USUL NOTAS/�

DUM ,,

TEK

"

UM TE.!(

j 2

8 5

RAST

( Tf:'kb7r Manzurrı�sı J

\

1 l

VELVELESi:

UM

,, TE

DUM

fi

/(E TEi<.

RAUF YEKTA BEY

Al la hu ek ber Al ıc! ., , , ,

- hu ek ber dı nım bu dın dır 23

(6)

1

ı L

• • • • /'ı " " ...

YURUK SEMAi USULU 25

Yürük Semôıusulü altı zamanlı beş vurgulu bir usOlümüzdür. Türk MOsikısinin hemen hemen her form ve türünde kul lanılrnı§tır. Dinı mOsikfmizde özel bir yeri ol.an mevlevf ayi.nlerinin üçüncü selômlarının ikinci yarısı ile ilôhilerin yapımında kullanılmıştır.

Buna_ örnek olarak Karaağaç şeyhi Hüseyin boba'nın (Kemter kuluyum b�n Al inin ol·

şahı keremdir) mısraları ile başlayan cumhur ilôhisini gösterebiliriz. !<!ôsik fasıllarımı - zın son söz! ü eserleri olan bütün Yürük Semôıler isimlerinden de anl'aşılacağı gibi bu u - s01le bestelenmiştir. Saz Semôilerinin de çoğunlukla dördüncü haneleri de bu ölçü ile yaprld!ğı gibi,� �arkı formunda da çok kul !anılmıştır. İkinci ve üçüncü mertebelerine

SENGiN SH/ıAI (Ağır semôi) denir. UsOI iki tane semôf usulünün birleşiminden meyda - na gelmiştir.·

Eserlerden örnekler: 1 - Zekôi Dede efend;

.

tnin ŞEHNAZ- BUSEli l< Yürük Semaisi "

.

([<ul oldum bir cefokôre)

2- Hafız Post1un R/.\ST Nakış Yürük Semôfsi

·(Biz ôlOde-i sôgarı bôdeyiz) • � A

· 3- Tcıb11 Mustafa efendi;nin HUSEYNI Yürük Semaisi

4 6

(Ben gibi sana ôşık-ı üftade bulunmaz) 4- Ziya Paşa 'nın Nİ 5ABÜREK şarkısı

(Mest-İ nôzım kim büyüttü böyle bi pervô seni) 5� Hüseyin Sadettin Arel 'in TAHİR §Orkısı

(Kim dedi sana ey kız böyle gülşende kırda) 6- Hacı Arif Belin NİHAVEND şarkısı

(\/Ucud ikliminin sultanısın sen}

,, ,,

ZMı!AN VE VURGULAR/: DUA! TEK TF/{ DUM TEK

' ti. . ...,

1 l __ J_ . 1_ 2 ___ .·

. (

MERTEBELERiN[ CORE USUL NO TALAFI:

VELVELESi:

1 •'

1 DUM .

� --�---· --·-··· .

Tfl'ı

·-··- . . ·-·--r

\ ı

8 6'

___ J __

D!JM ..

TEA

l

TEi<

... r-

!

1

.... ----r ______ J

(7)

j

! 1

i

r,

'

" ..

DARB USULU

29

Parb.usôlu altı zamanlı Uç vurgulu hamami zade İsmail Dede taraiından tertib ve kul­

lanılmış bir usôldur. Bu usulle bir eser bestelenmiş değildir. Çunku usôl eleştirildiği za - man görUIUrki:_ Semôi usOli..inUn 3/2 rakkamı ile gösterilen UçUncü mertebesidir.

Hamami Zade İsmail Dede efendi kendi bestelediği Yüruk Semai !erindeki melodik ya­

pı itibarile 2- 2- 2 zaman ayırımını uygun gördüğü yerlerde bu tertibin YürUk Serrıôı.ÜsO- · 1 ünden ayrı bir tertib olduğunu belirtmek için adına Darb demiştir.

4

f

:ZAMAN VE VURGULAR!

OUM-

,,

2

TFK

2 TEi<

2

---�---·--·-·---·---

"

USUL NOTASI:

TEi<

TfK

i i

VELVEL€S1

il il

DUM DUM

TE

KE

TEi<

KA

.. ,,: ,rn,rı

(8)

30 SENGiN SEMAI USULÜ <'11, "'

Sengin Semôf usulünün, Yürük Semôt usulünü anlatırken onun mertebesi olduğunu söy­

lemiştik. Diğer usullerde mertebeler ayrı birer özel isim, almadıkları halde yanlı z Sen.,.

gin Semôf'ye bir isim verilmesi kanımızca Yürük Semôf formlarından ayırmak için olsa gerektir.

Bu usulle Ağır semailer bestelenmiş.ve.§Orkı yapımında do kullanılmı§tır. · Eserlerden örneklerimiz :

l - Nazım'ın ŞEHNAZ Ağır Semôfsi

(Didem yüzüne nazır) ,

2- Hamami Zade İsmafl bede efendi'nin ACEM-AŞIRAN Ağır Semôrsi (Ey lebler-i gonca yüzü gül servi bülendim)

3- Bimen Şen'in ACEM-AŞİRAN §Orkısı (Zehrolsa bile nuş edelim côm-ı §Orabın) 4- Refik Fersan1 ın TAHİR-BUSELİK Şarkısı

(Canlandı hayalimde o şuh sazı elimde) 5- Endurunıu· Ali bey'in UŞŞAK şarkısı

(Affeyle günahım ne'olur ey şuhi pesendim)

ZAMAN VE VURGULAR! :

ı, il

DUM TEi<' TEK OUM 1E!<

-�'---�] ·---�1. ___ �} ____ 2, ______ _

4 6

USUL NOTASI J\

DUM

.,

TEi(

r

TEK

i DUM

"

TEK

I DUM }oüM

6 ----d ---�-J-

2 m rm

i i

4 6

VELVELESi DUM

..

"

TEK

TEK

DU .,

KA

. ..

.Mt TEK ,.

KA

1

J !

'1 i

ı

1

1

(9)

34 DEVR-1 HiNDi

.

. -\

Devr-i hindıusulü yedi zamanlı be§ vurgulu bir usuldür. Yürük SemôıusOlünd.en for­

kı sondaki DÜM vurgusundaki bir zaman değerinin iki zaman değerine çıkarılmış olması­

dır. İkinci mertebesine Sengin Devr-i Hindi' de denir. Her iki mertebeside dini musıkimi­

zin ilahi formlarında kullanıldığı gibi �rkt bestelermesiride de kullanılmıştır. Dede e - fendi'nin TEBRİZ HAVERAN ilahisi (Derviş olan kişinin sözleri ümrôn olur) , Eyyübı Ali ....

Rıza Şengel'in REHAVi Cumhur ilôhisini (Her nekim ki§İ görürse ol ona mabOd olur) ila - .hilerini dini eserlere örnek gösterebileceğimiz gibi sengin Devr-i Hind, usulünde d a h i dinıeserler bestelenmiştir. Bu usul bir SemôıusOlü ile bir Sofyandan meydana gelni §tir.

Eserlerden örnekler : .11

1 - fv\ahmut Celôlettin Pa�'nın HÜZZAM şarkısı (Değildi böyle evvel tarz-i tavrın)

2- Haf,� Eşref efendi 'nin HÜSEYN1 şarkısı ( Di 1- rUbôsın sevdiğim yoktur. nazırin bıriya) 3- Hacı Faik Bey'in NİHAVEND �rkısı

(Ümidim kalmadı cônô nedir bu gönlüme çare)

4- Fehmi Tokay'ın Sengin Devr-i Hindi BUSELİK şarkısı (Benden ayrı dü§tun artık bir teselli bulamazsın) 5- Nevres bey'in FERAH-FEZA �rkısı

(Yıllarca ben seni aradım durdum)

ZAMAN VE VURGULAR!:

.. ..

.,

,,

DUM TEi< TFK OUM

J J J 2. TEi<

2

MF:RTEBELERINE GORE USUL NOTALAR/ VELVELESi

"}DÜM

DÜM

••

$

TEK TE.K TEK DUM TEi< TE KETE!< KA TEJ< KA " . "'

.. ..

·ouM DUM

7 -•

..

4

TEK TEK TEi<

VELVELESi i DUM

...

7 -•

4 "

4

JEK

TE

KE TEK KA TFJ< KA

i

� �

i i r r

(10)

DEVR-l TURAN

Devr;,.i Turôn usulu yedi zamanlı Uç vurguludur. Daha çok 7/16 rakkamı ile gösteri - len mertebesi kullanılmıştır. Elimizde örneklerimiz azdır. HUseyin Sadettin Arel'in özel .isim verdiği 11Köy OüğUnü" gibi eserlerle, Köçekçe ve oyun havolarının yapımında kul­

lanılmı§tır. Bu usOI iki nim sofyan ile bir semôfnın biri e§İminden meydana gelmݧtİr.

Eserlerden örnekler :

1 � Necdet Varol 1un KARC 1 GAR Köçekçesi, (Gül, gül gUzel güller açılsın)

2- HÜMAYUN. Rumelı türkusu

(Gide gide aman ya del !erim dirildi )

· ZAMAN VE VURGULAR!: "

DUM TEK TEi<

USUL NO TAS!: DUl,1 .,

j

--. .. . -.·----··-··

1

2 2 3

DUM

,,

7

('• TEK TEK.

76 7 _rf-f'- J ö ----r- .

'7 ..

76

/

VELVEL [Si:

_ _k�o�U'M

ME_ MET�r

---11

37

(11)

39

.. .. " ırı.

DUYEK USULU

Düyek usulü sekiz. zomanlı be§ vurguludur. Türk MOsıkfsinin her formunda kullanıl mıştır .• Birinci .mertebesi 88 , ikinci mertebesi 84 , UçUncU merteb.esi -8.? rakamları i-·.

1� gösterilir. ikinci ve üçüncü mertebelerine ağır düyekte denir. Bazı notalarda eserin ba§ tarafına usul ismi olarak düyek yazıldığı halde, portede rakkamı kullanılmıştır.

Bu tabiki yanlı§tır. Usül rakkamı bahsinde görüldüğü gibi sekiz.zamanlı bir usulde daima yukarıya sekiz rakkamı yazmaya mecburuz.

. .

. .

Düyek usulü cam.i

ve

tekke ilahilerinde örneğin Dede efendinin SOznôk ilahisi ( Ben b_ilmez i·dim gizli ayan hep sen imişsin), Zekôi Dede efendi'nin Hic3zkôr cumhur ilahisi (Şöyle sakla sırr-ı a§kı tende cônım duymasın) Bazı mevlevi'ayinlerinin birinci selômla­

rındo old,�ğu gibi peşrev, -oyun havaları, şarkı yapımında da kullanılmi§ gönümüzde de en çok kullanılan usulleriinizdendir. Bu usul iki sofyan usulünden meydana gelmiştir.

�serlerden örnekler : ,'\ ..

1 - Hacı Faik be(in SUZ-NAK şarkısı (i<uzucağım ne kaçarsın benden)

2- Rakım Hoca1nın TAHİR - BUSELİK şarkısı (Bakıp

o

şuh ile naz-U niyaza meşk ederiz) 3-Cevdet Ça�la1nın NİHAVEND şarkısı

(Bana bir zaHmi .�eylô �iye sevdirdi felek) 4- Lem'i Atl11nın HUSEYNI şarkısı

- · (Kamôn olurki hccle-4 visôlinde) ,

5- Tanburi Faize Ergin'in ACEM-AŞIRAN �rkıs'ı (Kime halim diyeyim, kime şekva edeyim)

eserlerini gösterebildiğimiz gibi pek çokta Peşrev örneklerini yazabiliriz. -Düyek usulu - nün ikinci mertebesine ağır dU,yek derni§tik� Sunada örnek olarak:

1 - Dede efendi1nin ŞEHNAZ şarkısı

(Sana ey canın:ıın canı efendim) . "

2- Hamami Zade lsmoi1 Dede efendi1nin SABA şarkısı (GOş. eyle gel bülbülleri;

--- ---��;::c--=

(12)

40

8 8

2 8.

4 8

ZAMAN VE VURGULAR/: ,,

DUM TD<

l 2

'

., "

TEK

nu1v1

il

l 2 TEK

2

/vlf.R TEBEL. ERiNE GOF. E USUL NOTALAR!:

DUM ',

TFK TEK

i

TEK

i

DUM ,.

TD<.

1

. . 1 ,.,/' .

TE�

M

·---·--- TEi<°- . __ . -�

i f

�_J

... b_'M_._· --

--·--·-····----··--- ··-·-·--- -

TEi( TEK

DUİvf .,.

Tf!(

---ı.e.__· ---

, J

. vn.

VELESI :

i "

fi

DUM

.. Jı:rjıoÜM ___ :._ -�

J" ı ..

---.·-· ___ OU __ ,J_DUM ___ .. - ---'--�

TE KE TE!{

f� i KA r �- r

/v!E HEK Tr; J(E

(13)

44 MUSEMMEN USULU

. . " ..

Sekiz zamanlı üç: vurgulu müsemmen usulüne Katakofti ismide verilmiştir •. Ya!nızca rakkamı . ile gösterilen birinci mertebesi şarkı türlerimizin bestelenmesinde kullanıl - mıştır. İki sem<:iı arasına konulan bir nim sof yandan meydana gelmiştir.

Eserlerden Örnekler :

1 - Ziya Paşa'nın Nİ ŞABÜREK §ark ısı

(Bin zaman söylersin ol çeşm-i sühanperdaz ile) 2- Sabri Süha Ansen1 in RAST şarkısı

· (Bir derdi Ô§ıkım, deıına!;Jım sende) 3- Şükrü Tunar' ın HÜSEYNi şarkısı

.. (Geçdi sevdalarla ömrüm)

4- Selimiyeli Hoca Ziya Bey'in TAHİR·- BUSELİK şarkısı ( Nim nigôhcı kai I olmam yokmudur bir harf atış) 5- Emin Ongan'ın UŞŞAK �rkısı

(GönlümlJn bir hali varki gam değil kasvet değil)

ZAMAN VE VURGUUJ.R!:

DUM

J

., "

TEi<

2

MERTEBELERiNE GORC USUL NOTALAR!:

j.DÜM 8

..

,

ı DUM

TEi<

J

8 - o-:---·

4 ---·-·'---r-.-_--·-- .

T[K

�r·

Tfl< ---J

VELV[LESI:

B - .h�_o_!Jl:1___ -- ·-:, )D_Ü __ - - �.:. -1 8

T E ;;;[

tF:ı<-

,l{A lv1E TE}f J<A L

1111-�,r--r�

1

(14)

46

" ..

-AKSAK USULU

Aks�k usulü dokuz zamonlı altı vurguludur. Usullerdeki hareket konusuna en güzel.

örnektir. 9/8 lik birinci mertebesine Aksak veya Yürük Aksağı ismi verilmiştir. Bunun bi­

raz yürükçe vurulmasına ÇİFTE SOFYAN veya AYDIN ismi verilir. 9/4 rakkamı ile gös-·

terilen ikinci mertebesine AGiR AKSAK denir. Bunun-biraz yürük vurulmasına ise ORTA AKSA!< denildiği gibi Ağır AYDIN da denir. Aydın ismi ile yine dokuz zamanlı b a şka tertibte bir usulde mevcuttur. Bunun fçin sır�lamayı ÇİFTE SOFYAN, AKSAK, ORTA AKSAK, AGIR AKSAK şeklinde ele alabiliriz.

Aksak usulü dini' mO.sıkım�z:de kulla,nılrnamış olarak bilinirse Sayın Yusuf Ömürlünün neşrettiği ilahiler cilt 2, sayfa 100 de lsmail Hakkı Dedeye ait SABA makamındaki cum­

hur ilahinin yürükçe kaydı ile Aksak usulünde bestelencf ğini görüyoruz. Bu usul bir Sof­

yanla bir Türk Aksağının birleşmesinden meydana gelmiştir.

Eserlerden Örnekler: . ·

Çifte Sofyan ; ,.

1 - Suyolcu Salih Bey'in FERAHNAK şarkısı (Ey şuh-i cihan sevdi seni can) · · Aksak;

1- Dellal Zade'nin TAHİR şarkısı

· (Ben sana mecbuJ olı:nuş_urn gel yavrucağım) 2- Şôkir Ağa'nın SUZ-1 Dil şarkısı

(Sevmişem ben kaddı mevzun).... ,\

3- lemi Ati ı'nın SUZNAK şarkısı

· (Yeter hicranlı sözler)A 4- Bimeri Şen'in SEGAH şarkısı

(Dilde sevda sinede dağ-, firak) Orta Aksak ;

1 - Dede efendinin EVC şarkısı (Bülbül asa ruz-U ş�b karın neva) 2- Rıfat Bey'in ŞEHNAZ şarkısı

(Zülfüne bakdıkç_p ey ş�h-i cihan)_

3- Leyla Hanımin.SUZ-IDIL: şarkısı

· (Asuman ağlar hem in'ler Q!rye.b�r ?ldukça,, ben) 4- Selônikli .Ahmet Bey'in KURDILIHICAZKAR şarkısı

(Kalbi sevda-zedeler ah ile . daim inler )

Ağır·Aksak;

1 - Udi' Arşak Efendinin NİHAVEND §Orkısı (Ey nihal-i emel imden SC!ı:ora.n pe,nbe çi ç_.ek) 2- Sarı Onnik Efendi'nin KURDILIHICAZKAR §arkısı

(Söyle Allah aşkına ey nevcivan)'

3- Cevdet Çağla'nın aynı mokamdoki §Orkısı (Şimdi hatırdamıdır aşık-, nalan acaba)J\

4- Bimen Şen1in SEGAH şarkısı

(B • ensız ey çıu ou senı o emr:

··ı ··ı . ... ,

..1 v"- ",;'.\ . ·;, •> :,: "-". . . . \, .,,,...,,.,. ""•

(15)

4 9

ZAMAN V[ VURGULA.Rl:

DUM

,,

2 '

..

"

TE J(E: D"UM ,,

2 TEi(

rr.··,,' ,_. \

MF:R· TtB[LtRINE GORt USUL NOTAl.ARl:

8 9

j .. �

�UM ' ,T!�

__

_J_D_U_M

1 '

1 _____ _

--- _r •.

E�---,T-E.._K_· __

r -ıl �-/<0

··· .� r r '_J

_J,-\

D_u_'' M ___

---;j ___ rrn J

DÜM

·-··ı-- KA

1 TEi< •• 1 1' TEK

" ·''

AXSAK. USULU

g �··. ---�,___ü)_o_Ü_M ____ �

VELVE:LESI

A ·� I

AGIR AKSAK U$ULU vavr:LES/:

TEKE 7[K J<A ME HE!< TEi<

47

9 JE_u_'M_. ---..

----1111111-o_u_'

�._D_U_1M _________ ----.

4

TE J<E TFJ< J(A · ME HE!< TEi<

(16)

53

/\

..

EVFER USULU

Evfer usOlü de dokuz zamanlı altı vurguludur. Aksak usOlünden tek farkı son iki darb olan (TEK) !erin değerlerinin yer değiştirmesinden ibarettir. Tabi bu değişiklikle kuvvet­

li ve hafif zamanların da yerleri deği§mݧ olur.9s rakammı ile gösterilir.94 rakkamı ile gösterilen ikinci mertebesine Ağır Evfer denir. Bu usule Evfer Aksağıda denmi§Hr. Mev - lev'i ayinlerinin ikinci selamlarında biri�ci mertebesi, dördüncü selamlarında ise ikinci mertebesi kullanılmıştır. Şarkı yapımında da çok azda olsa bu usulle bestelenmiş eserler vardır.

Evfer usulü bir sofyanla deği§ik bir türden Türk Aksağının birle§mesinden meydana gel- miştir.

4 9

Eserlerden örnekler :

. 1 - Nuri Halil Poyraz'ın Ağır Evfer NİŞABÜREK §Orkısı (qel şör-ki mihanhane-i dilde neler oldu)

2- NiKRiZ makamında Efem türküsü

(Da_ğ başında tüter duma,n, benim efem cesur yaman)

3- Kemdi .. Batanay'ın NİKRiZ makamındaki Mevlevı Ayini 'niti ikinci selômı ZAMAN VE VURGULAR!:

DJJM ,c

2

, " "

TE KE DUMil

1 1 2

MERTEBELERiNE GORF USUL NOTALAR/:

OUM .,

...

VEL V[L[SI:

8 9

9 8

j

DÜM �TE

KE

TE

j 1 .,

DUM

..

KE

joÜM r

Tf KE TEi< KA

TEK TEK

1 2

TEK TEK

T El<

--

DUM

il

HEK HEK

TEK11V

-

(17)

58

AYDIN USULÜ

Aksak usOlünU görUrken ayrı düzümlerden oluşan başka bir Aydın usulu blduğuna de - ğinmiştik. Bu l<alıbdaki Aydın usulü dokuz zaman! ı dört vurguludur. Birinci DÜM kuvvet­

li ikinci PÜM hafif I birinci TEK hafif i�inci TEK uzun ve kuvvetlidir.

Eserlerden Örnekler : ,..

1 - ism�il Hakkı Bey1in FERAH- FEZA eseri (Mehtabda güzel olur Boğaziçi ôlemi) 2- Şevki Bey1in UŞŞAK makamındaki eseri

(Zeybeklerle gezer dağlar başıncb)

ZfJMAN VE VURGULAR!: DUM

,,

2 TEK 2

---·

' .,

/v!ERT[BEL FRIN/; GôRC

"

USUL· tyOTALAR! DUM

..

9 ... -

8 -r-

TEi< 1 . ,

"

.DUM TEK

2 J

DUM

,, ... -

TEi<

...

r-

J oÜM JoÜM

4

VEL VELESI:

8 9

TEi< TEK

i r·

JoüM . �ü),ouı!_

Tı; ı<ı; TEK KA ME HD< .

-1ITT F r

.·�

1

(18)

4 9

'-' J\ ...

_RAKS AKSAGI USULU

Raks Aksağı usulü dokuz zamanlı dört vurgulu bir usuldür. Yalnız birinci mertebesi kullanılmı�tır. Elimizde mevcut örnekleri azdır. Zaman değeri itibarile bir Türk Aksağı ile bir sofyanın birleşmesinden meydana gelmi§tİr diyebiliriz. Birinci darb Hafif ikinci darb TEK uzun ve kuvveti i üçüncü darb DÜM ise kuvvetli ve son TEK ise hafiftir.

Eserlerden örnekler :

1 - Mustafa Çavu§'un HİSAR- BtJSELİ K Şarkısı (Dök zülfünü meydône gel)

2- Refik Fersan Bey'in SEGtH-Şarkısı (Herkes gitti yalnız kaldım meyhônede) 3-Tanburi Faize Ergin'in NİHAVEND Şarkısı

(Kız sen geldin Çerke§den)

ZAMAN Ve VURGULAR!:

DUM

.,

2

TEJ( J

OUM

,,

2 TEi(

- 2

--· ··--····-·- ···----·---

. ..

MDjTEBE:LERINt GORF USUL NOTALAR!:

..

,

DUM

VELVELE Si: ,

D 8

- -

TEK.

DUM

.,

TEK - . -

DUM

DUM

.,

- TEi( - -

DUM ..

T[.K

..

TEi< TEKETEJ<ETD( /(A TEi< KA

61

�=-:...=_____=----=----�-_-'---_. _______

_ _:ı

(19)

63

4 ••

OYNAK USULU

Oynak usulü dokuz zamanlı altı vurguludur. 9/8 rokammı ile gösterilen birinci mer - tebesi ile Ege yöresi oyun havalarında Zeybeklerin yapımında kullanılmı§tır. Kordon Zey beği bunlardan biridir. Türk Halk mOsıkfsi repertuarındaki yine ege yöresine ait türküler­

de (9/4) ikinci mertebesinin kullanıldığını görüyo'r.uz. Muzaffer Sarısözenin deı:lediği.

Bergama yöresine ait (Entarisi mavili) Türküsünü örnek olarak gösterebiliriz. Muallim Is - mail Hakkı Bey1de bunlardan esinlenerek MAHUR makamında bir zeybek havası bestele - miştir. Refik Fersandan ol ınan Tersaneli Ethem Efendi 'nin KARCA GAR (Çok zamandır gel mez ofdun nevcivanım yanımar güfteli şarkısıda asi ında OYNAK usulü ile bestelendiğini görüyoruz. Oynak usulü Semôt usulünün birinci ve ikinci m�rtebelednin birle§İminden

meydana gelmiştir. ,. '

Eserlerden Örnekler � ;iahi�i bilinmeyen NEVA MUGLA Halk §arkısı Osman Pehlivan'ın SUZ NAK Şarkısı

( A benim mor çiçeğim)

ZAMAN VE VURGULAR!:

., il

DUM TEi( TEK DUM TEi< TE;<

l l l 2 2 2

USUL NOTAS!:

..

,r .,

DUM DUM

g

TEK TEi< TEK TEK

V€LVELES1:

.

..

UM D U

g

TEK /(A .ıt

ME

ME TEi< KA TEK KA - - A

"

(20)

66

AKSAK SEMAİ USUL Ü

- .

Aksak semôı usOIU on zamanlı altı vurgulu Türk mOsıkisinde c;;ok kullonılmı§ usOlle-. rimizden dir. Aksak usOIUnden bir fazla zamanı (KE) vurgusuna ilave edilerek (KA) vur- gusuna dönü§türülmesinden ibarettir •. Dini musıkıtnrzde Mevlevi ayinlerindeki saz bö .:.

lümlerinden (Çok kısa} ba§ka yerde kullanıldığı görUlmemi§tir •. Botun Saz Sernôiterİ (Dör düncü haneleri hariç) bu usulle bestelenmiştir. Hemen hemen her makamdan yapılmış bir çok Saz Semôıleri var-dır. Klqsik faslımızın bestelerden sonra okunan sözlU eser olan A - ğır Semôıler1in çoğu bu usulfe bestelenmiştir.1016 rokkamı ile gösterilen mertebesine CURCUNA usulu denir. ·Curcuna usulü ismini olan DÜM (5) -TE (2) -

KA

(3) kalıbı da kullanılmı§tır. İkinci mertebesine AKSAK SEMAİ, UçUncU mertebesine A(;IR AKSAK SE-i\,\ ,.

MAi denir. iki deği_§İk TUrk _Aksağının birle§mesinden meydana gelmiştir.

Eserlerden örnekler :

1 ..:. Hacı Sadullah Ağa'nın ŞEDARABAN Ağır Semôfsi (Nedir Murad-ı Dil-i. Kuy-i Yar Biz biliriz) 2- Recep Ağa 'nın, BU SEL İl< Ağır Semôis1

(Niyazı nağme-i dil yôr� bizebôn okunur) 3- Tanburi .Ali Efendi 'nin SUZ- İ DİL Ağır Semôisi

(Kcıni yad-, lebinle hun-i. dil nOş etdiğim demler) 4-Ali Rıf'a't Çağatay'ın NİHAVE ND Ağır Semôisi

(Gördüm yine �_ir g_en<ie-i nôdide eclôyı) 5- Zaharyan1ın HUSEYNI Ağır Semôtsi

(falatın devr-i Kamerde mihrı ôlem tôb eder)

.

6- Mustafa izzet Efendi 1nin SE GAH §Qrkısı (Doldur get_ir ey sak-ı gUl-çehre piyôle)

Not: ikinci ıekli dediğimiz kalıbında ise.sondaki iki değerindeki (DUm) birer değerde iki darb ıekline dönüşmü�tUr. Yalnızca Ağır Aksak semaıİerde Selimiyeli Hoca Zi.ya bey.' in kullandığını Hocam Emin Ongandan l:Sğrendim.

(21)

ZAMAN VE VURGULAR!:

..

,\

,,

D/JvJ

TE

KA DUM TEK 'TEK

2 1 2. 2 2 1

'

..

MERTEBELERiNE GORE USUL fı/OTAIARI:

)rE J ,,

10

DUM KA

r

·DUM

TEK i r 1

J

DUM .,

JE ·oÜMJ

io

KA

i

TEi(

VELVf:LESf:

i

70 �-üM_ -�---)4_ou_'M __ �---

8

lf'KETEJ< l<A TF KE ME HE!< HEJ<

J .

rp

DUM

DU ..

ME

----�---

·-·-�·--�

T[ KE

TEK

,,

r r

DUM

HEK

l<A

TE

!<E

r

.. �

HEK

. 67

(22)

72

"'il . "' •.

AKSAK SEMAI EVFERI

USULU

Aksak usulü ile Evfer \,lsOlünür:ı biri birinden farkı nasıl son iki darblarının değer ba - kımından yer değiştirmesinden ibaretse,· Aksak Senıôı Evferi 'ninde Aksak SemcSı den farkı son iki clorblarının değer bakımından yer değiştirmesinden ibarettir.

Usulun yapısıda Tıpkı Aksak Semôı gibi değişik duzunilü iki Türk Aksağının birleş - mesinden meydana gelmiştir. Çoğu müzisyenler tarafından ayrı bir usul olarak ele olın - ma,!1'1ı§t ır.

Eserlerden örnekler :

Medenı Aziz Efendi 'nin HÜZZAM şarkısı (Kerem eyle mestône kıl .bir nigôh

Şarôb-iç süzülsün o çeşm-i siyôh)

2AMA N · VE VURGULAR! :

,,

"

DUM

TC

KA

2 1 2

U$UL NOTASI:

10

TE

KA

8

VELVELESi: 1

DUM il

DUM

,,

2

DUM ,,

8 70.

T� KE TEK KA TE t<E ME

TEi(

T�K

l 2

TEi<. TEK

DUM il

HEK HE!<

(23)

76 LENK FAHTE USULÜ

""

Lenk Fahte usulu on zamanlı altı vurg�lt.idur. Zaman adedi olarak küçük usOllerden sayılırsada daima ikinci mertebesi ( /04 ) , Beste yapımında kullanılmı§tır. Vurgu olarak değişik bir uslObo sahiptir. Kelime anlamı topal güvercin demektir. (TEK) vurgu - ları (DÜM) vurgularına göre daha uzun olduğuna göre Dum lere göre daha kuvvetlidir.

İki Nim Sofyan arasina konulmuş iki semôiden meydana gelmiştir.

Eserlerden Örnekler : · "

1 - Kemôl Batanay1ın HÜZZAM bestesi

(Neden ômôlimi kırdın bırakdın.nd-tUvan gönlum) 2-Ali Rıfat'Bey'in NİHAVEND Bestesi

(ZUlfun görenlerin hep bsfhtı siyah olurmuş) 3- Zekôi Dede Efendi 1nin SUZNAK Bestesi

(Serde hevô-yı kôkul dil de hayôl i cônôn)

ZAMAN VE VURGULAR!;

,, .,

DUM TEi( DUM TEK TE KE

2 .J l 2 1 1

-·· . .

____

,.,.

________

--- ·----

' ,, dl

MERTEBf"LFRINE' GORE' USUL NOTALAR/1 DU/vJ il

70 8

TEi(

10 JDÜM 4

VELVELESi:

1

Jo 4 -

JDÜM

TEi<

i

ME TEi(

F r

OUM

..

TE

!El( KE

TEi(

r

TE

TE KE TEK /(A

r

KA

TEK

KA

r r r

(24)

79

- I\ ••

CENG-1 HARBi USULU

Ceng-i harbıusOIU on zamanlı ve on vurguludur.· Zaman sıralamas·ına bakıldığında i­

ki Nim Sofyan usulu ile iki adet Semaı usulünün birleşiminden meydana gelmiş birl�şik bir usOldUr. İsmindende anla§ılacağı gibi ceng havalarının yapımında Mehter mOsıkısinde kullanılmıştır. İlk darblar (DÜM) ler kuvvetli, ikinci ve UçUncü darblar (TEK) ler zayıf - .tır.

Sayın Haydar Sanal Mehter MOsıkısinde kullanılan Ceng-i harbi'usOlünU on iki za - mani ı olarak göstermektedir.

Eserlerden örnekler : · Refik Fersan'ın RAST eseri

· (Bula.m özUnU, gl:Srem yUzUoU) ZAM/JN Vf'. VU�UI./.JRI:

, , 11 1 I f 1

DUM TD<• DUM T[I( YJU M TEK TEi< DUM TD< TD<

__ _) . . _ 1 _ _ J __ 1 -- 1 . 1 1 · 1 1 1

USUL .NOTASI:

.J o w

70

70(

8

VELvcu:sı', F . 4 10

J oüM

�DÜM TEi<

TEi<

r

· TE !<

!ouM . ,,

DUM

T[I( TE.K -T[K TEK

F

�.

�DÜM

JoiJM

TEi<

i

OUM

TEK TEK

r

(25)

83

TEK VURUŞ USULU

I\

Tek vuruı usulu on bir zamanlı; altı vurguludur. Yaptsı bir TUrk Aksağı ile Semôi usulUnUn ikinci mertebesi'nin birleımesinden veya Tur{< Aksağı_ ile Darb usullerinin birle - ıiminden meydana gelmiıtir diyebiliriz. TUtk Halk Musikisinde kullanılan bir yedi birle­

ıi�Uer ile bir dt>rt zamcınl.ı. ana usulun birleımesinden olui(;ln uı;ullere (ölçu) benze ..,.

mektedir.

ZAMAN VE VURGUUWI:

"

USUL

8 17

DUM il

2

NOTASl�

DUM

"TEK . 2.

l

. ·- -·---��.---,-

T[K

1

TEi< DUM

.,

2 · TEK2

TEK

2

VEL V[LESI:

ıU

1

. ' l ..

--�!!! ___ _ ____ J_a_u_·M_: _}_·

D�_'M ____ _

TE !(ETEK

J<A

T['KE

ı lK ,_� -1

FFF

. ../

nF rr·r

(26)

.

.,

..

FRENKÇIN USULU

Frenkçin usOIU on iki zamanlı on vurguludur. Sadettin Heper1den alınan ikinci

§:eki •:n·d e ' ise vurgu adedi de zamc:ın adedi gibi on iki olmaktadır. Küçük usullerden olmasına rağmen büyük usuller gibi ele alınmı§ ve ikinci, üçüncU mertebeleri kuJlanıl­

mı§tır. Dinı MOsikfmizde kullanılmı§ usOllerimizdendir.

İki Semôf u�pıu ile Uç nim Sofyanın birle§mxsindpn meydana gelmiştir.

Eserlerden Ornekler : Dr, Suphi Ezgi 1nin .SUZNAK .bohariyesi

,, 1'

DUMDUM 7 2

... ,, DUMDUM

l 2

, »t A

7 Eı< l<A .ıı

1 l

"

TEi< J<A

1 l Tf/( J<A

l' 1

MERTEBELERiNE GORE USUL NOTALAR/:

J oÜM } ol.iM J roM } DÜM

T[/�

., 2 ---· ----6'1F-J--�---dll4'ı---_ ----a.,ıJJ,___ ______ .,...

7.şEı

<

İL �

TEK

·1 7 El(

.----,---il•--··---w..---, .ıı

l<A "

KA

KA

r

_______ J_.TE_K ____

��J_!_E�

l<A

'

KA

KE /(E

r---�--- '

V EL VELl:SI:

-r

4 72 .J

OÜM.

,b

DÜM J

DUM J}oüM oıi)

TF KE TEi< .KA T E K [ T El< J<A

. . .

ME MET[KET[KE ME ME TEKETEKE TEJ<. l<A TEi< ı<A

rr��r f ,��,rr

85

(27)

89

'•

İl "-' " ••

iKiZ AKSAGI USULU

İkiz aksağı usulü on iki zamanlı sekiz_vurguludur. Bi� Devri Hindf usulü ile bir TUrk aksağı usÔlünün birleşmesinden meydana gelmiştir. Oyun havaları ve türkülerin yapımın- da kullanılmıştır.

Örnek eserimiz_:

ÇIRPINIRDI KARADENİZ türküsü

(Çırpınırdı Karadeniz bakıp Türkün b ayrağına) ZAMAN VE VURGULAR!:

., ,ı '

DUM TEi( TEK DUM

/ 1 2

1./SUL NOTASI:

,, "

DUM DUM

72 8

VELVELESi:

8 72

TEi< T El<

� F---

TEi<

2

TEK

"

DUM 2

DUM il

TEK 2

TEi(

TEi<

- l

TEi<

(28)

90

, A ••

N!M ÇEMBER USULU

Nim Çember usulu on iki zamanh usullerin ikincisidir. Yedi vurguludur. Kuçuk usOl­

lerin içersinde (TA-HEK) vurgusu da bu usOlde kullanılmı§tır. Nim kelimesinin yar.ı an - lamına geldiğini Nim Sofyan usulünde gi:>rmUştuk. Nim Çember usôlüde yirmi di:>rt zaman lı çember usulünün yarısı anlamına gelmektedir •. Bu usOllede Pewev yapılmııtır. Hüseyin Sadettin Arel kitabında usule i:>rnek olarak Birinci mertebesi için Zurnazen ·.lbrahim Aga' • • • • . . • • >. . nın SUNBULE, ikinci mertebesi içinde Muzaffer'in HUSEYNI peşrevlerlni gi:>stermiştir • Usul Bir Sofyan ile bir Nim Sofyanın iki �efa ·tekrarınd:ın meydana gelmiştir.

ZAMAN VE" VURGULAR!:

..

,.

DUM TE J<E DUM TA H:K . 7;:...

ı,E·

. _ _]_ __ �--�--' ___ I ___ .2. ___ ,, __ _1__ 2

---·- ..ı� ... ..:_, __

USUL NOTASI;

12 e . . .. l ' : ·----·--- . ---f/11----·"· . d . . . r

DUM . � J E l<E

J oÜ�t � . ----·r--_ ... -. ---·

i HE!< TA ... . ---. -

.

�TE . l<E

r

---·

_j --,

VELVELESi:

72 8

1 oÜM loüM .

�DÜ

�DÜM

el--- _____ ,, ____ , .. ____ ,,_ .. tı/' ... --•---•.. ,_,. ____ ---__ ,, .... -... ...,

Not : Bu usul yalnızca H. Sadettin Arel tarafından kullanılrrıı§tır. Kendileri bu usulden bir eser bestelememişlerdir. Çember usülündeki peşrevleri bu kalıba göre yozmışlardır • Örnek olarak gösterdiğimiz peşrevde Kantemiroğlu'nda çember. olarak gösterilmiştir. ·

---'---'-'--� -··-· --- - --� .

(29)

4 ; " ••

NiM EVSAT USULU 93

Nim Evsat usulü on üç zamanlı altı vurguludur. 1.J8� 134 rakkamları ile gösterilen her iki mertebesi de kullanılmıştır.

Yirmi altı zamanlı Evsat usulünün yarısı anlamına gelmektedir. Bütün ilahi türlerin - de kullanılmı§tır� Dini musiki'mizde kullanılan usOllerimizin ba§larında gelmektedir. Bir Türk Aksağı ile fki tane Sofyandan meydana gelmiştir.

Eserlerden,örnekter :

1- Na'lburizade 'nin RAST Jev§ih-i (Merhaba ey mevti d-i Pe�ga"mbe�i)

2- Zekôı Dede Efendi 'nin HiCAZKAR Cumhur ilôhisi (Şöyle sakla sırr-ı tende cô,,.rıım)

3- Şeyh Sôdık Efendi1ni11 SABA ZEMZEME ilahi (Melekler hôzır olmu§tur niçin tevhide gelmezsin)

JJ 8

ZAMAN VE VURGULAR!:

T[." t<E: T[ , J<A

..

1 1 1 2

USUL NO TAS/:

I

KE KA A

VELVEl[SI:

·_Jruj,DuM

"

DUM I,

J oÜM

l

1'.

l "

..[DU�DU

DUM ., I,

73 8

TE l<E 7 EJ<. l<A

..

ME ME tE K� TE /([ TEK l<A T El< l<A "' "

"--;,� .� � ��1,,� � F r

ı

1

(30)

"'

.· ;\

:iARKI DEVRİ REVANI USULU

. I -

Şarkı Devri Revanı onUç zaman! ı dokuz vurguludur. isminden de anlaşılacağı gibi §Clrkı formlarında kullanılmıştır�

97.

· Sadettin Heper Hocamız Zekôi Zade Ahmet Efendi'nin on·un zaman! ı Şarkı Devrire - vanınııi yerine Yirmi altı zamanlı Şarkı Devrirevanı nı kabul ettiklerini stiylemiştir� Ana usulun iki , şekli vardır. İkinci şekli dediğimizde; Usulun ortasındaki ikişer değerdeki (DOM-TEK) !erin .kaldırılarak yerine bir DUyek usOIUnUn konmasından ibarettir. Bir samôf iki sofyan ve bir Nim Sofyanın birleıiminden meydana gelmi�tir.

8 l]

73 8

ZAMAN VE VUfrCULARI:

,, ıJ

DW,.' TEK TEK DUM

I 1 1 2

USUL NOTASI: .

joÜM

TEi�

2

TEK TCK . TEi<

�- -� r

VELVELESi: J

UM ,.

TEKTE l<E. TE KE TEi< KA

DUM ıı

2

.,

7EJ<

2 TE l<E 7

DL:ll TE

TEK

r

KE

il . "'

TE l<E TE/( J{A TEK KA

(31)

1.00 RAST :Bf>ktası Nf:>ff2.sıJ ,

'1

. -.---,--.�.---.---,

& -- · ij it # 12 . -�-- �

t.'ed

r: :· .. J d d-"-.

Hay

. ·ı

de : F

. r . :1(

i

Mecl

J Jı��

hı ye ' '

JJJ;

Hay· ele

tzr�

.>; il

BEKTAŞi DEVR-1 REVAN! USULÜ

u ., il

Y.Ornuı-lu

.Bektci§I Dveri Revanı usulü on üç zamanlı dokuz vurguludur. İki Sofyan usulü arası - na !<onmu§ bir Türk Aksağından ibarettir. Ba§ka bir tarifle Aksak usulu ise Sofyan usulü­

nün birle§mesidir, diyebiliriz. İsminden de anla§ılacağı gibi Bektaşi tarikatında kulla - nılan ilahilerin (Nefes) bestelenmesinde kullanılmıştır.

Eserlerden tlrnekler :

Sahibi bilinmeyen RAST Bektô�ı nefesi (Al dökeyim gevheri, gezme yeter serseri)

1

ZAMAN VE VURGULAR/:

" . . ,,

DUM ı Tf 1 Kf:

DUM

ı TEi< 2 TEi<· DUM TE Kf:

,.

USU NOT4S!: ...

8

13

VELVELESi: '

8 f]

DW ,,

l<t: TEJ< TEK

DUM

..

TE KC ux J<A ME TE i<E TEi< KA

ı

Tf:

KE

"

DUM

TE l<f: TEK. KA

il

(32)

ı1 A •

DEVR�! REVAN USULU 101

Devr-i Revan usulü on dört zamanlı ve altı cbrblıJır. Bu usule aynı zamanda Mevle vi Devri Revanı i'smide verilmi§tİr. Bu ismin verili§İ ekseri ayinlerin birinci selamları bu usulle bestelenmݧ olmasından dır. Dini musikfmizde ilahilerin bestelenmesinde azda ol - sa kullanılmı§tır. Dini olmayan eserlerden sayı o.dedi koçuk usullerden olmasına rağmen

Beste yapımında kullanılmıştır.

Eserlerden örnekler :

1 - Hafız Tevfik Bey'in RAST TEVŞİH!

(Eyleyen U§§Ôkı şeyda dôimô tol 'atındır ya ResOlallah) 2- Sahibi bilinmeyen Acemlerin RAST Nakış bestesi

{l'-:em kamer hem zöhre yü hem nı,ü§teri der asuman 3-· :smail Hakkı Bey'in FERAH-FEZA Nakış bestesi

(Çağlayan cO-yi §İrİşkle çe§mİ pur hunun mudur) Zt\MA.N VE' VURULAR!:

ıl IJ

DUM DUM TfK DUM TEi{ T€/(

_ ). ··--·---2 __ . ___ 2 _____ 3 __ · ---- 2

" -1 ______ ?_ ____ _

f•,1E}?TEBELERINE: CORF USUL NOTALAR!:

•' 1 " .

_J ..

; DUM , DUM DUM

j/ ---··· ·- ·---•---·---·- • - ·---]---,

8

H

- ---·-r

TF/(

·--i

T El<

---

T El<

r �

Ti, _-J. oiİ!!_____ ·---d-Diıı,ı _ _ _ _ _ _ _ _ ___ _;•(İtj_ J,_

4

�K

�-··----

--·--

·---·---TEi<. ·--·�

--·-P···---·r---·-- TEK

..

, i . .

ITTITT�: , . -

!!, _}ıoüM _J�_oü ____ . }:n_,;}ır,ü_._ -·---"·--.. -·-·--·-.. -,

0 - --rr-it-�r ··

i OUM " M,-

-�� -'rt-�rı J

74 �- • -·-. --- ,, --·--'

��-- - --- - - -- -- .

}

-illllllt--r

TEi<.

' ou ---11111111tr- ..

!<.A

-r--,----r

TEK l<A

.

. -·--- --·---· ---.

-

-

...

-. ···--·---· - - ·,,, ME A1 E T f: !<.İTO

td

T El< l(A

�--·----�-·---· ---·· ı-

ERCUM�ERK��-� NESi�

---r-

İ

-l.

l.J( ·' - ___ , ___ ..;;4 ·

. .

r

'

C)emt1l;ıaş ,,... ... " ..

--r

i

Referanslar

Benzer Belgeler

Minberinin kapısı üze- rinde bulunan hicrî 1161 (1748) tarihi camiin han- gi devirde inşa edildiğin: göstermektedir. Camiin mimarî bakımdan dikkati çeken tara- fı,

Hematologic, biochemical and immune biomarker abnormalities associated with severe illness and mortality in coronavirus disease 2019 (COVID-19): a meta-analysis, Clinical Chemistry

YARIYIL/GÜZ YARIYILI ALAN İÇİ SEÇMELİ (4 DERS 3 AKTS)..

Okul olarak eğitim felsefemizi cumhuriyetimizin temel değerleri ve 2023 eğitim vizyonu

[r]

• Pişirme işlemi bittiğinde cihazınızı “Kapalı” konumuna getiriniz ve uzun süre kullanmayacaksanız fişini prizden çekiniz..

50-70 micron thick electrostatic powder paint aluminium injection housing, aluminum

Crowia insanların herhangi bir konuda aradıkları eğitim ve danışmanlık ihtiyaçlarının karşılanması için hazırlanmış, %100 canlı görüşme