dor
tapınağı
Arkeolog : Mehmet 1. TUNAY Yunan mimarisinde iki ana nizam vardır: DOR ve İON nizamları.
Dor tapınağı sağlam temellere dayanan üç yahut daha çok kademeli bir kaide üze-rinde bulunmakta, kapalı bir mekân yani NAOS ve bu mekânın etrafını çeviren sü-tunlardan meydana gelmektedir. Sütunların NAOS'un etrafında tertiplenişine göre ta-pınak plânlarının aldığı şekillere çeşitli isimler verilmektedir: MEGARON tarzında olup dehlizin yan duvarlarını sınırlandıran yarı payeler arasında iki sütun ihtiva eden tapınaklara TEMPLUM-İN ANTİS, NAOS-un önünde bir sütNAOS-un sırasına sahip olanlara PROSTİLOS hem önde hem arkada birer sütun dizisi olanlara ANFt PROSTİLOS. NAOS'un etrafında bir sütun çemberi gös-terenlere PERİ PTEROS. iki sütun çemberi ihtiva edenlere DİPTEROS içine ikinci bir sütun sırası alabilecek portikli tapınaklara ise PSEVDO DİPTEROS denilmektedir.
Ege mimarisindeki tahta sütunlardan çık-tığı anlaşılan fakat bunların tersine olarak aşağıdan yukarıya incelen bu sütunlar kai-desiz olup doğrudan doğruya kademeli ta-pınak kaidesinin üst sathını teşkil eden Stilobatın üzerinde durmakta ortasına doğru hafif bir şişkinlik (entasis) gösteren düşey yivli bir gövde, yassı ve yayvan bir çanak (ehinos) ve bunun üzerinde duran düz bir plâkadan (plintos) meydana gelen bir başlık ihtiva etmektedir. Başlıkların üzerinde yer alan bir sütun ekseninden diğerine uzanan ve üst kısmında bir şerit gösteren taş hatıl-lar (arşitrav) cephelerinde düşey destekçeler (triglif), bunların arasında kare yahut dik-dörtgen şeklinde düz yahut kabartma resim-lerle süslü (metop) ibaret bir firiz taşımak-tadır. Frizden sonra tapınağın uzun tarafla-rında meyilli damın sonu olan pervazlar gel-mekte (geison) bunların iç kısımlarının üze-rinde çivi başlarını andırır damlalar (gutta) bulunan levhacıklarla (mutulus) süslü .oldu-ğu görülmekte, tapınağın cepheleri olan kı-sa taraflarında ise üçgen alınlıklar (aetos) bulunmakta bunların içerisi birçok hallerde yüksek kabartma şeklinde plâstik eserlerle doldurulmaktadır. Üzeri kalın bir kerpiç ta-bakası ve kiremitlerle örtülen ahşap damın kenarında sıı olukları yer almakta bunların yukarıya doğru kalkık kenarları (Sima) çok renkte nakışlarla süslenmekte alınlıkların üst ve yan uçlarında geometri, bitki, yahut insan şeklinde plâstik süsler (akroterler) gö-ze çarpmaktadır.
Tapınağın özünü teşkil eden bir
dikdört-gen naos, bir ön dehliz (pronaos) ve bazen bir arka dehlize (opisdodomos) sahiptir. Bü-yük tapınakların naosları bazen iki katlı iki sütun dizisi ihtiva etmekte bu diziler tavanı desteklemektedir. Naos'un hiçbir penceresi yoktur. Bundan dolayı ancak kapı açıldığı zaman içine hafif bir ışık girmektedir. Bu husus Yunan mimarlarınca tapmaklarda iç mekân meselesinin birinci derecede bir rol oynamadığını gösterir. Buna karşılık naos'-un etrafını çeviren, ona güzellik ve ihtişam veren sütun çemberi bir tapınağın herşey-den önce dışardan görülmek için yapılmış plâstik bir teşekkül olduğuna işaret eder. Öyle bir teşekkül ki yukarıda adlarını saydığımız mimarlık unsurları belirli oranlar altında bir-birine "bağlanmış yani taşıyan ve taşınan kı-sımlar arasında tam bir uygunluk elde edil-miştir.
MÜZE HABERLERİ
Derleyen: Arkeolog Mehmet i. TUNAY UŞAK'ta : Yeni yapılan modern Uşak Müzesi törenle ziyarete açıldı.
Uşak'ta yeni inşa edilen Uşak Müzesi tö-renle ziyarete açılmıştır. Törende Millî Eği-tim Bakanı Sayın Prof. Dr. Orhan Oğuz, Kül tür Müsteşarı Sayın Mehmet Önder, Uşak Milletvekilleri, Müze Ailesi, Basın mensup-ları ve kalabalık bir halk topluluğu hazır bu-lunmuşlardır. Törende Uşak Valisi ve Millî Eğitim Müdürleri birer konuşma yapmışlar ve daha sonra da Millî Eğitim Bakanı Say:n Prof. Dr. Orhan Oğuz'da Türk Müzeciliği hakkında bir konuşma yaparak, Uşak çevri-sinden derleren Arkeolojik ve Etnoğrafik eserlerin teşhir edildiği yeni Müze binası ger.: Müze Müdürü Arkeolog Tanju Özoral'ın reh-berliğinde gezilmiştir.
Eskişehir'de: Atatürk ve Kültür Müzesi açıldı. Onarılan eski Adliye İlkokulunda yapı-lan bir törenle Atatürk ve Kültür Müzesi zi-yarete açılmıştır. Törende Millî Eğitim Baka-nı Sayın Prof. Dr. Orhan Oğuz. Bakanlık mensupları, Müze ailesi, Basın mensupları ve geniş bir halk topluluğu bulunmuştur. Eski-şehir Valisi ve Millî Eğitim Bakanı Sayın Prof. Dr. Orhan Oğuz birer konuşma yaparak Müzeyi ziyarete açmışlardır. İki bölümden ibaret olan Müze'de birinci bölümde: Atatürk' ün şahsi eşyalarını, ikinci bölümde Eskişehir çevresinden toplanan Etnoğrafik eserler genç ve sempatik Müze Müdiresi Sanat Tarihçisi Göksen Özüsen'in rehberliğinde gezilmiştir.
İstanbul Türbeler Müdürlüğü, İstanbul Türk ve tslâm Eserleri Müzesi Müdürlüğüne bağlanarak bu Müzenin bünyesine dahil edil-• miştir.
YTONG YAPI ELEMANLARI FİAT LİSTESİ TL./m1 HB Harçlı Bloklar 7,5 cm. 15 50 > » 10 cm. 20.00 » » 12,5 cm. 25.00 » » 15 cm. 30.00 » » 17,5 cm. 33.50 » » 20 cm. 38.00 » » 22,5 cm. 43.00 » » 25 cm. 47.50 AB Asmolen Bl. Kalınlık 15 cm. 30.00 » 17,5 cm. 33 50 » 20 cm. 38.00 » 22,5 cm. 43.00 » 25 cm. 47.50 » 27,5 cm. 53.ee » 30 cm. 58.00 » 35 cm. 67.00 İP. tzoüasyon PL Kalınlık 5 cm. 14.00 7,5 cm. 18.00 » 10 cm. 23.00 12,5 cm. 29.00 » 15 cm. 35.50 > 20 cm. 46.50 ÇP Çatı PL Kalınlık DP Döşeme Pl. Kalınlık Techizatlı DD — YD Duvar elemanı 7,5 cm. 10 cm. 12,5 cm. 15 cm. 17.5 20 22.5 25 DİĞER MAMULLER Ytong Tutkalı kg. Ytong Curufu m» Ytong kireci (Torbada Kuvarsit Unu cm. cm. cm. cm. 7,5 cm. 42.00 10 cm. 49.00 12,5 cm. 62.00 15 cm. 70.00 20 cm. 90.00 10 cm. 49.00 12,5 cm. 62.00 15 cm. 70.00 17,5 cm. 80.00 20 cm. 90.00 25 cm. 111.00 27,5 cm. 122.00 27.— TL/m 36— » 45.— » 54.— » 63.— > 72.— » 81.— » 90.— > FİAT LİSTESİ 1.00 35.00 sönmüş toz) 300.— TL./Ton Ton 300.00
