Elli katlı bir binadan düşen adam kendini rahatlatmak için düşerken sürekli şöyle diyormuş: Buraya kadar her şey yolunda…Bu adama şunu söyleyebilseydik keşke: Önemli olan düşüş değil yere çarpıştır.”
Bu sözler Türkiye’de adı protesto olan La Haine adlı filmin başında söylenmekte idi. Türkiye’de sorunları ele alış tarzımız bu düşen adamın yaklaşımına benzemeye başladı. Tabiatı ve Biyoçeşitliliği Koruma Kanunu adında bir yasa taslağı meclise sunuldu. Taslağa göre koruma alanları, milli parklar gibi alanlar Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından tekrar ele alınacak ve haklarında karar verilecek. Bazı sit alanlarının veya milli parkların tamamı veya bir kısmının yok edilmesi kararı alınabileceği bile söz konusu. Bu taslağın Rize İkizdere vadisinde sit ilan edilmesinin arkasından meclise sunulmasının tesadüf olduğuna inanacakların binadan düşen insan gibi davrandığı açıktır. Bildiğiniz gibi bu vadide çok sayıda dere üzerinde HES (Hidro Elektrik Santralı) kurulacaktı. Türkiye’de altı yüz dere üzerinde 1700 HES yapılmak isteniyor. Elektrik elde edilecekmiş. Ancak hazırlanan bir rapora göre İkizdere vadisinde yapılacak santrallerin ülke ekonomisine ve bölge halkına ciddi hiçbir katkısı olmayacaktır. (HES Raporu, Derelerin Kardeşliği Platformu, 17 Mart 2010) Türkiye Elektrik Üretim A.Ş. verilerine göre 2007 yılı Türkiye elektrik üretimi toplam 191.237.GWh'dır. Vadi üzerinde planlanan HES'lerin yıllık ortalama üretimi ise toplam 1.344. GWh'dır. Yani Türkiye toplam üretiminin ancak binde 7.02'si vadide üretilecektir. Uzun dönemde vadide üretilecek enerjinin ülke enerji talebini karşılama oranı her geçen yıl azalarak, 2030’da binde 1.35’lere düşecektir. Dolayısı ile bu vadide üretilecek enerji ülkemizin enerji ihtiyacını gidermeyecektir.
HES inşaatı ile su büyük borular içine alınıyor ve bir sonraki HES’e devrediliyor. Bu işler sırasında binlerce ağaç kesiliyor. Sonuçta derelerde su kalmayacak, bütün bir doğa yok olacak. Bütün bu süreç tamamlandığında ülkemizin bir çöle döndüğü anlaşılacaktır. Yani yere düşüş gerçekleşecek.
Bu alanların çoğunda çok yüksek turizm potansiyeli var. Hatta Kültür ve Turizm Bakanlığı projeler hazırlamış. Elektrik elde etmenin başka yolları da bulunuyor.
Her zaman olduğu gibi bu değişiklikler gene Avrupa Birliği sürecine bağlanmak isteniyor. İnanırsanız. Bu kanun durdurulmalı. Buraya kadar her şey yolunda demekten artık kurtulalım. Düşüyoruz.
Prof. Dr. Tayfun Özkaya tayfun.ozkaya@ege.edu.tr Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Bornova 35100 İzmir
