SINIF YÖNETİMİ

SINIF YÖNETİMİ

Doç. Dr. Çiğdem APAYDIN Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yönetimi, Denetimi,

Ekonomisi ve Planlaması Anabilim Dalı

Aypay, A. (Ed.) (2013). İlkokul Öğretmenleri için Sınıf Yönetimi.

Ankara: Nobel Yayıncılık.

Turan, S. & Şişman, M. (Ed.) (2014) Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.

SOSYAL BİR SİSTEM OLARAK SINIF

Bu bölümün amacı, sınıfı sosyal bir sistem

olarak çözümleyerek sosyal sistemlerin,

üyelerin davranışları üzerindeki etkisini

irdemeleye çalışmaktır.

Sistem kavramı

Genel sistemler kuramı Ludwig von Bertalanffy (1920’li yıllar):



Her sistem yakın çevresiyle doğrudan, uzak çevresiyle dolaylı olarak etkileşim içindedir.



Evren birbiriyle sürekli ilişki içinde olan

alt sistemlerin bütününden oluşur.

Sistem kavramı



Sistem yaklaşımında tek bir neden tek bir sonuç yoktur. İnsanları davranışa yönelten çeşitli neden vardır. Bu nedenler hem örgütler hem de bireyler için dinamik bir denge öngörmektedir.



Her sistemin bir sınırı vardır. Bu sınır içinde

parçaların birbirine bağlılığı ve birbirleriyle

olan ilişkileri onların sınır dışında, sistemin

çevresindeki ögelerle olan ilişkilerinden daha

kuvvetlidir. Aslında sistemi ayakta tutan da

çizilen bu hayali sınırlar içindeki kuvvetli

ilişkilerdir.

Sistem kavramı



Sistemler ancak toplumsal bir çevre içerisinde var olabilmekte ve çevreleriyle kurdukları ilişkilerin derecesine bağlı olarak açık / kapalı sistemler olarak nitelendirilmektedirler.

Bütün sosyal sistemler, çevreleriyle kuvvetli

ilişkileri olduğundan açık sistemlerdir.



Örgütlerin açık sistemler olduğu görüşü, örgütün formel ve informel boyutlarının analiz edilmesini gerekli kılmaktadır.



Formel örgüt işgörenlerin örgütü mantıksal ve rasyonel yollarla algılamalarını sağlayan resmi, yasal ve somut örgüt yapısıdır.



Amaç ve hedefler, politika ve prosedürler, iş

tanımlamaları, finansal kaynaklar, yetki

yapısı, iletişim kanalları, ürünler ve

hizmetler…



İnformel örgüt resmi olmayan daha az görünür olan örgüttür.



İnançlar ve varsayımlar, algı ve

tutumlar, değerler, duygular (korku,

kızgınlık, güven, umut…), grup

normları ve informel liderler…

Sistem kuramı ve sistemlerin sınıflandırılması

Sistem kuramını ilk ortaya atan Ludwig von Bertalanffy.

Hoy ve Miskel bunu sistemleri üçe ayırmakta;

1. Rasyonel sistemler yaklaşımı 2. Doğal sistemler yaklaşımı

3. Açık sistemler yaklaşımı

Rasyonel sistemler yaklaşımı:

Örgütleri, belirli, örgütsel amaçların gerçekleştirilmesi amacıyla tasarlanmış formel araçlar olarak görür. Buna göre örgütlerin davranışı amaçlı disiplinli ve mantıklıdır.

Bu yaklaşım bilgi, verimlilik, etkililik,

optimizasyon, uygulama, rasyonalite,

yapı ve tasarım üzerine odaklanır.

Doğal sistemler yaklaşımı: Rasyonel sistemler yaklaşımına ters bir bakış açısına sahip. Kökleri insan ilişkileri yaklaşımına dayanır.

Örgütler belirli amaçları gerçekleştirmek üzere kasıtlı olarak kurulmuş yapısal düzenlemeler değil;

öncelikli olarak kendi özel koşulları içinde

uyum sağlama ve varlığını sürdürme

ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan sosyal gruplar (neoklasik yaklaşım…) olarak görülür.

Açık sistemler yaklaşımı: Örgütlerin dış

faktörlerin etkisinden soyutlanmış olduğu

düşüncesine tepki olarak gelişmiştir. Çevreden

kaynaklı rekabet, kaynaklar ve politik baskılar

örgütün içsel süreçlerini etkiler.

12

Sosyal Sistem Kavramı

Sistem, aralarında anlamlı ilişkiler bulunan parçalar bütünüdür.

Sosyal sistemler, insanlardan ve insanlar arası etkileşimlerden oluşur. İnsanların oluşturduğu hastane, fabrika, okul gibi örgütler birer sosyal sistemdir.

13

Sosyal sistemin özellikleri şunlardır:



Sosyal sistemler birbirine bağlı, bütüne katkıda bulunan ve bütünden yararlanan parçalardan ve etkinliklerden oluşur.



Sosyal sistemler insanlardan ve rollerden meydana gelir.



Sosyal sistemler yapılandırılmıştır.



Sosyal sistemler kural koyucudur.



Sosyal sistemlerin yaptırımı vardır.



Sosyal sistemler aynı zamanda açık sistemlerdir.



Sosyal sistemler görecelidir.

–

Sosyal sistem ile doğal (dış) çevre birbirinden ayrıdır. Sosyal sistem çevresiyle olan sınırını korur ancak çevresine de “uyum” sağlar.

–Sosyal sistemin parçaları da birbirleriyle uyum

içindedir, bu parçalardan biri diğerleriyle

belirgin bir şekilde çatışırsa, diğer parçalar

buna uyum sağlarlar.

Sosyal sistemin temel özellikleri

–Sosyal sistem, bir araya geldiklerinde bir bütün meydana getiren, birbirine bağımlı ve birbiriyle ilişkili “parçalardan” (sosyal yapı, kurum, rol gibi) oluşur.

–Sosyal sistemin tüm parçaları, bir düzen içinde bütünün sorunsuz bir şekilde işlemesi için çeşitli “işlevleri” yerine getirirler.

–Sosyal sistem “durağan” bir durumda

olabileceği gibi, bir değişim sürecinin içinde,

yani “dinamik” bir durumda da olabilir.

–Sosyal sistemin amacı “denge” durumuna ulaşmak ve dengesini korumaktır. Denge durumundaki toplum, çatışmanın olmadığı, herkesin kendi rollerinden ne beklendiğini bildiği ve bu beklentilerin sürekli olarak karşılandığı bir toplumdur. Toplumun parçaları bu dengeyi korumak, toplumun denge halindeki doğal işleyişini sürdürmek amacıyla işlev görürler. Ancak sistemin bütün parçaları her zaman mükemmel bir şekilde birleşmez, zaman zaman bütünleşmedeki sorunlar nedeniyle

“gerilimler ve toplumsal sapma” meydana gelir.

–Sistemin sınırları: Örgütlerin dikey, yatay, dışsal veya coğrafik açıdan kendilerini sınırlayan bir anlamda örgütün duvarları ya da kültürel duvarları bulunur. Bütün bu sınırlar örgütün değişen koşullara ve çevreye uyumunu zorlaştırır.

–Homeostasis: Bir grup düzenleyicinin sistemin bileşenleri arasında kararlı bir durumu sürdürmek için eylemde bulunma sürecidir. Soğuk ortamda vücuttaki denge mekanizmalarının harekete geçmesi gibi…

–Denge: Bir sistemde hiçbir parçanın durumunu veya diğer parçalarla olan ilişkisini değiştirmeyecek şekilde sistemin sosyal ve biyolojik parçalarının birbiriyle ilişkiyi sürdürmesi durumunda denge oluşur.

Sosyal Sistemin Özellikleri

–Entropi: Tüm sistemler güç kaybeder. Entropi, sistemlerin zamanla yaşadıkları enerji kaybı dolayısıyla ya sona ya da yok olmaya gitme eğilimidir.

Açık sistemler çevrelerinden enerji alarak entropiyi engellemeye çalışır. Bazı sistemler entropiye kapılmamak adına daha fazla yedekleme ya da enerji depolayarak hazırlık yaparlar. Bu tedbirler negatif entropidir.

–Sinerji: Sinerji, bütünün parçaların toplamından çok daha fazlasını ifade ettiğini anlatır. Bir sistemin başka bir sistemle birleştiğinde, etkinin ikisinin etki gücünün toplamından daha fazla olması. 2+2 = 5 gibi… Bir elin nesi var, iki elin sesi var!

–Eş sonluluk: Açık sistemlerde aynı sonuca farklı başlangıç noktaları ya da değişik yollar izleyerek ulaşmanın mümkündür (Hoy ve Miskel, 2010). Bir amaca ulaşmak için tek ve ideal bir yol yoktur.

Örneğin okullarda öğrenci başarısını artırmanın pek çok yolu vardır.

20

Okullar, toplumdan çeşitli girdileri alan,

girdinin niteliğine uygun olarak belirli bir

süre işleyen (eğiten), çıktı (nitelikli insan)

olarak yine toplumsal çevrenin hizmetine

sunan, ürününün niteliğini artırmak için

programlarını ve süreçlerini denetleyen,

gerektiğinde değişiklik yapmak için geri

bildirim almaya çalışan açık sistemlerdir.

Sosyal Sistem Olarak Okullar

–Girdi: Açık bir sistemin, materyal, insan kaynağı, finansal kaynaklar ve bilgi olmak üzere 4 temel girdisi bulunur. Sosyal bir sistem olarak okulun girdileri, çevresel sınırlamalar, insan ve sermaye kaynakları, görev ve eğitim politikaları, materyal ve yöntemler ile ekipmanlar şeklinde özetlenebilir.

–Süreç: Sistemin süreçleri ürün ya da hizmetlerin gerçekleştirilmesi için gerçekleştirilen etkinlik ve işlevlerin tümüdür. Süreç içerisinde okulun yapısı, kültürü, bireyler, örgütsel sosyalleşme, politikalar, teknoloji, öğretme ve öğrenme süreçleri başat rol oynarlar.

- Süreç

•Birey: Örgütün en değerli varlığı insan kaynağıdır.

Örgütlerde insan kaynağına yapılan vurgu giderek atmaktadır. Sosyal sistemin dengeli bir şekilde varlığını sürdürebilmesi bireyin ve örgütün amaçlarının uyum içerisinde karşılanabilmesine bağlıdır. Bu noktada bireysel ve örgütsel değerlerin uyumu ön plandadır.

•Yapı: Örgütsel amaçların gerçekleştirilmesi için gerekli olan işlerin farklı görevlere ayrılması ve bunların arasında koordinasyonun sağlanması örgüt yapısının amacıdır. Bu durumda örgütte farklı statü ve pozisyonlar arasındaki ilişki örüntülerine yapı denir.

•Teknoloji: Örgütte ürün ya da hizmetlerin tasarım, üretim ve dağıtım süreçlerinde kullanılan bilgi, beceri, araç, makine, bilgisayar ve donanımların bütünü teknoloji kapsamında ele alınabilir.

–Çevre: Sosyal bir sistem olarak okullar çevrelerinden bazı girdiler alır, bunları eğitim hizmetine dönüştürür ve tekrar çevreye sunar. Çevrenin beklentilerindeki değişimler okulun yapı ve işleyişini de etkiler. Sosyal bir sistem olarak okulların en önemli özelliklerinden biri çevrenin değişen şartlarına uyum gösterme becerileridir.

–Çıktı: Bir sistemin dönüşüm sürecinden geçen girdiler çıktı olarak yeniden çevreye sunulur. Okul açısından performans sonuçları amaçların ne derece etkili gerçekleştiğinin göstergesidir. Okulun bireysel ve toplumsal çıktıları çok yönlü karmaşık ve toplum üzerindeki etkileri ve ortaya çıkması da uzun vadelidir.

Okul

örgütlü bir bütündür.

Sosyal bir sistem olarak okul;

 Parçaların karşılıklı bağlılığı

 Açıkça tanımlanmış bir insan topluluğu ya da okul toplumu

 Çevreden ayrılan bir yapı

 Karmaşık bir sosyal ilişkiler ağı

 Kendine özgü kültüre sahip olma

Okul, açık bir toplumsal sistem

olarak çevresinden ve bir alt

okuldan girdiler alır, bunları

işleyerek çevreye ve üst okullara

verir

Sosyal bir sistem olarak okulun işlevleri

Okulun toplumsal bağlamda 3 farklı işlevi:

1. Öğrencileri dış çevrenin zorluklarından korumaktır. Okula yaşam dış çevreden daha kolay olmalıdır.

2. Dış çevrenin istenmeyen unsurlarını okul içerisine sokmayarak öğrenci davranışlarını temizlemektir.

3. Dengelemedir. Okula gelen her öğrenci farklı yaşam şartlarına sahiptir. Okulda herkes bir araya gelir ve öğrenciler birbirlerinden etkilenirler…

–Coleman (1987): Tarihsel süreçte okula ve eğitim-öğretim sürecine 2 farklı yönelim vardır:

•Öğrencilerin doğumlu birlikte ailelerinden kaynaklı olumsuzlardan kurtararak, onların sınırlılıklarını ortadan kaldırıp onlara yeni ufuklar açmak… Düşük sosyoekonomik düzeyden kurtarmak.

•Okulun toplumun aynası olmasıdır… Okul, ailenin istek ve beklentilerini karşılamak üzere toplum tarafından yetkilendirilen ve korunan bir yapıdır.

Sosyal bir sistem olarak okulun işlevleri

–Farklı kültürel değerlere ve beklentilere sahip toplumsal katmanlar, okulda yer bulmaya çalışmakta, eğitim sürecinde söz sahibi olmayı istemekte ve kararlara katılmayı arzulamaktadır. Çünkü okul, güçlü bir sosyal sistem olarak toplumu etkileme gücüne sahiptir.

Sosyal bir sistem olarak okulun işlevleri

•Açık ve Sağlıklı Okul sistemi

–Açık ve sağlıklı bir okul için örgütler amaçlarını gerçekleştirmeli, yaşamlarını sürdürmeli ve geliştirmelidirler. Bunun içinde aşağıdaki 4 şart sağlanmalıdır (Hoy, Tarter, Kottkamp,1991):

1. Yeterli kaynak sağlama ve çevreyle uyum içinde yaşama

2. Amaçlarını belirleme ve gerçekleştirme 3. İçsel bütünlüğü koruma

4. Kendine özgü bir değer sistemi oluşturma ve sürdürme

•Gevşek yapılı sistemler olarak okul

–Weick 1976’da okulları gevşek yapılı örgütler olarak tanımlamıştır. Her ne kadar okullarda bürokratik örgüt yapıları bulunsa da bütün eğitim-öğretim sürecindeki eylemleri katı kurallara bağlamak zordur. Çünkü:

–Öğretmenlik mesleği, uzmanlığın öne çıktığı, merkezi düzeydeki temel ilke ve hedeflerin başarılmasında kişisel inisiyatif ve uygulamalara da güven duyulması gereken bir meslektir.

–Akademik etkinliklerin, öğretmenlerin kendilerine özgü stil ve yaklaşım geliştirmeleri, farklı öğretim yöntem ve teknikleri kullanmaları, okul yöneticileri tarafından denetlenmeleri ve gözlemlenmelerinin zor olması, tüm bunlar dolayıyla öğretmen performanslarının etkili bir şekilde değerlendirilmesinin güç olmasından dolayı gevşek yapılı olmalarıdır.

32

Sosyal Sistem Olarak Sınıf

Antropolojik boyut

Kurumun Özellikleri  Gelenekler Değerler

Sınıfın kültürüne vurgu yapar. Her okulun ve sınıfın kültürü birbirinden farklıdır. (Örn: Genel Lise &

Askeri Lise)

33

Kurum Boyutu

Sınıf Rol Beklentiler

Amaçları gerçekleştirmek için belirlenmiş roller ve rol beklentilerinden oluşur.

İklim Boyutu

Öğrenci Grupları İklim  Niyetler

Sosyal sistemin üyelerinin etkileşimde bulunduğu ortamın bireyler tarafından nasıl algılandığıyla ilgilidir.

34

Kişilik Boyutu

Öğrenci Kişilik İhtiyaçlar Bireyin kişilik ve ihtiyaçlarından oluşur.

Biyolojik Boyut

Organizma Yapı Potansiyel Öğrencilerin bireysel farklılıklarına vurgu yapar.

E

Canlıların birbirleri ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır.

Sınıfa ekolojik bakış açısı, öğrenciyi merkeze alan, onu etkileyen ve ondan etkilenen bütün sistemleri inceleyen kapsayıcı bir yaklaşımdır.

Sınıfa Ekolojik Bir Yaklaşım

Ekolojik bakış açısı öğrenciyi merkeze alan ve onu etkileyen bütün değişkenleri içerir.

TARİH

GELİŞME

ZAMAN

DEĞİŞME

SOSYAL DEĞERLER

MEDYA

YÖNETİM

AKRAN GRUBU SOSYAL İNANÇLAR

SOSYAL İLİŞKİLER

AİLE

OKUL ^ÖĞRENCİ

SINIF İKLİMİ

ÖĞRETMEN

SINIF ARKADAŞLARI

SINIF ARKADAŞLARI

K

Birey açısından kültür, bireyin düşünme, hissetme ve inanma biçimidir.

Toplumsal açıdan kültür, bir toplumun ürettiği maddi ve manevi değerlerin bütünüdür.

Kültür, bir problem çözme biçimidir.

38

Sınıf Kültürü

Kültür



Birey açısından bireyin düşünme, hissetme ve inanma biçimidir.



Toplumsal açıdan kültür, bir toplumun ürettiği maddi ve manevi değerlerin bütünüdür.



Davranışları düzenleyen normatif bir sistemdir.



Bir problem çözme biçimidir.



İnsanın oluşturduğu her şeydir.

39

Sınıf kültürü, sınıfta öğrencilerin ve öğretmenin algılarını, tutumlarını ve davranışlarını etkileyen, o sınıfa özgü değerler, gelenekler, semboller, beklentiler gibi öğelerin bütünüdür.

40

Sınıf İklimi

Sınıf iklimi, sınıf ortamındaki öğrencilerin kendi

aralarındaki ve öğretmenle öğrenciler arasındaki

etkileşim örüntüsünü algılamasıyla işlerlik kazanan,

göreceli olarak süreklilik gösteren, sınıfın bir

niteliğidir.

Soru

Olumlu sınıf iklimi başlatabilmek ve sürdürebilmek için gerekli yollar nelerdir?

Liste yapın ve arkadaşlarınızla tartışın.

Sınıf kültürü nasıl sağlanabilir?

42

Sınıfın Kültür ve İklimini Etkileyen Değişkenler



Öğretmen



Öğrenci



Arkadaş Grupları



Okul Müdürü



Aile



Teknoloji

Öğretmen Özellikleri

 Çalışkan, özenli ve düzenli olması

 Sabırlı olmak

 Kendine ve öğrencilerine güvenme

 Eğitsel amaçlara ulaşmayı sağlayacak, verimliliğe katkıda bulanacak bir sınıf iklimi oluşturmak.

Öğrenci

 Sosyal

 Ekonomik

 Psikolojik farklılıklar

Copywright PegemaYayıncılık 44

Arkadaş Grupları

 Sınıf arkadaşları, öğrencinin etkileşim içinde bulunduğu öğrencilerdir.

 Olumlu

işlevleri, olumsuz

işlevlerinden çok daha fazladır.

Okul Müdürü

 Öğretmenler için

kolaylaştırıcı,destekleyici ve yardım edici bir ortam oluşturmalıdır.

 Öğrencinin kişiliğine saygı duymalı, öğrenciyle iletişim kurmalı ve

öğrencileri

desteklemelidir.

Copywright PegemaYayıncılık 45

Aile

 Bir öğrenci, ailesinin kültürünü, değerlerini, problemlerini kendi sınıfına taşır.

 Aile, çocuğun yanında öğretmeni

eleştirmemeli,

öğretmene olan

güvenini sarsmamalıdır.

Teknoloji

 Teknolojik gelişmeler, sınıf ortamında görsel, işitsel

açıdan bir zenginlik sağlamakla birlikte,

çocukların okul dışında da zamanlarının önemli bir

kısmını bilgisayar karşısında geçirmeleri, onların sosyal etkileşimini ve iletişimini zayıflatmakta,

yaratıcılıklarını

geliştirmelerini engellemektedir.

46

Olumlu İklimin Sonuçları

 Demokratik Bir Sınıf Ortamı

 Öğrenci Merkezli Öğrenme

 Yaratıcı ve Eleştirel Düşünme

 Sorumluluk

 Özgüven

 Bağlılık

 Bireyin Çok Yönlü Gelişimi

47

Demokratik Sınıf Ortamının Özellikleri



Öğrenci merkezli eğitim



Öğrenciler arasında saygı ve paylaşma



Öğrenme konusunda birbirine yardımcı olma



Birlikte öğrenme ve sınıf etkinliklerine katılım



Çoğunluğun aldığı kararlara saygı



Kendi davranışlarını kontrol etmeyi öğrenme



Sınıfta olmaktan memnun ve mutlu olma



Arkadaşlarını sevme

48

Öğrenci Merkezli Öğrenme

Sınıfın yönetiminde, öğretim programlarının seçiminde, hazırlanmasında ve uygulanmasında, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini dikkate alan, bireylerin biricikliğini kabul eden bir yaklaşımdır.

49

Yaratıcı ve Eleştirel Düşünme

Eleştirel düşünme;

▪

olguları analiz etme

▪

düşünce üretme

▪

üretilen düşünceleri örgütleme

▪

savunma

▪

düşünceler arasında karşılaştırmalar yapma

▪

çıkarımlarda bulunma

▪

tartışmaları değerlendirme ve problem çözme

yeteneklerini içerir.

50

Sorumluluk

Sorumluluk, insan yaşamına değer vermek, insanlara yararlı olmak, başkalarına ve kendi öz varlığına saygılı olmak, başarı ve mutluluğa ulaşmaya çaba göstermektir. Sınıf ikliminde sorumluluk duygusu demokratik yöntemlerle kazandırılabilir.

(örnek olay2)

Sorumluluk sisteminiz sizi ve öğrencilerinizi öğrenmeyi ve içinde bulundukları öğrenme sürecini sorgulamaya götürmelidir. Eğer öğrencilerinizin yazılı ödevlerini her gün kontrol ediyor ama u ödevleri yapmakla öğrencilerin ne kazandığını eleştirel bir gözle sorgulamıyorsanız, akademik çalışma yapmanın amacı kaybolmuş olabilir.

Öğretim yılı boyunca öğrencilerinize sınıf içinde ya da evlerinde tamamlamalarını beklediğiniz ödevler vereceksiniz. Konuya bağlı olarak, ödevler; keşif, özgün düşünce, pratik ve uygulama ya da içeriğin tekrarına olanak sağlar. Bu tür deneyimler öğrencilerin öğrenmesi için çok önemlidir.

Bu nedenle, sorumluluk sisteminiz öğrencilerinizi bağımsız ve güdülenmiş öğrenciler olmaya teşvik etmelidir.

Öğrenciler çalışmalarını ve öğrenmelerini umursamaz ya da bunlardan sorumlu tutulmazlarsa birçok sorun ortaya çıkabilir.

Özgüven

Özgüven, bireyin düşünce ve davranışlarını kendi iradesiyle ortaya koyması ve yaşama dair bağımsız kararlar alabilmesidir.

Çocuğun;

▪ Akademik başarısını

▪ Girişimciliğini

▪ Değer gelişimini etkiler.

Özgüveni gelişmiş bireyler, kendi ihtiyaçlarını açıkça ortaya koyan, başkalarının haklarına saygılı, sabit fikirli olmayan bireylerdir.

Özgüveni gelişmiş bireyler övgüyü kabul edebilir, başkalarını övebilir, yapıcı eleştiriler alabilir ve başkalarını eleştirebilirler. Bütün bunları yaparken saldırgan bir tavır değil, güvenli bir tavır sergilerler.

Özgüveni yüksek olan birey, kendisiyle barışıktır, dolayısıyla iç huzura sahiptir, çevredeki kişilere ve olaylara yaklaşımı pozitiftir.

Yapıcı Özgüven

▪ Problem veya sorunun açık bir şekilde ifade edilmesi;

▪ Net bir vücut dili ;

▪ Problemin çözülmesi için uygun davranışta ısrar etme davranışlarını içerir.

Özgüven şunlar değildir:

▪ Düşmanlık, gerginlik ya da umursamazlık;

▪ Eleştiren ya da rica eden;

▪ Esnek olmayan davranışlar

Kendine güvenme becerisi:

Öğrencilerinize öğretimde ne kadar ciddi olduğunuzu ve herkesin hakkına saygı duyulan bir sınıf ortamını sürdürme konusundaki ısrarınızı göstermenize izin verir.

Kendine güvenen öğretmen, öğrencilerin ve öğretmenlerin birbirlerine destek sağlamasını sınırlayarak engellemez.

Kendine güvenen için aşağıda sıralanan yönlerin öğretmenler için özel bir önemi vardır.

1. Problemi ya da meseleyi belirlemek

2. Beden dili

3. İstenen davranışı elde etmek

Problemi ya da meseleyi belirlemek

Öğrencinin uygun olmayan davranışları genellikle dersin işlenişini zorlaştırır, etkinlikleri yavaşlatır, sınıfın düzenli işlemesini sağlayan rutinleri bozar ve diğer öğrencilerin çalışmasını engeller.

Uygunsuz davranış ısrarla devam ettiğinde, öğretmen öğrencisine kendi açısından sorunun ne olduğunu bildirmelidir.

Problemi belirlemek iki bölümden oluşur:

1. Davranışı tanımlama

2. Etkilerini belirtme

Örnek cümleler

 Kütüphane köşesindeki konuşmalarınız diğer öğrencileri rahatsız ediyor.

 Sizi görebilmem için elinizi kaldırmanız gerekiyor.

 Sınıf içinde dolaşmanız arkadaşlarınızı rahatsız ediyor.

 Diğer öğrencilere küfür etmek onları derinden etkileyebilir.

Davranışa ve davranışın etkilerine odaklanma, öğrencinin savunmaya geçme potansiyelini azaltır ve duruma tatmin edici bir çözüm bulma şansını artırır.

Beden Dili

Yapıcı özgüven üç alanda uygun vücut dili kullanımı gerektirir.

1. Göz teması

2. Tetikte duruş ve vücudunuzu öğrenciye yöneltmedir. Oturarak ya da ayakta durarak dik bir duruş sergilemek, yüzünüzün öğrenciye dönük olması sizin konuşmaya katılımınızı ve dikkatinizi gösterir.

3. Yüz ifadelerinizin söylediklerinizin içeriği ve tonu ile eşleşmelidir.

Bilmem anlamına gelen omuzları kaldırma hareketi

Göz kenarları kırışmıyorsa o gülüş sahtedir

Kaşları kaldırdıysa belli ki bir şeyden rahatsız

Parmak ile işaret ederek üstünlük gösterme hareketi

Ses tonunuzdaki değişiklik konuya duyduğunuz

ilgiyi gösteriyor

Eğer karşınızdaki sizin hareketlerinize benzer

hareketler yapıyorsa her şey yolunda demektir

Göz kontağı her türlü önemli

Güç ve başarma göstergesi

Kenetli bir çene, kasılmış bir boyun ve kalkan bir kaşla karşı karşıyaysanız ortada tatsız bir iş

vardır

Liderlik belirten otoriter hareketler

Titreyen bir bacak titreyen bir ruhu temsil eder

Kollarını bağlamak ise yerine göre bir savunma

göstergesidir

İstenen davranışı elde etmek

Özgüven, öğretmenin uygun davranıştaki ısrarından vazgeçmemesidir.

Öğrencilerin yanlış davranışları için pek çok sebep vardır ama hiçbir bahaneleri yoktur.

Diğerlerinin de probleme katkısı olmasına rağmen, öğrenci kendi davranışının sorumluluğunu kabul etmelidir.

73

Bağlılık

Bağlılık, birine karşı sevgi ve saygıyla yakınlık duyma ve göstermedir. Okul kültüründeki farklılıklardan ve öğretmenlerin örgütsel bağlılık derecelerinden etkilenir.

Bireyin Çok Yönlü Gelişimi

Bireyin bedensel, zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimini ifade eder. Okullar, bireylerin sahip oldukları ilgileri, yetenekleri ortaya çıkarabildikleri ve geliştirebildikleri ölçüde bireyin çok yönlü gelişimine hizmet edebilir^.

ETKİNLİK 3

Herkes kişisel imajlarının ya da geçmişinin olumsuz bazı yönlerinin farkındadır ve bunlara karşı hassastır. Boy, ağırlık, görünüş vb. endişe kaynağı olabilir.

Öğretmenlik halka açık bir meslektir. Öğretmenler öğrencileriyle kendileriyle ilgili bilgileri çok fazla paylaşırlar ve öğrenciler onları üzmek/kızdırmak için doğru düğmeyi bulduklarında öğretmenleri tepki gösterir.

Sizin için güvensizlik kaynağı olan bir özelliğinizi düşünün ve bir arkadaşınızla aşağıdaki yanıtları tartışın.

Hangi öğretmenlik alanı sizin için güvensizlik kaynağıdır? Bu güvensizliğin etkilerini aza indirmek için ne yapabilirsiniz ya da daha da iyisi bunu artıya nasıl dönüştürebilirsiniz?

Bir öğrenci sizi üzecek/kızdıracak bir şey yaptığında öğrenciyle olan iletişiminiz nasıl etkilenir?

Öğrenciler yaptıkları uygunsuz davranışları ile hangi güvensizliği belirtiyor olabilirler?