I. Siyasî İktidar ve Meşruiyet Teorileri

I. Siyasî İktidar ve Meşruiyet Teorileri

SIYASÎ IKTIDAR KAVRAMI – SIYASÎ IKTIDARIN DOĞUŞU VE ÖZELLIKLERI

MEŞRUIYET TEORILERI

«Siyasi İktidar» ve Unsurları - I

 Siyasî İktidar, bir toplumun siyasî ve hukukî düzenini kuran ve bunu sürdüren iktidardır.

 Siyasî İktidarı toplumdaki diğer tüm iktidarlardan ayıran dört temel unsuru vardır.

 Kapsayıcılık

 Üstünlük

 Zor Kullanma Tekeli

 Baskı Aygıtları

«Siyasi İktidar» ve Unsurları - II

 Kapsayıcılık: Siyasî iktidar, kapsam bakımından diğer tüm iktidarlardan üstün olup, belli sınırlar içinde yaşayan tüm insanlara etki etme gücüne sahiptir.

 Üstünlük: Siyasî iktidar, toplumdaki diğer tüm iktidarlardan –bazen mutlak, bazense nispî şekilde–

üstündür. Bu bağlamda siyasî iktidar, «kamu gücü»

kullanarak diğer tüm iktidarların iradesini kontrol etme

gücüne sahiptir.

«Siyasi İktidar» ve Unsurları - III

 Zor Kullanma Tekeli: Siyasî iktidar, bir ülkede tek «meşru» güç kullanıcısıdır. Başka bir deyişle, siyasî iktidarın meşru güç kullanma tekeli vardır.

 Baskı Aygıtları: Siyasî iktidar, çeşitli ideolojik aygıtlarla iradesini

topluma kabul ettirir ve çoğu durumda güç kullanma tekelini

devreye sokma ihtiyacı olmadan sonuçlar üretir.

Siyasî İktidarın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi - I

 Siyasî iktidarın ortaya çıkışı, siyasal amaçların ve yönetim araçlarının evrimiyle yakından ilgilidir.

 Bu bağlamda, siyasî iktidarın ortaya çıkışı ve evriminden iç aşamanın varlığından söz edilebilir.

 Yaygın Siyasî İktidar

 Merkezileşmiş Kişisel İktidar

 Merkezileşmiş Kurumsal İktidar

Siyasî İktidarın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi - II

 Yaygın Siyasî İktidar: İş bölümünün henüz olgunlaşmadığı, yaşamını avcılık ve toplayıcılıkla sürdüren topluluklarda görülür.

 Merkezileşmiş Kişisel İktidar: Büyük alüvyonlu topraklarda yerleşik tarıma geçilmesi sonucunda ortaya çıkmıştır. Organik bir iş bölümü ve toplumsal tabakalaşma görülür. Hiyerarşik toplum yapısı ortaya çıkmıştır.

 Merkezileşmiş Kurumsal İktidar: «Modern Devlet» tanımına karşılık gelir. İktidar merkezileşip kurumsallaşmaya bağlı olarak, bir «hak»

olmaktan ziyade «yetki» olarak algılanır.

Siyasî İktidarın Meşruiyeti Sorunu

 Siyasî İktidar, uzun dönemde varlığını yalnızca şiddet tekeline dayalı olarak sürdüremez.

 Bunun için yönetilenlerin «Rıza»sına ihtiyaç duyulmaktadır.

 «Rıza», iktidarı OTORİTE haline dönüştürür.

İKTİDAR + RIZA = OTORİTE (meşru iktidar)

Meşruiyet Teorileri (Max WEBER)

Geleneksel Meşruluk

Karizmatik Meşruluk

Hukukî ve Rasyonle Meşruluk