SAĞLIK HİZMETLERİ MYO
TIBBİ DOKÜMANTASYON VE SEKRETERLİK PROGRAMI
TDS 122-Tıbbi Dokümantasyon ve Arşiv-
Öğr. Gör. Aysel ARSLAN II
Arşiv Türleri,
Kurum ve Kuruluşlarda Yürütülen Arşivleme İşlemleri
TDS 122-Tıbbi Dokümantasyon ve Arşiv-II
Hafta-6
Belge Hizmeti Sunan Kurumları şu şekilde sınıflandırabiliirz;
ARŞİVLER : Arşivler geçmişte önemli ve gelecekte de önemli sayılan belgelerin saklandığı yerdir.Arşivde yer alan belgeler ait oldukları dönemin sosyal,ekonomik ve kültürel yapıları ve
kurumları hakkında güvenilir bilgi içerir.
Arşiv terimi Yunanca’da ‘arche’ ya da ‘archeion’dan türemiş olup belediye sarayı,resmi daire anlamına geldiği gibi hükmetmek anlamına da gelmektedir.Osmanlı İmparatorluğu döneminde arşive ‘hazine-i evrak’ ya da ‘mahzen-i evrak’denilmiştir.Gerçek veya tüzel kişilerin faliyetleri sonucunda oluşan belgeleri
toplayan saklayan düzenleyen ve gereği halinde tekrar hizmete sunan bina veya odalara verilen addır.
• Arşivler kişilerin devletin ve milletlerin haklarını belgeler ve korur.Bir konuyu aydınlatmaya,düzenlemeye ve saptamaya yardımcı olur.
MÜZE:Kültürel ya da tarihsel değeri olan nesnelerin toplanarak sergilendiği yerlerdir.
KÜTÜPHANELER:Belli bir sisteme göre düzenlenen kitap ve benzeri materyallerin toplandığı,saklandığı,okuyucu ve
arştırmacıların istifadesine sunulduğu yerdir.
ARŞİVLER Birim Arşivi
Kurum ve kuruluşların görev ve faaliyetleri sonucu kendiliğinden oluşan ve bu kuruluşların çeşitli birimlerinde güncelliğini kaybetmemiş olarak aktif bir biçimde ve günlük
iş akımı içinde kullanılan arşivlik malzemenin belirli bir süre saklandığı arşiv birimleridir.
Mükelleflerin taşra, bölge ve yurtdışı kuruluşlarında bulunan arşivlerde birim arşivi sayılır.
Arşiv malzemesi birim arşivlerinde 1-5 yıl saklanır.
Her yılın Ocak ayı içersinde, önceki yıla ait arşivlik malzeme, birimlerce gözden geçirilir.
• İşlemi tamamlananlar,
• işlemi devam edenler ve
• işlemi tamamlanmış olmasına karşılık elde bulundurulması gerekli olanlar şeklinde bir ayrıma tabi tutulur.
Ayrım işleri devamında,kurum arşivine devredilecek malzeme, ilgili birimlerde işin ve malzemenin
özelliklerine göre;
• Birimi,
•İşlem yılı (teşekkül ettiği yıl),
•Konu ve işlem itibarıyla aidiyeti,
•Aidiyet içerisindeki tarih ve sıra numarası, esas alınmak suretiyle hazırlanır.
Ancak istisnai olarak sicil dosyaları, sicil numarası veya isim esas alınmak suretiyle hazırlanır ve arşivde de buna göre bir
yerleştirme yapılır.
DOSYA ETİKETİ” DÜZENLEME AÇIKLAMASI
1. Her dosya/klasör için düzenlenir ve dosya/klasörün sırtına takılır/yapıştırılır.
2. “Kurum Adı” kısmına kutumun amblemi,adı yazılır.
3. “Birim Kodu” kısmına birim/ünitenin kodu yazılır.
4. “Dosya Numarası” kurum dosyalama planında ilgili dosyayı temsil eden koddur. “
5.“Dosya Konu Adı”, oluşan dosya için Standart Dosya Planı”na göre verilen ad yazılır.
6. "Konu Dosya/Klasör Sıra Numarası" aynı konuda birden fazla dosya/klasör oluşmuş ise sıra numarası verilir.
7. "Özel Bilgi Alanı
8. “Dosyanın Yılı” dosyanın ait olduğu/oluştuğu yıl yazılır.
9.Bu etiketi takacağınız/yapıştıracağınız dosya/klasörün sırt genişliğine göre ayarlayarak çıktı alınız.
10.Bu etiket olmadan hiçbir dosya/klasör birim/kurum belge merkezi ve arşivine devredilmez.
65345690 840
BÜTÇE İŞLEMLERİ BÜTÇE HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1 1-100
2009
KURUM ADI: Kurumun amblemi, adı
kullanılır.
BİRİM KODU:
DOSYA NUMARASI
DOSYA KONU ADI
Dosya/Klasör Sıra Numarası: Bir yılda aynı konuda birden fazla dosya/klasör oluşur ise kullanılır.
Özel Bilgi Alanı: Dosya/Klasör içindeki belge sayısı
DOSYANIN YILI
DOSY A/KLASÖR DEVİR-
TESLİM VE
ENV ANTER FORMU”
DÜZENLEME AÇIKLAMASI 1.Dosya/Klasör devir-teslim işlemlerinin her aşamasında kullanılır.
2.Ünitelerden “Birim Arşivi”ne; Birim Arşivi’nden
“Kurum Arşivi”ne ya da
“Devlet Arşivleri”ne
devredilecek dosya/klasörler
için düzenlenir.
3. “Listeleme Türü” hangi düzeyde ise ilgili kısım
işaretlenir.
4. "Belge Türü""Dosya/Klasör Devir-Teslim ve Envanter
Formu" hazırlanan
dosya/klasörler farklı özelliklere sahip materyaller içeriyorsa
(yazılı belge, defter, resim, plan, harita, proje, mühür, damga, fotoğraf, film, ses ve görüntü bandı, CD, disket, kaset, manyetik şerit, vb.)
5. "Devir-Teslim Yeri” nereye devrediliyorsa ilgili kısım
işaretlenir.
6. Listede yer alan “Birimi:
...” kısmına ... FAKÜLTESİ/
YÜKSEKOKULU/ ENSTİTÜSÜ/
MÜŞAVİRLİĞİ/ DAİRE
BAŞKANLIĞI/ MÜDÜRLÜĞÜ/
MERKEZİ” yazılır. Örnek:
“İLETİŞİM FAKÜLTESİ” gibi.
7. Listede yer alan “Alt Birimi (Ünitesi)” kısmına dosyayı
oluşturan ofis/büronun kodu ve adı yazılacaktır. Örneğin; “71- PERSONEL ŞEFLİĞİ” gibi.
8. “Sıra No” sütununa sıra numarası verilir, ünitenin dosya/klasörleri için birden fazla sayfa kullanılması
durumunda sıra numarası devam ettirilir. (Her dosyada evraklar birden başlamak üzere sıra numarası alır. Evrakın ekleri, kendi içerisinde sayıldıktan sonra asıl evrakın ön yüzünün sol ait köşesine adet olarak kurşun kalemle yazılır).
9. “Tarih” sütununa,
dosya/klasörün işlem yılı yazılır.
10. “Dosya No” ilgili dosyanın konu/faaliyet numarası yazılır.
11. “Dosya No” ilgili dosyanın konu/faaliyet numarası yazılır.
Kurum dosyalama sisteminde ilgili dosyanın almış olduğu koddur.
12. “Konusu” sütununa,
dosya/klasörün konusu yazılır.
13. “Adedi” sütununa,
dosya/klasörün sayısı yazılır (aynı konu ile ilgili birden fazla dosya/klasör oluşmuşsa).
14. “Açıklamalar” kısmına
dosya/klasöre ilişkin belirtilmesinde yarar olan hususlar yazılır. Örneğin;
“Dosya/klasörle ilişkili belgeleri içeren ayrıca dosya/klasör oluşturulmuşsa (eklerin fazla olmasından ya da eklerin özelliğinden dolayı ayrı dosyalarda
tutulmaktaysa) ... numaralı yada adlı dosyada” gibi, “Gizli belgeler
içermektedir” gibi ....
15. “Yer No” ünitelerince boş bırakılmış olan bu kısım Birim Arşivi’nde, Birim Arşiv Sorumlusu tarafından dosya/klasörler raflara yerleştirildikten sonra doldurulur.
16. “Sayfa No” (sayfanın sağ alt köşede yer alan) kısmına formun sayfa sayısı yazılır. Örneğin bir sayfadan oluşuyorsa 1/1; 4
sayfadan oluşuyorsa 1/4, 2/4, 3/4, 4/4 seklinde
numaralandırılmalıdır.
17. Formun sonunda yer alan
“Teslim Tarihi”, “Teslim Eden” ve
“Teslim Alan” kısımları doldurulur ve gerekli imzaların
tamamlanması sağlanır.
18. “Tarih” kısmına
belge/dosya/klasörlerin
birim/kurum/devlet arşivine teslim edildiği tarih yazılır.
19. “Teslim Eden” listeyi
düzenleyen ünitenin, birim/kurum arşivinin sorumlusu tarafından imzalanır.
20. “Teslim Alan”
birim/kurum/devlet belge
yöneticisi ve arşiv sorumlusu tarafından imzalanır.
21. Dosya/Klasör Devir-Teslim ve Envanter Formu” ilgili ünitelerce ve birim/kurum belge merkezi ve arşivlerince 2 (iki) kopya hazırlanır. İmzalı bir kopyası hazırlayan birimde dosyalanarak saklanır (ayrıca elektronik ortamda da tutulur) ve imzalı diğer kopyası devredilen dosya/klasörlerle birlikte ilgili birim/kurum belge merkezi ve arşivine, devlet arşivlerine devrediliyor ise DAGM’ne gönderilir.
22. Ayrıca “Dosya/Klasör Devir-Teslim ve Envanter Formu” elektronik ortamda da devredilen birim/kurum arşivi sorumlularına, devlet arşivlerine devrediliyor ise DAGM’ne verilir. Birim/ Kurum Belge
Merkezi ve Arşivi bazında elektronik
Sorumluları, üniteler ve birimler
ortamda dosyalar oluşturarak bu
listeleri tutar.
İçerisinde tamamen veya kısmen gizlilik derecesi taşıyan kamu evrakının bulunduğu dosya gömleğinin sağ üst köşesine kırmızı ıstampa mürekkebi ile “gizli” damgası vurulur.
Gizlilik dereceli malzeme, arşivde tasnif ve yerleştirme sırasında normal malzeme gibi işleme tabi tutulur.
Gizliliği kaldırılan malzemeye, “gizliliği kaldırıldı”
damgası vurularak, gizlilik damgası iptal edilir.
İşlemi tamamlanmış ve birim arşivine devredilecek
malzeme, uygunluk kontrolünden geçirilir.
Uygunluk Kontrolü
Ayırım sonucu, işlemi tamamlanmış ve birim arşivine devredilecek malzeme, uygunluk kontrolünden geçirilir. Bu kontrolde;
a)Arşive devredilecek malzemenin işlem yılı itibariyle, aidiyetine göre kaydına mahsus “Kayıt Defteri” veya “Föyleri” gözden geçirilerek, sıra numaralarında atlama, tekerrür veya eksiklik olup olmadığına,
b)Bir aidiyet içerisinde, aynı mahiyette birden fazla malzeme birimi varsa, kayıt defteri veya föylerdeki kayıtların düzeltilmek suretiyle birleştirilip birleştirilmediğine,
c)Dosya içerisinde bulunan evrakın, gerektiği biçimde dosyalanıp dosyalanmadığına,
d)Klâsörler veya dosyalar üzerine, devirden önce klasör ve dosyalara verilmiş numaraların, birim adının, ait olduğu işlem yılının yazılıp yazılmadığına,
e)Ciltli olarak saklanması düşünülmüş olanların, ciltlenip ciltlenmediğine,
f) Zarflanması gerekenlerin, zarflanıp zarflanmadığına, g) Defterlerle, ciltlenmiş
üzerine, devirden önce
veya zarflanmış olanların verilmiş numaraların, birim adının, ait olduğu işlem yılının yazılıp yazılmadığına,
h) İşlem yılı esasına göre düzenlenen kayıt defterlerinin veya bu maksatla kullanılan föy ciltlerinin kapaklarının etiketlenip etiketlenmediğine,
ı) Sayfaların ve eklerinin yırtık, kopuk veya eksik olup olmadığına, bakılır, eksikler varsa tamamlanır.
Uygunluk kontrolü, ilgili birim personeli ile birim arşivi
yetkili personelince müştereken yapılır.
Malzemenin Birim Arşivine Devri
İlgili birimlerce, her türlü işlemi tamamlanmış ve
uygunluk kontrolü yapılarak eksiklikleri giderilmiş arşivlik malzeme, müteakip takvim yılının ilk üç ayı içerisinde
arşive devredilir. Malzemenin belirtilen süre içerisinde devrinde, belirli bir sıra uygulanır. Bu sıranın tespitinde, birim arşivince ilgili üniteler arasında mutabakat sağlanır.
Teslim işlemleri ise, birim arşiv personeli tarafından
yerine getirilir. Arşivlik malzeme, birim arşivine, uygunluk kontrolü yapılmış olan kayıt defterleri veya föyleri ile
yapılır.
Birim Arşivine Devredilmesi Gerekmeyen Malzeme Resmî Gazete, kitap, broşür ve benzerleri, ilgili
birimlerinde muhafaza edilir.
Mükellefler, belirli bir süre saklayacakları arşivlik malzeme için “Birim Arşivleri”, daha uzun bir süre saklayacakları arşiv malzemesi veya arşivlik malzeme için “Kurum Arşivleri”ni kurarlar.
Arşivlik malzeme birim arşivlerinde 1-5 yıl süre ile; arşiv malzemesi ise, kurum arşivlerinde 10-14 yıl süre ile saklanır.
Adli vak'alara ilişkin tüm tahlil, tetkik sonuçları ile her
türlü kayıt, dökümanlar ve hasta dosyalarının en az yirmi
yıl süreyle yataklı tedavi kurumunun arşivinde
muhafazası zorunludur.
Damgalama
Ayıklama ve imha işlemini müteakip (Birim arşivlerinde ayıklama ve imha işlemi yapılmaz. Ayıklama ve imha işlemleri kurum arşivinde yapılır ancak, mükelleflerin taşra, bölge ve yurt dışı kuruluşlarında ayıklama ve imha işlemleri istinadır) , kurum arşivine devredilen malzeme, siyah ıstampa mürekkebi ve lastik damga kullanılmak kaydıyla “Kurum Arşivi” damgası ile damgalanır.
Damga, evrakların, ön yüz sol üst köşesine, defterlerin
ise, iç kapağının ön yüz sol üst köşesine ve defterlerdeki
belgelerin aynı şekilde sol üst köşesine basılır. Bunlar
dışında kalan diğer tür arşiv malzemesine ise, yapıştırıcı
etiket üzerine basılmış damga tatbik edilir.
Kurum Arşivi
Kurum ve kuruluşların, merkez teşkilatların içinde yer alan ve arşiv malzemesi ile arşivlik malzemenin birim arşivlerine nazaran daha uzun (10-14 yıl) süreli saklandığı merkezi arşivlerdir. Arşivlik malzeme (ve arşiv malzemesi), işlem gördüğü tarihte meydana gelen teşekkül ve münasebet biçimlerine uymak suretiyle düzenleme esasına dayanan organik metotla (Provenance Sistemi) tasnif edilir. Bu tasnif sisteminin esası, arşivlere devredilen fonları, bütünlüklerini bozmadan aslî düzeni ile bırakmaktır.
Kurum arşivine devredilecek arşivlik malzeme kontrol yapıldıktan sonra eksikleri varsa tamamlanır. Bu arşivde yapılacak tasnif, dosya ve kutu gruplarının hazırlanması, kurum arşivinde ki muhafazasına lüzum görülmeyen ve ayıklama işlemine tabi tutulan evrak ve malzemenin ayrılmasından sonra yapılır.
Arşivlik malzemenin işlem gördüğü tarihlerdeki ait olduğu
kurum, daire ve alt birimleri, hiyerarşik bütünlük içersinde tespit edilir. Birimlerin kendilerine ait olan evrakı bir araya getirilir.
Devlet (Merkez) Arşivi
Bir ülkede, devlet hayatı ile ilgili mevcut bütün arşiv malzemelerinin toplanmış olduğu arşivlerdir.
Devlet Arşivlerinde de bakanlıklar, bağımsız genel müdürlük, işletme ve kurumlar esas alınarak ve burada da yıl faktörüne
sadık kalınmak üzere dokümanlar tasnif edilerek merkezi biçimde saklanır. Devlet Arşivlerine
geçecek arşiv dokümanlarını, bilimsel kriterlere göre sınırlamak gerekir. Aksi halde gereksiz birçok belgenin Devlet Arşivine
gelmesi gibi sakıncalı bir uygulamaya yol açılmış olur. Kurum
Arşivinde saklanma süresini tamamlayan arşiv malzemesi "Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğüne Devredilecekler" şeklinde ayrılarak, hazırlanacak "Arşiv Malzemesi Devir-Teslim ve Envanter Formu" , varsa kayıt defterleri ile birlikte en geç 1 yıl içinde Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü'ne devredilir.
