1
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR LİSTESİ ... 5
YASAL ÇERÇEVE ... 7
Türkiye’de Geçici Koruma altında bulunan Suriyeli mültecilere ilişkin yasal çerçeve ... 7
Geçici Koruma rejimi nedir ve kimler için geçerlidir? ... 7
Bir Suriyeli olarak Türkiye’de Geçici Koruma Yerine Uluslararası Koruma başvurusunda bulunabilir miyim? ... 7
Geçici Koruma rejimi Türkiye’ye giriş hakkı tanımakta mıdır? ... 8
Suriye’den gelen Filistinliler Türkiye’ye vizesiz girebilir mi? ... 8
Türkiye’ye düzensiz (yasa dışı) olarak giriş yaptıysam ve bu şekilde kalıyorsam ne yapmalıyım? ... 8
Türk makamlarından Geçici Koruma altında mülteci olarak koruma talep etmek istemiyorum. Türkiye’de başka bir şekilde bulunma imkânım var mı? ... 9
TÜRK MAKAMLARINA KAYIT ... 10
Türk makamlarına kayıt olmalı mıyım? ...10
Türk makamlarına nasıl kayıt yaptırabilirim? ...10
Geçici Koruma talebinde bulundum ancak başvurumu gerçekleştiremedim. Ne yapabilirim? ...11
Geçici Koruma başvurusunda bulundum fakat başvurum reddedildi. Bu durumda ne yapmalıyım? ...11
Türk makamları tarafından kayıt altına alınmam başka ülkelere iltica imkânımı etkiler mi? ...12
Suriyelilere yönelik veri güncelleme çalışması nedir? ...12
Veri güncelleme nedir? ... 12
Veri güncelleme sürecini kim yürütmektedir? ... 13
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü neden veri güncelleme çalışması yürütmektedir? ... 13
Bu süreçte hangi bilgiler güncellenecektir? ... 13
Veri güncelleme çalışmasında kimlerin verileri güncellenecek? ... 13
Veri güncelleme çalışmasında kimlerin verileri güncellenmeyecektir? ... 13
Benim ve/veya ailemin veri güncelleme için randevu almaması ya da verilen randevuya gitmemesi halinde atılacak olan adımlar nelerdir? ... 14
Veri güncelleme süreci Türkiye’deki statümü etkileyecek mi? ... 14
Veri güncelleme işlemi yaptırdığımda UNHCR’ye da kayıt yaptırmış olur muyum? ... 14
Veri güncelleme çalışması nerede ve ne zaman başlayacak? ... 14
Veri güncelleme işlemi için nasıl randevu alabilirim? ... 14
Randevu alabilmek için yanımda hangi belgeleri getirmeliyim? ... 14
İl Göç İdaresi Müdürlüğüne kayıtlı değilsem ne yapmalıyım? ... 15
Güncelleme randevusunu kayıtlı olduğum şehirde mi yoksa şu anda ikâmet ettiğim şehirde mi almalıyım? ... 15
Veri güncelleme işleminden sonra üçüncü bir ülkeye yerleştirilecek miyim? ... 15
Güncelleme çalışmasına katılmazsam ya da katılmak istemezsem ne olur? ... 15
Veri güncelleme çalışması ne zaman tamamlanacaktır? ... 15
Güncelleme çalışması tamamlandığında ne olacak? ... 15
İKAMET YERİ VE HAREKET ÖZGÜRLÜĞÜ ... 16
Türkiye’de istediğim ilde ikâmet edebilir miyim? ...16
Geçici barınma merkezlerine (GBM)/ kamplara nasıl yerleştirilebilirim? ...16
Geçici Koruma faydalanıcısı bir Suriyeli olarak Türkiye’de kayıt olduğum/ikâmet ettiğim ili değiştirebilir miyim? ...16
Kayıt olduğum ilde ikâmet etmiyorsam hangi durumlarla karşılaşabilirim? ...17
Kayıt altına alınan Geçici Koruma faydalınıcısı Suriyeliler Türkiye içerisinde diledikleri gibi seyahat edebilirler mi? ...17
Geçici Koruma altındayken Türkiye’ye giriş-çıkış yapabilir miyim? ...18
GEÇİCİ KORUMA REJİMİ ALTINDAKİ SURİYELİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ... 19
Geçici Koruma kapsamında haklarım nelerdir? ...19
Türkiye’de ikâmet ettiğim süre içerisinde yerine getirmem gereken herhangi bir görev veya yükümlülük var mıdır? ...19
EĞİTİM... 20
Geçici Koruma altındaki kişilere ne gibi eğitim fırsatları tanınmaktadır? ...20
Okula Kayıt ... 20
Geçici Korumaya tâbi çocukların Türkiye’de okula kaydolma hakkı var mıdır? ... 20
Devlet okulu ile Geçici Eğitim Merkezi (GEM) arasındaki fark nedir? ... 20
Çocukları okula yeni kaydettirirken izlenmesi gereken usuller nelerdir? ... 20
Geçici Koruma kimlik belgelerinin çıkmasını bekleyen çocuklar okula gidebilir mi? ... 21
Çocuğumun kaçıncı sınıfa yerleştirileceğine nasıl karar veriliyor? ... 21
Çocuğum Suriye veya Türkiye’de okul kaydı veya eğitim geçmişini göseren belgesi olmaksızın okula kaydolabilir mi? ... 21
Çocuğuma karne veya diploma verilecek mi? ... 21
Çocukların birkaç sene okuldan uzak kaldığı veya okula hiç kaydolmadığı durumlarda nasıl bir destek sunulmaktadır? ... 22
Çocukları okula giden ailelere ne tür maddi yardım olanakları sunulmaktadır? ... 22
Çocukların Türkçe öğrenmeleri için nasıl bir yardım sunulmaktadır? ... 22
Yükseköğrenim ... 23
Geçici Korumadan faydalanan kişiler üniversiteye kaydolabilir mi? ... 23
Suriyeli üniversite öğrencilerinin Türkiye’de harç ödeme zorunluluğu var mı? ... 23
Türkiye’de üniversiteye kabul şartları nelerdir? ... 23
Türk üniversitelerine kayıt için dil yeterliliğine ilişkin gereklilikler nelerdir? ... 23
YÖS Nedir?... 24
Öğrencilerin üniversiteye kabulü konusunda ne gibi yardım olanakları mevcuttur? ... 24
Başka ülkelerden alınmış kredi ve diplomalar Türkiye’de tanınır mı? ... 24
Üniversite öğrenimi için hangi maddi yardım ve burs olanakları mevcuttur? ... 25
Çevrimiçi (online) diploma ve dersler Türkiye’de tanınmakta mıdır? ... 25
Yetişkin Eğitimi ... 25
Geçici Koruma altındaki kişiler Halk Eğitim Merkezlerindeki kurslara katılabilir mi? ... 25
Yetişkinler Türkçe dil kurslarına nasıl kayıt yaptırabilir? ... 26
Online ve ücretsiz Türkçe öğrenim kaynakları mevcut mudur? ... 26
GEÇİM KAYNAKLARI ... 27
Geçici Koruma altındaki bir Suriyeli olarak Türkiye’de yasal olarak çalışabilmem için gereken şartlar nelerdir? ...27
Geçici Koruma altındaki kişilerin çalışma izni alabilmeleri için gereken belgeler nelerdir? ...27
Çalışma izni muafiyeti nedir ve bu imkândan nasıl faydalanabilirim? ...27
İstihdam kotası nedir? Nasıl uygulanır? ...28
Çalışma izninin geçerlilik süresi nedir? ...28
Çalışma iznim yalnızca kayıtlı bulunduğum ilde mi geçerlidir? ...28
Mevcut çalışma iznimi başka bir işte çalışmak için kullanabilir miyim? ...28
Kota sistemi dışında Türkiye’de çalışmaya ilişkin herhangi bir kısıtlama var mıdır? ...28
Mevsimlik işçilere yönelik herhangi bir istihdam kotası var mıdır?...29
Geçici Koruma faydalanıcısı Suriyeliler kendi işlerini kurabilirler mi? ...29
Kendi işyerimi kurabilmem için faydalanabileceğim herhangi bir hibe programı var mıdır? ...29
Türkiye’deki Geçici Koruma faydalanıcısı Suriyelilere yönelik beceri geliştirme ve mesleki eğitimi imkanları nelerdir? ...29
Mesleki eğitimimi tamamladıktan sonra çalışabilir miyim? ...30
SAĞLIK, PSİKOLOJİK, SOSYO-EKONOMİK, TIBBİ VE GÜVENLİĞE İLİŞKİN HİZMETLER VE DESTEK ... 31
Geçici Koruma altındaki tıbbi bakıma ihtiyaç duyan Suriyelilere yönelik destek hizmetleri nelerdir? ...31
Düzenli ilaç almam gerekiyor. Türkiye’de ilaçlar ücretsiz midir? ...32
Psikolojik desteğe ihtiyacım var. Bu hususta yardım alabilir miyim? ...32
Hastane ve kliniklerde nasıl tercüman desteği alabilirim? ...32
Engelli bir bireysem nereden yardım alabilirim? ...32
Yaşlı bir insanım ve Türkiye’de herhangi bir kişiden destek almıyorum. Herhangi bir yardım alabilir miyim? ...33
3
Kadın, erkek, transseksüel olmam ve/veya cinsel ya da toplumsal cinsiyete ilişkin kişisel yönelimlerim nedeniyle cinsel ve/veya ekonomik ve/veya psikolojik ve/veya fiziksel şiddete maruz kaldım. Bu hususta herhangi bir destek alabilir miyim? 34
Makamlara bir şiddet olayını bildirikten sonra ne olur? ...35
Sığınma evleri, cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet mağdurları için ne tür yardımlar sunmaktadır? ...36
Güvenlik sorunu yaşıyorum ve yardıma ihtiyacım var. Ne yapmalıyım? ...36
İkamet ettiğim ilde güvende hissetmiyorum. Başka bir şehre taşınabilir miyim? ...37
Geçici Koruma faydalanıcısı Suriyelilerin Türkiye’de herhangi bir suç mağduru olmaları halinde destek alabilmek için başvurabilecekleri makamlar nelerdir? ...37
Geçici Koruma altındaki bir Suriyeli olarak Türkiye’de sosyal yardımlardan yararlanabilir miyim? ...37
UNHCR, Geçici Koruma faydalanıcısı Suriyelilere yönelik herhangi bir mali destek sağlamakta mıdır? ...38
ÇOCUKLAR ... 39
18 yaşından küçük ve Türkiye’de kimsesi olmayan bir Suriyeliyim. Destek alabilir miyim? ...39
Bir çocuk kurumuna ya da geçici barınma merkezinde çocuklara ayrılmış bir birime yerleştirildim. Fakat burada kalmak istemiyorum. Bana yardımcı olur musunuz? ...39
ADLİ YARDIM ... 40
Kayıtlı bir Suriyeli olarak nereden hukuki destek/adli yardım alabilirim? ...40
UNHCR’NİN ROLÜ ... 41
UNHCR Türkiye, Suriyelileri kayıt altına alıyor mu? ...41
UNHCR Türkiye Temsilciliği’nin, Geçici Koruma faydalanıcısı Suriyelilere koruma sağlanması hususundaki rolü nedir? ...41
UNHCR Türkiye Temsilciliği tarafından hangi yardımlar sağlanmaktadır? ...41
UNHCR ve UNHCR ortakları tarafından sağlanan tüm hizmetler ücretsiz midir? ...42
YERLEŞTİRME ... 43
Üçüncü ülkeye yerleştirme nedir? UNHCR Türkiye Temsilciliği, Geçici Koruma faydalanıcısı Suriyelileri üçüncü ülkelere yerleştiriyor mu? ...43
Yerleştirme için başvuru yapılabilir mi? ...43
Yerleştirme değerlendirmesi için seçilirsem, hangi adımlar atılacaktır? ...43
Yerleştirme mülâkatı sonrasında ortalama bekleme süresi ne kadardır? ...44
Hâlihazırda üçüncü ülkeye yerleştirme dosyası sunulmuşsa, bu dosyaya sonradan yeni kişiler eklemek mümkün müdür? ...44
Yerleştirme usulleri bakımından uzun bir bekleme sürexi olan bir mültecinin dosyasını hızlandırmak mümkün müdür?...44
Bir mülteci, çıkış izni için gereken işlemleri nasıl takip etmelidir? ...45
Başvurusunun yerleştirme ülkesi tarafından reddedilen bir mülteci ne yapabilir? ...45
Başvurunun reddedilmesinin ardından yine de yerleştirme umudu var mıdır? ...45
Bazı kişilere para verdiğim takdirde başvurumun kabul edileceği söylendi. Bu doğru mudur?...45
AİLE İZİNİN SÜRÜLMESİ VE AİLENİN YENİDEN BİRLEŞİMİ ... 47
Aile üyelerimi bulamıyor veya onlara ulaşamıyorum. Ailem Suriye’de, Türkiye’nin başka bir ilinde veya başka bir ülkede olabilir. Onları bulabilir miyim? ...47
Ailenin Türkiye’de yeniden birleştirilmesi ...47
Türkiye dışında ailenin yeniden birleştirilmesi ...47
GÖNÜLLÜ GERİ DÖNÜŞ ... 49
İstersem Suriye’ye geri dönebilir miyim? ...49
MEDENİ HUKUKA İLİŞKİN HUSUSLAR ... 50
Evlilik ... 50
Türkiye’de resmi olarak evlenebilir miyim? İki mültecinin ya da bir mülteci ile bir Türkiye vatandaşının evlenmek istemesi durumunda Türkiye’de hangi yasa geçerlidir? ... 50
Türkiye’deki birçok mülteci dini ve/veya geleneksel yöntemlerle evlenmektedir. Türkiye’de resmi olarak evlenmek gerekli midir? ... 50
Türkiye’deki yasal evlilik yaşı kaçtır? ... 50
Türkiye’de 18 yaşın altında herhangi bir kişi evlenebilir mi? Eğer evlenebilirse, nasıl? ... 50
Yasal evlilik yaşının altındaki bireylerin gayri resmi evlilik yapması halinde Türk yasalarına göre uygulanması gereken yasal yaptırımlar var mıdır? ... 50
Türkiye’de evliliğe ilişkin diğer şartlar nelerdir? ... 51
Bazı ülkelerde çok eşliliğe izin verilmektedir. Bu durum Türkiye’de de geçerli midir? ... 51
Türkiye’de evlilikler nasıl gerçekleştirilir? ... 51
Evlenebilmek için ilgili kurumlara hangi belgeleri ibraz etmem gerekir? ... 51
Bekârlık belgesi’ni nasıl alabilirim?... 52
Bu belge mültecilerin beyanlarına göre hazırlanacağı için, menşe ülkemde gerçekleştirdiğim evlilikleri gizleyerek Türkiye’de yeniden evlenirsem ne olur? ... 52
Medeni durumuma ilişkin bilgiler İl Göç İdaresi Müdürlüğündeki kaydıma doğru işlnememiş ise ne olur? ... 52
Türk yasalarına uygun bir şekilde evlendikten sonra ilgili kurumlara başka bir bildirimde bulunmak gerekir mi? ... 52
Evlilik usullerine ilişkin nereden bilgi alabilirim? ... 52
Boşanma ... 52
Birçok mülteci Türkiye’ye gelmeden önce menşe ülkelerinde ya da daha önce ikâmet ettikleri ülkelerde evlilik yapmıştır. Bu kişiler Türkiye’de boşanabilir mi? ... 52
Boşanma için gerekli usuller nelerdir? Boşanma usullerine ilişkin ihukuki destek alabilir miyim? ... 53
Menşe ülkemde yaptığım evliliği gösteren evlilik belgesine sahip olmadığım takdirde boşanma işlemlerinde sorun yaşar mıyım? ... 53
Menşe ülkelerinde dini nikâh kıyan mülteciler Türkiye’de boşanabilir mi? ... 53
Bazı aileler kaçış sırasında birbirlerinden ayrı düşmüştür ve bazı durumlarda eşlerden biri menşe ülkede ya da üçüncü bir ülkede ikâmet ediyor olabilir ya da eşlerden herhangi birinin nerede bulunduğu ile ilgili bilgilere ulaşılamayabilir. Bu tür durumlarda Türkiye’de bulunan diğer eş boşanma davası açabilir mi? ... 53
Mahkeme boşanma kararı verdikten sonra, kararı ilgili diğer makamlara bildirmeli miyim? ... 53
Boşanma usulleri ile ilgili nereden bilgi alabilirim? ... 53
Doğum kaydı ... 54
Türkiye’de doğan çocukların kayıt altına alınması neden önemlidir? ... 54
Yeni doğan çocuğumu nasıl ve nereye kaydettirebilirim? ... 54
Doğum kaydı için Nüfus Müdürlüklerine hangi belgeleri ibraz etmeliyim? ... 54
Doğumun gerçekleştiğini İl Göç İdaresi Müdürlüklerine bildirmem yeterli değil midir? ... 54
Çocuk evlilik dışı bir ilişkiden doğarsa, kayıt altına alınabilir mi? ... 54
Türkiye’de doğan ve Nüfus Müdürlüğüne kaydettirilen bir mülteci çocuğun doğum belgesine sahip olması çocuğun Türk vatandaşı olmasını sağlar mı?... 55
Türkiye’de doğan bir mülteci çocuğun kaydı Nüfus Müdürlüğü’ne yapılırsa, çocuk doğum kaydı ile birlikte Türk vatandaşlığı alacak mı? ... 55
Doğum kaydına ilişkin nereden bilgi alabilirim? ... 55
ŞİKAYET VE GERİBİLDİRİM ... 56
Dolandırıcılığa veya diğer konulara ilişkin özel mesajlarımı, şikâyetlerimi ve geri bildirimlerimi UNHCR’ye nasıl iletebilirim? ...56
DİĞER HUSUSLAR ... 57
Tercüman desteğine ihtiyacım var. Ne yapmalıyım? ...57
Türkiye’de banka hesabı (TL veya döviz hesabı) açabilir miyim? ...57
Banka işlemleri ile yurt dışına para gönderebilir veya yurt dışından para alabilir miyim? ...57
Sahip olduğum haklara ve yardımlara ilişkin nereden daha fazla bilgi alabilirim? ...57
5
KISALTMALAR LİSTESİ
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı AÇSHB
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü AÇSHİM
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı AFAD
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği UNHCR
(UNHCR)
Albert Einstein Alman Akademik mülteci Girişimi Fonu DAFI
Danimarka Mülteci Konseyi DRC
Geçici Barınma Merkezi GBM
Geçici Eğitim Merkezi GEM
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü GİGM
Geçici Koruma GK
Göçmen Sağlığı Merkezi GSM
Halk Eğitim Merkezi HEM
Hızlandırılmış Eğitim Programı HEP
Uluslararası Göç Örgütü IOM
Çalışma ve İş Kurumu İŞKUR
Lezbiyen, Gay, Biseksüel, Transseksüel, İnterseks LGBTI
Milli Eğitim Bakanlığı MEB
Merkezi Nüfus İdare Sistemi MERNİS
Şartlı Eğitim Yardımı ŞEY
Sosyal Hizmet Merkezi SHM
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri ŞÖNİM
Sivil Toplum Kuruluşu STK
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı SYDV
Türk Ceza Kanunu TCK
Türkçe Öğretim Merkezi TÖMER
Uluslararası Koruma UK
BM Çocuklara Yardım Fonu UNICEF
Yabancı Dil Sınavı YDS
Yüksek Öğrenim Kurumu YÖK
Yabancı Öğrenci Sınavı YÖS
Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı YTB
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu YUKK
7
YASAL ÇERÇEVE
Türkiye’de Geçici Koruma altında bulunan Suriyeli mültecilere ilişkin yasal çerçeve
22 Ekim 2014 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununın 91. Maddesi uyarınca Geçici Koruma Yönetmeliğini yayımladı. Geçici Koruma Yönetmeliğinin Geçici 1. Maddesine göre bu yönetmelik Suriye vatandaşlarının yanı sıra Suriye’den gelen vatansız kişileri ve mültecileri kapsamaktadır. Suriye’deki olaylar nedeniyle 28 Nisan 2011 tarihinden itibaren Türkiye’ye gelen söz konusu şahıslar Geçici Koruma altına alınır.
Bunların yanında 20 Mart 2016 tarihinden sonra Türkiye’den düzensiz bir şekilde Yunan adalarına geçen ve Türkiye’ye yeniden kabul edilen kişilerle Türkiye’ye üçüncü ülkelerden gelen Suriye vatandaşları da Türkiye Cumhuriyeti Devletinden koruma talep etmeleri hâlinde Geçici Koruma Yönetmeliğine tâbi olacaktır.
Yönetmeliğe aşağıdaki adres üzerinden ulaşabilirsiniz:
http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=3.5.20146883&MevzuatIliski=0&sourceXmlSear ch=ge%C3%A7ici%20
Geçici Koruma rejimi nedir ve kimler için geçerlidir?
Türk Hükümeti tarafından ortaya konan Geçici Koruma Rejimi, sınırlardan beklenmedik zamanlarda ve çok sayıda mültecinin geçiş yaptığı durumlarda uygulamaya yönelik oluşturulmuş uluslararası standartlara uygundur.
İçişleri Bakanlığına bağlı olarak çalışan Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Geçici Koruma dâhil Türkiye’deki iltica usullerinden sorumlu devlet kurumudur.
Geçici Koruma rejimi kapsamında, Suriye’den gelen ve Türk makamlarından koruma talep eden Suriye vatandaşlarının, mültecilerin ve vatansız kişilerin normal şartlar altında Türkiye’ye girişlerine izin verilmeli ve bu kişiler Geçici Koruma altına alınmalıdır. Ayrıca kendileri talep etmedikleri sürece ülkelerine geri gönderilmemelidir.
Geçici Koruma rejimi tahtında Geçici Koruma faydalanıcılarının belirli hak ve yükümlülükleri bulunmaktadır ve bu kişilere daha kalıcı bir çözüm bulunana kadar Türkiye’de yasal olarak kalma, ülkelerine zorla geri gönderilmeme ve varsa acil ihtiyaçların karşılandığı hizmetlerden yararlanabilme dâhil olmak üzere koruma ve destek hizmetleri sağlanır.
Geçici barınma merkezlerinde (GBM) ya da kentsel alanlarda ikâmet ediyor olmalarına bakılmaksızın, Geçici Koruma faydalanıcılarına tanınan sağlık hakkı ve eğitim hakkı ile sosyal yardımlara ve iş piyasasına erişim hakkı gibi haklar, Geçici Koruma Yönetmeliği altında sıralanmıştır.
Eğer korunma talep etmek istiyorsanız, Geçici Koruma rejiminden faydalanma talebinizi Türkiye Cumhuriyeti Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne ya da İl Göç İdaresi Müdürlüklerine iletmeniz gerekmektedir.
Bir Suriyeli olarak Türkiye’de Geçici Koruma Yerine Uluslararası Koruma başvurusunda bulunabilir miyim?
Geçici Koruma Yönetmeliğine göre (Madde 16 ve Geçici Madde 1), Türkiye’de Geçici Koruma kapsamına giren Suriyelilerin, bireysel Uluslararası Koruma başvurusunda bulunmuş olsalar bile, Geçici Koruma
YAS AL Ç ERÇ EVE
kapsamında oldukları süre boyunca başvuruları değerlendirmeye alınmayacaktır. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda (YUKK) belirtildiği gibi 28 Nisan 2011 tarihinden önce Uluslararası Koruma başvurusu yapan kişiler ise talep etmeleri durumunda Geçici Koruma rejimi kapsamında değerlendirilecektir.
Geçici Koruma rejimi Türkiye’ye giriş hakkı tanımakta mıdır?
Herhangi bir kimlik belgesine sahip olmayan veya geçerli sayılmayan kimlik belgelerine sahip kişiler dâhil olmak üzere, koruma talebinde bulunmak üzere sınır kapılarına veya sınır geçiş noktalarına gelen tüm yabancılara yasal YUKK ve GK’da öngörülen ilkeler gereği Türkiye’ye giriş hakkı tanınır.
Türkiye’ye ait tüm sınır kapıları ve sınır geçiş noktaları (kara, hava ve deniz limanları) münhasıran Türk makamları tarafından kontrol edilmektedir. Değişen güvenlik şartları nedeniyle sınırlardaki kontrollerin oldukça sıkı tutulması dolayısıyla Suriyelilerin hangi sınır kapılarından ya da geçiş noktalarından ülkeye girebilecekleri Türk makamlarınca belirlenmektedir.
Normal şartlarda Suriye pasaportu hamilleri açık kara sınırları üzerinden Türkiye’ye vizesiz giriş hakkına sahiptir. Bununla birlikte Suriyelilerin açık sınır geçiş noktalarından Türkiye’ye pasaportsuz girişleri acil tıbbi ihtiyaç durumları ve aile birleşimleri ile sınırlı tutulmaktadır.
Ocak 2016 tarihinden itibaren, üçüncü ülkelerden Türkiye’ye hava veya deniz sınırlarından giriş yapan Suriyelilerin ülkeye kabul edilmeleri için geçerli bir pasaporta ve vizeye sahip olmaları gerekmektedir.
Geçerli bir pasaport ve vizeye sahip olmamak uçak veya gemiye alınmamanıza veya geldiğiniz üçüncü ülkeye geri gönderilmenize yol açabilir.
Sınır kapılarına geldiğinizde veya Türkiye’ye (düzenli veya düzensiz geçiş yoluyla) giriş yapar yapmaz mümkün olan en kısa zamanda ilgili Türk makamlarına (mülki idare amirleri ve/ veya İl Göç İdaresi Müdürlükleri) koruma ihtiyacınızı belirtmeniz ve Geçici Koruma için kayıt yaptırmanız gerekmektedir.
(İlgili hususlar için lütfen “Türkiye’ye düzensiz (yasa dışı) olarak giriş yaptıysam ve bu şekilde kalıyorsam ne yapmalıyım?” bölümüne bakınız.)
Suriye’den gelen Filistinliler Türkiye’ye vizesiz girebilir mi?
Geçici Koruma Yönetmeliğine göre Suriye’den Türkiye’ye giriş yapmak isteyen Filistinliler, Suriyeliler ile aynı kurallara tâbi tutulmaktadır. Önceden Suriye’de bulunup üçüncü ülkelerden hava ya da deniz sınırları üzerinden Türkiye’ye giriş yapan Filistinliler, Türkiye’ye giriş yapmalarını sağlayacak geçerli bir pasaporta ve vizeye sahip olmaları hâlinde Geçici Koruma altına alınabilir.
Türkiye’ye düzensiz (yasa dışı) olarak giriş yaptıysam ve bu şekilde kalıyorsam ne yapmalıyım?
Geçici Koruma rejiminden faydalanmak üzere Türkiye’ye yasa dışı yollardan giriş yapan ya da ülkede kayıt dışı bir şekilde ikâmet eden kişiler, ülkeye giriş sırasında Türk makamları tarafından tespit edilmeleri ya da makul bir süre içerisinde Türk Makamlarına giderek ülkeye yasa dışı yollardan giriş yapma ve ülkede kayıt dışı bir şekilde ikâmet etmelerine ilişkin geçerli bir mazeret belirtmeleri halinde hiçbir şekilde cezalandırılmazlar (örneğin; idari para cezasına çarptırılmazlar).
Bu nedenle, Türkiye’ye yasadışı yollardan giriş yaptıysanız, mümkün olan en kısa sürede Türk makamlarına kayıt yaptırmalı ve ülkeye giriş sırasında ve ülkede ikâmet ettiğiniz süre içerisinde neden izinsiz yöntemlere başvurmak zorunda kaldığınızı belirtmelisiniz.
YAS AL Ç ER ÇE VE YAS AL Ç ER ÇE VE
YAS AL Ç ER ÇE VE
9
Türk makamlarından Geçici Koruma altında mülteci olarak koruma talep etmek istemiyorum.
Türkiye’de başka bir şekilde bulunma imkânım var mı?
Geçici Koruma çerçevesinden faydalanmak istemeyen Suriyeliler, ikâmet izni için başvuruda bulunabilirler.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda farklı ikâmet izni türleri öngörülmüştür ve bu kapsamda geçerli bir pasaporta sahip olma, Türkiye’ye yasal olarak giriş yapmış olma, banka hesabında yeterli miktarda paraya veya sağlık sigortasına sahip olma gibi şartlar öngörülmektedir. İkamet iznine ilişkin diğer şartlarla ilgili tüm şehirlerde faaliyet gösteren İl Göç İdaresi Müdürlüklerinden ayrıntılı bilgi alabilirsiniz. Bu şartları karşılamanız durumunda ikamet izni alabilirsiniz.
Bununla birlikte, yetkili makamlardan koruma istemeyen Suriyeliler UNHCR’nin normal koşullar altında mültecilere sağladığı destekten yararlanamayabilirler. Bunun nedeni, UNHCR’nin Türkiye’deki sığınmacılara ve mültecilere yardım etmekle yetkili olmasıdır.
© Sara Bergamaschi/ UNHCR
YAS AL Ç ER ÇE VE
TÜRK MAKAMLARINA KAYIT
Türk makamlarına kayıt olmalı mıyım?
Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Türkiye sınırları içerisinde yürütülen koruma hizmetinin temel sağlayıcısıdır. Bu nedenle, Türkiye’deki haklarınızı güvence altına alabilmek için Türk makamlarına kayıt yaptırmanız oldukça önemlidir. Türkiye’de yasal kalışınıza yönelik hukuki dayanağı oluşturduğu için kayıt işlemi, Türkiye’deki yabancıların yerine getirmesi gereken önemli bir yükümlülüktür ve kamu hizmetlerinden faydalanmaya imkân tanır. Kayıt işlemi ülkenize zorla geri gönderilmeye karşı sizi korur.
İlgili makamlara başvurarak kayıt yaptırmayan Suriyeliler, Türkiye Cumhuriyeti tarafından sağlanan sağlık, eğitim, sosyal yardım ve iş imkânı gibi hiçbir hizmet veya yardımdan faydalanamaz. Kayıt yaptırmadığınız takdirde, UNHCR, diğer BM kuruluşları ve STK’ler de şahsınıza yönelik yardım faaliyetlerinde engellerle karşılaşacaktır. Bu nedenle, tüm Suriyelilerin Türk makamlarına başvurarak kaydolmaları oldukça önemlidir.
Türk makamlarına nasıl kayıt yaptırabilirim?
Geçici Koruma yönetmeliği Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ile İl Müdürlüklerini, başvuran bireyleri Geçici Koruma rejimi kapsamında kaydetme konusunda açıkça yetkilendirmiştir.
Kaydolabilmek için bulunduğunuz veya kaydolmak istediğiniz şehirdeki İl Göç İdaresi Müdürlüğüne başvurmanız gerekmektedir. İl Göç İdaresi Müdürlüklerinin kayıt yerleri ilden ile değişiklik göstermektedir, bu sebeple kayıt yapılan merkezleri bulunduğunuz ilin İl Göç İdaresi Müdürlüğünden öğrenebilirsiniz.
Kayıt işlemleri sırasında kimliğinize ilişkin doğru bilgiler belirtmeniz, size ait ilgili tüm belgeleri ( örneğin pasaport, kimlik kartı, doğum belgesi, ehliyet, aile defteri) varsa ibraz etmeniz ve Türk makamları ile işbirliği yapmanız beklenmektedir. Türk kanunları uyarınca Türk makamları ile işbirliği yapmak önemli bir yükümlülüktür.
Teslim ettiğiniz belgelerin gerçek olması konusunda makul şüphelerin olması hâlinde belgelerin noter onaylı Türkçe çevirilerini teslim etmeniz istenebilir. Makamlara yanlış bilgi veren veya verdiği bilgilerin gerçekliği konusunda şüphe duyulan kişiler, vaka hakkında ilgili makamlar tarafından yapılacak soruşturmalar tamamlanana kadar idari gözetim altında tutulacaktır.
Eğer Suriye makamları tarafından verilen hiçbir belgeye sahip değilseniz, makamlar kayıt işlemlerinizi şahsi beyanınıza göre gerçekleştirecektir. Bununla birlikte kayıt bilgilerinizde değişiklik yapmak isterseniz yetkili makamlar sizden durumunuzdaki değişiklikleri kanıtlayan belge isteyecektir. Bu nedenle sürecin başından itibaren yetkili makamlara doğru bilgi vermek çok önemlidir. Kayıt sırasında tercüman desteğine ihtiyaç duyarsanız ücretsiz olan bu hakkınızdan faydalanmak istediğinizi lütfen İl Göç İdaresi Müdürlüğüne bildiriniz.
Kayıt için İl Göç İdaresi Müdürlüğüne başvurduğunuzda memurlar Türk makamları nezdinde önceden bir kaydınız olup olmadığını tespit etmek için parmak izinizi alacaktır. Önceden herhangi bir kaydınız olmadığı tespit edilirse çalışanlar kişisel bilgi, iletişim bilgileri, parmak izi ve fotoğraf gibi bilgi ve verilerinizi (7 yaşın altındaki çocukların parmak izi alınmamaktadır; bu nedenle çocuklar 7 yaşına bastıktan sonra ailelerin çocuklarını İl Göç İdaresi Müdürlüğüne getirip parmak izi verdirmeleri gerekmektedir).
Adres bilgilerinizin kira kontratı, elektrik veya su faturası, muhtarlar tarafından verilen ikâmetgah gibi belgelerle kanıtlanması gerekmektedir. Bu gibi belgelerle adres bilgilerinizi doğrulayamadığınız durumlarda İl Göç İdaresi Müdürlüğü durumunuzu değerlendirecektir ve ifadelerinizin doğru olduğuna karar verilirse kayıt işlemlerinize devam edilecektir.
TÜR K M AKAML A RINA KA YIT
11
Türkiye’de daha önceden başka ilde kaydınızın olduğunun tespit edilmesi hâlinde İl Göç İdaresi Müdürlüğü mevcut kayıt bilgileriniz üzerinden işlemlere devam edecektir ve verileriniz ‘Veri Güncelleme Çalışması Nedir?’ başlığı altında belirtilen usullere uygun olarak yapılacaktır.
Kayıt sırasında iletişim bilgilerininizle birlikte size ‘ön kayıt belgesi’ verilecektir. Bu belge 30 gün boyunca ve yalnızca ikâmet ettiğiniz il için geçerlidir. Diğer bir değişle bu 30 günlük süre içerisinde ikâmet ilinizin dışına çıkmamanız gerekmektedir. Ön kayıt belgesi ülke içerisinde yasal olarak kalma hakkına sahip olduğunuzu gösterir, acil sağlık hizmetlerine erişiminizi garanti altına alır ve ücretsiz olarak verilir. Ön kayıt belgesi ile birlikte tarafınıza Geçici Koruma yönetmeliği ve bu yönetmelik tahtındaki hak ve yükümlülüklerinizi gösteren Arapça (veya anladığınız bir dilde) “Tebliğ Edilecek Hususlar” belgesi verilir. “Tebliğ Edilecek Hususlar” belgesi tarafınıza verilmezse bunu görevlilerden talep edebilirsiniz.
Söz konusu 30 günlük süre, güvenlik soruşturması işlemlerinin tamamlanması için öngörülmektedir ve bu sürenin (güvenlik soruşturması süresi) sonunda İl Göç İdaresi Müdürlüğüne başvurarak Geçici Koruma Kimlik Belgenizi alabilirsiniz. Soruşturma süresinin sonunda İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gitmek için 15 gününüz olacaktır. Söz konusu 15 günlük süreyi takip eden 90 gün içinde İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gitmezseniz GK kaydınızın iptal edileceğini lütfen unutmayınız. Suriyelilerin ön kayıt süresi içerisinde acil sağlık hizmetlerinden faydalanma hakları bulunmaktadır. Eğer kaydı yapılması gereken yeni doğan bir bebeğiniz varsa, geçerli bir doğum raporu ya da belgesi ibraz etmeniz hâlinde Geçici Koruma Kimlik Belgesinin hazırlanması sürecinde bebeğinize öncelik tanınacaktır.
Güvenlik soruşturması sonunda emniyet ve istihbarat birimlerinden olumsuz bildirim gelmesi durumunda güvenlik soruşturmasından geçemediğiniz takdirde tarafınıza GK kimlik belgesi verilmeyecektir. İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gittiğinizde size kimlik belgesi verilmez ise ve idari gözetim kararı bildirilmezse ilgili karara karşı çıkmak için temyize başvurabilirsiniz. Bu konuda hukuki yardım için bulunduğunuz ildeki il barosuna başvurabilirsiniz. Bazı STK’lar da hukuki işlemler konusunda size danışmanlık verebilir.
Yeni doğan bebekler dahil olmak üzere 0-12 yaş aralığındaki çocuklar, acil tıbbi müdahale ihtiyacı olan bireyler, hamile kadınlar, 65 yaş üstündeki yetişkinler ve refakatsiz çocuklara, 30 günlük süre dikkate alınmaksızın derhal kimlik kartı verilir. İl Göç İdaresi Müdürlükleri aynı zamanda valiliğin de onayına bağlı olarak 30 günlük süreyi beklemeden ulusal güvenliği tehdit etmediği tespit edilen ve acilen kimliğe ihtiyaç duyan kişileri de 30 günlük bekleme süresinden muaf tutabilir. Bu yüzden, özel ihtiyaçlarınız varsa (özellikle engel durumunuz varsa ve şiddet riski altında iseniz) ve acil hizmetlerden faydalanmanız gerekiyorsa (örneğin kronik bir hastalık için sağlık hizmetlerine erişim ihtiyacı) bunu kayıt sırasında yetkililere belirtmeniz son derece önemlidir.
GK kimlik belgeleri ve 99 ile başlayan kimliklerin tamamı ücretsiz olarak verilmektedir. Bu belge Türkiye’de kalışınızı yasal hâle getirir, zorla geri gönderilmeye karşı size koruma sağlar ve GK yönetmeliği tahtında öngörülen hak ve hizmetlerin tamamına erişmenizi sağlar. (Detaylı bilgi için lütfen ‘GK Faydalanıcılarının Hak ve Yükümlülükleri’ kısmına bakınız.)
Geçici Koruma talebinde bulundum ancak başvurumu gerçekleştiremedim. Ne yapabilirim?
79 ilde mevcut olan il barolarına başvurabilirsiniz. Buna ek olarak belirli konularda yardım sağlayan UNHCR, çalışma ortakları ve/veya STK’lara da başvurabilirsiniz.
Geçici Koruma başvurusunda bulundum fakat başvurum reddedildi. Bu durumda ne yapmalıyım?
Kanunlara göre bir bireye GK hakkı tanınmamasının farklı sebepleri olabilir. Bunlar;
İl Göç İdaresi Müdürlüğüne ön kayıt yaptırdıktan sonra görevliler parmak izi taraması yapacaktır.
Bu aşamada tarafınızla ilgili güvenlik kodu (ulusal güvenliği veya kamu düzenini tehdit eden bir
TÜR K M AKAML A RINA KA YIT
12
durum,
Türkiye’ye giriş yasağı, vb.) ortaya çıkması,
İl Göç İdaresi Müdürlüğüne ön kayıt yaptırdıktan sonra emniyet/ istihbarat birimlerinin 30 günlük güvenlik soruşturması sırasında veya sonrasında hakkınızda olumsuz bildirimde bulunması,
İl Göç İdaresi Müdürlüğüne ön kayıt yaptırdıktan sonra güvenlik taramasını takip eden 15+90 gün boyunca GK kimlik belgenizi almak için İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gitmemek. (Bu durumda İl Göç İdaresi Müdürlüğü kimliğinizi almaya gelmeme konusundaki gerekçenizi değerlendirecektir ve bu hususta olumsuz kanıya vardıkları takdirde sizi GK’dan faydalandırmayacaktır.)
İl Göç İdaresi Müdürlüğüne ön kayıt yaptırdıktan sonra İl Göç İdaresi Müdürlüğünün farklı kimlik bilgileriyle birden çok kaydınız olduğunu ve tarafınıza sağlanan korumayı istismar ettiğinize karar vermesi,
Suriye’ye gönüllü geri dönüş yaptıktan sonra Türkiye’ye yeniden giriş yapmanız ve İl Göç İdaresi Müdürlüğüne kayıt için başvurmanız durumunda İl Göç İdaresi Müdürlüğünün size sağlanan korumayı istismar ettiğinize karar vermesi olabilir.
Bir başka ret sebebi, 22 Ekim 2016 tarihinden önce, (Suriye dışında) üçüncü bir ülke üzerinden Türkiye’ye giriş yapmış olmanız ve Türk makamlarından Geçici Koruma talep etmenizdir.
Yukarıda da belirtildiği gibi Türk Hükümeti üçüncü bir ülke üzerinden Türkiye’ye giriş yapan kişilere GK uyarınca koruma sağlamaya 22 Ekim 2016 tarihi itibarı ile başlamıştır. Bu nedenle 22 Ekim 2016 tarihinden önce Türkiye’ye giriş yaptıysanız korumadan faydalanmak için lütfen bulunduğunuz şehirdeki İl Göç İdaresi Müdürlüğüne tekrar başvurunuz.
Yukarıda belirtilen durumların herhangi birinin gerçekleşmesi hâlinde yardım için İl Göç İdaresi Müdürlükleri, UNHCR, UNHCR’nin çalışma ortakları veya STK’lara başvurabilirsiniz. Bunun yanı sıra il barolarından hukuki destek için ve sizinle ilgili alınan idari kararları temyize götürmek için yardım alabilirsiniz (Lütfen aşağıdaki “Bir Suriyeli olarak nereden hukuki destek/adli yardım alabilirim?“ bölümüne bakınız).
Türk makamları tarafından kayıt altına alınmam başka ülkelere iltica imkânımı etkiler mi?
Yasalara göre Türk makamlarına kayıt olmanız diğer ülkelere iltica etmenize engel değildir. Her ülkenin kendi iltica politikası vardır ve başvurunuzun nasıl işleme alınacağı, iltica talep ettiğiniz ülkenin ilgili mevzuatına göre değerlendirilecektir.
Suriyelilere yönelik veri güncelleme çalışması nedir?
Veri güncelleme nedir?
Veri güncelleme, ilgili makamların, bu durumda Türk Hükümetinin, kayıt sürecinde şahsınız ve ailenizle ilgili alınan bilgilerin güncellenmesi, dosyanıza yeni verilerin eklenmesi, eksik bilgilerin tamamlanması ve Suriyeli bir mülteci olarak Türkiye’de sizler için sağlanan hizmetlere ve yardımlara erişim hakkında güncel ve yararlı bilgilerden faydalanmanız için başvurduğu bir yöntemdir. Türk Hükümeti tarafından yapılan ilk kayıt işleminin ardından, doğum, ölüm, evlilik, boşanma, bazı aile üyelerinin Türkiye’yi terk etmesi gibi hadiseler meydana gelmiş ya da ihtiyaçlarınız, adres ve iletişim bilgileriniz değişmiş olabilir. Bu gibi durumlarda, Türk makamlarını bu değişiklikler hakkında bildirmek Türk kanunlarına göre sizin
TÜ R K M A K A ML A RI N A KA YI T TÜR K M AKAML A RINA KA YIT
13
yükümlülüğünüzdür ve Hükümetin ve hizmet sağlayıcıların size yardımcı olmasını sağlar. Bunun yanı sıra iletişim bilgilerinizin doğruluğunu iki kez kontrol etmeniz şahsınızla herhangi bir bilginin paylaşılması gerektiğinde size ulaşılabilmesi için önem arz etmektedir.
Veri güncelleme sürecini kim yürütmektedir?
Veri güncelleme projesi Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından İl Göç İdaresi Müdürlükleriyle işbirliği içerisinde yürütülmektedir. Güncelleme, bulunduğunuz ilde hizmet veren İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından yürütülecektir. UNHCR, söz konusu projenin geliştirilmesinde Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nü desteklemektedir.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü neden veri güncelleme çalışması yürütmektedir?
Türk Hükümeti ve diğer hizmet sağlayıcılar, ülkede ikâmet eden mültecilerin ihtiyaçlarını belirleyebilmek ve gerekli müdahaleleri gerçekleştirebilmek amacıyla güncel ve ayrıntılı bilgilere sahip olmalıdır. Veri güncelleme sırasında vereceğiniz bilgiler sayesinde yetkililer çalışma izni, mevcut sosyal yardım mekanizmaları, okul kaydı gibi konular hakkında bilgiler de dahil olmak üzere sizi ilgili hizmet sağlayıcılara veya yerel otoritelere sevk edebilecektir.
Bu süreçte hangi bilgiler güncellenecektir?
Kayıt sürecinde alınan isim, iletişim bilgileri, adres, aile bireylerine ilişkin veriler, özel ihtiyaçlar gibi tüm bilgiler güncellenecektir. Şahsınıza ve ailenizin üyelerine ait fotoğraf ve parmak izi verileri de bu kapsamda güncellenecek ve eğer daha önceden alınmadıysa kayıt altına alınacaktır. Durumunuzla ilgili tüm yeni veya eksik bilgiler; evlilik, ölüm, engel durumu, boşanma gibi bilgiler de dahil olmak üzere kayıt altına alınacaktır.
Veri güncelleme çalışmasında kimlerin verileri güncellenecek?
Veri güncelleme çalışması Türkiye’de Geçici Koruma altında olan tüm Suriyeliler; başka bir deyişle, Türk Hükümeti tarafından kayıt altına alınmış olup geçerli bir Geçici Koruma Kimlik Belgesi taşıyan tüm Suriyeliler için geçerlidir. Veri güncelleme uygulaması birkaç aşamadan oluşacak ve bu aşamalar ülkenin farklı yerlerinde farklı tarihlerde gerçekleştirilecektir. Zamanı geldiğinde ise illere ilişkin veri güncelleme takvimi Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanarak, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü / İl Göç İdaresi Müdürlüğü / UNHCR tarafından bildirilecektir. Güncelleme için İl Göç İdaresi Müdürlüklerine gitmek sizin yükümlülüğünüzdür.
Veri güncelleme çalışmasında kimlerin verileri güncellenmeyecektir?
Henüz kayıt işlemleri tamamlanmayan ya da yalnızca ön kayıt sürecini tamamlayan; ancak hâlihazırda kayıt olmak için bekleyen Geçici Koruma altındaki Suriyeliler veri güncelleme uygulamasına dâhil edilmeyecektir.
Geçici Koruma altında olmayıp Uluslararası Korumadan faydalanan bireyler bu proje kapsamına alınmayacaktır. Bununla birlikte GK faydalanıcılarının olduğu karma aileler (Örneğin; Suriyeli bir kadınla evlenen Suriyeli olmayan bir erkek, Suriyeli bir erkekle evlenen Suriyeli olmayan bir kadın, Suriyeli eşini kaybetmiş ya da Suriyeli eşinden boşanmış Suriye vatandaşı çocuklara sahip Suriyeli olmayan kadın) veri güncelleme süreci kapsamına alınacaktır. Bunun yanında Türkiye’de ikâmet izni gibi farklı düzenlemeler altında kalan Suriyeliler de güncelleme kapsamına alınmayacaktır.
TÜR K M AKAML A RINA KA YIT
Benim ve/veya ailemin veri güncelleme için randevu almaması ya da verilen randevuya gitmemesi halinde atılacak olan adımlar nelerdir?
Bu durumda lütfen yeni bir randevu alınız ve yetkililere ilk randevuya katılmama nedeninizi izah ediniz.
Veri güncelleme süreci Türkiye’deki statümü etkileyecek mi?
Türkiye’de ikâmet ettiğiniz süre boyunca Türk Hükümetinin sağladığı Geçici Koruma Rejimi kapsamında değerlendirileceksiniz. Yani statünüzde ve Türk makamlarından aldığınız koruma hizmetinde herhangi bir değişiklik olmayacaktır. Böylece, Hükümet tarafından tanınmaya ve Türkiye’deki Geçici Koruma Rejiminden yararlanan Suriyelilere verilen haklardan, hizmetlerden ve yardımlardan yararlanmaya devam edeceksiniz. Veri güncelleme çalışmasında yer almazsanız Türk Hükümeti ülkeden ayrıldığınızı varsayacak ve Geçici Koruma statünüzü sonlandıracaktır.
Veri güncelleme işlemi yaptırdığımda UNHCR’ye da kayıt yaptırmış olur muyum?
Hayır. Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin kayıt işlemleri yalnızca Göç İdaresi Genel Müdürlüğü / İl Göç İdaresi Müdürlükleri tarafından gerçekleştirilmektedir. UNHCR yalnızca, hâlihazırda kayıt işleminin tamamlanmış Geçici Koruma altındaki Suriyelilerin yardımların ve hizmetlerin uygun düştüğü ölçüde sağlanması amacıyla doğrulanmasında ilgili Türk makamlarını desteklemektedir. UNHCR GK faydalanıcılarının kaydını yapmadığı gibi kayıt durumlarını da güncellememektedir.
Veri güncelleme çalışması nerede ve ne zaman başlayacak?
Veri güncelleme çalışması farklı aşamalardan oluşacaktır ve ülke genelinde farklı tarihlerde gerçekleştirilecektir. İkamet ettiğiniz ildeki veri güncelleme uygulaması başlatıldığında İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından bilgilendirileceksiniz. Daha fazla bilgi için Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün 157 numaralı çağrı merkezini arayabilir veya www.goc.gov.tr ya da www.unhcr.org/turkey adreslerini ziyaret edebilirsiniz.
Veri güncelleme işlemi için nasıl randevu alabilirim?
Randevu almak için bulunduğunuz ildeki koşullara bağlı olarak aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz:
Online olarak https://e-randevu.goc.gov.tr üzerinden randevu alabilirsiniz.
157 Çağrı merkezini arayabilirsiniz.
Bulunduğunuz ildeki veri güncelleme merkezini ziyaret edebilirsiniz.
Randevu almak için veri güncelleme merkezine gittiğinizde size ve tüm aile bireylerinize ait GK kimlik belgesi de dahil olmak üzere her türlü resmi kimliği yanınıza alınız. Randevuyu online, 157 çağrı merkezi üzerinden veya veri güncelleme merkezine giderek almış olduğunuza bakılmaksızın hem kendiniz, hem de 18 yaş altı veya üstündeki aile bireyleriniz için randevu alabilirsiniz. Buna karşın arkadaşlarınız veya akrabalarınız sizin için randevu alamaz.
Bulunduğunuz ildeki veri güncelleme randevu yöntemlerini öğrenmek için lütfen İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gidiniz.
Randevu alabilmek için yanımda hangi belgeleri getirmeliyim?
Tüm aile bireylerinin size eşlik etmesi ve tüm aile bireylerine ait Geçici Koruma Kimlik Belgelerini,
TÜ R K M A K A ML A RI N A KA YI T TÜR K M AKAML A RINA KA YIT
15
pasaportları, Suriye Devleti tarafından verilen kimlik belgelerini ve elinizde bulunan diğer tüm belgeleri yanınızda getirmeniz gerekmektedir.
İl Göç İdaresi Müdürlüğüne kayıtlı değilsem ne yapmalıyım?
Eğer Türk makamlarına henüz kayıt olmadıysanız, lütfen en kısa sürede en yakın İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne başvurarak kayıt işlemleriniz için randevu alınız. Veri güncelleme sürecine kayıt işleminin ardından dâhil edileceksiniz ve gerekli bilgilendirme tarafınıza zamanı gelince yapılacaktır.
Lütfen Türkiye’de Geçici Korumadan faydalanmak ve temel sağlık hizmeti, eğitim hizmetleri, çalışma izni başvurusu, sosyal yardım gibi haklardan yararlanmak için Türk makamlarına kayıt olmanız gerektiğini unutmayın.
Güncelleme randevusunu kayıtlı olduğum şehirde mi yoksa şu anda ikâmet ettiğim şehirde mi almalıyım?
Veri güncellemeden çalışmasından önce kaydınızı ilk yaptırdığınız şehirden farklı bir ilde ikâmet ediyorsanız lütfen bulunduğunuz ildeki İl Göç İdaresi Müdürlüğü yetkilileriyle konuyu görüşünüz. Bu durumda önceden ikâmet ettiğiiniz ilde bulunan İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından verilen seyahat izin belgesini göstermeniz istenebilir. Bunun yanında bulnduğunuz ilde ikâmet ettiğinizi kanıtlayacak kira kontratı, elektrik veya su faturası, muhtarlar tarafından verilen ikâmetgâh gibi belgeleri de ibraz etmeniz istenebilir.
Veri güncelleme işleminden sonra üçüncü bir ülkeye yerleştirilecek miyim?
Veri güncelleme sürecinin yerleştirme ile bir bağlantısı yoktur. Sınırlı kotalar nedeniyle yerleştirme işlemi herkesi kapsamamaktadır. Bir vakanın yerleştirme için üçüncü bir ülkeye sunulması belirli kriterlere bağlıdır ve bu kriterleri herkes karşılamayabilir. Türk makamları yerleştirme için değerlendirilmek üzere ancak çok hassas vakaları sevketmektedir. Veri güncelleme çalışmaları özel ihtiyaçları bulunan fakat bu ihtiyaçları henüz tespit edilmemiş olan ailelerin ilgili makamlara bildirilmesini sağlar.
Güncelleme çalışmasına katılmazsam ya da katılmak istemezsem ne olur?
Veri güncelleme uygulamasına katılım zorunludur ve bu çalışma Türkiye’de mevcut sağlık, eğitim ve sosyal yardım gibi hak ve hizmetlerden yararlanmaya devam etmenizi sağlar. Güncelleme çalışmasına katılmamanız Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Geçici Koruma statünüzü dondurabilir ve bu da sizi yasadışı bir duruma sokarken hak, hizmet ve yardımlara erişiminizi de engeller. Bu nedenle tüm Geçici Koruma faydalanıcılarının ilgili veri güncelleme merkezine giderek bu çalışmaya katılması gerekmektedir.
Veri güncellemeden sonra size yeni bir Geçici Koruma kimlik kartı verilecektir.
Veri güncelleme çalışması ne zaman tamamlanacaktır?
Veri güncelleme çalışması tüm Suriyeliler için 2019 yılı içerisinde en kısa sürede tamamlanacaktır. Bütün Suriyelilerin veri güncelleme işlemlerini tamamlamaları için ilgili İl Göç İdaresi Müdürlüklerine başvurmaları beklenmektedir.
Güncelleme çalışması tamamlandığında ne olacak?
Güncelleme çalışmasının tamamlanmasının ardından GİGM ve il müdürlükleri Türkiye’de Geçici Koruma yönetmeliğine göre Suriyelilerin kaydını yapmaya devam edecektir. Konu ile ilgili lütfen ‘Türk
Makamlarına Kayıt’ bölümüne bakınız.
TÜ R K M A K A ML A RI N A KA YI T
TÜR K M AKAML A RINA KA YIT
İKAMET YERİ VE HAREKET ÖZGÜRLÜĞÜ
Türkiye’de istediğim ilde ikâmet edebilir miyim?
Usullere göre Geçici Koruma faydalanıcıları istedikleri ilde ikâmet edebilirler. Ancak İl Göç İdaresi Müdürlükleri bir bireyin kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu sağlığına tehdit oluşturabileceği yönünde olumsuz bir değerlendirmede bulunursa bu kişi, Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün belirleyeceği bir ilde kaydettirilir.
Şu anda bulunduğunuz ilden başka yerde ikâmet etmek istiyorsanız lütfen ‘Geçici Koruma faydalanıcısı bir Suriyeli olarak Türkiye’de kayıt olduğum/ikâmet ettiğim ili değiştirebilir miyim?’ bölümüne bakınız.
Bunların yanı sıra bazı illerde başvuruların çok sayıda olmasından ve İl Göç İdaresi Müdürlüklerinin kapasite sorunundan dolayı Göç İdarelerinin tüm başvuranlar için kayıt işlemini zamanında tamamlamadığı durumlar olabileceğini de dikkate alınız. Bu durumda başka bir ile gidip kayıt işlemini orada başlatabilir veya kayıt işlemi tamamlanana kadar bulunduğunuz ilde kalabilirsiniz. UNHCR, buna ilişkin engellerin ortadan kalkması için GİGM ile yakın çalışmalarını sürdürmektedir.
İkamet iliniz belirlendikten sonra İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından belirli ihbar yükümlülüklerine uymanız gerekebilir (konu hakkında daha detaylı bilgi için lütfen ‘Türkiye’de ikâmet ettiğim süre içerisinde yerine getirmem gereken herhangi bir görev veya yükümlülük var mıdır?’ bölümüne bakınız.
Geçici barınma merkezlerine (GBM)/ kamplara nasıl yerleştirilebilirim?
Türkiye’deki mültecilerin kalabildiği geçici barınma merkezlerinin idaresinden Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) sorumludur; fakat GBM’lere yerleştirilme işlemlerinin Göç İdaresi Genel Müdürlüğü koordinasyonunda yapılması gerekmektedir. Bu nedenle GBM’lere yerleştirilmek isteyen kişilerin, bulundukları illerdeki İl Göç İdaresi Müdürlüğüne giderek taleplerini ve gerekçelerini belirten bir dilekçe ibraz etmeleri gerekmektedir. İl Göç İdaresi Müdürlükleri GBM’lerdeki kontenjan durumu ve yerleştirme olasılığı konularında merkez (Göç İdaresi Genel Müdürlüğü) aracılığıyla ilgili valilikler ve AFAD temsilcilikleriyle iletişime geçecek ve talebinizin kabul edilmesi halinde sizleri bilgilendirecektir.
Fakat hâlihazırda taleplerin GBM alanlarının mevcut kapasitesini aşmış olduğu unutulmamalıdır.
Herhangi bir Suriyeli mültecinin GBM’ye yerleştirilip yerleştirilmeyeceği ve hangi GBM’ye yerleştirileceği gibi hususlar Türk Hükümeti’nin takdirindedir. Geçici Koruma Yönetmeliği’ne göre, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ya da valilikler tarafından tespit edilen özel ihtiyaç sahibi kişilere GBM yerleştirmesi sürecinde öncelik tanınacaktır.
Geçici Koruma faydalanıcısı bir Suriyeli olarak Türkiye’de kayıt olduğum/ikâmet ettiğim ili değiştirebilir miyim?
İkamet ili değişiklikleri ancak aile birleşimi (birinci derece akrabalıklar için), sağlık, eğitim ve çalışma durumu gibi gerekçelerle yapılabilir. Bunlar dışındaki gerekçelerle yapılacak herhangi bir il değişikliği Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün onayına tâbidir.
Geçici Koruma altında bir Suriyeliyseniz ve kayıt olduğunuz/ikâmet ettiğiniz ili değiştirmek istiyorsanız ikâmet ettiğiniz şehirdeki İl Göç İdaresi Müdürlüğüne giderek geçiş yapmak istediğiniz şehri ve gerekçelerinizi (örneğin doktordan sevk raporu, okula kabulü gösteren belge, çalışma kontratı, vb.) belirten bir dilekçe ibraz etmeniz gerekmektedir. Sonraki süreçte İl Göç İdaresi Müdürlüğü talebinizi değerlendirecek ve size, 15 gün geçerliliği olan bir Yol İzin Belgesi verecektir. Bu 15 günlük süreç içerisinde ikâmet etmek istediğiniz ilin İl Göç İdaresi Müdürlüğüne ikâmet durumunuzu gösteren
İKAM ET YE Rİ VE HARE K ET Ö ZG ÜR LÜĞÜ İKAM ET V E HA RE KET ÖZ G Ü RL ÜĞÜ
17
belgelerle (örneğin kira kontratı, muhtar tarafından verilen ikâmetgah, veya elektrik, su, doğalgaz faturası) gitmeniz gerekmektedir. İl Göç İdaresi Müdürlüğü durumunuzu ve talebinizi değerlendirecek ve uygun bulduğu takdirde adresinizi/ ikâmet ilinizi değiştirecetir.
Hâli hazırda kayıtlı olduğunuz ilden başka bir şehirde ikâmet ediyorsanız İl Göç İdaresi Müdürlüğüne ikâmet durumunuzu gösteren belgelerle (örneğin kira kontratı, muhtar tarafından verilen ikâmet gah, veya elektrik, su, doğalgaz faturası) gidip yukarıda belirtilen sebeplerle ikâmet değişikliği yapma talebinizi iletebilirsiniz. İl Göç İdaresi Müdürlüğü durumunuzu ve talebinizi değerlendirecek ve uygun bulduğu takdirde adresinizi/ ikâmet ilinizi değiştirecetir.
Kayıt olduğum ilde ikâmet etmiyorsam hangi durumlarla karşılaşabilirim?
Eğer kayıt olduğunuz ilden başka bir ilde ikâmet eden bir Geçici Koruma faydalanıcısı veya ikamet belgesi sahibi iseniz, bulunduğunuz şehirdeki haklardan, hizmetlerden ve yardımlardan faydalanamazsınız. Türkiye’de Geçici Koruma yönetmeliği kapsamında sizlere sunulan haklardan, hizmetlerden ve yardımlardan faydalanmak istiyorsanız, kayıt olduğunuz ilde ikâmet etmeli ya da kaydınızı hâlen ikâmet ettiğiniz ile aldırmalısınız (bir önceki sorunun yanıtına bakınız).
Bazı bölgelerde, Geçici Koruma faydalanıcısı Suriyelilerin imza/parmak izi alınması suretiyle ilgili makamlara düzenli olarak beyanda bulunmaları zorunludur. Bu yükümlülüğü 3 defadan fazla yerine getirmeyen kişilerin Geçici Koruma statüsüne kısıtlamalar getirilebilir veya statüsü sonlandırılabilir.
Eğer kayıt olduğunuz ilden başka bir ilde ikâmet ediyorsanız Türk makamları tarafından tutuklanma vb.
yaptırımlara maruz kalma riskiniz bulunmaktadır. Bu nedenle bu gibi olumsuz durumlara maruz kalmamak için mümkün olan en kısa sürede buunduğunuz ile kayıt yaptırmalı veya hâli hazırda kayıtlı bulunduğunuz ile geri dönmelisiniz.
Kayıt altına alınan Geçici Koruma faydalınıcısı Suriyeliler Türkiye içerisinde diledikleri gibi seyahat edebilirler mi?
Geçici Koruma faydalanıcısı Suriyelilerin ön kayıt yaptırıktan sonraki 30 gün içerisinde başka ile seyahat etmeleri yasaktır. Bu 30 günlük süre içerisinde veya sonrasında ikâmet ilinizde bulunmadığınız veya bunun için geçerli bir gerekçe sunmadığınız takdirde kaydınız silinebilir. Bunun yanı sıra ikâmet ilinizin dışına çıkarsanız acil tıb hizmetleri dışında hiçbir hak ve hizmetten yararlanamazsınız.
GK kimlik belgesine sahip bireylerin ülke içinde (iller arasında) seyahat etmeleri, izne tâbidir. Belirli bir sebeple başka ile seyahat etmek istiyorsanız bulunduğunuz ildeki İl Göç İdaresi Müdürlüğüne (bazı illerde kaymakamlıklara) başvurarak yol izin belgesi talep etmeniz gerekmektedir.
Yol izin belgesi en çok 90 gün geçerliliğe sahiptir ve bu süre içerisinde kişinin diğer şehirlere seyahat edebilmesine olanak tanımaktadır. Bu süre bitmeden önce ikâmet ilinize dönmeniz ve İl Göç İdaresi Müdürlüğüne döndüğünüzü bildirmeniz gerekmektedir. 90 günlük süre içinde geri dönemediğiniz durumlarda istenmeyen durumlarla karşılaşmamak için seyahat ettiğiniz ildeki İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gidip bildirimde bulunmanız gerekmektedir.
Seyahat ettiğiniz ildeki İl Göç İdaresi Müdürlüğü size 15 günlük ek süre tanıyabilir.
İzin verilen süre bitiminde kayıtlı bulunduğunuz ildeki İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gitmediğiniz
İKAM ET YE Rİ VE HARE K ET Ö ZG ÜR LÜĞÜ
takdirde ‘kaçak’ statüsünde değerlendirilebilirsiniz ve haklara erişiminize kısıtlama getirilebilir.
Seyahat acentaları/ şirketleri (otobüs ve araç kiralama şirketleri, havayolu şirketleri, vb.) sizden Geçici Koruma kimlik belgenizle seyahat izin belgesi isteyecektir. Bu belgelere sahip olmadığınız takdirde size bilet satışı yapılmayacaktır; aksi hâlde bu şirketler satış yaptıkları için cezalandırılır.
Kayıtlı oldukları ilden izin almadan çıkış yapan GK faydalanıcıları, ilgili ile geri gönderilir. Bazı durumlarda bu kişilere idari para cezası verilebilir.
Geçici Koruma altındayken Türkiye’ye giriş-çıkış yapabilir miyim?
Türkiye’den diğer bir ülkeye (Suriye ya da herhangi üçüncü bir ülkeye) çıkış yapmak isterseniz belirli usullere uygun harket etmeniz ve Göç İdaresi Genel Müdürlüğünden çıkış izni almanız gerekmektedir.
Türkiye’den çıkış usulleri hakında daha detaylı bilgi için lütfen İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gidiniz.
Bununla birlikte Türkiye’den çıkış yaptığınızda Geçici Koruma statünüzün durdurulacağını lütfen dikkate alınız. Yasalara göre Türkiye sınırlarına yeniden geldiğinizde (hava, kara sınırı veya limanlar) koruma talep edebilirsiniz. Ancak bu durumda, durumunuzu (örneğin çıkış sebebi, Türkiye dışında geçirilen süre, yeniden geliş sebebi, vs.) ve yeniden GK statüsü alıp alamayacağınızı değerlendirmek üzere mülâkata tabi tutulacaksınız. Yetkili makamlar, size sağlanan korumayı istismar ettiğiniz sonucuna varırsa tarafınıza Geçici Koruma statüsü verilmeyecektir.
Türkiye’den yasadışı olarak çıkış yapmanız hâlinde Geçici Koruma statünüz sonlandırılacaktır.
©Emrah Gürel/ UNHCR
H ARE K ET Ö ZG Ü R LÜĞÜ İKAM ET YE Rİ VE HARE K ET Ö ZG ÜR LÜĞÜ
19
GEÇİCİ KORUMA REJİMİ ALTINDAKİ SURİYELİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Geçici Koruma kapsamında haklarım nelerdir?
Geçici Koruma kaydınızın tamamlanmasının ve şahsınıza bir Geçici Koruma Kimlik Belgesi verilmesinin ardından size Türkiye’de yasal olarak kalma, zorla geri gönderilmeme, sağlık, eğitim, sosyal hizmet ve sosyal yardımlara erişim, hukuki yardım, çeviri desteği ve iş piyasasına erişim dahil olmak üzere bir dizi hak ve hizmete erişiminiz olacaktır. Bu haklara ilişkin detaylı bilgiye aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Türkiye’de ikâmet ettiğim süre içerisinde yerine getirmem gereken herhangi bir görev veya yükümlülük var mıdır?
Evet. Türkiye’de bulunduğunuz süre içerisinde Türk kanunlarına (temelde Türk Ceza Kanununa) ve idari hukuka uygun davranmanız gerekmektedir. Kayıt sırasında kimliğinize ilişkin doğru bilgiler vermelisiniz, kimliğinizi doğrulayan tüm belgeleri ilgili makamlara ibraz etmelisiniz ve Türk makamları ile işbirliği yapmalısınız. Kimlik bilgileriniz ya da medeni durumunuzdaki (adres, medeni hâl, ailenizde gerçekleşen ölüm ve doğumlar gibi) tüm değişiklikleri, değişikliğin gerçekleşmesini takip eden yirmi iş günü içerisinde ilgili makamlara bildirmelisiniz. Medeni durum değişikliklerinin (doğum, ölüm, evlilik gibi) en geç 30 iş günü içerisinde Nüfus Müdürlüklerine bildirilmesi gerekmektedir. Aynı şekilde İl Göç İdaresi Müdürlüklerini de 30 iş günü içerisinde çalışma durumunuzda meydana gelen değişiklikler hakkında bilgilendirmeniz gerekmektedir.
Türkiye’deki yükümlülüklerini yerine getirmeyen Suriyeliler Türk kanunları doğrultusunda idari yaptırımlarla karşılaşabilir ya da cezai kovuşturmaya maruz kalabilirler. Yükümlülüklerinizi yerine getirmediğiniz takdirde, eğitim ve acil sağlık hizmetleri hariç, bazı haklara erişiminiz Türk makamları tarafından kısıtlanabilir.
Kaldığınız yerde bildirim yükümlülüğünüz varsa bu yükümlülüğe de uymanız gerekmektedir. Bu görevi yerine getirmediğiniz takdirde Geçici Koruma statünüz sonlandırılabilir.
Bu nedenle Türkiye’de ikâmet ettiğiniz süre içerisinde tüm kurallara, kanunlara ve yükümlülüklere uymanız son derece önemlidir.
G EÇ İCİ K O R UM A RE Jİ Mİ ALT IN D A K İ S UR İY ELİL ER İN H AK VE Y Ü KÜ M LÜL ÜK LE Rİ
EĞİTİM
Geçici Koruma altındaki kişilere ne gibi eğitim fırsatları tanınmaktadır?
22 Ekim 2014 tarihli Geçici Koruma Yönetmeliği, Geçici Koruma altındaki kişilere geniş kapsamlı eğitim hizmetlerinin sunulmasını öngörmektedir. Bu hizmetlerin içine erken çocukluk eğitimi, ilk ve ortaöğrenim (1-12. Sınıflar), yükseköğrenim ve informal eğitim programları dahildir.
Milli Eğitim Bakanlığı, Geçici Eğitim Merkezlerinde sunulan hizmetler de dahil olmak üzere mültecilerin erken çocukluk eğitimi ile ilk ve ortaöğrenime ve informal eğitim programlarına (Halk Eğitim Merkezleri tarafından sunulan Türkçe eğitim kursları, beceri geliştirme kursları, vb.) erişiminden sorumlu kurumdur.
Okula Kayıt
Geçici Korumaya tâbi çocukların Türkiye’de okula kaydolma hakkı var mıdır?
Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre Geçici Korumadan faydalanan çocuklar da dahil olmak üzere Türkiye’deki tüm çocukların 12 yıllık temel eğitimi (ilköğretim ve lise) alma hakkı vardır. Ücretsiz ve zorunlu eğitim hakkı (cinsiyet, tabîyet, Uluslararası Koruma statüsü, ekonomik durum ve fiziksel duruma bakılmaksızın) herkes için eşit ölçüde geçerlidir.
Eğitim, ailenin Türkiye’de kalma süresi ne kadar olursa olsun tüm çocuklar (kız ve erkek çocukları) için hayati önem taşır.
Suriyeli çocuklar devlet okullarına başvurabilir; ancak Geçici Eğitim Merkezlerine (GEM), 2018-2019 Eğitim-Öğretim yılı itibarı ile yalnızca 4, 8 ve 12’nci sınıflarına kayıt kabul edecektir. Kayıt hakkında daha detaylı bilgi aşağıda verilmiştir.
Devlet okulu ile Geçici Eğitim Merkezi (GEM) arasındaki fark nedir?
Türk devlet okulları Milli Eğitim Bakanlığına bağlıdır ve (5’inci sınıftan itibaren) İmam Hatip Okulları ile teknik lise ve mesleki liseleri de kapsar. Bu okul türlerinin tamamı öğrencilerin yükseköğrenime (üniversite) geçişine imkân tanıyan 12. Sınıf diplomasını alabilmelerini sağlar.
GEM’lere toplum içinde ‘Suriye okulları’ da denilmektedir ve bu okullarda eğitim, Suriyeli gönüllü öğretmenler tarafından Arapça dilinde verilmektedir. GEM’lerde Türkçe dersler de verilmektedir.
GEM’lerin tamamı, Türk Milli Eğitim Bakanlığının idaresi ve koordinasyonu altındadır.
GEM’ler, Suriyeli çocuklara geçici (kısa vadeli) bir çözüm sunmak amacıyla kurulmuştur. Milli Eğitim Bakanlığı, 2020 yılına kadar tüm Suriyeli çocukların Türk okullarına kaydolmasını öngörmektedir. 2018- 2019 eğitim-öğretim yılında GEM’lerde yalnızca 4, 8 ve 12’nci sınıflar açılacaktır, dolayısıyla ara sınıflarda eğitim görecek tüm çocukların devlet okullarına kayıt yaptırması gerekmektedir.
Çocukları okula yeni kaydettirirken izlenmesi gereken usuller nelerdir?
Çocuklarını Türk devlet okullarına kaydettirecek ebeveynlerin kayıt için öncelikle İl Milli Eğitim Müdürlüklerine başvurması gerekmektedir. Böylelikle İl Milli Eğitim Müdürlükleri (i) çocuğun eğitim geçmişi ve kapasitesine bağlı olarak hangi sınıfa kaydolacağını belirleyecek ve (ii) çocuğun hangi okula kaydolacağına karar verecektir.
Gerek devlet okullarına gerekse GEM’lere kaydolabilmek için Türk makamları nezdinde kayıtlı olup Ön Kayıt Belgesi veya “99” ile başlayan Geçici Koruma Kimlik Belgesine sahip olmak gerekmektedir.
EĞ İTİM
EĞ İTİ M
21
Zorunlu eğitim çağına (5.5 yaş) erişen çocukların kaydı; ailelerinin bilgisi Nüfus veritabanında (İlçe Nüfus Müdürlüğünde) göründüğü takdirde kendilerine en yakın okula otomatik olarak yapılır. Veliler, çocuklarının kaydolacağı okulu e-okul websitesine girerek öğrenebilir (https://e- okul.meb.gov.tr/IlkOgretim/MEM/IOM00009.aspx) veya çocuklarının en yakın okula kaydolması için talepte bulunabilirler.
Çocuğunuzu okula kaydettirirken aşağıdaki belgeleri ibraz etmeniz istenebilir:
Geçici Koruma kayıt veya kimlik belgesi (hem çocuğun/ çocukların, hem de velilerin). Bazı durumlarda İl Göç İdaresi Müdürlüklerinin okul kaydını gerçekleştirmesini sağlamak amacıyla çocuğun kaydını önceliklendirebilmektedir. Bununla birlikte ebeveynlerin kaydı bu durumdan etkilenmemektedir.
Çocuğun eğitim geçmişini gösteren belge veya okul karnesi
Geçici Koruma kimlik belgelerinin çıkmasını bekleyen çocuklar okula gidebilir mi?
Geçici Koruma kayıt veya kimlik belgesinin henüz çıkmadığı hâllerde çocuklar Türk devlet okullarına
“misafir öğrenci” olarak kayıt yaptırabilir. Bu kural uygulamada ilden ile değişiklik gösterebileceğinden lütfen bulunduğunuz ildeki İl Milli Eğitim Müdürlüğünden konu hakkında detaylı bilgi alınız. Okul çağında çocuğunuz var ise lütfen ilinizde bulunan İl Göç İdaresi Müdürlüğüne başvurup çocuğunuzun kaydının hızlandırılmasını ve GK kimlik belgesinin verilmesini talep ediniz.
Çocuğumun kaçıncı sınıfa yerleştirileceğine nasıl karar veriliyor?
Çocukların kaçıncı sınıfa yerleştirileceğine genellikle İl Milli Eğitim Danışma Komisyonu karar vermektedir. Sınıfa ilişkin karar, menşeî ülkede, GEM’lerde veya Türk okullarında edinilen eğitim geçmişini gösteren belgelere dayanarak verilmektedir.
Çocuğum Suriye veya Türkiye’de okul kaydı veya eğitim geçmişini göseren belgesi olmaksızın okula kaydolabilir mi?
Çocuğun eğitim geçmişi olduğu; ancak buna ilişkin belgesi olmadığı durumlarda hangi sınıfa kaydettirileceğine İl Milli Eğitim Danışma Komisyonu karar verir. Komisyon, çocuğa en uygun düzeyi belirlemek için çocuğun eğitim geçmişi hakkında bilgi edinmek amacıyla velilerle konuşabilir ve çocuğu mülâkat veya yazılı teste tâbi tutabilir.
Çocuğuma karne veya diploma verilecek mi?
Türk okullarına kayıtlı tüm çocuklar her bir eğitim-öğretim dönemi sonunda karne alır. MEB tarafından verilen tüm karneler uluslararası geçerliliğe ve tanınırlığa sahiptir.
GEM’lere kayıtlı çocuklar da okul karnesi alabilmektedir.
GK’ya tâbi olup Türk okullarına kayıtlı çocuklar 12’nci sınıfın sonunda diploma alabilmektedir ve bu diplomalar da uluslararası geçerliliğe ve tanınırlığa sahiptir.
Geçici Eğitim Merkezlerinin 12. sınıfından mezun çocuklara diploma verilmesine ilişkin usulleri Milli Eğitim Bakanlığı belirlemektedir. Geçici Eğitim Merkezlerinin 12. sınıfından 2017 ve 2018 yıllarında mezun olan çocuklara MEB’in Açıköğretim Liselerine kaydolma ve 12. Sınıf bitirme sınavına girme koşulu getirilmiştir. Açıköğretim lisesinden alınan diplomalar örgün okullardan alınan diplomalarla eşdeğerdir, uluslararası geçerliliğe sahiptir ve üniversite başvurularında kullanılabilmektedir.
