1. Günümüzde sahip olduğumuz toplumsal yapı, daha önceki toplumsal yapıların gerekli bir sonucudur. Bu görüşe göre, sosyoloji aşağıdaki bilim dallarından hangisiyle etkileşim içerisinde olmalıdır?
A) Siyasal Bilişim B) Psikoloji C) Coğrafya
D) Hukuk E) Tarih
2. Sosyoloji toplum bilimidir. Toplum bilimi olarak grupları, insanlar arası ilişkileri, toplumsal yapıyı, grupları, insanların kültürlerini ve değerlerini sorgulamaya çalışır.
Sosyolojinin, toplumsal yapıyı incelerken aşağıdaki bilimlerden hangisinden faydalanması beklenemez?
A) Coğrafya B) Tarih C) Antropoloji D) Psikoloji E) Fizik
3. Bu yöntem, küçük gruplardaki birlikte olma, sevgi, saygı, dostluk, düşmanlık gibi eğilimleri ölçmekte¬dir. Bu sayede bireylerin birbirinden yaklaşma ve uzaklaşma dereceleri incelenmektedir.
Yukarıda sosyolojide kullanılan hangi yöntemden söz edilmektedir?
A) Monografi B) Tümevarım
C) Birleştirici Metod D) Mülakat E) Sosyometri
4. I. Sosyoloji normatif bir bilimdir.
II. Sosyoloji ideal olanı aramaz.
III. Sosyoloji önyargılardan uzaktır.
IV. Sosyoloji toplumsal olayların bireyler üzerindeki etkisini inceler.
Yukarıda verilen özelliklerden hangisi sosyolojinin özelliği değildir?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV
5. Toplumun adalet, ahlak ve insani değerlere göre yönetilip yönetilmediği sosyolojinin inceleme ala¬nına girmez. Sosyoloji sadece olan olayları ve problemleri inceler.
Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Sosyoloji sadece problemi ortaya koymakla yükümlüdür B) Sosyoloji ahlaki ve insani değer yargılarından kaçınır C) Sosyoloji olayları incelerken olanı değil olması gerekeni inceler D) Sosyoloji kesin kurallar ortaya koymaz
E) Sosyoloji normatif olmadığından objektiftir
6. Termik santrallerin enerji elde etmek amacıyla kul¬lanılması fiziksel bir olay olup, sosyolojiyi doğru¬dan ilgilendirmez. Ancak bu durum sosyal dokuyu değiştirmeye başladığında sosyolojinin ilgi ala¬nına girer.
Buna göre bir santralin kurulması olayı, hangi açıdan sosyolojiyi ilgilendirir?
A) Termik santralin büyüklüğü
B) Bu santralin sosyal çevre üzerindeki olumsuz etkisi C) Termik santralin verimli çalışmasını sağlayan teknikler D) Termik santralin yol açtığı kirliliği önleme yolları E) Termik santralin yarattığı gürültü
7. Sosyoloji sadece sosyal gerçekliği ele alabilir. Sosyal gerçeklikten kastedilen ise toplumu oluş¬turan gruplar, onların ilişki biçimleri, toplumsal de¬ğişme ve değerlerdir. Bir sosyolog, toplumla il¬gili araştırma yaparken sadece mevcut olanı ele alır, inceler ve neden-sonuç ilişkisi içerisinde orta¬ya koyar. Bunun ötesine geçmeye çalışırsa o artık sosyoloji olmaktan çıkar. Bu parçada vurgulanan temel düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sosyoloji, nesnel yöntemlere sahip bir bilimdir
B) Sosyoloji sadece olanı ele alır, olması gerekene değinmez C) Sosyal yapı içerisinde birçok farklı oluşumdan bahsedilebilir D) Sosyolog araştırmalarında araştırdığı konunun sınırlarını belirlemelidir E) Sosyolog, nedensellik düşüncesine karşıdır
8. Sosyoloji, grubun bireye, bireyin gruba etkisini sosyal yapı içerisinde açıklamaya çalışır. Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin özelliklerinden biri olamaz?
A) Toplumsal yapıyı incelemek
B) Grupların olması gereken şeklini belirlemek C) Kültürel öğeleri araştırmak
D) Aile yapısını incelemek
E) Değerlerin göreceliliğini açıklamak
9. Bütüncül bir bakış açısıyla sosyal olaylar arasın¬da neden-sonuç ilişkisi kurmaya çalışan sosyolo¬ji, elde ettiği bulgulardan yola çıkarak genellemelere ulaşmaya çalışır fakat kurallar koyan bir bilim dalı değildir.
Verilen bu bilgilere göre, sosyolojiyle ilgili aşa¬ğıdaki yargılardan hangisine ulaşamayız?
A) Sosyal olayları nesnel boyutta incelediği B) Sosyal gerçekliği konu aldığı
C) Nedensellik ilkesini göz önünde bulundurduğu D) Genel geçerliği olan verilere ulaşmaya çalıştığı E) Normatif bir bilim olduğu
10. Töre cinayetleri, başlık parası geleneği, düğün adetleri gibi konuları ele alan bir sosyolog bu olayların hangi yönüyle en az ilgilenir?
A) Hangi nedenlerle ortaya çıktıkları B) Bireysel farklar üzerindeki etkileri
C) Birindeki değişmenin ötekileri nasıl etkilediği D) Gelecekte hangi yönde ve nasıl değişecekleri E) Toplumdan topluma farklılık gösterip göstermedikleri
11. Bir sosyolog biyolojiden kalıtım olgusunu, coğrafyadan iklimin ve yeryüzü şekillerinin toplum üzerindeki etkilerini, psikolojiden ise tutumların toplumsal davranışlar üzerindeki etkisini öğrenmelidir. Bu parçada, aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?
A) Sosyoloji, objektif bir bilimdir
B) Sosyoloji, toplumu açıklayan bir bilimdir C) Sosyoloji, diğer bilimlerle ilişkilidir D) Sosyoloji, toplumsal ilişkileri açıklar E) Sosyoloji, olanı olduğu gibi inceler
12. Tarih, coğrafya, hukuk, ekonomi ve siyaset gibi bi¬limler toplumla ilgilenmelerine rağmen sosyolo¬jiden konu olarak farklıdırlar. Çünkü sosyolojinin amacı herhangi bir toplumu veya toplumun her¬hangi bir yönünü anlatmak değildir. Genel olarak toplumu açıklamaktır. Buna göre sosyolojiyi diğer bilimlerden ayıran özellik aşağıdakilerden hangisidir?
A) Topluma bütüncül yaklaşması B) Normatif bir bilim olmaması C) Olması gerekenle ilgilenmesi D) Nedensellik ilişkisini ön planda tutması E) Genel ilkelere ulaşmaya çalışması
13. İktidar ve toplumsal yapı arasında güçlü bir etkileşimin olması için sosyolojinin hangi bilim dalıyla ilişkili olması gereklidir?
A) Psikoloji B) Hukuk C) Coğrafya D) Antropoloji E) Siyaset
14. Toplumsal sorunlarla ilgilenir, var olan veya var olabilecek olanla ilgilenir. Sosyal olayları nedenle¬riyle açıklamaya ve genellemeler yapmaya çalışır. Bu özelliklere sahip olan bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hukuk B) Sosyal Psikoloji C) Felsefe D) Mantık E) Sosyoloji
15. Cornte'a göre, nasıl fizik, kimya, biyoloji gibi bilim¬ler doğayı tanıma olanağı vermişse sosyoloji de in¬sana, toplumu tanıma ve toplumsal yaşamı akılcı ve gerçekçi bir biçimde düzenleme olanağı vere¬cektir.
Buna göre, aşağıdaki özelliklerden hangisi sosyolojiye ait değildir?
A) Her toplumda geçerli olabilecek evrensel kurallar ortaya koyma B) Toplumu bir bütün olarak ele alma
C) Olması gerekenle değil var olanla ilgilenme D) Sosyal olayları çok nedenli olarak ele alma E) Önyargılardan uzak objektif bir yaklaşım sergileme
16. Sosyoloji, toplumsal olayları ve bu olayların arkasında yatan etkenleri ortaya çıkarmakla uğraşır.
Sözgelimi;
“Toplumsal yapı hangi ilkeler çerçevesinde kurulmuştur?”,
“Farklı toplumsal düzenlerde aile, ekonomi, hukuk, devlet, gelenek ve görenekler nasıl oluşmuştur?”,
“Bu toplumsal kurumlara etki eden unsurlar nelerdir?” gibi soruları yanıtlamaya çalışır.
Bu parçada, sosyolojinin hangi özelliği üzerinde durulmaktadır?
A) Konusu B) Güvenilirliği C) Deneyselliği D) Kullandığı yöntemleri E) Diğer bilimlerle ilişkisi
17. Aşağıdakîlerden hangisi sosyolojinin ilgi¬lendiği konular içine girmez?
A) Sosyal grup ve gruplar arası ilişkiler
B) Grubu oluşturan bireylerin ekonomik durumları C) Kültür ve kültürel değişmeler
D) İlkel toplumların kökeninin nasıl olması gerektiği E) Ekonomik faaliyetler ve kökeni
18. Toplumun olduğu her yerde mutlaka toplumun oluşturduğu kurumlar ve kurallar üzerine düşü¬nen insanlar da olmuştur. Önceleri, felsefenin için¬de yer alan sosyoloji daha sonra bağımsız bir bi¬lim haline gelmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin bilim haline gelmesini sağlayan nedenlerden birisi değildir?
A) Fransız ihtilali ve bu ihtilalin diğer toplumlar üzerine etkisi B) Sanayileşmenin hızlanmasıyla toplumsal değişimlerin de hızlanması C) Toplumun işleyiş yasalarını ortaya çıkarma isteği
D) Toplumsal ütopyaları sosyal yaşamda uygulama isteği E) Eski devlet düzenlerinin bozulması ve yeni düzen arayışları
19. Yeryüzü tabakalarının ardarda geldiğini kanıtlarla gösteren jeoloğun aksine sosyolog, çağdaş toplu¬mun her zaman aynı kalmadığını gösterir.
Demog¬raflar her şeyin zamanla değiştiğini nüfus eğrilerin-de görürler.
Bilim adamları yüzyıl sonrasının tekno¬lojik düzeyini öngörürken oldukça sağlam durur¬lar ama ilerleyen teknolojinin sosyal ve kültürel de¬ğişme üzerindeki etkisini belirtme konusunda şüphelidirler.
Bu durumda bir sosyoloğun çalışmalarını yürütürken; Değişebilirlik Nedensellik Nesnellik Sorgulayıcılık ilkelerinden hangilerini daha çok kullandığı söylenebilir?
A) I ve II B) I ve III C) I ve IV D) III ve IV E) II ve III
20. Sosyolojinin ortaya çıkmasında, devrimler, top¬lumsal olaylar, sanayileşme, kentleşme, işçi işve¬ren ilişkileri, yeni devlet düzeni arayışları farklı görüş ve anlayışlar gibi pek çok nedeni sayabiliriz.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisinin sos¬yolojinin ortaya çıkışında daha etkili olduğu söylenebilir?
A) Eğitimin aile - birey etkileşimini değiştirmesi
B) Toplum içindeki bireylerin davranışlarının nedenlerinin farklılaşması C) Fransız ihtilali ve sanayi inkılabının gerçekleş¬mesi
D) Sosyal yaşamın davranışlara etkisi
E) Köy-kent ilişkilerinde tarımın belirleyici rol oynaması
21. Sosyoloji, toplumsal yapıyı incelerken, o toplumdaki inanç, davranış ve kurumlarla ilgili değer yargılarında bulunmaktan kaçınır.
Bu durum, sosyolojinin hangi özelliğinden kaynaklanmaktadır?
A) Nesnelliğinden
B) Akıl ilkelerine uygunluğundan C) Sistemliliğinden
D) Öznelliğinden
E) Farklı yöntem kullanmasından
22. Sosyoloji, insanı grup içindeki konumuyla ve ona etki eden toplumsal etkenlerle açıklamaya çalışan bilimdir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi sosyolojik bir olay değildir?
A) Ahmet'in her yıl sınıf başkanlığına adaylığını koyması B) Ayşe'nin üniversitesinde gezi organizasyonları düzenlemesi C) Ali'nin mantık sorusunu çözmeye çalışması
D) Murat'ın arkadaşıyla ödev yapması E) Gizem'in annesiyle tatlı yapması
23. Sosyolog, sosyal olayları incelerken kurallar koy¬maz. Toplumsal olayları nesnel olarak araştırır, bu olayların gelişimlerini ve değişimlerini inceler.
Bu parçadan hareketle aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir?
A) Sosyoloji normatif bir bilim değildir B) Sosyolog toplumu bütüncül bir tavırla ele alır
C) Sosyolojide bilmediğini varsaymak ilkesi geçerli değildir D) Sosyolog toplumsal olayları tek bir etkenle açıklamalıdır E) Sosyoloji öngörülerde bulunan bir bilim dalıdır
24. “Sanayi devrimi ile birlikte, çocukların eğitim, ba¬kım, beslenme ve sosyalleşme sorunlarının orta¬ya çıkmasının teme! nedeni kadınların da iş haya¬tına girmiş olmalarıdır.” diyen bir sosyolog, açıklamasını sosyolojinin hangi ilkesine uygun olarak yapmıştır?
A) Sosyal olaylar incelenirken ön yargılardan uzak olmalıdır B) Sosyal olayların sınırları iyi çizilmelidir
C) Sosyal olaylar birer eşya gibi ele alınmalıdır D) Sosyal olaylar, sosyal olaylarla açıklanmalıdır E) Sosyal olaylar ekonomik nedenlere dayandırılmalıdır
25. Sosyoloji, toplumsal öğeleri araştırırken kişisel yargılardan, genel ifadelerden yola çıkmaz. Aksine bu yargılara bağlı kalmanın bilimselliği zedeleyeceğinin bilinciyle çalışmalarını sürdürür. Bu parçada, sosyolojinin hangi özelliği üzerinde durulmaktadır?
A) Deneysellik B) Normatiflik C) Nedensellik D) Öngörüsellik E) Nesnellik
26. Fiziki çevre, insanların sosyal yaşamında çok etki¬lidir. Sosyal yaşamı oluşturan; kültür, sanat, mima¬ri, ekonomi, din, siyaset gibi pek çok unsur maddi çevreden bağımsız değildir. Sosyolojinin kavram¬ları olan klan, kabile, aşiret, site, kent, imparator¬luklar hep maddi çevrenin etkisiyle şekillenerek ortaya çıkarlar. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmıştır?
A) Hukukun üstünlüğü B) Siyasal yapı C) Dinsel kurumlar D) Coğrafi etkenler E) Demokratik yapı
27. Bir sosyolog tıpkı bir doğa bilimcisi gibi çalışır. Doğa bilimcisi deney ve gözleme dayanarak do¬ğal gerçekliği ele alırken, bir sosyolog aynı şekilde sosyal gerçekliği ele alır. Sosyal gerçekliği oluştu¬ran her türlü oluşum ve bunlar arasındaki ilişki biçimleri sosyologun ilgisini çeken en önemli konulardır. Parçaya göre aşağıdakilerden hangisi sosyolo¬jik bir araştırma değildir?
A) Toplumsal ilişki biçimleri B) Toplumsal yapının şekillendirilmesi C) Toplumsal gruplar
D) Sosyal değişme
E) Sosyal kurumların çalışma biçimleri
28. Sosyoloji, insanlar arasındaki sosyal ilişkileri ve bu ilişkiler sonucunda ortaya çıkan sosyal olayları inceler. Sosyolojinin konusu toplum ve toplumsal olaylardır. Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin amacı değildir?
A) Toplumsal kurumlar ve kurumlar arası ilişkileri açıklamak B) Bireysel problemlere çözüm aramak
C) Toplumları somut koşullar içinde incelemek D) Toplumla ilgili öndeyilerde bulunmak E) İnsanlar arası ilişkileri açıklamak
29. İnsanların uyması gereken kurallar toplumsal iliş¬kiyi belirleyen en önemli etkenlerden bir tanesidir. Toplumsal yapıyı oluşturan gruplar ve kurumlar bu kurallar bütünü çerçevesinde varlığını sürdürürler. Bu kurallar dizisinin dışına çıktıklarında yasallıklarını yitirirler. Bu parçada sosyolojinin hangi bilim dalı ile iliş¬kisinden söz edilmektedir?
A) Sosyoloji – Hukuk B) Sosyoloji - Antropoloji C) Sosyoloji – Ekonomi D) Sosyoloji - Psikoloji E) Sosyoloji – Siyaset
30. Sosyal olgunun tek bir nedeni olmadığı gibi sosyal problemlere de sürekli bir çözüm hiçbir zaman önerilemez. Ancak bununla birlikte sosyoloji toplumla ilgili ütopik bir bakış açısı da değildir.
Bu parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Sosyal olgu, karmaşık ve çok öğelidir
B) Sosyal bir problemin birden çok cevabı olabilmektedir C) Sosyoloji, olması gerekenle değil olanla ilgilenir D) Sosyoloji, bilimsel bir kimlikten uzaktır E) Sosyolojinin sonuçları hayali değildir.
31. Aynı hastanede çalışan hemşirelerden bir tanesi hastalarla yakından ilgilenip görevini en iyi şekilde yapmaya çalışırken diğerleri görevleri konusunda aynı duyarlılığı göstermemektedir.
Bu hastanedeki hemşirelerin öncelikle hangi açıdan farklılık göstermesi beklenir?
A) Toplumsal prestij B) Toplumsal rol C) Toplumsal statü D) Toplumsal ilişki E) Aldıkları maaş
32. Öğretmenlik, mühendislik, ustalık gibi statüler, ka¬zanılmış statülere örnek olarak gösterilebilirler.
Aşağıdakilerden hangisi kazanılmış statü için söylenemez?
A) Belirli bir yetenek ve beceri isteyen statülerdir B) Kişinin kendi çabasının ürünüdür
C) Büyük ölçüde bireyin dışındaki etkenlerce belirlenir D) Genellikle kişinin aldığı eğitim sonucu elde edilir E) İş bölümünün geliştiği toplumlarda daha çeşitlidir
33. Bir kişi hem aile babası hem doktor hem de müzikle ilgili olabilir ama o kişinin geçimini temin et¬tiği toplumun gözünde asıl mesleği olarak görülen bir konumu ve o konumun gerektirdiği görev¬leri vardır.
Bu parçada aşağıdaki kavram çiftlerinden hangisi örneklendirilmiştir?
A) Anahtar statü, prestij B) Anahtar rol, prestij C) Anahtar statü, anahtar rol D) Prestij, toplumsal rol E) Kazanılmış statü, toplumsal rol
34. Ayşe Hanım evinde anne, işyerinde öğretmen, mahallede komşu, dernekte üye, akrabalar arasın¬da hala, teyze, yenge gibi statülere sahip olabilir.
Bunlar içinde Ayşe Hanım'ın en etkin olduğu statüye ne ad verilir?
A) Verilmiş statü B) Doğuştan statü C) Kazanılmış statü D) Anahtar statü E) Toplumsal statü
35. Toplumsal ilişkinin olabilmesi için;
- En az iki insan arasında olması - Bir zaman içinde oluşması
- Bireylerin birbirinden haberdar olması gerekir.
Aşağıdakilerden hangisi bu kriterlere uymaz?
A) İnternette chat yapanlar B) Mektuplaşan arkadaşlar C) Vapura koşanlar D) Ders dinleyen öğrenciler E) Kahvede okey oynayanlar
36. Toplumda insanların sahip oldukları yerleri ve ko¬numları vardır.
Çevresindeki insanların bireye uy¬gun gördükleri bu yer ona belli haklar sağlarken beraberinde bireye bazı sorumluluklar da verir.
Parçada açıklaması yapılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
A) Toplumsal ilişki B) Toplumsal statü C) Toplumsal çatışma D) Toplumsal prestij E) Toplumsal rol
37. Toplumdaki bireyler, statülerine uygun davranışları yerine getirmekle sorumludurlar. Kişi, sahip oldu¬ğu toplumsal statü gereği yerine getirmesi beklenen davranışları yapmak durumundadır.
Buna göre, bireyin toplumda statüsüne uygun olarak yapması gereken davranışlara ne ad verilir?
A) Toplumsal değer B) Toplumsal statü C) Toplumsal çatışma D) Toplumsal prestij E) Toplumsal rol
38. Statü, bir kişinin toplum içindeki yerini belirtir. Bire¬yin yerini, konumunu belirten statüsü ona belli ayrıcalıklar ve haklar sağlar.
Aşağıdakilerden hangisi statüye örnek olarak verilemez?
A) Öğretmen B) Doktor C) Memur
D) Hizmetli E) Modern
39. Irk, din, cinsiyet, soy gibi statüler, verilmiş statüye örnek olarak gösterilebilirler. Aşağıdakilerden hangisi verilmiş statü için söylenemez?
A) Bireyin çabasından bağımsızdır
B) Birey dışındaki etkenler tarafından belirlenir
C) İş bölümünün yeterince gelişmediği toplumlarda daha fazla etkilidir D) Büyük ölçüde doğuştan kazanılırlar
E) Kişinin aldığı eğitime bağlı statülerdir
40. Bireyin kendi çaba ve başarılarına, yeteneklerine göre elde ettiği statüsüne
“kazanılmış statü” denir. Aşağıdakilerden hangisi bu tanıma uyan bir örnektir?
A) Akrabalık B) Çocukluk C) Ergenlik D) Meslek E) Cinsiyet
41. Kişinin sahip olduğu farklı statüdeki rollerin birbiri¬ni zorlaştırmasına rol çatışması denir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi rol ça-tışmasına örnek verilebilir?
A) Öğretmenin ödev yapmayan öğrencilerine kızması
B) Göreve yeni başlayan dişçinin hastasının dişini çekmekte zorlanması C) Doğu'dan gelen gencin Batı kültürüne alışmakta zorlanması D) Bir babanın öğretmeni olduğu oğlunu sınıfta susturmakta zorlanması E) Evde psikolojik baskı gören çocuğun okulda derslere konsantre olamaması
42. Toplumsal yaşamda bireyin toplumsal rolünü ger¬çekleştirme derecesine bağlı olarak kazandığı saygınlığa toplumsal prestij adı verilir.
Bu parçada, toplumsal prestijin hangi özelliği üzerinde durulmuştur?
A) Bireyin toplumsal sınıfına bağlı olması B) Bireyin toplumsal statüsünü belirlemesi
C) Bireyin toplumsal rolündeki başarısına bağlı olması D) Toplumdan topluma farklılık göstermesi
E) Toplumsal ilişkilerde belirleyici olması
43. I. Rolü üstlenmiş olan birey bu beklentileri algıla¬yıp yorumlar.
II. Rolü üstlenen bireyin kişiliği, rol beklentilerinin uzun süreli, kalıcı etkileri altında biçimlenir.
III. Rol beklentileri rolü üstlenen birey tarafından içselleştirilir.
IV. Belli bir toplumsal statüdeki bireyin davranışı ait olduğu grup ya da toplum beklentileri aracı¬lığıyla yönlendirilir.
V. Rol beklentileri rolü üstlenen birey tarafından somut davranışlarla yerine getirilir.
Yukarıda verilen toplumsal rollerin yerine getiriliş düzeni aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) IV, I, III, V, II B) I, III, IV, II, V C) IV, III, I, V, II D) I, IV, III, V, II E) III, I, V, II, IV
44. Bir mesleğin, bir toplumsal konumun ya da bir top¬lumsal grubun, öteki meslek, mevki ya da gruplara göre bulunduğu yere statü basamağı denir.
Bu tanıma göre aşağıdakilerden hangisi statü basamağına uygun bir örnek değildir?
A) İngiliz kraliyet ailesi B) Çocuk olma C) Bilgisayar mühendisliği D) Yönetici danışmanı E) Milli eğitim müfettişi
45. İnsan düşünen bir varlıktır ya da insan sosyal bir varlıktır gibi düşünceleri çok sık kullanırız. Düşünmenin ne olduğunu biliyoruz da sosyallik nedir acaba? Sosyallikten kastedilen, sosyalleşmektir aslında. Sosyalleşmek ise toplumun normlarını değerlerini bilip toplumsal ilişkilerini buna göre düzenlemektir. Sosyalleşme; önce ailede başlar daha sonra sokak, okul, işyeri gibi ortamlarda devam eder. İletişim araçlarının sosyalleşmeyi hızlandıran bir özelliğe sahip olduğunu unutmamak gerekir.
Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşamayız?
A) Sosyalleşmek toplumun bir parçası olmaktır
B) Sosyalleşebilmek için bir toplum içerisinde yaşıyor olmak gerekir C) Toplumsal kurallar sosyalleşmemizin boyutunu belirleyen bir etkendir D) Sosyalleşme belirli bir yaşa gelince son bulur
E) Her birey sosyalleşme sürecini yaşar
46. Yeterli bilgi ve yeteneğe sahip olmayan bir memur, çalıştığı kuruma müdür olarak atanmıştır. Bunun sonucunda çevresindeki insanlardan saygı görmeye başlamıştır. Bu durum aşağıdakilerden hangisine göre açıklanır?
A) Bireysel gelişim sosyal gelişimi hızlandırır B) Birey aynı anda birden fazla statüye sahip olabilir C) Statüler prestiji etkiler
D) Sonradan kazanılmış statüler daha değerli olur E) Bireysel başarılar prestiji arttırır
47. İnsanların sahip oldukları statüleri kendi başına bir değer değildir.
Bireyin toplum içindeki saygınlığı¬nı belirleyen statüsüne ilişkin rollerini gerçekleştirebilmesidir. Bunun içindir ki, aynı statüye sahip kişiler toplumda farklı muamele görebilirler. Parçada açıklanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
A) Toplumsal prestij B) Toplumsal rol C) Toplumsal statü D) Toplumsal değer E) Toplumsal ilişki
48. Bir kişinin belli bir anda toplumda sahip olduğu yeri ve konumudur.
Mühendis, öğretmen, kapıcı, işçi, anne, erkek olma gibi. Bunların bazıları doğuştan, bazıları sonradan edinilir.
Yukarıda tanımı yapılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
A) Toplumsal statü B) Toplumsal rol C) Rol çatışması D) Sosyal prestij E) Toplumsal tabakalaşma
49. Sosyal hayatta kurumlardan birinin bireylerden beklediği roller ile bir başka kurumun aynı kişiden beklediği rollerin birbiriyle çeliştiği durumlar olabilmektedir. Öğretmen velinin; yargıç davalının; müdür memurun akrabası, komşusu, arkadaşı olabilir. Böyle değişik kurumların çelişkili beklentilerini dengelemek isterken, bireyler birbirinden farklı davranışlar sergileyebilirler.
Bu parçada verilen durum, aşağıdakilerden hangisini örneklendirmektedir?
A) Rol kaygısı B) Rol çatışması C) Kimlik bunalımı D) Kimlik kaygısı E) Kimlik çatışması
50. Dershaneye giden bir öğrenciden sınavı kazanması beklenirken, bir taksi şoföründen aracını trafik kurallarına uygun biçimde kullanması beklenir.
Bu örneklerden ulaşılacak sonuç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Toplumsal statüyü, toplumsal değerler belirler B) Her statünün kendine göre bir rolü vardır C) Bazı statüler doğuştandır
D) Bir toplumda sosyal hareketlilik fazla ise kazanılmış statüler de çoktur E) Kişi birden çok statüye sahip olabilir
51. Toplumsal ilişki insanların toplu halde yaşamaları ve etkileşimleri sonucu ortaya çıkan ilişkilerdir. Bu anlamda aşağıdaki seçeneklerden hangisi toplumsal ilişki türlerine örnek olamaz?
A) Dostluk
B) Akrabalık ilişkileri C) Aile ilişkileri
D) Egonun tatmin edilmesi E) Bayram ziyaretleri
52. Bir kasabada doktorluk yapan bir adam, yalnızca çalıştığı sağlık ocağında değil, alışveriş için girdiği mağazada, oturduğu mahallede, girdiği kahveha¬ne gibi yerlerde diğer bireylerle müşteri statüsüyle değil, doktor statüsüyle daha çok tanınır ve bu statüsüyle sosyal ilişkilere katılır.
Bu durum, aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir?
A) Verilmiş statü B) Anahtar statü C) Toplumsal statü D) Kazanılmış statü E) Toplumsal rol
53. Sivasspor'un maçını izleyenler, yöresel bir sanatçının konserine katılanlar, sinemada yeni vizyona girmiş filmi izleyenler, gençlik ve spor bayramı törenine gidenler, minibüs durağında bekleyenler, belli özellikleriyle ortak paydada düşünülen insanlardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu toplumsal oluşumlara sosyolojide verilen isimdir?
A) Toplumsal yığın B) Toplumsal kategori C) Toplumsal azınlık
54. Oğlunun öğretmeni olan bir annenin, oğluna başarılı olmadığında kötü not verirken zorlanması, aşağıdaki durumlardan hangisine örnektir?
A) Sosyal role B) Rol pekişmesine C) Anahtar role D) Prestije E) Rol çatışmasına
55. Bir bireyin ya da toplumsal grubun, başka birey ya da grupla ilişkide yerini belirleyen, hak ve ödevlerle biçimlenen konuma "toplumsal statü" denir.
Aşağıdakilerden hangisi çağdaş toplum yapısında görülebilecek bir statüdür?
A) Fabrikada işverenin erkek olması B) Çalışanların işçi veya memur sayılması C) Cumhurbaşkanının oğlunun olması D) Evde kadının çocuğa bakması E) Kadınların subay olması
56. Birincil sosyal ilişkilerin hakim olduğu kırsal kesimlerde ilişkiler daha samimi ve içtendir. Kentlerde ise ikincil ilişki biçimi görülür. İlişkiler soğuk ve bireyseldir. Bu ilişki tipleriyle ilgili bazı özellikler şunlardır:
I. Biz duygusu hakimdir.
II. Uzun süreli ilişkiler söz konusudur.
III. Çıkarlar ön plandadır.
IV. Yazılı kurallar vardır
Bu durumlardan hangileri birincil ilişkinin özellikleridendir?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) III ve IV E) Yalnız IV
57. Her sosyal rolün toplum tarafından belirlenen dav¬ranış kalıpları vardır.
Bireyler rollerinin gereği olan bu davranışları yapmak zorundadırlar.
Sosyolojide bu duruma rol beklentisi denir.
Aşağıdakilerden hangisi rol beklentisine uygun bir davranış değildir?
A) Hakemin maçı yönetirken yanlı davranması B) Bir öğrencinin kendisine verilen ödevi yapması C) Bir doktorun hastalarını muayene etmesi D) Bir şairin şiir yazması
E) Bir avukatın müvekkilini savunması
58. Kişinin yerine getirdiği roller birbirine benziyorsa bu roller birbirini kolaylaştırır. Bu durum, aşağıdaki kavramlardan hangisiyle adlandırılır?
A) Rol çalışması B) Rol pekişmesi C) Anahtar rol D) Prestij E) Toplumsal rol
59. Bir rolün tanımlanabilmesi ancak başka bir rolle mümkündür. Örneğin;
müşterisiz bir esnaftan, öğrencisiz bir öğretmenden, okuyucusuz bir yazardan bahsedilemez. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Bazı rollerin doğuştan geldiği B) Rollerin kişilere göre değişebileceği C) Toplumsal rollerin değişemeyeceği D) Her rolün başka bir role bağlı olduğu E) Rollerin statülerden bağımsız olmadığı
60. Toplumsal normlar insanlar arası ilişkileri belirle¬yen, dolayısıyla insanların sosyalleşmesini sağla¬yan kurallardan oluşur. Sosyal kontrol ise toplum¬sal normlara uyulup uyulmadığını denetler. Uyum sorunu yaşayan bireyler üzerinde yaptırım uygulanabilir.
Yukarıdaki parçayla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Toplumsal kontrol sosyal normlara göre gerçekleşir
B) Toplumsal kontrol sosyalleşme problemi yaşamayan insanların sorunu değildir
C) Toplumsal kontrolü belirleyen sosyal normlar yazılı veya sözlü olabilir D) Toplumsal kontrolü belirleyen sadece sosyal normlar değildir E) Toplumsal norm ve sosyal kontrol sosyal ilişkileri düzenler.
