Yaz sıcaklarının önceki yıllara göre daha yüksek seyrettiği yaşadığımız şu günlerde "tükenen su kaynakları", "küresel ısınma" konuları bilim insanlarının tartışma konusundan çıktı, gündelik hayatımızın içine girdi. Söylenenler doğru ise hayatın varlık sebebi olan 'su' bitiyor.
SU'YU KİM TÜKETİYOR, KİM BİTİRİYOR?
Suyun hızla tükenmesine dair verilerden ve bunu gündelik yaşamımızda hissetmeye başladıktan sonra, suyun korunmasına yönelik kampanyalarda, aslında örtük olarak, suyu tüketenin kim olduğu, sorumlunun kim olduğu sorusuna da cevap verildiği iddiası vardır: Gündelik su tüketicileri. Yani siz, biz.
Örneğin: Tek bir kişi yılda ortalama 49 bin 140 litre suyu tuvaletlerde tüketir. 1000 litre yaklaşık 1 ton dersek, 1 kişi yılda 49 ton suyu sadece tuvalette harcıyor. Yine kaba bir hesaplama ile 10 milyonluk bir şehirde sadece tuvalet için harcanan su miktarı yaklaşık 490 milyon ton civarındadır. Bu ve benzeri hesaplara göre, azalan suyun sebebi bizleriz.
Acaba öyle mi?
FARKLI ÖRNEK VE SAYILI VERİLER
Suyun tüketimine ait verilerde, bilinçli bir şekilde gösterilmediğini düşüneceğimiz başka veriler var elimizde. İşin ilginci bu verilere ulaşmak hiç de zor değil. Ancak bu verilere nedense hiç kimse bakmıyor, hiç kimse bu verileri sunmuyor.
1- Bir otomobilin üretimi için harcanan su miktarı yaklaşık 380.000 litredir. Bir motorlu taşıt üreten firma 2007 yılında 808 bin 463 adet araç üretti. Buna göre 1 yılda 808 bin araç için tüketilen su miktarı yaklaşık 30 milyon tondur.
2- Bir golf sahası için yılda hektar başına ortalama 10-15 bin metreküp su gerekiyor. 100 hektarlık bir golf sahasının bir yılda harcayacağı 1 milyon metreküp su, 12 bin nüfusu olan bir kasabanın yıllık su tüketimine denk geliyor. 10 milyonluk bir şehre göre düşünürsek dünyadaki 833 golf sahası, yılda 833 milyon ton su harcar.
3- Hayatın gerçek tadını veren bir meşrubat firması 2006 yılında 290 milyar litre su harcamış ve bu suyun yarısından fazlasını ürünü için değil "çalkalama, temizleme, ısıtma ve soğutma" gibi işlemlerinde kullanmıştır.
4- Bir bilgisayarın tüm parçalarının üreti-mindeyse (sadece yonga üretiminde 12 ton su) yaklaşık 33 ton su harcanır.
Bir bilgisayar firmasının 1 saatte 600 bilgisayar ürettiğine bu firmanın bir yılda kaç ton su harcadığının hesabını da okuyucuya bırakıyorum.
Sanayinin harcadığı yeraltı sularının miktarı ise bu denklemde kocaman bir X olarak yer alır. Ayrıca bu hesaplarda sanayinin üretim sürecinde kullandığı elektrik tüketimine bağlı su harcaması hesaplamaya dahil değildir.
ASIL SORUMLU KİM?
Yukarıdaki kişisel ve sanayi tüketiminin yekûnları karşılaştırıldığında su tüketiminde ve bu bağlamda küresel ısınmanın sorumlusu tartışılmayacak biçimde ortaya çıkar. Bu nokta bu kadar açıkken, suyun tüketimi ile ilgili bireysel kullanımı ön plana çıkarmak çok da doğru bir davranış gibi gözükmemektedir.
Su sorununun aslında bizzat kapitalizmden kaynaklandığını da (aşırı üretim) ve çözümünde buna uygun örgütlendiğini söylemek yanlış olmaz. Liberalizmin ünlü diskuru olan "herkesin kapısının önünü süpürmesi" ifadesi su ile ilgili kampanyada da sanayi ve doğal olarak kapital devre dışı bırakılarak yapılmaktadır.
Bu kampanyada bireysel sorumluluk ön plana çıkartılırken, suyun gerçek tüketicisine, kapitalizmin ana damarı sanayiye, yönelik tek satır bir şey yapılmaması, önlem planı uygulanmaması , önerilmemesi düşündürücüdür. Hal böyle olunca, kişisel olarak bizler verilen öğütlere uyarak ne kadar su kısıtlamasına gidersek gidelim, bizlerden beklenen miktarda tasarruf sağlayamayacağı z.
KAPİTALİZME KARŞI DOĞA
Ancak doğa son 30 yıldır, yaşadığı tahribatı düzeltmeye yönelik etkisiz eleman gibi gözükmesine rağmen, kendisinde oluşan değişimleri etkili eleman olarak tüm yaşama dayatmaktadır. Bu dayatmanın son noktasını yaşamın var
olmasının temel nedeni olan suyun tükenmesi ile görmekteyiz.
İnsan ilişkilerinde bir ekonomik sistemin her türlü sistemden daha iyi olduğunu normal yollarla ya da kanlı biçimde
"ikna" edebilirsiniz. Ancak doğayı ikna edemezsiniz. Doğa, bu noktada insan ilişkilerine karşı nötrdür. Doğa, sadece doğada ortaya çıkan bozulmaya çok daha şiddetli bir bozulma ile karşılık vermektedir, verecektir.
Tam da bu noktada bir birey olarak, suyun gerçek tüketicilerine karşı ve onların tüm karşı çıkışı olacak olan kâr güdülerine karşı, aşırı üretime karşı suyu tüketmelerin- deki ciddi kısıtlamalara gidilmediği sürece, önerilen tüm kişisel su kısıtlamalarını reddediyorum ve herkesi bu reddedişe davet ediyorum.
Ne zaman ki kapitalizm kâr güdüsünden vazgeçerek (ki vazgeçmeyecektir) su tüketiminde dünyayı yaşanır kılar bir kısıtlamaya gidecektir, ancak o zaman kişisel su kısıtlamasına dahil olacağım.
Eğer insanlık suyun tükenmesiyle yok olacak bir duruma gelecekse, ben bireysel olarak yok olacaksam, ben yok olurken kârları ile yaşamlarını birkaç yıl daha uzatacak yaratıkların var olmasını kolaylaştıran, onların "su birikimine"
katkı sağlayacak her türlü kişisel su kısıtlamasına HAYIR, HAYIR, HAYIR diyorum.
DOĞAN EMRAH ZIRAMAN
