Dünya kabuğunun derinliklerin- den elde edilen yeni veriler, dinozor- ların 65 milyon yıl önce, Dünya’ya büyük bir asteroidin çarpması sonu- cunda yok oldukları kuramını des- tekliyor.

(1)

8

Bilim ve Teknik

Dünya kabuğunun derinliklerin- den elde edilen yeni veriler, dinozor- ların 65 milyon yıl önce, Dünya’ya büyük bir asteroidin çarpması sonu- cunda yok oldukları kuramını des- tekliyor.

Science dergisinde yer alan bir çalışmada, bilim adamları dinozorla- rın yok olduğu jeolojik zamana ait kayalarda krom izotopu Cr 53 seviye- sini ölçtüklerini ve Dünya’ya ait ol- mayan krom bulduklarını belirtiyor- lar. Bu kayalar, Cretaceous dönemi bitip, dinozorların kaçınılmaz sonla- rının başladığı zamanlarda, Dün- ya’nın yüzeyinde bulunuyorlardı.

Araştırmacılardan Alexander Shu- kolyukov, buldukları kromların tü- müyle Dünya dışı olup, Cr 53 mikta- rının da Dünya’daki başka kaya ve m i n e r a l l e rde rastlanılandan daha yüksek olduğunu söylüyor.

Çalışmada Danimarka ve İspan- ya’dan alınan kaya örnekleri incelen- miş. Hepsinde de yüksek miktarda Cr 53’e rastlanmış. Ayrıca, bu kayala- rın bulunduğu katmanın hemen üs- tünden ve hemen altından alınan ör- neklerdeyse, Dünya’nın her yerinde

olduğu kadar Cr 53 bulunmuş. Araş- t ı rm a c ı l a r, krom izotopunun, başka bir element olan manganezin radyo- aktif olarak parçalanması sonucu oluş- tuğunu ve bunun uzayda çok miktar- da bulunduğunu; ama artık Dünya’da pek fazla kalmadığını söylüyorlar.

Daha önceleri yapılmış pek çok a r a ş t ı rmada, dinozorların ölmeye başladığı 65 milyon yıl önce, büyük bir asteroidin Dünya’ya çarpmış ol- duğunu gösteren başka kanıtlar elde edilmişti. Örneğin Meksika’nın Yu- catan yarımadası yakınlarında devasa bir krater bulunuyor. Ayrıca o zaman- dan bu yana, her yerde Dünya dışı tozun bulunduğunu gösteren kanıt- lar bulunuyor. Bu tozlar özellikle Dünya’da çok ender rastlanan, ama Dünya dışındaki ortamda sıkça bulu- nan iridyumu içeriyor.

S h u k o l y u k o v, asteroit kuramına yeni kanıt oluşturan keşiflerinin, di- nozorların yok olmasının nedeni ola- rak ileri sürülen, volkanik aktiviteler sonucu iklimin değişmesi kuramına da yeni bir darbe vurduğunu söylüyor.

Armağan Koçer Sağıroğlu

www.yahoo.com

Fransa’daki Audika firması, gü- rültü kesici başlıklardan daha mü- kemmel bir gürültü kesici aygıt yap- tı: Audifiltre. Bu aygıt zararsız sesle- ri, örneğin konuşma seslerini, geçir- iyor, fakat 45 desibel üzerindeki ses- leri tutuyor. Aygıt çok basit iki ku- laklıktan oluşuyor; kulaklıklard a n her birinin ortasında 1 mikron çapın- da bir delik bulunuyor. Audifiltre, kullanıcının kulak yolunun kalıbını alarak yapılıyor. Aygıt orkestradaki bateristlere, avcılara ve özellikle de havalı çekiç kullanan iş- ç i l e re tavsiye

ediliyor.

Science et Vie, Ara- lık 1998

Gürültü Kesici Aygıt Dinozorları Öldüren Asteroit İçin Yeni Kanıt

N A S A’nın Yeni Bin Yıl Pro g r a- mı’nın ilk uzay aracı Deep Space 1 (Derin Uzay 1) 24 Ekim 1998’de Flori- da’daki Cape Canaveral Uzay Üs- sü’nden, yeni geliştirilen bir Delta ro- ketiyle fırlatılmıştı.Bu uzay aracı 21.

yüzyıl uzay araştırmalarında kullanıla- cak yeni teknolojiler kullanılarak geliş- tirilmiş 12 aygıt barındırıyordu. Ayrıca hem küçük hem de ucuzdu; yalnızca 152 milyon dolara malolmuştu. Aracın en önemli özelliğiyse, bilimkurgu ro- manlarındaki uzay gemilerinin itki sis-

temi olan iyon motorlarını kullanma- sıydı. Ne yazık ki uzay taşımacılığında devrim yaratacak bu küçük aracın mo- torları 10 Kasım günü yalnızca 4,5 daki- ka çalışmış ve anlaşılamayan bir neden- le durmuştu. Yer’deki mühendisler za- man zaman aracı yeniden çalıştırmak için komutlar göndermişler ama bir tür- lü çalıştırmayı başaramamışlardı. Ancak Deep Space 1’in motorları 6 Aralık gü- nü yeniden çalışmaya başladı. Bilim adamları bu duruma çok sevindiklerini ama çok da şaşırmadıklarını belirttiler.

Çünkü Dünya’daki denemelerde de iyon motorlarının zaman zaman durdu - ğu ve bir süre sonra yeniden çalıştığı ol- muş. Deep Space 1 şu sıralarda Dün- ya’dan 40 milyon kilometre uzakta ve saatte yaklaşık 70 000 km’lik bir hızla, arkasından mavi bir plazma püskürte- rek, hedefi asteroid 1992 KD’ye doğru yol almakta.

Bir başka sevindirici haber de SO- HO’dan (Solar and Heliospheric Ob-

s e rv a t o ry –Gü- neş ve Heliyos- fer Gözlemevi) geldi. Dört ay önce, Ye r’ d e k i uçuş mühendis- lerinin yaptığı bir hatadan dolayı SO- HO’nun Dünya’yla ile-

tişimi kopmuştu. Sürekli olarak uzay aracıyla bağlantı kurmaya çalışan ama umutları da giderek azalan bilim adam- ları, sonunda SOHO’yla iletişimi yeni- den kurdular. Uzay aracındaki bilimsel aygıtların da çalışıyor olduğu anlaşıldı.

NASA-ESA işbirliğiyle 1995’te fırlatı- lan SOHO, gökbilimcilerin Güneş üze- rine yaptıkları araştırmaların belkemi- ğini oluşturuyor. Yandaki görüntü, ye- niden çalışmaya başlayan SOHO’nun, aşırı morötesi görüntüleme teleskopuy- la elde edilmiş ilk görüntülerden biri.

Çağlar Sunay

http://www.cnn.com/TECH/space/9812/07/deep.space.update/

Ocak 1999, Sky & Telescope

Dünya kabuğunun derinliklerin- den elde edilen yeni veriler, dinozor- ların 65 milyon yıl önce, Dünya’ya büyük bir asteroidin çarpması sonu- cunda yok oldukları kuramını des- tekliyor.

8

Dünya kabuğunun derinliklerin- den elde edilen yeni veriler, dinozor- ların 65 milyon yıl önce, Dünya’ya büyük bir asteroidin çarpması sonu- cunda yok oldukları kuramını des- tekliyor.

Araştırmacılardan Alexander Shu- kolyukov, buldukları kromların tü- müyle Dünya dışı olup, Cr 53 mikta- rının da Dünya’daki başka kaya ve m i n e r a l l e rde rastlanılandan daha yüksek olduğunu söylüyor.

Çalışmada Danimarka ve İspan- ya’dan alınan kaya örnekleri incelen- miş. Hepsinde de yüksek miktarda Cr 53’e rastlanmış. Ayrıca, bu kayala- rın bulunduğu katmanın hemen üs- tünden ve hemen altından alınan ör- neklerdeyse, Dünya’nın her yerinde

olduğu kadar Cr 53 bulunmuş. Araş- t ı rm a c ı l a r, krom izotopunun, başka bir element olan manganezin radyo- aktif olarak parçalanması sonucu oluş- tuğunu ve bunun uzayda çok miktar- da bulunduğunu; ama artık Dünya’da pek fazla kalmadığını söylüyorlar.

S h u k o l y u k o v, asteroit kuramına yeni kanıt oluşturan keşiflerinin, di- nozorların yok olmasının nedeni ola- rak ileri sürülen, volkanik aktiviteler sonucu iklimin değişmesi kuramına da yeni bir darbe vurduğunu söylüyor.

ediliyor.

Gürültü Kesici Aygıt Dinozorları Öldüren Asteroit İçin Yeni Kanıt

N A S A’nın Yeni Bin Yıl Pro g r a- mı’nın ilk uzay aracı Deep Space 1 (Derin Uzay 1) 24 Ekim 1998’de Flori- da’daki Cape Canaveral Uzay Üs- sü’nden, yeni geliştirilen bir Delta ro- ketiyle fırlatılmıştı.Bu uzay aracı 21.

yüzyıl uzay araştırmalarında kullanıla- cak yeni teknolojiler kullanılarak geliş- tirilmiş 12 aygıt barındırıyordu. Ayrıca hem küçük hem de ucuzdu; yalnızca 152 milyon dolara malolmuştu. Aracın en önemli özelliğiyse, bilimkurgu ro- manlarındaki uzay gemilerinin itki sis-

Bir başka sevindirici haber de SO- HO’dan (Solar and Heliospheric Ob-

s e rv a t o ry –Gü- neş ve Heliyos- fer Gözlemevi) geldi. Dört ay önce, Ye r’ d e k i uçuş mühendis- lerinin yaptığı bir hatadan dolayı SO- HO’nun Dünya’yla ile-

tişimi kopmuştu. Sürekli olarak uzay aracıyla bağlantı kurmaya çalışan ama umutları da giderek azalan bilim adam- ları, sonunda SOHO’yla iletişimi yeni- den kurdular. Uzay aracındaki bilimsel aygıtların da çalışıyor olduğu anlaşıldı.

Deep Space 1 ve SOHO Yeniden Devrede