KONTROL VE OTOMASYON
LABORATUVARI
DENEY FÖYÜ 1
1.1 Mitsubishi FX5U-32M PLC
Mitsubishi FX5U-32M PLC, 16 - Giriş (G)/ 16 - Çıkış (Ç) sayıları ile 32M (M: Modül Kategorisi) olan bir üründür. Bu tip PLC ve dahili modül özellikleri Şekil - 1'de verilmektedir.
Şekil 1.1: FX5U-32M PLC ve Dahili Modül Birimleri
1.2 Güç Kaynağı Bağlantısı
PLC güç modülünün ön kısmındaki terminal bloğu kapağı kaldırıldıktan sonra, aşağıdaki şekildeki gibi bağlantı gerçekleştirilir (Şekil 1.2).
Şekil 1.2: Güç kaynağı bağlantısı
1.3 GX Works 3
GX Works 3 programının açılması ve devamında yapılması gerekli işlemler aşağıda sırasıyla uygulanır.
1. Project’e gidilir ve New Project tıklanır. PLC ve yazılım dili seçilir. FX5CPU seçildikten sonra, yazılım dili olarak ise Ladder, ST veya FBD/LD seçilebilir.
2. Proje yaratıldıktan sonra Online sekmesine ve oradan da Current Connection Destination seçeneği seçilmelidir.
3. Açılan ekranda Directly Connected to CPU seçeneği seçilir.
4. Son adımda Communication Test’e tıklanır ve PLC’ye başarılı bir şekilde bağlandığına dair bildirim alınır. (Şekil 1.3)
Şekil 1.3: Temel Bağlantılar
Bu bağlantılar yapıldıktan sonra, CPU modülü içindeki yazılımlardan temizlenmelidir. Bunun için aşağıdaki adımlar izlenmelidir (Şekil 1.4):
1. Online - CPU Memory Operation seçilir.
2. Initialization seçilir ve onaylanır. Not: Bu işlem sırasında PLC stop konumda olması gerekir. PLC stop konumu için PLC modülü üzerindeki anahtar kullanılır.
3. PLC'ye atama yeni program atıldıktan sonra ekrandaki hata uyarısı gidecektir.
Şekil 1.4: Bellek Sıfırlama
2.1 Genel Etiket Tanımlama
Simülasyon ortamında ve gerçek zamanlı çalışmalarda kullanılabilecek genel etiket tanımlama sonrasında kod yazma işlemlerinde daha okunabilir bir yapı oluşturulabilmektedir. Aşağıdaki işlemler takip edilebilir (Şekil 2.1) :
1. Navigation penceresinden Label->Global Label->Global seçeneği açılır. Label Name, Data Type, Class ve Assign sekmeleri doldurulur.
Dikkat edilmesi gereken nokta, Class başlığı altında VAR_GLOBAL seçilerek genel bir değişken yapılabilir veya VAR_GLOBAL_CONSTANT seçilerek bir sabit olarak ayarlanabilir. Ayrıca, VAR_GLOBAL_RETAIN seçilerek elektrik kesintilerinde değişkenin sakladığı değerin hafızadan silinmemesi sağlanabilir (Şekil 2.2)
Şekil 2.1: Genel Etiket Ayarları-1
Şekil 2.2: Genel Etiket Ayarları-2
Not 1: Assign (Device/Label) ataması ile kullanılacak elemanlara (Giriş/Çıkış/Röle) isim verebilmektedir.
Not 2: Ekranda etiketler, atanan cihazlar görülmek istenirse Tool->Options bölümüne gelinir. Display Label/Device Comment: Yes, Display Comment of Assigned Device: Yes, Number of Rows: 4, Display Labels and Devices: Yes, Numbers of Wrapping Rows for Device/Label Names: 4 yapılır.
2.2 Module Configuration Ayarı
Bu ayarlama işlemleri aşağıdaki yol izlenerek yapılmaktadır:
1. Module Configuration kısmına çift basılır.
2. «Element Selection » bölümünden sürükle bırak yöntemi ile modül FX5UCPU’ya eklenir.
3. Konfigürasyon tamamlandıktan sonra çalışma alanında boş bir bölüme «Mouse Sağ Tuş >
Parameter > Fix (S)» kısayolu izlenerek modül parametreleri projeye eklenir.
Not: Konfigürasyon tamamlandıktan sonra çalışma alanında boş bir bölüme «Mouse Sağ Tuş > Check >
Power Supply Capacity and I/O Points )» kısayolu ile konfigürasyonun güç tüketimi ve toplam giriş/çıkış sayıları da kolayca hesaplanabilir.
3.1 Benzetim (Simülasyon) Ortamında Çalışma
Simülasyon ortamı sayesinde gerçek zamanlı çalışmadan önce kodunuzun/algoritmanın doğruluğu test edilebilmektedir. Denetimi düşünülen sistem için yazılan kodun derlenmesi için
1. Programı derlemek için en üstte bulunan Convert sekmesine gelinir ve Rebuild All denilir.
2. Simülasyon işleminin başlatılması Start Simulation butonuna basılması gerekmektedir.
3. Bu işlem sonrasında, GC Simulator3 ara yüzü açılır ve PLC'de program olmadığı için hata alınabilir. Online Data Operation arayüzünde Select All denilip sonrasında Execute denilerek PLC'ye kodlar simülasyon ortamında iletilir.
4. Kodları üzerindeki girişlerin verilmesi için Register to Watch Window->Watch 1 seçilir.
Sonrasında, Giriş değişkenine sağ tıklanır ve Start Watching seçilir (Şekil 3.1).
5. Current Value kısmından 1 veya 0 ile tetiklemeler gerçekleştirilebilmektedir.
Şekil 3.1 Girişlerin Aktivasyonu
Deney Haftası 1:
Uygulama 1.1.
X1 Start, X2 Stop butonu olsun. Bu butonları kullanarak Y1 çıkışı aktif olacak şekilde bir mühürleme devresi kurunuz (Kendini kilitleyen devre nasıl yaratılır?).
Uygulama 1.2.
Uygulama 1.1 üzerinden devam edilerek, Y1 çıkışı aktif olduğunda Y3 çıkışı set, Y1 üzerindeki enerji kesilince de Y3 reset olacak şekilde ladder diyagramı oluşturunuz (Set- Reset Uygulaması).
Uygulama 1.3.
Uygulama 1.2’de yaptığınız yazılım üzerine, Y3 çıkışı set edildiğinde bir low speed timer çalışsın ve 5 sn sonrasında Y2 çıkışı aktif olsun. Bu devreye ait ladder diyagramı oluşturunuz (Zamanlayıcı Uygulaması).
Uygulama 1.4.
Uygulama 1.3’de yaptığınız algoritma üzerinde, Y2 çıkışı 5n çalışıp 5sn dursun. Bu işlem 20 sn boyunca tekrar etsin. Ayrıca, X2 stop’a basıldığı takdirde (20 sn sürenin bitmesi önemsizdir) tüm çıkışlar reset olsun.
