Kültür Kavramı

Kültür Kavramı

Kültür

 Evrim süreci, canlıların hayatta kalmasında temel mekanizmanın biyolojik uyarlanma yeteneği olduğuna işaret etmektedir.

 Oysa insanın biyolojik evrim süreci boyunca geçirdiği değişim onun uyarlanmasını tam olarak açıklamak bakımından yetersizdir.

 İnsan; çevresel baskıların yarattığı stresin üstesinden kültür ile gelmiş, doğal çevreye bununla uyarlanarak türünün devamını sağlamıştır.

Kültür insanı diğer canlılardan ayıran en önemli olgudur.

Kültür

 Kültür, en genel tanımıyla insanın doğa dışında yarattığı ve ona eklediği maddi ve manevi her şeydir.

 Kültürü sayesinde dünyanın bütün ekosistemlerinde hayatını

sürdürebilmiştir. Yurt/yuva haline getiremediği hiçbir coğrafya yoktur.

Bunu sağlayan şey kültür kavramıyla açıklamaya çalıştığımız süreçler ve uyarlanma stratejileridir.

 Doğal ihtiyaçlarımızı giderirken, onları sadece doğal halleriyle değil,

kültür tarafından giydirilmiş biçimde , belirli normlara ve kurallara

uygun olarak yerine getiririz. Yani sadece yaşanabilir bir ortama

değil aynı zamanda kültürün içine doğarız. Kültür bizi biçimlendirir.

Kültürün Tanımı

 Tanımlanması zor kavramlardan biridir.

 1952 yılında A. Kroeber ve C. Kluckhohn tarafından yayımlanan

«Kültür: Kavramların ve Tanımların Eleştirisi» başlıklı denemede 164 farklı kültür tanımına yer verilmiştir.

 En geniş kabul görmüş kültür tanımı E. Tylor’un:

 Kültür ya da uygarlık; bir toplumun üyesi olarak, insanoğlunun öğrendiği (edindiği) bilgi, sanat, gelenek-görenek ve benzeri

yetenek, beceri ve alışkanlıkları içine alan karmaşık bir bütündür.

Kültürün Özellikleri

 Kültür hem evrensel hem de özeldir.

 Kültür kapsayıcıdır.

 Kültür toplumsaldır.

 Kültür bir soyutlamadır.

 Kültür tarihsel ve süreklilik içinde bir olgudur, dinamiktir, değişmeye tabidir.

 Kültür öğrenilir.

 Kültür ihtiyaçları giderici ve doyum sağlamaya yönelik bir yapıdır.

 Kültür bir bütündür ve bütünleştiricidir.

 Kültür bir simgeler sistemidir.

 Kültürün hem maddi hem de manevi yönü vardır, bu iki yön arasında bir ikilik yoktur.

 Kültür doğal ve toplumsal dünya ile aramızdaki çevirmendir.

 Kültür doğaya el koyar.

 Kültür aynı zamanda bir idealler sistemidir.

 Kültür bir uyarlanma tarzıdır.

 Kültür hem uyarlayıcı hem de uyum bozucudur.

Kültürel Süreçler

 Kültürleme (Enculturation)

Bireyin, annesinden başlayarak halkalar halinde genişleyen kurumlar ve örgütler üzerinden içine doğduğu kültürü öğrenme süreci.

 Kültürleşme (Acculturation)

İki kültürün çeşitli şekillerde teması sonucu alışveriş içine girmeleri ve bu alışveriş sonunda öğelerin giderek birbirine karışması süreci.

 Kültürel Yayılma (Diffusion)

Bir kültür merkezinde ortaya çıkan bazı kültür öğelerinin, başka kültürlere yayılmasıyla yaşanan süreç.

 Kültürlenme (Culturation)

Farklı bir kültürel yapıdan gelen kişilerin başka bir kültürel alana gelmeleri durumunda, ne girdikleri kültürde bulunan, ne de ait oldukları kültürde var olan yeni bir öge yaratmaları durumudur.

 Kültür Şoku (Culture Shock)

Kendi kültür dünyasından çıkarak, tanımadığı, bilmediği bir kültürün içine giren bireyin yaşadığı bunalım halidir.

Kültürel Süreçler

 Kültürel Gecikme (Cultural Lag)

Kültürel değişme etkisi altında kalan kurumların, bu değişmeye gösterdikleri tepkinin hızındaki farklılıkları anlatır.

 Kültürel Özümseme (Assimilation)

Bir kültürün bir başka kültürü çeşitli nedenlerle etkisi altına alması ve bu surecin sonunda kendi içinde eritmesi.

 Kültürel Bütünleşme (Integration)

Günümüzde benimsenen çokkültürcülük politikalarıyla egemen kültür altındaki diğer kültürlerin

kendilerini korumakla birlikte, büyük kültürle uyumlu hale gelmeleri ve kendilerini birer alt kültür olarak tanımlamayı benimsemeleri sürecidir.

 Zorla Kültürleme (Trans-Culturation)

Egemen kültürün, diğer kültürleri zorla kendine benzetmeye ve bu yolla yok olmalarını sağlamaya itmesidir.

 Kültürel Değişme ve Gelenek

Kültür dinamik bir olgu. Gelenek diye adlandırdığımız şey, ilk girdiğinde bir yeniliktir.

Kaynakça

 Aydın, S. ve Y. S. Erdal (2014) Antropoloji, (Ed: Handan Üstündağ) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları