YAKIN FEN-E

T.C

YAKIN FEN-E

TU

ÜNİVERSİIESİ İYAT FAKÜLTESİ

İVE EDEBİYATI

ÇALIŞMASI

·=*''

{!il

.;;ii!t^::l!.lt;11 ¹lllJ~::

ill

i

:I~f $

li

::i~l

l

:!~it~t

iii

ii~ ,i.[tiı

ifilt

Hazırlayan:

cem İmralı 960177

Danışman:

Bülent YORULMAZ

Lefkoşa 2000

1

1940 Yılına Ait Olan Anılar

İrfan 4

1955 Anılar

Cahit 5

1958 Anılar

6 7 8 9-10 11

"' 12

Halil 13

Ahmet 14

1960 Yılına Ait Olan Anılar

Selçuk Demirci---sayfa 15

Mustafa

1963

Sabriye Kazım İrfan Yakup

Anılar

16

"' 20

21, 22, 23 24,25,26

27

28 29

Anılar

31,32

Halil 33

1965 Anılar

Mehmet 34

Mustafa 35

1967 Yılına Anılar

36 ---sayfa 3 7 Cevdet Uçar----

1968 Yılına ı

..---sayf a<38 Anılar

...---.,.---sayfa 3 9

~-.---sayfa·.40 --.---sayfa····41

Mustafa

---sayfa 42 ...---sayfa 43

Merca f+---sayfa 44 ...---sayfa 45

Alaminyo Şehitleri---sayfa 46 Yakup Özkumaz----·---~---sayfa 47 Ahmet Özarifoğlu---sayfa 48-49

Dilber Alkım----.-770~~---sayfa 5 0-51 Halil Alkım---- ....f~~~f--- ..---sayfa 5 2 Firdevsev ---sayfa 5 3 Mehmet ^2.•.---sayfa ··· 54-5 5

---sayfa 5 6-5 7

~0 •. .•.••..••.

7.-.•----.---sayfa 5 8 Cevdet '---:..--- ..----..---..--sayfa 5 9

---sayfa 60-61

Dudu '-'<.J..I...L.I...L -.•...••... ---sayfa 62 63 64

··· . ' '

.=---sayfa 65-66 ..--- ..---sayfa 67-68 1975 Yılına

'fümsoy---2---sayfa 69 1978

70 DİZİN

a. Yer 71, 72, 73

b. Şahıs 74

1

Önsöz

Bu yılına ait bir mezuniyet çalışınaş( olup,

yaşanan canlı hatıraları içermektedir.

ceğe güvenli bir ortamda adım atması için geçmişine sahip çıkması gerekir. Geçmişi­

millet geleceğe 'güvenle bakamaz. Ben sına taraftarım. Böyle güzel bir çalışmanın

~ndimi şanslı olarak görüyorum. Çeşitli böl­

rde insanlar bana zorluk çıkarmadılar. Aksine Bazı insanların geçmişi acılarla dolu olma­

hatırladıkları için üzüldüler. Köylerini, yaşan­

göç ettiklerini bana anlatırken, hepsinin göz­

farkettim. Belki köylerini özledikleri içindi.

\..1-.llU'-'U bir insanı veya. yakınlarım kaybetmiş,

özlemıs olmalarındandı.

bana çok vardım

Belki de

On ay kadar süren Bize kendi tarihimiz üzerine, böyle bir nda bu çalışmayı hazırlarken bize yaptığı Hocamız Doç. Dr. Bülent Yorulmaz'a sonsuz

Güncem İmralı DeğirmenlikI Mayıs 2000

2

1 Nisan 1 Rum Tedhişçiliği baş1ar./R..umlarbu açtılar. EOKA adlı gizli bir örguftarafnı­

de başlatılan terörün, ilk hedefi hüküm.et EOKA'nın daha sonraki hedefleri sivil ya da ası,¹Türk toplumunu eldeki tüm araçlarla

alarak, korkutarak sindirmek olacaktı.

Türkiye'yi ziyaret etti. Sonuçsuz ikili görüş­

ı oldu. Kıbrıs sorunu Birleşmiş Milletlere dan "1

götürülür.

19 , giltere ile

.ı..,vuuHı Antlaşması Türkiye, Yunanistan, İn­

toplumları arasında imzalanır.

Temsilciler Meclisi'nde yapılan törenden Cumhuriyeti ilan. edildi. Kıbrıs Cumhu­

vardı. Bunlardan bazıları ordu, kamu, ayrı belediyeler gibi;çeşitli sorunlar vardı.

faaliyetleri artar. 1963 yılından itibaren Tür­

yakından izlemeye başlar. Rumlar Türk top­

Lefkoşa, Lefke, Magosa, Yeşilırmak, Eren­

çeşitli bölgelerde çarpışmalar olur. Cumhuriyet kiye,

köy, Limasol yıkılır.

1967 yılında ve Yunanistan Başbakanları Kıbrıs konusunda

3 1963 olaylarmdan 67 yılının Aralık ayına

E~',!H~uımu yönetim sorumluluğuru; " Genel Komi-

ikili görüşmeler yaprrıışl~

kadar Kıbrıs'ta

sahillerinden Harekatını başıu:ışt

Birinci Barış Harekatı olur. Harekat. Girne

.;;.ı.ıııııu.£. akşamı, Rum-Yunan kuvvetleri, Barış

mak amacıyle, çıkarma bölgesine, Gönyeli'de yı'na, Boğaz, Doğruyol ve Bozdağ'a ( Beş­

mevzilerine) karşı taarruza giriştiler. Fa-

13 Federe Devleti ilan edildi. Yunanistan

üzere atılan bir adım olarak yorumla­

ırlanır ve halk oylamasına sunulur. 2 A­

olur.

bunu mıştır.

23 20 Haziran'da genel seçim­

seçimim Rauf Denktaş kazanır.

ler

1 Ait Olan

lar

4

1940 yıllarında y~ş:ıncıa idim. İngiliz-Alınan Savaşı'nda uçakla- daha aklımdadır. Alınan uçakları Lef- boruları çalardı. Herkes koşuştlU'lllllya

ararlardı. Ben en salim yer olarak me- içerisine saklanırdım. Orada en az bir saat beklediğim. Diğer insanlar sığınaklarda saklanır- lardı. O zamanlardı oturmaktaydım. Uçaklar uzak- laştığında Bu tehlikenin geçtiğini bildirmekteydi.

denilen yere bir bomba düş- tü. Bomba ın.,.,.,,m, rastgeldi. Oradan müthiş suların çıktığını hatırlıyorum. için çeşitli yerlerden insanlar gelmişti.

İrfan Bozkurt ( 75 ) Girne

195 Ait Olan

5 kurdular. Örgütün amacı önce İngiliz­

adayı Yunanlılara bağlamaktı. 1955'ten 1960 Türk İngilizlere karşı çete savaşı verildi.

Cahit Çavuş ( 75 ) Lefkoşa.

1955 yılında .l.'\..UUJJ.<.U .L.IV.1.'""­

leri adadan gonaerıp yılına kadar

19 a Ait Olan

Eşimin adı Kaz~ Özen idi. 1958 1958 yılında TMT kurulduğunda Bizim evimizin yeri mahallenin kenarın­

gelirdi. Ben Mücahitlere yemek yapar­

bizim köyde eğitim yaparlardı. Köyde

uuA.n,u su isterlerdi. Biz de verirdik. O za­

su götürürdük.

Türkler arasında küçük çarpış­

olmadı. Ben eşimle o zaman evli de­

mevzilerde bulunuyordu.

Sabriye Özen ( 57) Değirmenlik.

Ben eşimle yılında onbeş mücahitler

6

dım onlarda

7

voresinde kalırdım. Baf\yörçsinin Dağaşan Kö­

beraber yaşaınakta./id.irı:l...X/J:.lapa1111Z reş­

yarin toprağuiıe' çokc vçriınli biçme işleri ile meşguldük. 1958 yılında

geçince kiliseden çanların çarpmasını

· · bırakıp mevzilere koşardık. Gavurların fçççklerın<lendolayı mevzilere koşmak zorun­

Evimizde olan silahlan alırdık. Eli­

av silahlarımızı kullanıyorduk. Av si­

Bizim bölgeden TMT'de o zaman yılından 1974 yılma kadar TMT'de Ben

yü'nde beş ^n..ru.u..,-,ıı.u

bereilikle

duyardık.

Türklere daydık.

mizde lahlarımızla otuz kadar idim.

Kazım Özen ( 72 ) Değirmenlik.

8

Türkiye'den o zamanlarda gibi

gül marmelatı yanında helva ve zeytin bunlar idi. Hatta bize haftada bir

Selçuk Demirci ( 60) Değirmenlik.

9 13 yaşında ilkokulu bitirdikten sonra ailem beni kasabaya usta yanına marangozluk öğrenmeye gönderdi. Ben Susuz'lu Köyü'nde kalmaktaydım.

Kasabaya gittiğim zaman o tarihlerde bir Volkan isminde bir de Kocate­

pe isminde çeşitli kuruluşlar vardı. Bu kuruluşlar 1958 tarihinde kurul­

muşlardı. Bütün bu kurulan kuruluşlar Rumların yapacağı her türlü faali­

yetlere karşı idi. Ben kasabada çalışırken sağda ve solda bombalar atı­

lırdı. Ben bunları yaşadım ve gördüm. Kasabada Rumlar ve Türkler ara­

sında taşkınlıklar olurdu. Daha sonra içimizde bir Milliyetçilik hissi doğ­

du. Bu hisle ilerledikçe Rumlar bize daha fazla baskı yapmaya başladı- lar. Biz de buna tepki olarak gençlik ve 1\..uısutJı:ı.uı:ı.~ııı;;ı

Kampanyasını yürüttük..Bu durumda

oldu. Türk gençliğinin Rumlara karşı uuı.ın..u.•.•

gözcülük yapıyordum. Baf Kasabası'da bir ^1111.u•.ı.µı;;t

tan sonra 1958 tarihinde Dik Bafa ve

kaidesiyle kasabadan seçilmiş gençler "'.,."'emri<:,

an:ıııcı ile Dik Bafa gönderildik. Bu esnada eğitimi y~rilmeye başlanıldı. Bunun yanında kampında\¢ğitim görmakteydim. Orada

linde onbeş gµıı veya bir aylık süre içerisiiıc:J.~ eğitlın

Türkten Türke

=~,c:,uu.ıa bazı hadiselerde

Ben bu birliklere yanında çalıştık­

yardımcı olmak nöbet tutmak

CIJ.A.aua.;,ınuuıa silah

( Yağmur Alan ) kişi devreler ha­

Eği- timimi bitirdiktenzsonra daha resmi ve daha.i düzenli nöbetler yapıyorduk.

Hepimiz karargahlara kalıyorduk. Ben baştan/ itibaren TMT'de idim.

1958 gizli bir LC~N..U.c::t~

teşkilatta on bize gizli silahlar 1,-\clınııvı Köyü'nde kalıyordum.

Mehmet Ali Taşbel ( on sekiz

lışınaya başladım.

yeraltına l!,u111\;,1u,1A:,

10 zamanlar ben

ça-

Değirmenlik.

11 1958 olay- 1958 tarihinde evlendim. O sıralar on

larında Oksidali Polisliği yaptım. Matyat Türkler arasında başka yerlerde küçük küçük

duymaktaydık. Matyat Köyü'nde 1958 yılında büyük ı,;arpı::;maıar umıauı.

O yıllarda iki çocuğum vardı. İsimleri Rifat ile Ayten'di.

T.M.T. 1955 yılında kuruldu. Ben 1958 yılında T.M.T.'ye yazıldım.

Bu gizli teşkilat EOK.t\.'.cılara karşı kuruJıııuştu. EOKA'cı Rumlar diğer yerlerde Türklere salclll"ıyorlardı.

Cevdet Uçar ( 63 ) Değirmenlik.

12

1958 yılında Gönyeli'de marangozluk yapardım.

çük'ün ilk nöbetçilerindenim. 1952 yıllarında .Lvıan.u.ı.

mu, Ruma Türk düşmanlığını aşılamaya başladı. Bir muaaet

1958 tarihlerinde hatta daha önceki senelerde Grivas'ın adaya cıkmas sıyla EOKA denilen Yeraltı Teşkilatı kuruldu. Türklerle Rumlar arn~uıua

çatışmalar başladı. Türk bölgelerinde ve diğer yerlerde kendi aramızda Kü-

kurmuş olduğllllll.11" ..!]füırfil(./Y~(·•beraberlikl~

taşlarla çarpıştık.

195 7-195 8 • yıllar1\,ll'l;lŞ11J.q1;1. TMT

kuruluş tarihi 1 Ağustos/1958 yılıdır. 13u teş~1;1.t r,.vl'\.J-1

muştur. 1958 tarihinden. sonra küçük EOKA'nın İngilizlerle çarpışmaları oldu.

çarlardı, EOKA'cılar 1958 tarihinde Türk köyJ¢rj]:J.¢ s1;1.ldırmaya EOKA'cılar yüzünden göç etmeye başlayan

köylerine giderlerdi.

1958-1959 yılları arasında Türkleri rnı,.;WL,1,;;;,1. o..ı.;,ııum,ı

si için(PO1is ye • kumando ekiplerini ı...:,vr,,.rı:

Makariosu' İ11giliz valisi ·· Sör Halding

bıçak, topuz ve

teşkilatın tam karşı kurul­

olmaya başladı.

vurup ka­

başladılar.

büyük Türk

yardım etme­

O yıllarda sürgün etti.

Kavaz ( 75)

13

1958 tarihinde EOKA vardı. O zzurızuucıı

hancılık yapardım. 21 Aralık 1958 yılında ^ıı,5= yüş yaparlar diye Girne Kapısı'nda Türkleri bastılar.

TMT kuruldu. 1958'den itibaren silahlarımızı toprağın ^auı.uua 5.., ••••.•••.•.

larak tutardık. Gömülü silahlar arasında altı tane piyade bir tane

ve kurşunlar vardı. Kurşunlar muşaınrnaya sarılı bir şekilde gömülüydü.

İngiliz bayrağı çekilirdi. Türk bayrağının çekilmesine izin yoktu. Türk ço- yürü-

bayrağı as:ılniazdı.. Sadece>okullarda Türk h~vr!'.101

Ben köyümde geceleri nöbet tutardım.

çıkarmaya-çalışırdım.

olarak asılırdı.

ekmek paramızı

Halil Alkım ( 70 ) Değirmenlik.

14

İlkokulu bitirdikten sonra/bahçe işleri ve abo- ne oldum. 1 Nisan 195$<Yılında EOKA başladı.

Türkleri vurmaya başlagJJa;r. İlk Türk vurmaları

duk. Yedi kişi Rum lngn.ü yolunu kesip, Türklere ateş açar.

Türklerden yaralananlar olur.

Rumlar yollarda gözlerine kestirdikleri. adamları vurınaya başladılar.

Rumlar o sıralarda gözlerine Şahab Bey'i kestirdiler. Şahab Bey Letko- şa Belediye Başkam'nın babası idi. Bir gün Şafuıh Bey taksisiyle bera- her kayboldu .. O günden sonra ondan haber alınmadı. Ondan başka ki­

şilerde esrarengiz bir şekilde ortadan kaybolın'tışµ.ı. Aleminyo Köyü'nün meşhur kasabı olan Hasan İskondo'yu cesur oldıığu için Rumların pusu- ya düşürdüklerini fuıtll'lıyorum. Onu alıp gôtürmüşlerdi, Onu o günden sonra bir daha görn:ı~gfuı..

1958 yılında T1\1J''ye yazıldını. Geceleri evimizde rahat uyuyamazdık.

Rumlar çıkartma yııp~ınlar diye nöbet tutardık. Denizleri beklerdik.

Köyümüz karma oldµ.ğµ. için nöbet tutmak zorundaydık. Nöbeti arka- daşlarım il~ berabe:rşµ;ij.\sıra tutardık. Akşam evde bulunan çocukları- mın ve karımın içine korku düşerdi.

Ahmet" Özarifoğlu Değirmenlik.

196{) Yılına A.itii Oları

ar

1960 yılında evlendim. O sıralarda

oldu. Cumhuriyet kuruldu. Fakat Papaz Cumhuriyeti devam ettirmek ıs­

temedi. Kıbrıs adasının tümüne sahip olmak istedi. Makarios'un m, Türk mallarını ucuza satın alarak daha sonra çok

geri Türklere satmaktı. Malını satmak istemeyen Türklerin u.ı.u.u.u..ı.u.u.

baskınla ele geçiriyordu. Kurulmuş olan T.M.T. bunun önüne geçmek i- 15

.n...uı.,~-ıvıaAruıv.:, Antlaşması

çin kendini hissetti:mı~y~/başladı ve tesiri>de. glgµ..Daha sonra Rumlar Türkleri kendilerine yak:l~ştırmak için başlq],).pirvYQl denediler. Alınış ol­

dukları malları bu defa Türklerden daha ucw;~\.şı:ıJtrlak · yoluna giriştiler.

Bu defa halk Türklerin fiyatları karşısında Ruıı:ıl~rııı vermiş oldukları fi­

yatları daha cazip buldular. Rumlar bu yolda ib~şarılı oldular. Çoğu Türk insanı adadan mallarını satıp, başka ülkeler~ göç ettiler. Göç ettikleri ülkeler arasında.başta İngiltere ve Avusturalya gelir.

Selçuk Demirci ( 60 ) Değirmenlik.

16 Sör Raiding Şeysel Adalarına Makarios'u sürgün etti. Makarios bir müddet orada kaldıktan sonra 1960 Anayasası'm ve Lozan Antlaşması­

nı imzalayarak Kıbrıs'a geri geldi. Rumların isteği ilhak etmekti. Biz de Türkiye için Taksim istedik. %

Türk memur veya işçjiolarak Anayasa kabul edildi. 1960 rııllla,;ıgıµ:.sı

Yunanistan tarafından Ciaı-amalis, Türkiye tarafından Menderes, Kıbrıs'ta Dr. Küçük ve Kıbrıs'ın Rum tarafında da lv.faj(arios imzalamıştır.

Lozan Antlaşması'm Makarios bir sıçramaJajıtası olarak gördüğünü belirtmiştir. Bu antlaşma üzerine Makarios açıl.(lama yapmıştır.

Mustafa Kavaz ( 75) Magosa.

1963 Yılına A.it;/ Olan

J\nılar

17

Beyiın 1963 derildi.

alıp,

Harp çıktı. Bu defa bize haber gön­

Ben de iki çocuğumu; ve eşeğimi n.ce~en çocuklarım. için biraz yiyecek 1:ı,~11.'fatIIUŞ­

Köyü'nde bizim tarlalarımız Jnekleri­

herşeyimi bırakarak Brekça'dan Ayya­

Benimle birlikte köylülerde kaçmıştı. Ya­

vardı. Onlar oğullarının evine gidince beni Çocuklarımla birlikte sokakta kal- adam beni köyde • bulunan teyzemin evine

Biz marazımızdan ne yedik ne içtik.

Sabahleyin Rumların çekildiği ha-

5uu~5uuu"' her yer bıraktığım. gibiydi. Ya­

O zaman beyime birşey oldu diye ağla­

ne yapacağımı şaşırdım.. Mevziye doğru çok sevindim ve ona evde kan

eve ^UVHUU.UJ.

yalnız bırakmıştım hemen geri olaylar dindi.

Sabriye

18

1963 yılında Türkiye'd.ı;,rı..igizli silah getirilip(g~ğfülc1.ı. .Silahların mer­

mileri patlamazdı. • 63 yılırıda olaylar çıktı. Ben· meyzjicieyciiııı.> I)ağaşan Köyü'nde kalıyordu:rn. ~'a şükürler olsun ki yiyeceky¢(i~~¢ı;,ğjıı.1iz vardı. .Bize yiyeceklerjıµiziBirleşmiş Milletler askerleri taşırdı. Diğ¢r yerlerde olan 1963/çarpışmalarını ben mevzide bir radyodan duymuştum.

Aralık ayında Rıımlarebizim köye saldırdılar; Bizden ölen yada yaralanan olmadı. Rumlar önceden bize saldırmak için.>h.azırlık yapıyorlardı. Ben bunu önceden hissetmiştim. Mevzide dururke~>Rumların karşıda arabala­

rı ile bize doğru geldiklerini dördük. Bize · salc1.ıracaklardı. Ateş etmeye başladılar. Rumlar köye giremeyince arabalart<ile birlikte geri dönmek zorunda kaldılar. Soııııçta. ne bizden· ne de onlardan ölen olmadı.

Kazım Özen ( 72 ) Değirmenlik.

19

'ii-..lrla.¥0 sal­

lllUUUvL baş-

1963 yılının 15 A.ralık:J:ıymda..._,uıucu.

dırmalarından-, I<.üçiik. .~yı:rıaklı'dan Lefkoşa'ya sığ1.1J.ctık.i kasının. evindç.k@lçlJ.1<:.r.lraj.(at· 1963 yılının Ocak

meni evine.>devlefrtarafından yerleştirildik. O evde

Göçmen düştük. 1963 yılının Aralık ayında TMT'de çalışan çok

ğiın bir arkadaşım olan Hüseyin Nalbant. Ortaköy un fabrikasında şehit olduğu haberini aldık.. Bu acı haberi diğer arkadaşlarından biri getirdi.

Dökmeci Muhip Hüseyin Nalbant isimli arkadaşım.Rumlar tarafından öl­

dürülmüştü. Rumlar un fabrikasından Türklere karşı ateş açarlardı. İşte Hüseyin Nalbant bw•(ı:ıteşi önlemek için fabrikaya gittiğinde bir Rum ta­

rafından vurulmuştu.

Rumlar 1963 yılırıçlı:ı. sağa sola koşarlardı. Biz bunun bir hile olduğu- nu hemen anlardık yç)(lıç:ınenorasını terkedirdik. Küçük Kaymaklı'dan göçmen düştüğümüı;//ğüı:ı.Cumartesi idi. O günRum çocukları Türk ço­

cuklarını takip etmeyç>l>aşladılardı.Rum çocuklarını Rumlar, Türkleri ta­

kip etsinler diye g911çl¢fmlerdi. Acaba Türkler nereye gidecekler, nereye sığınacal(J_ar gibisiı:ıçlçıj.. Rl.linlar merak ederlerdi. Ben işin farkına vardım.

Olayı anlaçlııı:1:;>I-IçJ.11¢# pçrı yolda giderken Türk çocuklarına sinema ti deyince Rll11l/ç9çmgcll'ı bizi takip etmeyi bıraktılar. Çünkü sıne:ını:ıya gideceğimizi sı:ıı:ıçlıµµ-ı Qpadan çocukları ben güvenilir bir

İrfan

20

1963 tarihinde ben Brekça'da bulunuyordum. Rumlar bizim köye ateş açarlardı. İngilizleri bizim üzerimize yollardı. Teslim olup, köyümüzü bı­

rakıp kaçmamız için ellerinden gelenleri yaparlardı. Bizim köy alçakta idi. Üzerimizde Rumlara ait bir dağ vardı. Bu dağ çok yüksekti. Dağ­

dan bizim köyümüz Rumlar tarafından izleniyordu. Ateş açtıkları zaman evlerimizin üzerinden mermiler geçerdi. Çarpışmalar oldu fakat 1963 yılında olan çarpışmalarda ölen olmadı.

Yakup Özkurnaz ( 82 ) Değirmenlik.

21

) kalmak.tay- Benim babam yorgancılıkla uğraşırdı.

dık. Ben dört vasındavken kövümüze bir u,.,. .•• ,,.0 .••• "'

yup dört yaşındayken ^vn..u.uıay

sonra ben hasta oldum. Konuşamaz- Bunun üzerine' o

dun. Annem beni Hoca Kamil Efendi'ye götürdü. Kamil Efendi başıma birşeyler okudu ve ben konuşmaya başladnn.

1963 yılında Gavurlar Labikyu'yu bastılar.. Dört kişiyi öldürdüler. Ay­

nı zamanda küçük yaşta olan bir çocuğu esİı.'/a.ldılar. Daha sonra bize esir alınan çocuğun öldürüldüğü haberi gelir.• B.iz\bütün gece Rumlardan kaçtık. Rumların öldürdüğü dört kişi arasında ikisi arkadaşnndı. İsimleri Mustafa ve.. Osman idi. Bunlar yanlarında silah taşıdıkları için öldürül- müşlerdi. ^.L'\.u.u..ı.uu

günlerden

kadınlarını toplayıp başka bir köye götürdü­

yaşlıları ve çocukları esir aldılar. O gün akrabalarını görmeye giden bir Rum öğ­

çocukları ve kadınların esir olarak ., ..•~ ~~...• nunınan babasına orada bulunan insanların

ısanasr ona sizin sebebinize, Türklerin sizi esir de bunları esir aldık der. Rum öğretmen

u.ıaıvuıı bırakılmasını söyler. Bunun

Ben esir alınanlar içerisindeydiııı

vı<.•.v•uı"'n"' yakın bir yerde durduğum Serbest Ulla,1\.J.11,.HlU(lU

lağımla

22 bir korku tutar.

kaçan- bize hürmet etmeye başl~clıJar. Polem'de

Bazı köylüler bu olay . ned~ı;ıiyle başka lar geri köye dönmezlerc.li.i Bazısı Risofu'ya,

ya göç etmişlerc.li.. Bıı. ql~Y karşısında biz de köyde ~,..•.•^uı.ı.u..1

ya kaçtık. Bir güıt Aksilu. Köyü'nde otururken köye bir Rum avmµ~çı,ıı.

geldi. Bana " niçin. • köyden kaçtınız?" diye .bir soru sordu. Ben ona o­

lanları anlattım, o ise bana tez köyümüze dönmemiz gerektiğini söyler.

Madem ki siz benim bölgemdesiniz Rumlar tokunamazlar dedi. Bi- ze hırsızların eşyalarımızı, mallarımızı çalacaklarını birşey bırakmayacak­

larını söyler. Bunun üzerine biz de az az köye dönmeye karar verdik.

Bir ay Aksihı'da kaldıktan sonra köye döndük. Aksilu'ya martın onunda gitmiştik, mayısın,qnµpc.la. Falya'ya döndük. Aksilu'da bulunan Gavurlarla biz iyi anlaşırdık.19<:i3i/öncesiRumlar Türklerle Aksilu'da iyi anlaşırdılar.

Fakat daha sonral<ll:"t/R#rolarla Türkler arasında · çarpışmalar başladı.

EOKA'cı Rumlar kendichalkını Türklere karşı. kışkırtmaya başlayınca, Rumlar

1963

düler.

tıktan köyüne

Biz .cll'-~ı.ı.u.

Türk köylerini basmaya başladılar.

Türk'ü Rumlar Türk olduğu için. öldür­

kalmaktaydı. Şerif Ali köyünü bırakıp kaç­

basıp basmadığını merak ederek geri onu yakalar ve öldürürler.

.ı.ııııuu.cuı önce Rumların Falya'da bir

23 evinde cuğunu öldürdüklerini cJ.ııyd.um. Nedeni

kalışları idi. Biz Aksilu. I<.öyü'nde

eve üç aile yerleştircJ.iler./ Falya ile Aksilu arasında 1963 yılında çok kq.rkµlar ve sıkıntılar çektik. Bir

kaçarken sadece giydikl~rirniz ile kaçtık. En önemlisi canımızı

kurtardık. O zamanlar .. ellibeş yaşıdaydım. Kendimizi koruyacak silahla-

aıuııua kaldık. Bizi bir

rımız yoktu.

Süleyman Hüseyin Tümsoy ( 92 ) Değirmenlik.

24

Matyat doğum­

:.• r:;ı-,.ı=- Koççat 1963 yılında Matyat Köyü'nden göçmen uu:;;rnııı.

lu idim. 1963 yılında karımı ve iki çocuğumu

Köyü'ne kaçırdım. Göçmen olduğumuz zaman ~uıuı;;ıuı;;u.

Bizim köyümüzde Letkoşa'ya gitmek için otobüs

müzden 2.5 mil kadar Güney Batı'sında Litroğanda isimli bir

vardı. O köyün otobüsleri ile Lefkoşaya- gid.erdik. O gün amaleler sa­

bahleyin çalışmak için Letkoşa'ya gittiğinde,<ben. de hem kendi hem de kaynımın hayvanlarını dolaştırmaya çıktım,Kaynımın adı Arifti. Köyümü­

zün güneyine doğru Merra'ya gitmek üzere Ruın kahveleri önünden geç­

tim. O anda amalelerin Letkoşa'dan geri döndüklerini gördüm. Sami i­

simli köyli.i.i:arl<.:ada.Şııniibana Letkoşa'da Kayınakli'da harp olduğunu söyledi.

bitenleri

dediğini

bir uw,uıva.

davarı geri çevirmemi söyledi. Ben olup hayvanları köyümüzün Kuzey tarafına çe­

Hayvanlar su içsinler diye ben de Arifin baskın yapacaklardı ve benim elimde tek silahımı tutup tutmadığımı sordu. Ben de

Hayvanlar ile beraber ben de köyün Kaynım Arif ise.. beni tepelerden ben davardayken, Akıncı'lar

Ali Bey isminde bir Telefon kulübesi Rum

virmemiz gerektiğini c,X.u1,,.r1;

kip zim telefon

25

Mellmectemm dayı Telefon- Rum kahvesine uvıvmı

kendisini çağırmaya

bir Rum bakarrt1

kendisini kimin istedığlll.İ.

da kendisini Ali'nin çağll'cJ.ığını duyunca birşeyler vıuuı<,uııu

men telefona koşar. AliJelefonda Mehmedemin dayıya v!'l71vPt1n

doğru gittiğini hemen çoluk çocuğunu toplayarak köyü terkediniz der.

Ben bu olanları bir gün sonra öğrendim. Köyde bulunan tüm kadın, yaşlı ve çocuklar bir otobüse bindirilerek sadece •üzerinde giydikleri ile Koççat Köyü'ne gönderilir. Otobüs şöforü ()lan Ahmet dayı ço­

cuklarnnızı sağ salim Koççat Köyü'ne götürür ye>kendiside orada ka- lır, köye geri dönmez.

Ben o gün hayvanlarımı kaynım ile beraber gµneş batarken getirdim.

Eve geldiğim zaman annem kuyudan su çekercJ.i.>Annemin bütün olanlar­

darı-haberi vardı. Fakat o an bana olanlardanssöz etmedi. O sıralarda Rumlar silahları ile bize karşı taraftan ateş açı:rilıy~. başladı. Bir saate kadar Rumlar köyü kuşatmaya başladılar. Koçça.{~qyü'ne giden bir dere vardı. Biz o derenin vadisinden faydalaru:ırajç./1<-.qyümüzden Koç- çat köyüne kaçtık. Rumlarla çarpışarak Koççaf)~qyü'ııe vardıktan son­

ra köyün yüksek bir tepesine çıktık. Bizim • I<-.qyürniig.(. yüksek tepeden görülüyordu- Evleri. R.U111lar ateşe vermişlerdi./i:13µidurumda ·· köyde bu..

lunan mallarımız, •••J:ı.ı:ıyva.nlarnnız Rumlar taraµ:n.cJ.ajıi ytığmalarıınıştıf ~gç­

çat Köyü'nde bir eve beş aile yerleştirdiler.', J3µieşnalarda ~()ççtıt köy­

lüleri Türkiye'den gelen • silahları o zaman yerde11/(çılq.ırdı. ]3iz/ silahları

26 kalmışlar- alıp hemen mevzilere .J.\..\J.;.>~ua.. ı .•••..cuucu

dı. Biz mevzıde

yem torba.l~µm/§Ell'µıt'<iık. Bu esnada

Yiyecek:,. giyeçek ve çeşitli silahlar geldi. O günlerin µ"f'"'A'+

şadık. Koçça.tiK,öyü'n4e•bir ay kaldıktan sonra köye

isminde bir aile geldi. K,öye. babalarını ziyaret için gelmişlerdi.

ra tekrar geri dönecek.misiniz? diye sorunca, onlarda evet yanıtını verdi­

ler. Papaz yolları açmıştı. · Ben ve çocuklal'ım.<şizinlegitmek istiyoruz a-

ugwıuau korunmak ıçın

caba bizi de götürür müsünüz? diye soruncaşçnlar hemen kabul ettiler.

Onların at.'a.bası ile Lefkoşa'ya geldik. Benim .pj.yetim oradan Geçitkale'ye gitmekti.. • Qtq"biis. garajına gittiğimde Papazın. yqlları tekrar kapattığını duydum. Attık 11e}içe:t'i)rıe .<le dışarı gidilebilirdi. O akşamı Seval'ın e- vinde ""vUJ.\...laıuııve karım dört ay Seval'ın evinde kal­

Rumlardan . çektiklerimiz, hayata sıfırdan

ıra.,füvıfrri, terketmemiz unutulmaz hatıralarımızın

dık. 1963 tekrar

en başında geJı:neıcteqır

Cevdet Uçar ( 63) Değirmenlik.

27

'\~m~,~ ~~"-- ~~~"-"­

~~~n.~'-\.1\.~'tı\'t~\~ 4\).~~"t\.~~~'-\. 1~ ..~.•...~~'\\ .. ±'"\.\\'t~\.'o.

başlayan faaliyetler doğ:ırµltusundakamptan ayrılmak :zotıJ.p.g,ı.:ı.{\1,<:.a.l~ .Türk askerleri önce batıya lıı;ıı:~ket ederek sonra Kanlıköy Göny~li..dşt~ı.:ı.mçtipç geçerek, Rumların kuşa.ttığı.Lefkoşa yolu ve un fabrikasından, Türk fı.ş7 kederi faaliyete geçere]froraları aldılar.' T.M.T. 27 Aralık 1963 tarihinde Yeraltı ve Yerüstü • Teş]filı:ı.tına dönüştü..27. A,rı;ı.lık'ta Tahta.kale semtinde Rumlarla çarpışarak ilk> şehidimizi verdik. İ]fipci şehidimizi de Yiğitler'de Lidra Palas karşısında olan mevzide verdik. ijıı, ş~4idin ismi Salahi idi.

28 Aralık 1963 tarihinde Gönyeli'den on a.ltıJ;M.T. mensubu, Kara Petek ismindeki on altı. kişilik bir

Komera Hoteli'nden . kros . ateşin altından oPf'P1"Pic

larak gitti. Ben bu on altı kişilik takviye şa'da bulunan polisler, polis binasında polislerin hemen hemen hepsinin orada

Rum fabrikası ve Letkosava takviye o­

a~ı.ı~••• ~ bulunuyordum. Letko­

Ben

Kavaz ( 75)

28 1963 yılında ben itfaiy~. polisiydim. Mal"J.lµll'<l Ş9}g~sine silah götür­

mek için gittiğim za.nıım,iilk önce Lefkoşa 1.m.,ı.a...,.£.

silahları alıp dönüşte, l.ın fabrikasının üstünden çapraz dun. Un fabrikas:ırıa.< yii.ı metre kala çapraz ateş c:ıyuuıgı

durdurup, silahlar ile en. yakın köprüye sığınmak zorunda aaıuıı.ıı.

bir gün bir gece kaldun. Köprünün altında kaldığun gece Rumlar ve Yunan askerleri Ermenileri de yanlarına <1larak, T bölgede bulunan Türklere Ermeniler yardunı ile Türkçe olaralct.eslim olun size birşey yapmayacağız diyerek Türkleri esir alarak hapişlıarıeye götürdüler. O ge­

ce alayda bulunan Binbaşının çocuklarını ve hanunını şehit ettiler. Binba­

şının ailesinin şehit edildiği yer şimdiki Barbarlık Müzesi'dir. Bu olayın sabahı ben bulunduğl.llll. lrı'\nrfinfin

T.M.T.'ye ait bir

altından çıkarak Lefkoşa'da bulunan

Cahit Çavuş ( 75 ) Lefkoşa.

29

1963 yılında Rumlar Türklere saldırmaya başladılar. Rumlardan kor­

kan Türk halkı çözüm olarak köylerini terketmekteydiler. Köyü terke­

denler Rum baskılarından değil de daha çok Rumların kendilerine zarar vereceği korkusundan köyü terketmek zorunda kalırlardı. Karım, çocuk­

larım ve diğer köylüler Rumlardan korkmaya, huzursuz olmaya başladı­

lar. Köyümüzden kaçan bir çok insan oldu. Köyden kaçan insanların sayısı günden güne artmaktaydı. Biz köyü terkeden insanları bir daha hiç görmedik. Ne ölülerine ne de dirilerine rastladık.

Halil Alkım ( 80 ) Değirmenlik

30

olduğu­

Zırh Rumların faaliyetleriııi denemek için 1963 senesin®

muz için eğitime gitı:ik:. Eğitim için Ankara'ya t4ıu111.1 • .n ..ııl.\;aı.c:ı.

Köy ve Ayaş Köyü.'gü:ıı\ortasındabulunan askeri bir kanıptı:ı kaldım. Orada boml:>a yy . silahlar üzerine eğitim gördüm. Bir

timden sonra tekrar Ada'ya geldim, Gündüzleri ziraatle meşgul olup, akşamları nöbet tutardım. Göçmen evlerinde çalışırdım. Göçmen evlerini tamir ederdim. Haftanın bir kaç günü işçilik: yapardım. 1963 yılının Ara­

lık ayında Rumlar anayasayı bozdu. Tüm o1m.µş olan antlaşmaları iptal ettiler. Rumlar Türklerin üzerine taarruza geçtiler. Türklere ateş açtıkla­

rını ve Türklere saldırdıklarını radyodan duyclunı. Emelleri Kıbrıs'ı Yuna­

nistan'a bağlamaktı. Bu emeli gerçekleştirmek için de ilk önce Türkleri yok etmek lazımdı. I3öylece Rumlar huzursuzluk yaratmak için ilk önce anayasayı bozdular dajıa.. sonra ise çeşitli yerlerde bulunan Türklere sal­

dırmaya başladılar. Bµ (.lµrum 1974 tarihine kadar devam eder.

Ahmet ÖzarifoğluC.70 )

1964 Yılına Ait Olan

Anılar

31

22 Ocak 1964 tarilıinde Beşparmak ^ua;a;uJft On altı kişi: Gönyeli'li altı kişi Ağırdağ'Iı olmak ğıtıldık. O · zaman bizi dağda Nevzat Çavuş isminde

ediyordu. Bir müddet sonra Zeytinlik diye bilinen Temros'a n.uırn.ı.ı.J.

dırısı üzerine oraya on altı kişi takviye gittik. Rum saldırılarıuuıuu.l\..~~.u

yerleştik.

da-

sonra geri yine yerimize döndük. Sonra bize takviye gelerek Kırnı'nın üzerindeki kiliseye yerleştik. Bazen Rumun saldırılarına uğrardık. Bir gün izinli olarak Gönyeli'ye geldim. O gün Kanlıköy'de bulunan Kara tepeye Rumlar saldırdılar. Ömer isminde bilinen komutan hemen Gönye­

li'den takviye istedi. Ben de takviye olarak oraya gittim. Merkeze ulaştı­

ğımız zaman mesaj olarak Rumlarla İngilizler tepeyi işgal etmek isterler dedik. Verilen •• nıesajınııza karşılık bırakın dediler. Biz tepeyi bırakmadık.

Bizim kararlı tutı:ım,unıµz üzerine iki saat çarpışmadan sonra Rumlar geri çekildiler. Aynı za.nuµı.d.a biz çarpışmada Birleşmiş Milletler telsizcisini vurduk. Ben ondaı1/şqı.ıra. Beşparınak'ta bulunan şatoya gittim.

Kiliseye Rumlarnı pqliş. ekibi olarak keşif takımı ortaya çıkardılar.

Biz Lapta. üzerincleıı. ııt~ş açarak kendilerini geri gönderdik. Bozdağ çarpışmall;ll"tiyfayış'tc:ı çı@;ı. Polis olarak TJvl.L'den takviye olarak git­

tim. 13 Hazira.n; l9q4'd.e Plevne bölüğü olarak ^II Zorlu ^II ismi altıncla kumando birliğin¢igircliın. İlk Kıbrıs Türk Kuvvetleri o zaman .komu.­

tanı Sn. Karabibericli,<13ir müddet sonra Rumlar Senthilarioıı, 13eyaz Ev ve Şatoya sa.lclırıyıı/g~çtiler.O zaman ki sancağımız\İzrrıir Sancağı idi. Girne Boğazı'ndasbıılıınan İzmir Sancağı altında Şahinler, Beyaz Ev

32 Teğmen idi.

Senthi- ve Senthilarion'a takviye olarak gittim. 1'..uıııutııııı.ııJ.L£.

İzmir Sancağını idare e@n,. Fırtına Bey

larion'da bulunan komutanın takma adı Yaman

Rumlarla Türkler ateşk:ese girdikten sonra benim uuıu~uııı.

üzerindeki efgalito ağaçlarının arasındaydı. Diğer bölüğün biri Bor arkasına, diğer bölük Sancaktarlığın altına, başka bir bölük ise Boğaz'a yerleşti.

Mustafa Kavaz ( 75 ) Magosa.

33

olarak geçti.

1964 yılında Magosa'da, iki Rum Türk ta.ı.a.y.ı.l£1.

Açılan ateş sonucu biri .öldü diğeri ağır yarandı.

nm oğluydu. Kumandan.da ölen oğluna karşılık kırk Türkler fabrikaya ilemeye giderlerdi. O gün fabrikaya

kırk tane insan kayboldu. Kaybolan insanlardan haber alnmadı.

bir ihtimal Rumlar hepsini öldürmüşlerdi.

Halil Alkım ( 80) Değirmenlik.

1965 Yılına Ait Olan

Anılar

34 olmak için­

hafta 1965 yılında Baftan I<.aynıaklı'ya kaçtım. Sebebi

di. Bafta ben çobancılıklıi uğraşırdım,

sonra Boğaz'a askerliğç/gittim. Plevne bölüğüne

yüz kişi vardık. Gırnı, •· Folta, Blelye'ye ve Sentilaryon'a ^t4upıu.

askerlik yapardım. Ayda yedi lira alırdım. Silahları teşkilat 0,,.t11-, ••,+i

lalı olarak havan, uçak savar, bren ve roket atar kullanırdık. 1965 yı- lında Ortaköy'de otururdum.

Mehmet Tuğaç ( 60 ) Değirmenlik.

,,,;:;;{~~::=~;:-}~),

/; \>·~ ''',/ \~

//.-,<., ,\~

/(''~' <^{l& ~\\ \\\}

/\i '<.J,::ı₁ c'f.)/1

l ••,. ¹4,,,;;:ı,_ .:,., ~

\ Ir ·~11,,

\ '''{/;/

3$\ ''_{\\ ,.c ,... /İ'}//

":.:;.~ ,;;/:·1,,·,ı"'I"~P,,. /,7'

••••.••• •••.• I)ıı,'t,., "'?, .,,,;:::.r

,,,,:.~,:::=:~"

26 Ağustos 1965 yılınd.a ateşli hakiki menni .kti11atta.ra tatbikat yap- tık. Son yamında buluna11 arkadaşa taarruz emri

Onun yerine taarruzu ben başarıyla tamamladım.

mm yanıma geldiğinde hepsi şikayetçi olurken, ben o zaman

ye çıktım komutamm gelince ayağa kalktım " şarkısını söyledim. n..vıuu ..

tamın bana nasıl olduğumu sordu. Ben de komutana parola v.s şeyleri söyledim. Tatbikatta birinci geldiğim için bana nişan verdiler. O nişanı halen daha saklamaktayım.

Mustafa Kavaz ( 75 ) Magosa.

1967 Yılına Ait Olan

Anılar

1967 yılında Geçitkale'nin ilk çarpışmasında larak dağdan Geçitkale'ye yardıma gittik.

bet tuttuk. Rumlar geri çekilmişlerdi. Biz de -'-'""u.1.1<-u.1.1.1.

geri köyümüze döndük.

36 mücahit o-

1\.i:Uull\.. Nö-

Mehmet Ali Taşbel Değirmenlik.

1967 yılında Cieçiti(ale

dum. Geçitkale'de akrabalarım vardı. Ben hemen gördüm.. <1967 yılında Matyat Köyü'nde İsmail mindeki<kişiler Rumlar tarafından öldürüldüler.

Cevdet Değirmenlik.

37 duy­

olanları ıs-

38 Bombanın 1967 yılında köyüınüze Rumlar

atılması sonucunda · köyüınüzde beş şehit Altay, Hüseyin, Fevzi, Mehmet ve Mustafa idi.

muştu. Derviş Yücetürk isimli vatandaş gözlerini

mezler Derneği'nin başkanıdır. Grivas, havan topları ve ağır sııauıaı

Geçitkale'ye saldırdı. Bu saldırıda yirmi dört kişi şehit oldu. Rumlar Geçitkale'nin bütün sivillerini toplayıp, bir Ruın köyüne götürdüler. Et­

raflarını benzinle çevirdiler. 15 Kasım 1967 tarihinde Türkiye'nin müda­

halesi üzerine Rumlar barikatları kaldırmaları ile ..bu facia önlendi.

Özarifoğlu ( 70)

1968 Yılına A.it. Olan

Anıl

39 yemeğini· ken- l 968'de Karagah kuruldu. Daha önceden herkes

di evinde pişirip kendi evinde yiyordu.

kendi evinde doyurınaktaydı. Çünkü Karargah

de zorluklar çekilmekteydi. Ben 1968 yılında on sekiz vasındavdım kerdeydim ve on sekiz yaşını doldurduk.tan sonra askerden

başladım. Ayda yedi Kıbrıs Lirası alırdım. 1968 yılından 1970 yılına ka- dar askeri eğitim göreli.im.

Mercan Özemre ( 50) Yedidalga.

1968 yılında dükten sonra zamanla

40

A.uJ..:,uıı.a katıldım. Bayrak. Radyosu'nda kurs gör-

süren bir mevkide

Mors Operatörü ve aldım.

Mustafa Kavaz Magosa.

yine aynı ::;ı:::ıuıuı:::

makine v.s gibi

ii.iı".l(l~rin çoğu hayvancılıkla uğrastığı 1968 yılında ^1'..WlllID

koyuyorlardı. Çimento, lardı. Bunların varımda ilaçlarını da

41

...,.J..••..•....,J...., ambargolar satmaz-

Ahmet Özarifoğlu ( 70 Değirmenlik.

1 Ait Olan

ar

42

1970 yılında kuruldu. Mücahit Birliği kuruldu. O za-

man Mücahit çavuşu idim. Piyade, bren, sten,

Thomson gibi ve aynı zamanda bombalarımız vardı.

Selçuk Demirci ( 60 ) Değirmenlik.

43 1970 yılına kadar Girne Boğazı'nda şifreci .glc:ı.raj(< çalıştım. 1970 yılın­

da komutanım haksız yere .bana hakaret etmesine Y~yaptığı zulme da­

yanamayarak oradan ayrıldım. Bozdağ'a gittim. Orada t~lsizçi<.olarak va­

zife aldım.

Mustafa Kavaz ( 70) Mago sa.

1 Ait Olan

nılar

1972-1973 yılları hayati idame adı Boğaz'da yaptım.

Eşim ile

44

kursuna gittim. Altı hafta üç gün altında kaldım. Kumando kursunu

., •...u-... evlendim. Evlendiğim zaman askerdim.

yerleştim.

Mercan Özemre ( 50 ) Yedidalga.

1973 yılında

istediler. Bu yılda geçİllljJ:nİ

45

birbirlerine girdiler. Papazın düşmesini

apıvll.1.'-'.la sağlardım.

Mehmet Tuğaç ( 60 ) Değirmenlik.

1974 ·· V ılına

Anılar

Olan

46 Alaminyo Şehitlerinin Anıtı'nda Alaminyo'da 1963 ve 1974 tarihinde şehit olanların isimleri şunlardır:

Fevzi Hanifiler ( 12.ll.1935-12.15.1967) Mehmet Hanifiler ( 18.12.1958-12.8.1967) Mustafa Hanifiler ( 27.6.1960-12.8.1967) Halil Yücetürk ( 19.8.1955-12.8.1967) Altay Alaminyolu ( 13.6.1948-12.8.1967) Güney Alaminyolu ( 29.9.1953-20-7-1974) Hasan Özersay ( 3.ll.1931-20.7.1974) Hüseyin Özersay (6.6.1944-20.7.1974) Ali Kozak ( 28.l.1924-20.7.1974) Mehmet Kozak ( 8.3.1950-20.7.1974) Osman Reis ( 20.6.1946-20.7.1974) Tahir Kaptanoğlu ( 28.8.1932-20.7.1974) Hasan Kandıralı ( 23.l l.1939-20.7.1974) Ali Kunduracı ( 21.5.1954-20.7.1974) Mehmet Özarifoğlu ( 15.3.1891-20.7.1974) Ömer Taşbel ( 3.12.1950-20.7.1974)

Mustafa Taşbel ( 28.ll.1946-21.7.1974) Ahmet Alkım ( 16.6.1950-21.7.1974) Hasan İmamoğlu ( 15.l l.1913-12.8.1974) Zafer İmamoğlu ( 16.2.1953-21.7.1974)

1974

47 Ben 74 yılında Brekça'dan Lefke'ye

sınırdan geçirirdim. Bizi Rum as­

Fakat bizi . tutamazlardı. Çünkü 1974 yılında bir derenin içinden düştüler. Beni ararlarken bir yolunu bu­

yeğeniın Zeki Salih Hallilu'yu Rumlar insanların

saldırdılaro.Kadınların altın · eşyala­

Gavurlar bir gün köyde •• Türklere var mı? " diye sordu. Türk'te

baskın yapmak istediler. Daha son­

yaptılar. Bir evde Osman isminde yatağında yatırken öldürdüler. A-­

Türklere ait olduğunu • düşündü..

deyince Rumlar onu(dµ.yd.ui.v~C9nu.

yüz kişi kalırdı.>R.l.lIIilı:ıribize iki gün­

Brekça'dan»üç{ oğltım ile birlikte Türk · tarafına geçtim.

Yakup Özkurnaz ( 82·) Değirmenlik.

48 15 Temmuz

cuntası hükümeti Yunanlı askerler

devirmek için- Samson Rum ele aldılar. beş gün Makarios'cularla kadar beş gün boyunca kendilerini öldür­

hükümeti, Kıbrıs'a çıkartma yaptı. Çı­

L.>a;;,aı.lll olmasaydı Rumlar ve Yunanistanlılar

Bütün Türk köyleri Rum askerler kartına

Türkleri

birinci günü. öğleden)sonra olmuştu.

köyümüzü muhasara>etti.iBiz· Rumlarla sürdü. Akşam üzeri Geçitkale'den et Rum tarafına havan topu attı. Bu

bize saldırıyorlar düşüncesiyle, olayla bizden on beş kişi onlardan ise

ederek çarpışan mücahitler dağlardan çoluk çocuklar öğretmen>eyin.¢>sak­

Türk majıalle:riny Jyııic.J.ensalc.lır- ve çocukları toplay.ı:rakiRlllll . mahalle­

ço:k.i\yzgiryaptılar.Üç gün üç gece benim bııbam ·. Geçiıkale'ye gitmek

~ç;ı,;.çy;:~,::ıı-culllgmuaııistifade ederek, Birleşmiş Millet-

tarafından

kırk üç yaşındayc.lnrı

Babam seksen dört yaşındaydı. Ben ise

\;,t::sı:::umı almak için ne kadar uğraştıksa da bize

49 Rumlar/ babamın eeseann

sedi vardı.

Ondan sonra ise bize Rumlar ce­

~~t>amın ölmüş cesedini uzaklardan görenler

yere gitmek için Geçitkale'ye yerleş­

Geçitkale'ye saldırdılar. Teslim

avan.mwu bildirdiler. Biz gidip Birleş­

ı-hrin,-.1 Harekat 20 Temmuz'dan 14 Ağus-

başlamasına kadar .Geçitkale.'de .. çok ikide birde Geçitkale'nin-mahallele­

Rumlar benim-de .traktörümü günü komşu köy olan Taşkent'te doldurup Limasol tarafında bir · ye­

vnrc;,nn,;, dizdiler. Hepsini acımasızca vur-

Rumlar onun öldüğünü düşünerek o­

kişi daha sonra Birleşmiş Milletlere Barış Güçü öldürülenlerin yerini

yumua Kuzeye göç/etmeye başladı. Bizi de

ve buraya\ryerl~ştirdiler. Bir gelip ·• yerleştim. O günden bu sürdürmekteyim.

Ahmet Özarifoğlu ( 70 ) Değirmenlik.

50 1974 yılında birlikte evdeydim. Altı erkek iki

kız çocuğum davarı açmaya gitmiş biz de evde

uğraşıyorduk. silah sesleri duydum. Daha son-

ra Gavurlar önce benim evimi bastılar. Biz odaya saklanmıştık. açıktı. İkinci odayı yoklayınca bizi buldu-

Türkçe ile "dışarı yoksa sizi vururum" de- kaldık. Bizi alıp Gavur okuluna götürdüler.

getirmişlerdi. Üç günxorada esir düştük.

daha yeni evliydi ve karısı bizi • Rumlar aydı. Gavur okulunda şehit olan oğlumun ,c:ın oğlumu Rumlar, önce esir olarak aldı­

.ch. Ertesi günü Pazar günüydü. Oğlumu aldılar. Saklı olan silahları göstersinler yı:ı.ptılar. Oğlumu o günden sonra hiç gör­

öldürmek istediler. Canlı olarak gömmek .l?er gelince bizi yarı yoldan ölümden geri haber yoktu. Onun Rumlar tarafından öldü­

iii.gün bizi serbest bıraktılar. Biz hemen Ge­

lı.iiı.da üç gün esir düştyğümüz zaman karnı­

,.u •.•.•.•.•.•..• Ama ilk gün ve hatta ikinci gün

acımızdan değildik. 1974 yılında Ağustos ayın-

yince cJ.ışarı)ç

diye ilk önce o

döndürdüler.

rüldüğünü s

da İkinci Harekat olunca, taksim olunca bizi parayla Lidra Palas'tan ge­

çirdiler. Ben dünürümle beraber geçtim.

51 1974 .yılmda oğlurrıurı/pl~ceğini hiç tahmin etmedim. Geçitkale'ye git- tiğim zaman orada ~şi:ı:ıµiffaµIdum. Eşim oğlumuzun öldüğü haberini ön- ceden alınıştı. Geçitkijl¢!g.¢\1:>ir otobüse bindim. Rumlara domates macu- nu satacam diyerek onları kandırdım. Rumlar bana inanıp geçeyim diye

'

ı-il:>~r Kırıkkale'ye tanıdıklarımızın yanına gittik.

Orada iki ay kaldıktan sonra Taksim oldu. Rumlara on şirin vererek hepimiz Türk t g~çtik. Rumlardan çok çektik. Bize söverlerdi ve eziyet çektirirlerdi. 8 Ekim 1974 tarihinde Değirmenlik'e gelip yerleştim.

Dilber Alkım ( 75 ) Değirmenlik.

1974 yılı mızda UUlUJ.li:111

52 dörtte Rumlar köyümüzü bastı. Yanı­

olan Aleminyo· Köyü'nü iki dere ayı­

saat içinde köy düştü. Rumlar on se- olan bütün insanları öldürdüler. Rumlar okuluna topladılar. Oradan sığınıp kaça­

kişiyi daraladılar.

::;c:ıumıı ben koyunlarımı otlansılar diye dışarı

idi. Hayvanlarımı geri• getirdiğim zaman ben kurşun yağrrimuna.< tutuldunı. "He­

yanımda vurulmuştu, Bell siliürıe Sürürıe bir çıktım. Rum askerleri hemen o-

Oğlum aynı zamanda yirmi

csnasuıua ekmek furununa girdi ve

Gece olunca Geçitkale'ye kalan dört çocuğum esir oldu.

Halil Alkım ( 80 ) Değirmenlik.

53 Baf'tan silah sesleri duyardık. Ak- köylü ile tikenliklerin içinden geçe­

vı:uınıı Dayı isminde desteban gece yolu

Rum köyüne götürüyordu. Rum köyünün ormanda kaldık. Sabah saat dörtte kalk­

köyünün yanında olduğumuzu anladık.

duvarın dibinden yürüyerek bir o­

O köyde birini bulamadık. Evlerin eftora isminde bir köye gittik. O köyde

iğer insanların köyden kaçtıklarını kendisi elliınlerini beklediğini bize söyledi. O

Orada da biri yoktu. Çocuklarımız çok girip altı tane çukulata alıp getirdi. Su­

devam ettik. YoIda bizi İngilizler ı istediler. Bizi bir kamyona koyarak

insan vardı. Hepsi ağlarlardı. Biz üç yüksek bir dağa götürüp orada bize bir çadırda on beş kişi kalırdık. Bize

ay kaldık. Daha sonra Türkiye bizi üç hafta kaldıktan sonra Kıbrıs'a

geri UVHUUJ.\...

Firdevsev. I)t!:ırtjı;Çi .( 55 ) Değirmenlik,

54

1974 diğer köylerde ne olduğundan haber alır-

dık. Bir Kayınaklı'da çıkartma olacağını

dedi. O zaman evden kaçmadık. Sa­

ma başladı. Bütün silahlar dörtte ateş halin­

a beraberdim. Üç gün üç gece çatışmalar ubayımız Küçük Kayınaklı'ya geldi. Rumca ıyoruz, evde biri var mı? varsa dışarıya çık­

omutanımın sesini tanıdım. Ona Türkçe ola­

. i tanıdım efendim dedim. Kapıyı açtık. On- Onlara su verdim. Havlıda harnıp ağacı dular. Bana silahlarını verdiler. Daha son­

,e Kızılbaş'a Harekat başlıyor dedi. Ora- u ile birlikte ayrıldılar. Onlar Kızılbaş'a

ı alıp Dumlupınar'a gittim. Çocuklarımı arak, geriye döndüm. Biz Küçük Kaymak­

larımla birlikte göreve başladık. Kızılbaş ymaklı'da harekata geçti. Ben Küçük Kay­

.üne yerleştim. Orada atışlarımız sabahtan

1rada mermilerimiz bitince komutana ca bize geri çekilin dedi. Komutan tam o

bir taksiyle gelip aldılar ve onu hastaha-

neye karanlıkta Türk askeri Kızılbaş'a geri

çekildi. Biz kaldık. Komutanımız meydanda yok-

Harekatı esnasını maklı'da bul

palım konıµ{

tu. Biz on beş. kişiyl¢iöıı.ıuevzileri tuttuk. Sabalıa(yakın komutanımız

55 geldi ve ona nerede olduğunu sordum. Bana yanıt vermedi. O sabah ta- bur komutanı geldi. Ona durumu anlattım. O zaman komutanımızın rüt­

besini aldı. Onları Mandres'e yolladı. Çarpışma o gün ve ertesi gün de askeri vuruldu. Şehit oldu. Rum as- Onu ben çekerek aldım fakat ölmüştü.

Gündüz· açtık. İkinci Barış Harekatı'nda tanklar

arkadan Rum tarafından bir havan pat-

ladı. Bir düştü ve gözlerim açılmadı. Yanıma ko-

mutan geldi ve bana ne olduğunu sorup yanımdan ayrıldı. Benim belim­

de makara vardı. Makara aklıma gelince. yüzümü yıkadım. Gözlerimi yaktı. Burnumdan kanların geldiğini hatırlıyorum. Daha sonra gözlerimi yavaş yavaş açtım. Gözlerim tam bir saat kapalı kalmıştı. Göreceğimi hiç tahmin etmemiştim. Ben gözlerimi kaybettim diye düşünmüştüm.

Mehmet Tuğaç ( 60 )

Değirmenlik.