3 Kasım 2014
Antalya 1
2
SUNUM İÇERİĞİ
Su Potansiyeli ve Kullanım Alanları Su Yönetimi
Su Çerçeve Direktifi, Nehir Havza Yönetim Planı Türkiye’de Su Yönetimi
Kurumsal Yapı Yasal Durum
Ulusal Havza Yönetim Stratejisi
3
Suyun Tabiatta Bulunma Şekilleri
• Sıvı, Katı (buz, kar, dolu), Buhar (ve sis)
• Tatlı ve Tuzlu Sular
• Yüzey Suları
Pınar, menba, akarsu, göl, baraj gölü
• Yer altı Suları
Tatlı sular, acı sular, termal ve jeotermal sular, doğal mineralli sular
• Kıyı ve Geçiş Suları
• Deniz Suları
SUYUN YERKÜREDEKİ
DAĞILIMI
SUYUN DÜNYA GENELİNDE DAĞILIMI
Dünya yüzeyinin %70’inden fazlası okyanus ve denizlerle kaplıdır.
Yerküredeki suyun %97,2’si tuzlu sudur.
Yerküredeki suyun sadece %2,8’i tatlı
sudur.
TATLI SUYUN DAĞILIMI
Yerküredeki tatlı suyun %77,6’sı kutuplarda,
%10,9’u derin yer altı suyu katmanlarındadır . Tatlı suyun % 11’i yüzeye yakın yeraltı
tabakalarında, % 0,3’ü göllerde, % 0,003’ü akarsulardadır.
Tatlı suyun % 0,18’i zemin nemi halinde, % 0,035’i atmosferde bulunmaktadır .
Kolaylıkla ulaşılabilir (canlılığı sağlayan) tatlı suyun toplam içindeki oranı % 0,05
mertebesindedir.
8
Yıllık Yağış : 501 milyar m
3Yıllık Kullanılabilir Yerüstü Suyu : 98 milyar m
3Yıllık Kullanılabilir Yeraltı Suyu : 14 milyar m
3Yıllık Toplam Kullanılabilir Su : 112 milyar m
3Türkiye Nüfusu (2010 Sonu) : 74 milyon
Kişi Başına Düşen Yıllık su Miktarı : 1500 (m
3/kişi-yıl)
Türkiye’nin Su Potansiyeli
Sanayi
% 11
Sulama
% 74 İçmesuyu
% 15
Sanayi
% 20
İçmesuyu
% 16
Sulama
% 64
Sulama : 32 milyar m3 (%74) Sulama : 72 milyar m3 (%64) İçme suyu : 6 milyar m3 (%15) İçme suyu : 18 milyar m3 (%16) Sanayi : 5 milyar m3 (%11) Sanayi : 22 milyar m3(%20) TOPLAM : 43 milyar m3 TOPLAM : 112 milyar m3
TÜRKİYE'DE SEKTÖRLERE GÖRE SU TÜKETİMİ
2010 Yılı 2023 Yılı
10
ÜLKELER 2005 2023
Su zengini ülkeler 10.000+ 8.000+
(Kanada, ABD, Kuzey ve Batı Avrupa ülkeleri)
Irak 2.110 1.400
Türkiye 1.600 1.300*
Suriye 1.420 950
İsrail 300 150
Ürdün 250 90
Filistin 100 40
Kişi başına düşen yıllık su miktarı (m
3/yıl)
*: Türkiye’nin 2023 yılındaki nüfusunun yaklaşık 85 milyon olacağı kabulüne göre hesaplanmıştır.
Ülkemiz su zengini değildir
Bugün nüfusumuz 74 milyon ve kişi başına düşen yıllık su miktarı 1513 m
3/N-yıl, Türkiye nüfusu 112 milyona ulaşırsa ve yeni bir
su kaynağı üretilemezse kişi başına su tüketimi 1000 m
3/N-yıl mertebesine düşecek, buda bizi su kıtı olan ülkeler sınıfına
sokacaktır.
Ülkemiz su zengini değildir
<1000 m
3: Su Fakiri 1000 – 2000 m
3: Su stresi
>2000 m
3: Su bolluğu
DÜNYADAKİ SU ARZI SABİTTİR FAKAT TALEP SÜREKLİ ARTIYOR.
SABİT ARZA KARŞI TALEBİ KARŞILAMAK SUYUN VERİMLİ KULLANIMI
İLE MÜMKÜNDÜR.
13
Su Yönetimi Nedir?
Toplumun bütün kesimlerinin taleplerini dikkate alarak, su kaynaklarının optimum faydalı kullanımlarını sağlayacak ve olumsuz
etkilerini kontrol altına alacak planlama, koordinasyon, organizasyon, izleme,
denetim ve yaptırım faaliyetlerinin
bütünüdür.
Suların Birincil Faydalı Kullanımları
İçme ve Kullanma Suyu Temini
Doğal Hayatın Devamının Sağlanması
Sulama
Sanayi Üretimi Su ihtiyacı
Enerji Üretimi
Su Ürünleri Üretimi (Balıkçılık vs)
Ulaştırma ve Taşımacılık
Rekreasyon, Su Sporları ve Turizm
Doğal Mineralli Su Temini
Jeotermal ve Termal Sular (Kaplıcalar)
Suların İkincil Faydalı Kullanımları
Arıtılmış Atıksular İçin Alıcı Ortam
Tuz ve Mineral Üretimi
Deniz Canlılarından Hammadde Üretimi
İnci, Mercan, Kabuk vb Üretimi
Denizlerden Petrol ve Doğal Gaz Üretimi
Akarsu ve Denizlerden Kum Çakıl Temini
Bilişim (Denizaltı Kabloları)
Tuzsuzlaştırma İle Denizlerden İçme ve
Kullanma Suyu Temini
Suların Kontrol Maksatları
Taşkın
Kuraklık
Atıksuların Uzaklaştırılması
Yağmur Sularının Uzaklaştırılması
Su Kirlenmesinin Kontrolü
Halk Sağlığı
Arazinin Tuzlanması ve Drenaj
Rüsubat Taşınımı, Erozyon ve Çölleşme
Sulak Alanlar (Bataklıklar)
vd
ABD’de Su Yönetimi Esasları
Merkeziyetçilik yerine yerel paydaşların etkinliğini artırma (Havza Bazlı Yönetim),
Kapsamlı veri toplama,
Fiyatlandırılmada ve finansman temininde daha modern ekonomik ilkeler,
Su politikası uygulamalarını değişen iklim koşullarına entegre etme,
Su arzını arttırma yerine su talebini
düşürme
Avrupa Birliği’ndeki tüm su ortamlarının (kıta içi sular, sulak alanlar, kıyı suları ve yeraltı suları) kalitesini korumayı ve iyileştirmeyi belirli bir takvim çerçevesinde hedef alan, ve buna ulaşmak için havza bazında yönetim, katılımcılık, suyun gerçekçi bir biçimde fiyatlandırılması, sınır aşan suların yönetiminde koordinasyon gibi ilke ve unsurları içinde barındıran ve Üye devletler nezdinde bağlayıcılığı bulunan Su Çerçeve Direktifi (2000/60/EC) uygulanmaktadır.
Avrupa Birliğinde Su Yönetimi
AB Su Çerçeve Direktifi
"Su Çerçeve Direktifi (SÇD)" (2000/60/EC)
Havza Bazlı Yönetim Yaklaşımı
Kantitatif ve Kalitatif Koruma ve Kontrol
Su Çerçeve Direktifi
Kaynağı:
Hollanda’nın uluslararası nehirlerde aşağı kıyıdaş olması ve yukarı kıyıdaş ülkelerin neden olduğu kirliliğin Hollanda’daki su kalitesini olumsuz yönde etkilemesi nedeni ile büyük ölçüde Hollanda Hükümetinin çabaları ile ortaya çıkmış ve şekillenmiştir.
Aşağı kıyıdaş ülkeleri gözetici olması kaynağı gereğidir.İçeriği:
Direktifin amacı (Madde 1)
Havza sınırları içinde uluslararası koordinasyon (Madde 3)
Bütün suların doğal, büyük ölçüde değiştirilmiş ve yapay olarak sınıflandırılması, hedefler (Madde 4)
Korunan alanlar (Madde 6)
İçme suyu temini, içme suyu koruma alanları (Madde 7)
İzleme (Madde 8)
Maliyetin karşılanması (Madde 9, Ek III)
Noktasal ve yaygın kaynaklar için kombine yaklaşım (Madde 10)
Önlemler programı (Madde 11)
Nehir Havzası Yönetim Planları (Madde 13)
Halk Katılımı ve Danışmanlığı (Madde 14)
Kirliliğe karşı stratejiler - Öncelikli Maddeler (Madde 16)
YAS (Madde 17)
Diğer topluluk mevzuatı ile ilişkiler ve yürürlükten kaldırdığı direktifler (Madde 22)
Nehir Havzası yaklaşımı, yetkili koordinasyon birimi
Avrupa’da, dünyada ilk kez 27 ülke birden aynı havza yönelimli yaklaşımı benimsedi!
Avrupa Su Çerçeve Direktifi
AB Su Politikalarının Bütünleştirilmesi
urban waste water
nitrates IPPC &
other industry discharges
chemicals pesticides biocides
landfills sewage sludge drinking
water bathing water
Su Çerçeve Direktifi
2000/60 /EC altındaki önlemler
Tüm diğer önlemlerin koordinasyonu
İçme suyu Yüzme suyu
Kentsel Atık Su
Nitrat Entegre Kirlilik
Önleme ve Kontrol (IPPC) ve diğer
sanayi deşarjları
Kimyasallar Pestisitler Biyositler
Katı Atık Depolama Arıtma Çamuru
23
Habitat
kuş çed
Su Endüstri Tarım
İçmesuyu
Balıkçılık Doğa
Ulaştırma
Turizm
Hidroelektrik Çevre SÇD
Çevre ve Su İşbirliği
Su Yönetimi Genel Müdürlüğü
25
ÇEVRE FASLI MÜZAKERE SÜRECİ
Su Yönetimi Genel Müdürlüğü
İsveç Dönem Başkanlığı’nda, 21 Aralık 2009 tarihinde Brüksel’de gerçekleştirilen “Hükümetlerarası Katılım Konferansı”nda “27 No’lu Çevre Faslı”nın müzakerelere açılması resmen ilan edilmiştir.
Böylece, Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Müzakereleri sürecinde,
“Çevre Faslı” ile birlikte toplam açılan
Fasıl sayısı 12’ye ulaşmıştır.
Önemli Belgeler:
Katılım Ortaklığı Belgesi
Müzakere Pozisyon Belgesi
Ulusal Program
İlerleme Raporu
Ülke Strateji Belgesi
Sektör Operasyonel Programı 2014-2020
1. Avrupa Birliği’nin yatay ve çerçeve çevre müktesebatını kabul etmesi,
2. SÇD kabul ederek ilerleme sağlaması ve uyumlaştırılması. Nehir Havza Yönetim Planlarını Hazırlaması
3. Endüstriyel kirlilik ve risk yönetimi çevre müktesebatını kabul etmesi.
4. Doğa Koruma, atık ve geri kalan sektörler
5. Denetimi de esas alacak koordinasyonu ve idari kapasiteyi geliştirecek
6. Ek Protokol yükümlülüklerini yerine getirmesi
KAPANIŞ KRİTERLERİ
Su Yönetimi Genel Müdürlüğü 26
Eylem Yıl Açıklamalar
1 Mevzuata Aktarım 2011 Tam aktarım üyelik
tarihi ile (Sınıraşan Bölümleri)
2 NH bölgelerinin
Tanımı 2012 25 Nehir Havzası üzerinde
çalışılmaktadır.
3 NHYP Hazırlama 2013 densonra
HKEP nın NHYP na dönüştürülmesi ile başlanılacaktır.
4 NHYP Uygulama 2015 densonra
NHYP’larının hazırlanması devam edecek.Tamamlananlar uygulamaya başlanılacaktır.
5 Muafiyet 2027 İyi Su Durumuna ulaşma yılı
havzalarda gerçek sorunlara bağlıdır.
Türkiye’deki su yönetimi ile ilgili ana kurum ve kuruluşlar
Kurum/Kuruluşlar Sorumluluklar
Dışişleri Bakanlığı Sınır aşan ve sınıroluşturan sular, uluslararası sözleşmeler
Kalkınma Bakanlığı Yatırım ve kalkınma planları, su ile ilgili istatistikleri üretmek ve istatistiklerin üretilmesini sağlamak
Orman ve Su İşleri Bakanlığı
Su kaynakları yönetimi, politika belirleme, su yönetiminin ulusal ve uluslararası düzeyde koordinasyonu, nehir havza yönetim planları hazırlamak, yeraltı ve yüzeysel suların kalitesinin izlenmesi, sektörel su tahsisi, içme, sulama ve kullanma suyu getirme ve atıksu arıtma tesisleri proje, ihale ve yapım işleri, finansman, Ulusal Su Bilgi Sistemi’nin oluşturulması
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Çevre mevzuatını uygulamak ve uygulama denetimini yapmak, deşarj izni, denetleme, yaptırım, izleme (kısmen), ÇED, finansman, arıtma tesisi onayı.
İçme ve kullanma suyu, atıksu arıtma tesisi proje, ihale ve yapım işleri, finansman, Ulusal CBS politikası belirlemek
28
Türkiye’deki su yönetimi ile ilgili ana kurum ve kuruluşlar
Kurum/Kuruluşlar Sorumluluklar
Sağlık Bakanlığı İçmesuyu ve yüzme suyu kalite izleme, çevre ve halk sağlığı ile ilgili tedbirleri almak ve aldırmak, içilecek ve kullanılacak nitelikte su temini, lağım ve mecra tesisatı ile ilgili sağlık düzenlemelerini yapmak ve denetlemek
Gıda Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığı
Tarımda suyun etkin ve verimli kullanımını sağlamak, içsuların çeşitli maksatlarla (içmesuyu, sulama, enerji) kullanımı durumunda su ürünlerinin korunması için tedbirlerin alınması, Sularda tarımsal kaynaklı yayılı kirliliğin izlenmesi, yaptırımlar, desteklemeler
İçişleri Bakanlığı (İl Özel İdaresi ve Köylere Hizmet Götürme
Birlikleri)
Belediye sınırları dışındaki yerleşimlerin içme suyu, sulama, kanalizasyon ve atıksu arıtma hizmetlerini vermek
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Standart, teknoloji, OSB’ler Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlığı
Enerji yatırımları ve maden işleri Kültür ve Turizm
Bakanlığı
Turistik bölgelerde içme suyu temini, kentsel atıksu ve atık
bertarafı hizmetlerini vermek 29
Türkiye’deki su yönetimi ile ilgili ana kurum ve kuruluşlar
Kurum/Kuruluşlar Sorumluluklar Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı
Limanlar, barınaklar ve bunlarla ilgili teçhizat ve tesislerin, kıyı koruma yapıları, kıyı yapı ve tesislerinden, her türlü kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, özel idareler, tüzel ve gerçek kişilerce yaptırılacak olanların, proje ve
şartnamelerini inceleyip tasdik etmek Büyükşehir Belediyeleri
ve diğer belediyeler
Kentsel alanlarda içme suyu, yağmur suyu ve atıksu sistemlerini planlamak, inşa etmek ve işletmek
Su Kullanıcı Örgütleri (Sulama Birlik ve Kooperatifleri)
Sorumluluklarındaki tesislerin işletme, bakım ve yönetimi
Araştırma Kuruluşları (Üniversiteler, TÜBİTAK, Su Enstitüleri, STK’lar)
Su ile ilgili araştırma yapmak ve veri üretmek
30
31
SU İLE İLGİLİ KANUNLAR
831 sayılı Sular Hakkında Kanun (1926)
927 sayılı Sıcak ve Soğuk Maden Sularının İstismarı ile Kaplıcalar Tesisatı Hakkında Kanun (1926)
1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu (1930)
4373 sayılı Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Korunma Kanunu (1943)
7478 sayılı Köy İçme Suları Hakkında Kanun (1960)
167 sayılı Askeri Garnizonların İçme ve Kullanma Sularının Temini Hakkında Kanun (1960)
1053 sayılı Belediye Teşkilatı Olan Yerleşim Yerlerine İçme, Kullanma ve Endüstri Suyu Temini Hakkında Kanun (1968)
1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu (1971)
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun (1981)
2674 sayılı Karasuları Kanunu (1982)
3621 sayılı Kıyı Kanunu (1990)
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu (2004)
5393 sayılı Belediye Kanunu (2005)
5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu (2005)
2872 sayılı Çevre Kanunu (2006)
5686 Sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu 2007
6107 sayılı İller Bankası A.Ş. Kanunu (2011) 32
SU İLE İLGİLİ KANUNLAR
• 442 sayılı Köy Kanunu (1924)
• 743 sayılı Türk Kanun-i Medenisi (1926)
• 2510 sayılı İskân Kanunu (1934)
• 5516 sayılı Bataklıkların Kurutulması ve Bunlardan Elde Edilecek Topraklar Hakkında Kanun (1950)
• 2819 sayılı Elektrik İşleri Etüt İdaresi’nin Teşkiline Dair Kanun (1935)
• 3083 Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu (1984)
• 505 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun (1985)
• 3998 sayılı Mezarlıkların Korunması Hakkında Kanun (1994)
• 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (2001
• 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilatı ve Kurulması hakkında KHK(2011),
• 645 sayılı Orman ve Su İşleri Bakanlığının Teşkilatı ve Kurulması hakkında KHK (2011),
• Su Ürünleri Tüzüğü (1973)
33
SU KANUNU ÇALIŞMALARI
1
. Su Kanalizasyon İdareleri ile Sapanca’da Toplantı yapıldı
2. Üniversite Temsilcileri ile Toplantı yapıldı 3. 10 ülkenin Kanunu Gözden geçirildi
4. Yabancı uzmanlarla karşılaştırılması yapıldı 5. 2 Günlük 150 kişi katılımı ile çalıştay yapıldı 6. 73 kurum, kuruluş, üniversite, STK, belediye ye görüşlere sunuldu
7. Kurum kuruluş, sivil toplum sanayici üst
düzeyleri ile bir araya gelindi (YÖNETDER)
8- Gelen görüşler Değerlendiriliyor
Su Kanunu’nun Yenilenmesine Neden İhtiyaç Duyuldu?
1- 1926’da çıkarılan 831 sayılı Sular Hakkında Kanun’un ihtiyaca cevap vermemesi
• Su yapıları (HİÇBİR BARAJ, HATTA YAPAY GÖLET YOKTU)
• Sanayinin su ihtiyacı
• Hidroelektrik enerji üretimi
• Yer altı suyu kullanımı
• Sulama
• Atıksu yönetimi
• Alıcı ortam kirlenmesi
• Su özel sektörü
• Doğal hayatı koruma
2- Mevcut su mevzuatındaki yetki ve sorumluluk karmaşası: Yetkili ve sorumlu kurum ve kuruluşların koordinasyonu
• Orman Su İşleri Bakanlığı
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
• Sağlık Bakanlığı
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
• İçişleri Bakanlığı (Belediyeler, Ruhsat)
• Kültür ve Turizm Bakanlığı
3- AB Su Çerçeve Direktifi ile uyum ihtiyacı
4- Su ile ilgili mevzuattaki boşlukların doldurulması
5- Suyun sadece miktarının değil kalitesinin de dikkate alınma zorunluluğu
35
YENİ SU KANUNUNUN GETİRİLERİ - I
1) Su Yönetimindeki Çok Başlılığın Önüne Geçilmesi 2) Havza Esaslı Su Yönetimi
3) Havza Esaslı Tahsis
4) Suyun Miktar ve Kalite Olarak Yönetimi
5) Suyun Devletin Mülkiyet ve Tasarrufunda Olması 6) Tam Maliyet Prensibi (Kullanan/Kirleten Öder) 7) Su Yönetimine Paydaşların Katılımı
8) Su Yönetiminde Koordinasyon Sağlanması
9) Taşkın Yönetim Planları Hazırlanması ve İmar Planlarında Bunların Dikkate Alınması,
36
YENİ SU KANUNUNUN GETİRİLERİ - II
10) Ulusal Su Planı Hazırlanması
11) Su Yönetimi Üst Kurulu'nun Oluşturulması
12) Doğal Mineralli Suların Su Kanunu Kapsamına Alınması
13) Ulusal Su Bilgi Sisteminin Kurulması 14) Alıcı Ortam Bazlı Deşarj Standardı
15) Su Kullanımında ve Su Yapılarının İnşasında Doğal Hayatın Dikkate Alınması
16) Suyu Usulsüz Kullanan ve Kirletenlere Caydırıcı Ceza
17) AB Su Çerçeve Direktifine Uyumun Sağlanması
37
38
• Havza Nedir?
Nehir havzalarında suyun
ayrım çizgisinden denize aktığı noktaya, kapalı havzalarda ise suyun toplandığı nihai noktaya göre suyun toplanma alanıdır.
Havza Yönetimi Nedir?
Geleneksel su yönetimi yaklaşımlarından farklı olarak, suyun miktarı ve kalitesini birlikte ele alan; havzadaki sosyal, ekonomik ve ekolojik hedefleri sürdürülebilirlik ilkesi temelinde uzun vadeli bir planlama çerçevesinde tanımlayan yeni bir yaklaşımdır.
Bu kapsamda havzadaki her türlü faaliyetin suyun niteliği ve niceliği üzerindeki, dolayısıyla gelecekteki kullanımına olan etkisi, karar destek sistemi araçlarının kullanımıyla analiz edilmektedir.
Havza Bazında Yönetim Neyi Sağlayacak?
Ne Getirecek?
• Mevzuat, yetki ve sorumluluk çakışmaları giderilecek,
• Havza bazlı kurumsal yapılar geliştirilecek,
• Böylelikle, parçalı yapı engellenecek, eşgüdüm ve koordinasyon güçlendirilecek, sorumluluklar netleşecek,
• Kayıta ve ölçüme dayalı güvenilir, etkin, sürekli veri temini ve paylaşımı daha sağlıklı bir şekilde gerçekleşecek,
• Mükerrer veri üretiminin ve dolayısıyla kaynak israfının önüne geçilmiş olacaktır.
HEYET BAŞKANI (Koordinatör Vali)
İL BELEDİYE BAŞKANLARI
İl Gıda Tarım ve Hayvancılık
Müdürleri
Halk Sağlığı Müdürleri
Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel
Müdürleri
İl Bilim Sanayi Teknoloji Müdürleri
Sulama Birlikleri Temsilcisi
İl Özel İdaresi Genel Sekreterleri
İl Kültür ve Turizm Müdürleri
SYGM Yetkilisi
DSİ, OSİB, OGM ve MGM Bölge
Müdürlükleri
İlbank A.Ş. Bölge Müdürleri
Sanayi ve Ticaret Odasının bir
temsilcisi
İl Çevre ve Şehircilik Müdürleri
Kalkınma Ajansı Genel Sekreterleri
Heyet katılımcılarının oyçokluğu ile STK,
Üniv. ve OSB leri temsilen birer kişi SEKRETARYA
(Koordinatör Valilikteki DSİ Bölge/Şube Müdürlüğü)
Enerji ve Tabii Kayn.Bakanlığı
temsilcisi
HAVZA YÖNLENDİRME KURULU
(Ankara, Kurulun Sekretarya Hizmetlerini Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Yürütür)
SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU (Ankara)
Havza Yönetim Heyeti
TÜRKİYE'DE
HAVZA
YÖNETİMİ
42
2012/7 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile “Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu” oluşturulmuştur.
İlk toplantısı 23 Mayıs 2012 tarihinde, ikinci toplantısı 13 Eylül 2012 tarihinde, üçüncü toplantısı 31 Ocak 2013 tarihinde ve dördüncü toplantısı 13 Ağustos 2013 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Uygulamalar
hızlandırılmıştır.
SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU (SYKK)
Orman ve Su İşleri Bakanı
Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşarı
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı Müsteşarı
Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Enerji ve Tabi Kaynaklar
Bakanlığı Müsteşarı
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı İçişleri Bakanlığı
Müsteşarı
Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı Kültür ve Turizm
Bakanlığı Müsteşarı
Sağlık Bakanlığı Müsteşarı
Devlet Su İşleri Genel Müdürü
Su Yönetimi Genel Müdürü
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü
Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü Meteoroloji Genel
Müdürü
Türkiye Su Enstitüsü Başkanı
44
KURULUN GÖREVLERİ
• Su kaynaklarının bütüncül havza yönetimi anlayışı çerçevesinde korunması için gereken tedbirlerin belirlenmesi,
• Etkili bir su yönetimi için sektörler arası koordinasyonun, işbirliğinin ve su yatırımlarının hızlandırılmasının sağlanması,
• Ulusal ve uluslararası belgelerde yer alan hedeflerin gerçekleştirilmesi için strateji, plan ve politika geliştirilmesi,
• Havza planlarında kamu kurum ve kuruluşlarınca yerine getirilmesi gereken hususların uygulanmasının değerlendirilmesi,
• Üst düzeyde koordinasyonun ve işbirliğinin sağlanması
SYKK Toplantılarında alınan kararların uygulanmasının takibi yapılmaktadır.
• Ergene, Gediz, Akarçay, K. Menderes, B. Menderes ve Susurluk Havzaları için Takip Komisyonları oluşturulmuştur.
• Havza Yönetim Heyetleri’nin oluşturulması için Havza Yönetim Heyetlerinin Teşekkülü, Görevleri, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ 18.06.2013 tarihli ve 28681 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
• Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığının ortak bir çalışma grubu kurarak her bir havza için su potansiyeline uygun ürün desenleri ve teşvikleri programlarının esaslarını verecek bir rapor hazırlamaları
• Sulamada suyun verimli kullanımını sağlamak maksadıyla Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün ortak eğitimler vermeleri
• Havza Yönlendirme Kurulu 8 Mayıs 2012 tarihli ve 162 sayılı Müsteşarlık Olur’u ile oluşturulmuştur.
• Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu Toplantı Kararları Genel Müdürlüğümüz web
sayfasında yayımlanmaktadır. 45
46
HAVZA YÖNETİM HEYETİ
HEYET BAŞKANI (Koordinatör Vali)
İL BELEDİYE BAŞKANLARI
İl Gıda Tarım ve Hayvancılık
Müdürleri
Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı Temsilcisi
Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel
Müdürleri
İl Bilim Sanayi Teknoloji Müdürleri
Halk Sağlığı Müdürleri
İl Özel İdaresi Genel Sekreterleri
İl Kültür ve Turizm Müdürleri
Sulama Birlikleri Temsilcisi
DSİ, OSİB, OGM ve MGM Bölge Müdürlükleri
İlbank A.Ş. Bölge Müdürleri
SYGM Yetkilisi
İl Çevre ve Şehircilik Müdürleri
Kalkınma Ajansı Genel Sekreterleri
Sanayi ve Ticaret Odasının bir temsilcisi
Heyet katılımcılarının oyçokluğu ile STK,
Üni. ve OSB leri temsilen birer kişi SEKRETARYA
(Koordinatör Valilikteki DSİ Bölge/Şube Müdürlüğü)
47
HAVZA ADI KOORDİNATÖR VALİLİK
Birinci Toplantı Tarihleri
İkinci Toplantı Tarihleri
HAVZA ADI KOORDİNATÖR VALİLİK
Birinci Toplantı Tarihleri
İkinci Toplantı Tarihleri Akarçay AFYON 1) 09.10.2013
2) 10.02.2014 Gediz MANİSA 1) 25.09.2013
2) 25.12.2013
Antalya ANTALYA 29.11.2013 K. Menderes İZMİR 23.12.2013
Asi HATAY 05.12.2013 Kızılırmak SAMSUN
1) 31.10.2013 2) 12.12.2013 3) 26.12.2013 B. Karadeniz KASTAMONU 16.12.2013 21.05.2014 Konya KONYA 21.10.2013
Burdur BURDUR 25.12.2013 Sakarya SAKARYA 18.12.2013
Yeşilırmak AMASYA 19.12.2013 D. Akdeniz MERSİN 07.01.2014
B.
Menderes AYDIN 09.01.2014 B. Akdeniz MUĞLA 10.01.2014
Doğu
Karadeniz TRABZON 14.01.2014 22.05.2014 Çoruh ARTVİN 15.01.2014
Ceyhan OSMANİYE 28.01.2014 Susurluk BURSA 07.02.2014 19.06.2014 Kuzey Ege Çanakkale 12.05.2014 Fırat-Dicle
(2. Alt Havza) Diyarbakır 19.06.2014
Marmara İstanbul 26.06.2014 Meriç-Ergene Tekirdağ 14.07.2014 Fırat-Dicle
(1. Alt Havza) Şanlıurfa 16.07.2014 Van Gölü Van 16.07.2014
Seyhan Adana 05.08.2014 Aras Kars 19.08.2014
25 Havzada 26 HYH
48
UYGULAYICI KARAR ALICI
UZMAN KULLANICI
Havzalarda paydaşların temsil edilerek
alınacak
kararlarda söz sahibi olacağı havza bazında
yapılanma tamamlanmış
olacaktır.
Havzadaki
paydaş türü
49
HAVZA YÖNETİM HEYETİ TEŞKİLİ
• Bakanlık tarafından her havza için ayrı bir Havza Yönetim Heyeti teşkil edilir.
• Havza Yönetim Heyetlerine, havzanın bir ili kapsaması halinde o ilin Valisi, havzanın birden fazla ili kapsaması durumunda, Bakanlıkça belirlenen ve EK-1’de belirtilen Vali başkanlık eder.
• Havza Yönetim Heyetlerinin üyeleri, havzadaki bütün paydaşları temsil edecek şekilde ilgili kurum ve kuruluşların taşra teşkilatının, yerel yönetimlerin, üniversitelerin ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinden ve ihtiyaç duyulan konulardaki diğer uzmanlardan oluşturulur.
HAVZA YÖNETİM HEYETİ BAŞKANINCA GEREK DUYULDUĞU TAKDİRDE
HEYETE EKLENEBİLECEK ÜYELER
- Özel Sektör Temsilcisi
- Havzada bulunan Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bölge Müdürleri
- İl Afet ve Acil Durum Müdürleri
- Dışişleri Bakanlığı’ndan bir temsilci - Sulama Kooperatifleri temsilcisi
- Su Ürünleri Yetiştiriciliği Sektöründen bir temsilci - Elektrik üretim santral yetkililerinin temsilcisi
- Özel sektör hidroelektrik santral temsilcileri
Heyet yapısında belirtilen temsilcilerden en az birer kişi olmak üzere başkan hariç 16 kişilik üst heyet belirlenir, üst
heyet en fazla 25 kişi ile sınırlıdır.
• Üst Heyet, Havza Yönetim Heyeti tarafından alınan kararların uygunluğunu değerlendirir ve onaylar.
ÜST HEYET
a) Bakanlıkça hazırlanacak havza koruma eylem planları ve havza yönetim planlarına katkıda bulunmak.
52
HEYETİN GÖREVLERİ
53
b) Havza koruma eylem planları ve havza yönetim planlarının uygulanmasını izlemek, değerlendirmek ve ilgili kurumlara gerekli yaptırımlar için bildirimde bulunmak.
HEYETİN GÖREVLERİ
54
c) İçme ve kullanma suyu kaynaklarının korunmasına yönelik çalışmaların takibini yapmak ve özel hükümlerin uygulamasını sağlamak.
HEYETİN GÖREVLERİ
TAMAMLANAN DEVAM EDEN PLANLANAN
ç) İhtiyaç duyulması halinde havza yönetim planlarının revizyonu çalışmalarına katkıda bulunmak.
55
HEYETİN GÖREVLERİ
56
d) İlgili kurum veya kuruluşun sunduğu denetim ve yaptırım sonuçlarını değerlendirerek rapor halinde yönlendirme kuruluna sunmak.
• Merkezde
Su Yönetimi Koordinasyon
Kurulu
• Merkezde
• Toplantı sonuçlarını ayda bir SYKK’ya iletecek
Havza
Yönlendirme Komisyonu
• Her bir havzada
• Çalışmalarını HYK’ya raporlayacak
Havza Yönetim Heyetleri
HEYETİN GÖREVLERİ
57
e) Havza Yönetim Planlarının hazırlanması, gözden geçirilmesi ve güncellenmesi sürecinde halkın bilgiye erişimi, görüşlerinin alınması ve aktif katılımını sağlamak; halka plan hazırlık süreçleri ile ilgili bilgilendirme yapmak; plan kararları nihaileşmeden önce mahalli toplantılarla ve basın aracılığıyla duyurmak ve halkın görüşlerini almak.
HEYETİN GÖREVLERİ
f) Su kalitesi ve miktarı ile ilgili izleme sonuçlarını ortak bir veri tabanında kayıt altına almak, ilgili havza birimleri ile paylaşmak, değerlendirilmiş ve raporlanmış izleme sonuçlarını tartışarak Havza Yönetimi Planları ile ilgili görüş oluşturmak.
58
HEYETİN GÖREVLERİ
59
HAVZA YÖNETİM HEYETİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI
• Havza Yönetim Heyeti, çalışmalarını Bakanlıkça belirlenecek formatta hazırladığı raporlarla Havza Yönlendirme Kuruluna üç ayda bir sunar.
• Havza Yönetim Heyeti ayda bir kez toplanır.
• Havza Yönetim heyeti içerisinden teşkil edilecek üst heyet üç ayda bir toplanır.
• Heyet Başkanı gerekli gördüğü durumlarda ayrıca toplantı kararı verebilir.
• Heyetin toplanabilmesi için üyelerin salt çoğunluğunun katılımı aranır.
• Heyet kararlarını oy çokluğu ile alır.
• Oyların eşitliği halinde Heyet Başkanının kullandığı oy yönünde çoğunluk sağlanmış sayılır.
60
HAVZA NO HAVZA ADI KOORDİNATÖR
VALİLİKLER HAVZADA BULUNAN DİĞER İLLER
1 ERGENE Tekirdağ Edirne, Kırklareli
2 MARMARA İstanbul Kocaeli, Çanakkale, Bursa, Tekirdağ,
Yalova
3 SUSURLUK Bursa Balıkesir, Kütahya, Manisa, Çanakkale,
Bilecik, İzmir
4 KUZEY EGE Çanakkale Balıkesir, İzmir, Manisa
5 GEDİZ Manisa Uşak, İzmir, Kütahya
6 KÜÇÜK MENDERES İzmir Aydın, Manisa
7 BÜYÜK MENDERES Aydın Uşak, İzmir, Afyonkarahisar, Denizli, Burdur, Isparta, Kütahya, Manisa, Muğla
8 BATI AKDENİZ Muğla Antalya, Burdur, Denizli
BAKANLIKÇA BELİRLENEN KOORDİNATÖR
VALİLİKLER
61
HAVZA NO HAVZA ADI KOORDİNATÖR
VALİLİKLER HAVZADA BULUNAN DİĞER İLLER
9 ANTALYA Antalya Isparta, Burdur
10 BURDUR Burdur Denizli, Isparta,
Antalya, Afyonkarahisar
11 AKARÇAY Afyonkarahisar Konya
12 SAKARYA Sakarya Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya,
Konya, Afyon, Bursa, Bolu 13 BATI KARADENİZ Kastamonu Zonguldak, Bolu, Düzce, Karabük
Bartın, Sinop, Çankırı
14 YEŞİLIRMAK Amasya Çorum, Samsun, Tokat, Yozgat,
Sivas, Gümüşhane, Giresun, Erzincan, Ordu, Bayburt
15 KIZILIRMAK Samsun Kırşehir, Kayseri, Yozgat,
Nevşehir, Kırıkkale, Kastamonu, Çankırı, Çorum, Sinop, Sivas
16 KONYA Konya Aksaray, Ankara, Isparta, Mersin,
Karaman, Nevşehir, Niğde
BAKANLIKÇA BELİRLENEN KOORDİNATÖR
VALİLİKLER
62
HAVZA NO HAVZA ADI KOORDİNATÖR
VALİLİKLER HAVZADA BULUNAN DİĞER İLLER
17 DOĞU AKDENİZ Mersin Karaman, Konya, Antalya
18 SEYHAN Adana Kayseri, Sivas, Niğde, Kahramanmaraş,
Mersin
19 ASİ Hatay Kilis, Gaziantep
20 CEYHAN Osmaniye Kahramanmaraş, Adana, Kayseri, Sivas,
Adıyaman, Gaziantep, Malatya, Hatay
21 FIRAT DİCLE Diyarbakır
Elazığ, Gaziantep, Malatya, Şanlıurfa,
Adıyaman, Van, Kahramanmaraş, Erzurum, Erzincan, Bingöl, Ağrı, Muş, Bitlis, Mardin, Kilis, Tunceli, Batman, Hakkari, Siirt, Şırnak, Sivas,
22 DOĞU KARADENİZ Trabzon Ordu, Rize, Giresun, Gümüşhane, Sivas, Artvin
23 ÇORUH Artvin Erzurum, Bayburt
24 ARAS Kars Iğdır, Ağrı, Ardahan, Erzurum
25 VAN GÖLÜ Van Bitlis, Ağrı
BAKANLIKÇA BELİRLENEN KOORDİNATÖR
VALİLİKLER
Projeler Proje Başlangıç- Bitiş Tarihleri
Toplam Proje Maliyetleri
11 Havza için
tamamlanan HKEPler
2009-2010 4.733.000 TL
14 Havza için
tamamlanan HKEPler
2011-2013 4.050.000 TL
1
• Havzaların Genel Durumunun CBS Ortamında Güncellenmesi
Coğrafi durum, meteorolojik bilgiler, arazi kullanımı, tarım ve hayvancılık durumu, sanayi durumu, madencilik faaliyetleri, havzanın korunan alanları, su kaynakları
2
• Arazi Çalışmaları ile Çevresel Altyapı Durumunun Güncellenmesi ve CBS Ortamına İşlenmesi
• Çevresel altyapı tesislerinin yerinde görülmesi ve değerlendirilmesi
• Kentsel ve endüstriyel atıksu altyapısı, katı atık yönetimi altyapısı, arıtma çamurları
3 • Su Kaynaklarının Mevcut ve Potansiyel Durumunun Güncellenmesi
Su potansiyeli, sektörel su kullanımı, yeniden kullanım potansiyeli, çevresel ekolojik ihtiyaç debisi
5 • Kirlilik Yüklerinin Hesaplaması
• Noktasal ve yayılı kirlilik yüklerinin detaylı olarak hesaplanması ve CBS ortamına aktarılması
6 • Havzalarda Öne Çıkan Çevresel Sorunlar ve Çözüm Önerileri
• Baskı ve etkiler, sıcak noktalar, kısa-orta-uzun vadeli çözüm önerileri, genel çözüm önerileri
8 • Bakanlık Tarafından Hazırlanmış Olan “Eylem Planı İş Takviminin” İzlenmesi
Havza yönetimi, su-atıksu-katı atık yönetimi ve tarifeler, kentsel atıksu artıma tesisi planlamaları 9 • Elde edilen Verilerin CBS’ye Aktarılması
• Arazi çalışmaları, yayılı yükler, su kalitesi sınıflamaları, kentsel AAT planlamaları, eylem takvimi 7 • Kentsel Atıksu Arıtma Tesisi Planlamalarının Güncellenmesi
4 • Su Kalitesi Sınıflamaları
Eylem 1 Kentsel Atıksu Yönetimi
Eylem 2 Endüstriyel Atıksu Yönetimi Eylem 3 Katı Atık Yönetimi
Eylem 4 Yayılı Kaynaklı Kirlilik Yönetimi ve Kontrolü Eylem 5 Ağaçlandırma, Sel, Erozyon Kontrolü
Eylem 6 Arıtma Çamuru Kontrolü
Eylem 7 İçme Suyu Havzalarında Havza Koruma Planlarının Hazırlanması
Eylem 8 Taşkın Yönetimi Eylem 9 Kuraklık Yönetimi
Eylem 10 İzleme, Envanter ve Su Bilgi Sistemi Çalışmaları Eylem 11 Su Yatırımları
Eylem 12 Arıtılmış Atıksuların Yeniden Kullanımı
Eylem 13 İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisinin Kontrolü Eylem 14 Sektörel Tahsis Planları
Eylem 15 Sıcak Noktalarda Getirilecek Çözümler
65
Eylem Planı Takvimi’nde yer alan tüm faaliyetler;
- su kaynaklarının mevcut baskı ve etkileri, - miktar ve kalite durumları,
- havza içerisinde yer alan yerleşim yerlerinin nüfus büyüklükleri, - sanayi durumları,
- korunan alan durumları gibi hususlar göz önünde bulundurularak belirlenen koruma-kullanma stratejisi ışığında
önceliklendirmeye tâbi tutulmuş olup, faaliyetler belli bir vadeye göre programlanmıştır.
Tedbir Strateji Belgeleri 25 havza için hazırlanmıştır. Bu belgede Havza bazında bütüncül olarak her bir havzanın öncelikli tedbirleri, takvimi ve sorumlu kuruluşlar tanımlanmıştır.
UHYS belgesinin eki olarak yayımlanacaktır.
Takip Heyetleri Oluşturuldu: Meriç-Ergene, Gediz, K. Menderes, Akarçay, Susurluk.
Havza Yönetim Heyetleri aracılığıyla da takipleri yapılmaktadır.
Meriç-Ergene ve Gediz Havzası ile ilgili gelişmeler web sayfalarında paylaşılmaktadır.
http://ergene.ormansu.gov.tr- http://gediz.ormansu.gov.tr
• 2008 yılında 3 belediyenin atıksu arıtma tesisi yeterli durumda çalışırken günümüzde 9 belediyenin AAT’si faaliyettedir.
• 2008 yılında yalnızca 2 Organize Sanayi Bölgesine ait atıksu arıtma tesisi işletmede iken günümüzde 10 Organize Sanayi Bölgesine ait AAT faaliyettedir.
• Gediz Nehri yan kollarına ilişkin dere ıslah çalışmaları tamamlanmış olup, ana kol ıslah çalışmaları 2015 yılında tamamlanacaktır.
68
69
ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ
Ulusal
Havza Yönetim Stratejisi (2014-2023)
Bu çalışmaları bir strateji altına havzanın diğer bileşenleri ile birlikte birleştirerek Havza Yönetim Stratejimizi oluşturduk
“Ulusal Havza Yönetimi Stratejisi (UHYS) (2014-2023)” 13/06/2014 tarihinde Yüksek Planlama Kurulu tarafından kabul edilmiş ve 04.07.2014 tarih ve 29050 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
70
Ülkemiz havzalarının sürdürülebilir yönetimi için, sonuç odaklı ve somut hedeflerle desteklenmiş bir politika seti belirlenmesi ve amaçlara ulaşmak için hedeflerin, sorumlu kuruluşlarla birlikte tanımlanması;
kamu kesimi, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve bilim kuruluşlarının eşgüdümlü ve katılımcı bir yaklaşımla hareket etmesinin teşviki ve desteklenmesidir.
UHYS AMACI
HAVZA YÖNETİMİ İLE İLGİLİ PAYDAŞLAR
Orman ve Su İşleri Bakanlığı (ÇEM, OGM, SYGM, DSİ, DKMP, MGM, BİD, SGB, SUEN)
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇYGM, ÇED, TVKGM, MPGM, İLBANK, AYHGM)
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (TRGM, BÜGEM, TAGEM, BSGM)
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Maden İşleri Genel Müdürlüğü)
İçişleri Bakanlığı (Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü)
Kültür ve Turizm Bakanlığı,
Milli Eğitim Bakanlığı,
Sağlık Bakanlığı,
Başbakanlık(AFAD)
Hazine Müsteşarlığı
Yerel İdareler (Valilikler, Kaymakamlıklar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, diğer birimler)
Bölge Kalkınma İdareleri
Kalkınma Ajansları
Diğer Paydaşlar (STK’lar, Meslek Kuruluşları, Odalar, Havza Birlikleri, vd.) 71
Güçlü Yönler:
• Kurumların havza projeleri ve uygulamaları konusunda kazandıkları deneyimler, son dönemde havza bütünlüğünü esas alan yatırımlara ve planlamalara yönelmesi.
• Havza koruma eylem planları ve nehir havzası yönetim planlarının hazırlanmakta olması.
• Havza yatırımlarına devletçe sağlanan finansmanda son yıllarda artış.
72
HAVZA YÖNETİMİNİN GÜÇLÜ, ZAYIF YÖNLERİ,
FIRSATLARI, TEHDİTLERİ
Güçlü Yönler:
73
HAVZA YÖNETİMİNİN GÜÇLÜ, ZAYIF YÖNLERİ, FIRSATLARI, TEHDİTLERİ
• Toprak muhafaza ve havza rehabilitasyon uygulamalarının artması.
• Kamu kuruluşları dışındaki paydaşların (STK’lar, bilim kuruluşları, vb.) bütünleşik havza yönetimi projelerine ilişkin bilgi ve deneyimleri.
• Korunan alan sayısında ciddi artış (son 5 yıl içerisinde % 62) sağlanması.
• Biyolojik Çeşitlilik İzleme Birimi’nin ve Veri Tabanı (Nuhun Gemisi)’nın olması.
Zayıf Yönler:
• Havza yönetimi ile ilgili politika ve stratejilerdeki yetersizlikler ve havza bazlı sektörel yatırım politikaları arasında eşgüdümün sağlanamaması.
• Kurumlar arası eşgüdüm ve işbirliği yetersizliği, kurumların görev-yetkileri ve mevzuatları ile ilgili çakışmalar, boşluklar, belirsizlikler.
• Paydaşların katılımının ve yerel sahiplenmenin sağlanmasındaki yetersizlikler.
• Yürütülen projeler ve çalışmalar hakkında bilgilendirme, şeffaflık eksikliği.
• Modern bilgi teknolojilerini kullanan izleme ve değerlendirme teknikleri ve yöntemleri konusunda yetersizlikler.
74
HAVZA YÖNETİMİNİN GÜÇLÜ, ZAYIF YÖNLERİ,
FIRSATLARI, TEHDİTLERİ
Zayıf Yönler:
• Havza projeleri ve yatırımlarının fayda ve maliyetlerinin hesaplanmasında ve bunlardan etkilenen ve yararlanan paydaşlar arasında paylaşımdaki yetersizlikler.
• Havzalar ile ilgili bilimsel yaklaşım ve ARGE eksikliği, araştırmacılar ile uygulamacılar arasında diyalog ve işbirliği yetersizliği.
• Havza kuruluşlarındaki eleman eksiklikleri.
• Havza bütününde ekosistem planlaması yaklaşımının, orman, çayır, sulak alan, turbalık vb. gibi farklı ekosistemlerde rehabilitasyon ve koruma çalışmalarının yetersiz olması.
75
HAVZA YÖNETİMİNİN GÜÇLÜ, ZAYIF YÖNLERİ,
FIRSATLARI, TEHDİTLERİ
Zayıf Yönler:
• Havza ulusal veri tabanı eksikliği.
• Havza projeleri ve faaliyetlerini önceliklendirme ölçüt ve yöntemlerindeki yetersizlikler.
• Havza çalışmalarının eşgüdümlü yürütülmesine temel oluşturacak üst düzey planların tamamlanması ve güncellenmesindeki yetersizlikler.
• Havzalarda yürütülen projelerin ve uygulamaların ekolojik ve sosyal etkilerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesine ait yöntem, veri ve kurumsal kapasite yetersizlikleri.
76
HAVZA YÖNETİMİNİN GÜÇLÜ, ZAYIF YÖNLERİ,
FIRSATLARI, TEHDİTLERİ
Fırsatlar:
• Yukarı havzalarda göç nedeniyle insan kaynaklı baskıların azalması.
• Bilgiye erişim ve gelişen bilgi teknolojilerinden faydalanma olanağı (CBS, vb.).
• Havza doğal kaynak ve varlıkları çeşitliliği ve potansiyeli.
• Toplumda doğal kaynaklar ve çevrenin korunması ile ilgili farkındalığın artması.
• Sivil toplum kuruluşlarının katkı ve etkinliklerinin artması.
77
HAVZA YÖNETİMİNİN GÜÇLÜ, ZAYIF YÖNLERİ,
FIRSATLARI, TEHDİTLERİ
Fırsatlar:
• Politik ilgi ve desteğin artması.
• Kurumlarda katılımcı yaklaşımın gelişmekte olması.
• Havza ıslahı çalışmalarında yerel halka istihdam sağlanması.
• AB uyum sürecinde su havzaları yönetiminin yeri ve önemi.
• Su havzaları yönetiminin öneminin küresel ölçekte önem kazanması.
• Bilimsel araştırma ve geliştirme kapasitelerindeki artış.
78
HAVZA YÖNETİMİNİN GÜÇLÜ, ZAYIF YÖNLERİ,
FIRSATLARI, TEHDİTLERİ
Tehditler:
• Sınırlı doğal kaynakların hızlı bozulma ve yok olma süreci.
• Aşağı ve yukarı havzalar arasındaki nüfus dengesinin bozulması.
• Hızlı nüfus artışı doğrultusunda havza alanlarının ürün ve hizmetlerine (su, enerji, tarımsal üretim, vb.) olan talep ve beklentilerdeki artış.
• Özellikle yukarı havzalarda, dağlık alanlarda yaşayan halkın gelir düzeyinin çok düşük olması (kırsal fakirlik).
79
HAVZA YÖNETİMİNİN GÜÇLÜ, ZAYIF YÖNLERİ,
FIRSATLARI, TEHDİTLERİ
Tehditler:
• Göç nedeni ile kırsal alanlarda iş gücü sağlayacak genç nüfusun azalması.
• Toplumda havza kaynaklarının değeri, havzalarda süregelen tahribatın boyutları ve doğurduğu sonuçlar ile ilgili duyarlılıkta ve eğitimde gözlemlenen yetersizlikler.
• Mülkiyet ve kullanım hakkı problemleri.
• Artan sanayi kaynaklı kirlilik.
• Tarımda kimyasal ilaç ve gübre kullanımının artması.
80
HAVZA YÖNETİMİNİN GÜÇLÜ, ZAYIF YÖNLERİ,
FIRSATLARI, TEHDİTLERİ
Tehditler:
• Biyolojik çeşitlilik üzerindeki baskılar.
• Uygulamalara yönelik gerekli yaptırımların yetersiz kalması.
• İklim değişikliğinin olumsuz etkileri.
• Havzalarda artan sanayi
• Havzalarda artan olumsuz madencilik uygulamaları.
81
HAVZA YÖNETİMİNİN GÜÇLÜ, ZAYIF YÖNLERİ,
FIRSATLARI, TEHDİTLERİ
82
UHYS BELGESİNİN
MUHTEVASI
83
UHYS – STRATEJİ BELGESİNİN MUHTEVASI
UHYS Belgesinde:
Vizyon ifadesi
14 İlke
7 Amaç
9 Alt Amaç
44 Hedef
Performans göstergeleri ve stratejiler
Sorumlu kuruluşlar
İşbirliği ve katkı sağlayacak kuruluşlar
84
UHYS HEDEFLERİ İÇİN PERFORMANS
GÖSTERGELERİ VE KURUMSAL
SORUMLULUKLAR
85
Ulusal Havza Yönetim Stratejisi Hedefleri için
Performans Göstergeleri ve Kurumsal Sorumluluklar
86
Ulusal Havza Yönetim Stratejisi Hedefleri için
Performans Göstergeleri ve Kurumsal Sorumluluklar
87
Ulusal Havza Yönetim Stratejisi Hedefleri için
Performans Göstergeleri ve Kurumsal Sorumluluklar
88
Ulusal Havza Yönetim Stratejisi Hedefleri için
Performans Göstergeleri ve Kurumsal Sorumluluklar
89
Ulusal Havza Yönetim Stratejisi Hedefleri için
Performans Göstergeleri ve Kurumsal Sorumluluklar
90
Ulusal Havza Yönetim Stratejisi Hedefleri için
Performans Göstergeleri ve Kurumsal Sorumluluklar
91
Ulusal Havza Yönetim Stratejisi Hedefleri için
Performans Göstergeleri ve Kurumsal Sorumluluklar
92
Ulusal Havza Yönetim Stratejisi Hedefleri için
Performans Göstergeleri ve Kurumsal Sorumluluklar
93