HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş.
1 OCAK - 31 MART 2009 ARA HESAP DÖNEMİNE AİT
ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR
ÖZET KONSOLİDE GELİR TABLOLARI ... 3
ÖZET KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOLARI ... 4
ÖZET KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOLARI ... 5
ÖZET KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI ... 6
ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA AİT AÇIKLAYICI DİPNOTLAR ... 7-53 DİPNOT 1 GRUP’UN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU ... 7-8 DİPNOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR ... 9-17 DİPNOT 3 İŞLETME BİRLEŞMELERİ ... 18
DİPNOT 4 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA ... 19-26 DİPNOT 5 FİNANSAL YATIRIMLAR ... 27-30 DİPNOT 6 MADDİ DURAN VARLIKLAR ... 31-32 DİPNOT 7 ŞARTA BAĞLI VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER ... 33-35 DİPNOT 8 ÖZKAYNAKLAR ... 36-38 DİPNOT 9 DURDURULAN FAALİYETLER ... 38-39 DİPNOT 10 SATIŞ GELİRLERİ ... 39
DİPNOT 11 FİNANSMAN GELİRLERİ/GİDERLERİ ... 40
DİPNOT 12 VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ... 40-45 DİPNOT 13 FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR ... 46-48 DİPNOT 14 FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN BORÇLAR ... 49
DİPNOT 15 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI ... 49
DİPNOT 16 YABANCI PARA POZİSYONU ... 50-52 DİPNOT 17 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR ... 53
VARLIKLAR
Dönen Varlıklar 58.969.630 55.939.498
Nakit ve Nakit Benzerleri 8.084.798 7.665.059 Finansal Yatırımlar
- Menkul Kıymetler 5.a 131.693 175.548
- Satılmaya Hazır 5.b 3.624.059 1.927.622
- Vadeye Kadar Elde Tutulacak 5.c 8.737.709 5.032.118
Türev Araçlar 117.474 83.068
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Hesabı 5.452.236 6.265.872
Ticari Alacaklar 1.240.418 1.054.979
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar 13 28.963.231 31.081.766
Diğer Alacaklar 937.021 457.885
Stoklar 1.308.056 1.472.342
Diğer Dönen Varlıklar 316.428 666.752
58.913.123 55.883.011
Satış Amacıyla Elde Tutulan Duran Varlıklar 9 56.507 56.487
Duran Varlıklar 41.841.135 44.881.926
Ticari Alacaklar 30.263 24.816
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar 13 18.193.719 18.048.654
Diğer Alacaklar 172.863 81.214
Finansal Yatırımlar
- Satılmaya Hazır 5.b 6.579.076 5.813.011
- Vadeye Kadar Elde Tutulacak 5.c 10.502.604 15.516.588
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar 163.458 294.564 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller 365.409 365.133
Maddi Duran Varlıklar 6 3.841.465 3.731.712
Maddi Olmayan Duran Varlıklar 374.304 364.914
Şerefiye 1.166.486 333.615
Ertelenmiş Vergi Varlıkları 12 451.488 307.705
Toplam Varlıklar 100.810.765 100.821.424
YÜKÜMLÜLÜKLER
Kısa Vadeli Yükümlülükler 76.158.268 77.477.127
Finansal Borçlar 7.950.192 7.352.157
Uzun Vadeli Finansal Borçların
Kısa Vadeli Kısımları 1.212.587 1.695.444
Ticari Borçlar 836.714 1.005.183
Diğer Borçlar 2.498.153 2.032.874
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Borçlar 14 62.651.944 64.777.982
Türev Araçlar 532.454 314.305
Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü 12 215.988 83.840
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 260.236 215.342 Uzun Vadeli Yükümlülükler 7.066.036 6.005.520
Finansal Borçlar 5.196.124 4.612.026
Ticari Borçlar 52.681 4.221
Diğer Borçlar 432.657 168.175
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Borçlar 14 951.090 847.700
Kıdem Tazminatı Karşılığı 161.620 137.191
Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 12 271.864 236.207
ÖZKAYNAKLAR 8 17.586.461 17.338.777
Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 9.776.884 9.556.971
Sermaye 8 1.800.000 1.800.000
Hisse Senetleri İhraç Primleri 21.670 21.670
Değer Artış Fonları (121.653) (93.842)
Sermaye Düzeltmesi Farkları 3.426.761 3.426.761
Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler 8 257.817 257.817
Yabancı Para Çevrim Farkları (30.465) (75.359)
Net Dönem Karı 202.830 1.188.559
Geçmiş Yıllar Karları 8 4.219.924 3.031.365 Ana Ortaklık Dışı Paylar 7.809.577 7.781.806
- Sabancı Ailesi 2.574.765 2.534.996
- Diğer 5.234.812 5.246.810
Toplam Kaynaklar 100.810.765 100.821.424
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER
Satış Gelirleri (net) 10 1.738.326 1.765.815
Faiz, Prim, Komisyon ve Diğer Gelirler 10 3.295.744 2.870.286
Toplam 5.034.070 4.636.101
Satışların Maliyeti (-) (1.479.855) (1.411.890)
Faiz, Prim, Komisyon ve Diğer Giderler (-) (2.143.663) (1.939.144)
Toplam (3.623.518) (3.351.034)
Ticari Faaliyetlerden Brüt Kar 258.471 353.925
Finans Sektörü Faaliyetlerinden Brüt Kar 1.152.081 931.142
BRÜT KAR 1.410.552 1.285.067
Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) (129.955) (131.615)
Genel Yönetim Giderleri (-) (688.774) (662.670)
Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) (4.854) (10.069)
Diğer Faaliyet Gelirleri 182.769 302.765
Diğer Faaliyet Giderleri (76.668) (13.595)
FAALİYET KARI 693.070 769.883
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen
Yatırımların Karlarından Paylar 33.163 43.018
Finansman Gelirleri 11 145.838 210.036
Finansman Giderleri (-) 11 (199.566) (185.692)
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER
VERGİ ÖNCESİ KARI 672.505 837.245 Sürdürülen faaliyetler vergi gelir/gideri
Dönem Vergi Gideri 12 (202.299) 68.525
Ertelenmiş Vergi Geliri 12 58.357 3.491
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLERDEN
DÖNEM KARI 528.563 909.261
DURDURULAN FAALİYETLER Durdurulan Faaliyetler Vergi Sonrası
Dönem Karı/(Zararı) 9 - 33.030
DÖNEM KARI 528.563 942.291
DÖNEM KARININ DAĞILIMI 528.563 942.291
- Azınlık Payları 325.733 460.508
- Ana Ortaklık Payları 202.830 481.783
Hisse başına esas ve nisbi kazanç
- bin adet adi hisse senedi (TL) 1,09 2,60
DÖNEM KARI 528.563 942.291 Diğer Kapsamlı Gelir:
Satılmaya hazır finansal varlıkların
net makul değer artışı/(azalışı), vergi sonrası 12 112.892 (148.783) Finansal riskten korunma fonundaki değişim,
vergi sonrası 12 (168.013) -
Yabancı para çevrim farklarındaki değişim 12 64.358 126.766 Yurtdışındaki Net Yatırım Riskinden Korunma
Amaçlı Türev Finansal Varlıklara İlişkin,
vergi sonrası 12 (22.271) -
DİĞER KAPSAMLI GELİR (VERGİ SONRASI) (13.034) (22.017)
TOPLAM KAPSAMLI GELİR 515.529 920.274 TOPLAM KAPSAMLI GELİRİN DAĞILIMI 515.529 920.274
- Azınlık Payları 295.616 404.990
- Ana Ortaklık Payları 219.913 515.284
1 Ocak 2008 itibariyle bakiyeler 1.800.000 21.670 68.108 3.426.761 215.478 (215.298) 969.487 2.264.627 8.550.833 7.523.008 16.073.841 Toplam kapsamlı gelir - - (55.544) - - 88.965 481.783 80 515.284 404.990 920.274
Sermaye artışı - - - - - - - - - 15.946 15.946
Transferler - - - - 20.341 - (969.487) 949.146 - - -
Bağlı ortaklık etkin
ortaklık payı değişimi - - - - - - - (5.487) (5.487) (34.968) (40.455)
İntifa senetleri alımı - - - - - - - - - (6.125) (6.125)
Temettü - - - - - - - - - (474.068) (474.068)
31 Mart 2008 itibariyle bakiyeler 1.800.000 21.670 12.564 3.426.761 235.819 (126.333) 481.783 3.208.366 9.060.630 7.428.783 16.489.413
1 Ocak 2009 itibariyle bakiyeler 1.800.000 21.670 (93.842) 3.426.761 257.817 (75.359) 1.188.559 3.031.365 9.556.971 7.781.806 17.338.777 Toplam kapsamlı gelir - - (27.811) - - 44.894 202.830 - 219.913 295.616 515.529
Transferler - - - - - - (1.188.559) 1.188.559 - - -
Temettü - - - - - - - - - (267.845) (267.845)
31 Mart 2009 itibariyle bakiyeler 1.800.000 21.670 (121.653) 3.426.761 257.817 (30.465) 202.830 4.219.924 9.776.884 7.809.577 17.586.461
Sürdürülen faaliyetler vergi öncesi karı 672.505 837.245 Durdurulan faaliyetler vergi öncesi karı/(zararı) - 39.382 İşletme faaliyetlerinden sağlanan net nakitin faaliyet karı ile
mutabakatına yönelik düzeltmeler:
Amortisman ve itfa payları 4 102.074 98.643 Kredi risk karşılıkları 13 448.082 330.240 Türev araçların makul değer değişikliği 143.913 (100.646)
Kıdem tazminatı karşılığı 12.919 15.255 Maddi ve maddi olmayan varlıklar ve
yatırım amaçlı gayrimenkuller değer düşüklüğü 4 407 1.499
Yabancı para çevrim farkları 34.943 60.118 Sigorta teknik karşılığı (75.447) (55.673)
İştirak kazancı (33.163) (43.018)
Bağlı ortaklık ve müşterek yönetime bağlı ortaklık
hisse satış ve tasfiye zararı 7.768 1.748 Maddi ve maddi olmayan varlıklar ve yatırım amaçlı menkul kıymetler satış karı (301) -
Diğer (7.745) (137.719)
İşletme varlık ve yükümlülüklerindeki değişiklik öncesi
işletme faaliyetlerinden sağlanan nakit akımı 1.305.955 1.047.074
Ticari alacaklardaki değişim (19.224) (90.883) Stoklardaki değişim 170.961 (219.237) Diğer alacaklar ve diğer dönen varlıklardaki değişim (40.239) (38.997)
Ticari borçlardaki değişim (261.121) (49.175) Sigorta teknik karşılığı 75.447 135.018 Diğer borçlar ve yükümlülüklerdeki değişim 668.169 114.235
Satılmak üzere elde tutulan duran varlıkların
işletme faaliyetlerinde kullanılan nakit akımı - 53.938 Bankacılık bölümündeki işletme varlık
ve yükümlülüklerindeki değişiklikler:
Menkul kıymetlerdeki değişim 43.855 2.439.442 Finans sektörü faaliyetlerinden alacaklardaki değişim 1.525.388 (4.212.438)
Finans sektörü faaliyetlerinden borçlardaki değişim (2.022.648) 6.458.442
T.C. Merkez Bankası hesabı 813.636 (509.477) Ödenen vergi (87.178) (192.137)
Ödenen kıdem tazminatı (12.892) (8.797)
İşletme faaliyetlerinden sağlanan nakit 2.160.109 4.927.008
Yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımı:
Yatırım harcamaları 4 (201.327) (106.899) Satılmaya hazır ve vadeye kadar elde tutulacak
finansal varlık alımı (1.231.501) (450.443) İşletme birleşmelerinde kullanılan net nakit (930.909) - Bağlı ortaklık ve müşterek yönetime tabi ortaklık hisse satışından ve
tasfiyesinden sağlanan nakit 7.745 52.139 Maddi ve maddi olmayan varlıklar ve satış amacıyla
elde tutulan varlıkların satışından sağlanan nakit 19.893 232.847 Alınan temettüler 164.298 77.353
Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit (2.171.801) (195.003)
Finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit akımı:
Finansal borçlardaki artış 699.276 1.806.930 Ana ortaklık dışına ödenen temettü (267.845) (474.068)
Ana ortaklık dışına ait sermaye artışı - 15.946 Ana ortaklık dışı intifa senetlerinin satın alımı - (6.125) Bağlı ortaklık etkin ortaklık payı değişimi - (40.455)
Finansman faaliyetlerinden sağlanan net nakit 431.431 1.302.228
Nakit ve nakit benzerlerindeki net artış 419.739 6.034.233
Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş. (“Holding”) 1967 yılında kurulmuş olup, ana faaliyet konusu ağırlıklı olarak finans, üretim ve ticaret gibi endüstri kollarında faaliyet gösteren şirketlerin idare ve koordinasyonunu sağlamaktır. Holding Türkiye’de tescil edilmiştir ve Sabancı ailesi tarafından yönetilmektedir (Dipnot 8). 2009 yılı içerisinde çalışan personel sayısı 54.610’dur (31 Aralık 2008:
51.120). Holding merkezi aşağıdaki adreste bulunmaktadır:
Sabancı Center, 4. Levent, İstanbul, Türkiye
Holding, Sermaye Piyasası Kurulu’na (“SPK”) kayıtlıdır ve hisseleri 1997 yılından beri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (“İMKB”) işlem görmektedir. 31 Mart 2009 tarihi itibariyle, Grup’un İMKB’ye kayıtlı %21,50 oranında hissesi mevcuttur. Aynı tarih itibariyle Grup’un hisselerini elinde bulunduran hissedarlar ve hisse oranları aşağıdaki gibidir (Dipnot 8):
%
Sabancı ailesi 61,40
Halka açık 21,50
Sakıp Sabancı Holding A.Ş. 14,81
Sabancı Üniversitesi 1,62
Hacı Ömer Sabancı Vakfı 0,67 100,00
Bağlı Ortaklıklar
31 Mart 2009 tarihi itibariyle konsolide edilen Bağlı Ortaklıkların faaliyet konusu ve konsolide finansal tabloların amacı doğrultusunda Bağlı Ortaklıkların faaliyette bulunduğu endüstriyel bölümler aşağıdaki gibidir:
Bağlı Ortaklıklar Faaliyet konusu Endüstriyel bölüm
Akbank T.A.Ş. (“Akbank”) Bankacılık Finans
Aksigorta A.Ş. (“Aksigorta”) Sigorta Finans
Advansa B.V. (“Advansa”) Tekstil Diğer
Yünsa Yünlü Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Yünsa”) Tekstil Diğer
Kordsa Global Endüstriyel İplik ve Kord Bezi
Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Kordsa Global”) Lastik ve takviye Lastik, takviye ve Otomotiv Temsa Global A.Ş. (“Temsa Global”) Otomotiv Lastik, takviye ve Otomotiv Toyotasa Toyota-Sabancı Pazarlama ve Satış A.Ş.
(“Toyotasa Pazarlama”) Otomotiv Lastik, takviye ve Otomotiv
Çimsa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Çimsa”) Çimento ve klinker Çimento
Teknosa İç ve Dış Ticaret A.Ş. (“Teknosa”) Ticaret Perakende
Exsa Export Sanayi Mamulleri Satış ve Araştırma A.Ş. (“Exsa”) Ticaret Diğer
Exsa UK Ltd. (“Exsa UK”) Ticaret Diğer
Ankara Enternasyonel Otelcilik A.Ş. (“AEO”) Turizm Diğer
Tursa Sabancı Turizm ve Yatırım İşletmeleri A.Ş. (“Tursa”) Turizm Diğer Sapeksa Mensucat ve Toprak Mahsulleri
Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Sapeksa”) (*) Tarım Diğer
Bimsa Uluslararası İş, Bilgi ve Yönetim
Sistemleri A.Ş. (“Bimsa”) Bilgi işlem sistemi ticareti Diğer
Finansal bilgilerin bölümlere göre raporlanması amaçlı olarak hazırlanan Dipnot 4’te Holding’e ilişkin bilgiler “Diğer” grubu içerisinde gösterilmiştir.
Exsa UK ve Advansa B.V. (toplu olarak “Yabancı Bağlı Ortaklıklar”) dışındaki tüm Bağlı Ortaklıklar Türkiye’de tescil edilmiştir. Exsa UK İngiltere’de, Advansa Hollanda’da tescil edilmiştir.
Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar
31 Mart 2009 tarihi itibariyle hazırlanan konsolide finansal tablolarda oransal konsolidasyon yöntemiyle muhasebeleştirilmiş olan Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıkların faaliyet konuları ve konsolide finansal tabloların amacı doğrultusunda Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıkların faaliyette bulundukları endüstriyel bölümler aşağıdaki gibidir:
Faaliyet Endüstriyel Ortak
Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar konusu bölüm girişimci Avivasa Emeklilik ve Hayat A.Ş. (“Avivasa”) Bireysel emeklilik Finans Aviva Brisa Bridgestone Sabancı
Lastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Brisa”) Lastik ve takviye Lastik ve takviye Bridgestone Akçansa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Akçansa”) Çimento ve klinker Çimento Heidelberg Carrefoursa Carrefour Sabancı Ticaret Tüketici
Merkezi A.Ş. (“Carrefoursa”) ürünleri ticareti Perakende Carrefour
Diasa Dia Sabancı Süpermarketleri Tüketici
Ticaret A.Ş. (“Diasa”) ürünleri ticareti Perakende Dia S.A.
Enerjisa Enerji Üretim A.Ş. (“Enerjisa”) Enerji üretimi ve satışı Enerji Verbund Enerjisa Elektrik Enerjisi Toptan Satış A.Ş. (“ETS”) Enerji satışı Enerji Verbund
Enerjisa Elektrik Dağıtım A.Ş. (“EED”) Enerji dağıtımı Enerji Verbund
Olmuksa International Paper Sabancı Ambalaj Oluklu mukavva
Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Olmuksa”) kağıt ve kutu Diğer International Paper
Dönkasan Dönüşen Kağıt Hammaddeleri International Paper ve
Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Dönkasan”) Kağıt Diğer Kartonsan
Tüm Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar Türkiye’de tescil edilmişlerdir.
Bu ara dönem özet konsolide finansal tablolar yayımlanmak üzere Yönetim Kurulu’nun 15 Mayıs 2009 tarihli toplantısında onaylanmış ve Yönetim Kurulu adına CEO Ahmet C. Dördüncü ve Bütçe Muhasebe ve Konsolidasyon Daire Başkanı Nedim Bozfakıoğlu tarafından imzalanmıştır. Holding’in hissedarları konsolide finansal tablolar üzerinde finansal tablolar yayımlandıktan sonra değişiklik yapma hakkına sahip olup Holding’in olağan genel kurul toplantısında konsolide finansal tablolar hissedarlar tarafından onaya tabidir.
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar
2.1.1 Uygulanan Finansal Raporlama Standartları
Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”), Seri: XI, No: 29 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu tebliğ, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiş olup, SPK’nın Seri: XI, No: 25 sayılı “Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ”i yürürlükten kaldırılmıştır. Bu tebliğe istinaden, işletmelerin finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (“UMS/UFRS”)’na göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (“UMSK”) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (“TMSK”) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS’ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (“TMS/TFRS”) esas alınacaktır.
SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almış olduğu bir kararla, Türkiye’de faaliyette bulunan ve SPK tarafından kabul edilen muhasebe ve raporlama ilkelerine (“SPK Finansal Raporlama Standartları”) uygun finansal tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının gerekli olmadığını ilan etmiştir. Dolayısıyla finansal tablolarda, 1 Ocak 2005 tarihinden başlamak kaydıyla, UMSK tarafından yayımlanmış 29 No’lu “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama” standardı (“UMS 29”) uygulanmamıştır.
SPK’nın Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği uyarınca işletmeler, ara dönem finansal tablolarını UMS 34
“Ara Dönem Finansal Raporlama” standardına uygun olarak tam set veya özet olarak hazırlamakta serbesttirler. Grup, bu çerçevede 31 Mart 2009 tarihinde sona eren üç aylık ara hesap döneminde özet konsolide finansal tablo hazırlamayı tercih etmiş, söz konusu özet konsolide finansal tablolarını SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak hazırlamıştır.
Finansal tabloların hazırlanış tarihi itibariyle, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından henüz ilan edilmediğinden, özet konsolide finansal tablolar SPK ‘nın Seri:XI No:29 sayılı tebliği ve bu tebliğe açıklama getiren duyuruları çerçevesinde, UMS/UFRS’nin esas alındığı SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak hazırlanmıştır. Özet konsolide finansal tablolar ve bunlara ilişkin dipnotlar SPK tarafından 17 Nisan 2008, 9 Ocak 2009 ve 28 Nisan 2009 tarihli duyurular ile uygulanması tavsiye edilen formatlara uygun olarak ve zorunlu kılınan bilgiler dahil edilerek sunulmuştur. Bu kapsamda geçmiş dönem konsolide finansal tablolarında gerekli değişiklikler yapılmıştır.
Sabancı Holding ve Türkiye’de kayıtlı olan Bağlı Ortaklıkları ve Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıkları, kanuni finansal tablolarını Türk Ticaret Kanunu’na (“TTK”), vergi mevzuatına, T.C. Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Tek Düzen Hesap Planı’na, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (“BDDK”) tarafından yürürlüğe konulan Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ve yine BDDK tarafından muhasebe ve finansal raporlama esaslarına ilişkin yayımlanan diğer yönetmelik, açıklama ve genelgelere ve Sigorta Murakabe Kanunu ve Sigorta Mevzuatı’na uygun olarak Türk Lirası cinsinden hazırlamaktadır. Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren Bağlı Ortaklıklar’ın kanuni finansal tabloları faaliyet gösterdikleri ülkelerde geçerli olan kanun ve yönetmeliklere uygun olarak hazırlanmıştır.
Konsolide finansal tablolar, tarihi maliyet esasına göre hazırlanmış kanuni kayıtlara SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygun sunumun yapılması amacıyla gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir.
2.1.2 Konsolidasyon Esasları
a) Konsolide finansal tablolar, aşağıda (b) ile (f) paragraflarında yer alan hususlar kapsamında, ana ortaklık olan Holding ile Bağlı Ortaklıklarının, Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklarının ve İştiraklerinin (topluca “Grup” olarak adlandırılacaktır) finansal tablolarını içermektedir.
Konsolidasyon kapsamı içinde yer alan şirketlerin finansal tabloları, konsolide finansal tabloların tarihi itibariyle ve yeknesak muhasebe ilke ve uygulamaları gözetilerek Dipnot 2.1.1’de belirtilen SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak hazırlanmıştır. İştiraklerin, Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıkların ve Bağlı Ortaklıkların faaliyet sonuçları, satın alma veya elden çıkarma işlemlerine uygun olarak söz konusu işlemlerin geçerlilik tarihlerinde dahil edilmiş veya hariç bırakılmışlardır.
b) Bağlı Ortaklıklar, Holding’in ya (a) doğrudan ve/veya dolaylı olarak kendisine ait olan hisseler ve/veya Sabancı ailesi ve kontrol ettiği diğer şirketler neticesinde şirketlerdeki hisselerle ilgili oy kullanma hakkının %50’den fazlasını kullanma yetkisi kanalıyla; veya (b) oy kullanma hakkının
%50’den fazlasını kullanma yetkisine sahip olmamakla birlikte mali ve işletme politikaları üzerinde fiili kontrolünü kullanmak suretiyle mali ve işletme politikalarını Holding’in menfaatleri doğrultusunda kontrol etme yetkisi ve gücüne sahip olduğu şirketleri ifade eder.
Aşağıdaki tabloda 31 Mart 2009 tarihi itibariyle Bağlı Ortaklıklar, sahip olunan paylar ve ortaklık oranları gösterilmiştir:
Holding ve Bağlı Ortaklıkları Sabancı ailesi
tarafından sahip olunan tarafından Sahip olunan Etkin doğrudan ve dolaylı pay sahip olunan pay toplam pay ortaklık payı
Bağlı ortaklıklar % % % %
Advansa 100,00 - 100,00 99,93
AEO 70,29 - 70,29 70,29
Akbank 40,85 16,32 57,17 36,80
Aksigorta 61,98 - 61,98 61,98
Bimsa 95,11 - 95,11 89,96
Çimsa 53,00 1,42 54,42 53,00
Exsa 45,70 54,30 100,00 30,25
Exsa UK 100,00 0,00 100,00 99,09 Kordsa Global 91,11 0,00 91,11 91,11
Sapeksa 52,84 44,87 97,71 37,00
Aşağıdaki tabloda 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Bağlı Ortaklıklar, sahip olunan paylar ve ortaklık oranları gösterilmiştir:
Holding ve Bağlı Ortaklıkları Sabancı ailesi
tarafından sahip olunan tarafından Sahip olunan Etkin doğrudan ve dolaylı pay sahip olunan pay toplam pay ortaklık payı
Bağlı ortaklıklar % % % %
Advansa 100,00 - 100,00 99,93
AEO 70,29 - 70,29 70,29
Akbank 40,85 16,32 57,17 36,80
Aksigorta 61,98 - 61,98 61,98
Bimsa 95,11 - 95,11 89,86
Çimsa 53,00 1,42 54,42 53,00
Exsa 45,70 54,30 100,00 30,25
Exsa UK 100,00 0,00 100,00 99,09 Kordsa Global 91,11 0,00 91,11 91,11
Sapeksa 52,84 44,87 97,71 37,00
Sabancı Telekom (*) 100,00 0,00 100,00 100,00
Teknosa 69,17 30,83 100,00 69,17
Temsa Global 48,70 51,29 99,99 47,66 Toyotasa Pazarlama 65,00 0,00 65,00 64,99
Tursa 99,52 0,00 99,52 98,46
Yünsa 59,37 11,50 70,87 58,80
(*) Grup’un, 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle %100,00’üne sahip olduğu bağlı ortaklığı Sabancı Telekom 2009 yılı içerisinde tasfiye edilmiştir. Tasfiye işlemleri 30 Mart 2009 tarihinde tamamlanmış olup, bu tarihten sonra konsolidasyon kapsamından çıkarılmıştır.
Bağlı Ortaklıklara ait bilançolar ve gelir tabloları, tam konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmiş olup Holding ve Bağlı Ortaklıklarının sahip olduğu payların kayıtlı değeri, ilgili özkaynaktan mahsup edilmektedir. Holding ile Bağlı Ortaklıkları arasındaki işlemler ve bakiyeler konsolidasyon kapsamında karşılıklı olarak silinmektedir. Holding’in ve Bağlı Ortaklıklarının, Bağlı Ortaklıklarda sahip olduğu hisselerin finansman maliyeti ile bu hisselere ait temettüler, sırasıyla, özkaynaktan ve ilgili dönem gelirinden çıkarılmıştır.
31 Mart 2009 tarihi itibariyle finansal pozisyonu ve aynı tarihte sona eren üç aylık ara hesap dönemine ait faaliyet sonucu, gerek tek başına gerekse topluca, toplam konsolide finansal tablolara göre parasal önemlilik arz etmeyen Bağlı Ortaklıkların finansal tabloları konsolide edilmemiştir. Bu bağlı ortaklıklar, konsolide finansal tablolarda, satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılmışlardır (Dipnot 5.b).
c) Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar, Holding ve Bağlı Ortaklıklarının bir veya daha fazla sayıdaki taraf ile birlikte ortak kontrolüne tabi ve sözleşme ile ekonomik bir faaliyetin üstlenildiği şirketlerdir. Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar, oransal konsolidasyon yöntemi kullanılarak, diğer bir ifade ile Grup’un Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıktaki varlık, yükümlülük, gelir ve giderlerindeki payının dahil edilmesiyle konsolide edilmiştir.
Aşağıdaki tabloda 31 Mart 2009 tarihli Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklarda sahip olunan paylar ve ortaklık oranları gösterilmiştir:
Holding ve Bağlı Ortaklıkları tarafından sahip olunan Etkin Müşterek Yönetime doğrudan ve dolaylı pay ortaklık payı
Tabi Ortaklıklar % %
Akçansa 39,72 39,72
Avivasa 49,83 49,83
Brisa 43,63 43,63
Carrefoursa 38,78 38,78
Diasa 40,00 40,00
Dönkasan 33,13 33,12
Enerjisa 50,00 50,00
ETS 50,00 50,00
EED 50,00 50,00
Olmuksa 43,73 43,73
Aşağıdaki tabloda 31 Aralık 2008 tarihli Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklarda sahip olunan paylar ve ortaklık oranları gösterilmiştir:
Holding ve Bağlı Ortaklıkları tarafından sahip olunan Etkin
Müşterek Yönetime doğrudan ve dolaylı pay ortaklık payı
Tabi Ortaklıklar % %
Akçansa 39,72 39,72
Avivasa 49,83 49,83
Brisa 43,63 43,63
Carrefoursa 38,78 38,78
Diasa 40,00 40,00
Dönkasan 33,13 33,12
Enerjisa 50,00 50,00
ETS 50,00 50,00
EED 50,00 50,00
Olmuksa 43,73 43,73
Müşterek Yönetim Tabi Ortaklıkların sermayelerinde Sabancı ailesi tarafından sahip olunan pay bulunmamaktadır.
d) İştiraklerdeki yatırımlar özkaynak yöntemi ile muhasebeleştirilmiştir. Bunlar, Grup’un genel olarak oy hakkının %20 ile %50’sine sahip olduğu veya Grup’un, şirket faaliyetleri üzerinde kontrol yetkisine sahip bulunmamakla birlikte önemli etkiye sahip olduğu kuruluşlardır. Grup ile İştirak arasındaki işlemlerden doğan gerçekleşmemiş karlar, Grup’un İştirakteki payı ölçüsünde düzeltilmiş olup, gerçekleşmemiş zararlar da, işlem, transfer edilen varlığın değer düşüklüğüne uğradığını göstermiyor ise, düzeltilmiştir. Grup, İştirak ile ilgili olarak söz konusu doğrultuda bir yükümlülük altına girmemiş veya bir taahhütte bulunmamış olduğu sürece İştirakteki yatırımın kayıtlı değerinin sıfır olması veya Grup’un önemli etkisinin sona ermesi durumunda Özkaynak yöntemine devam edilmemiştir. Önemli etkinin sona erdiği tarihteki yatırımın kayıtlı değeri, o tarihten sonra makul değerinin güvenilir olarak ölçülebildiğinde makul değerinden aksi takdirde maliyet bedeli üzerinden gösterilir (Dipnot 2.1.2 e).
31 Mart 2009 tarihi itibariyle finansal pozisyonu ve aynı tarihte sona eren ara hesap dönemine ait faaliyet sonucu, gerek tek başına gerekse topluca, toplam konsolide finansal tablolara göre parasal önemlilik arz etmeyen İştirakler Özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilmemiştir. Bu iştirakler, konsolide finansal tablolarda, satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılmışlardır (Dipnot 5.b).
Aşağıdaki tabloda 31 Mart 2009 tarihi itibariyle İştirakler’de sahip olunan paylar ve ortaklık oranları gösterilmiştir:
Holding tarafından sahip olunan
etkin ortaklık payı
İştirakler %
Philsa Philip Morris Sabancı Sigara
ve Tütün San. ve Tic. A.Ş. (“Philsa”) 25,00 Philip Morris Sabancı Pazarlama
Satış A.Ş. (“Philip Morrissa”) 24,75 İştiraklerin sermayelerinde Sabancı ailesi tarafından sahip olunan pay bulunmamaktadır.
e) Grup’un doğrudan ve dolaylı pay toplamı %20’nin altında olan veya %20’nin üzerinde olmakla birlikte Grup’un önemli bir etkiye sahip olmadığı veya konsolide finansal tablolar açısından önemlilik teşkil etmeyen; teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmeyen ve makul değerleri güvenilir bir şekilde belirlenemeyen satılmaya hazır finansal varlıklar, değer kaybı ile ilgili karşılık düşüldükten sonra, maliyet bedelleri ile konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır.
Teşkilatlanmış piyasalarda işlem gören ve makul değeri güvenilir bir şekilde belirlenebilen satılmaya hazır finansal varlıklar makul değerleri ile muhasebeleştirilmektedirler (Dipnot 5.b).
f) Bağlı Ortaklıklar, kontrolün Grup’a geçtiği tarihten itibaren konsolidasyon kapsamına alınmakta olup kontrolün sona erdiği tarihten itibaren konsolidasyon kapsamından çıkartılmaktadırlar.
Bağlı Ortaklıkların net varlıklarında ve faaliyet sonuçlarında ana ortaklık dışı paya sahip hissedarların payları, konsolide bilanço ve gelir tablosunda sırasıyla ana ortaklık dışı pay ve ana ortaklık dışı kar/zarar olarak gösterilmektedir.Sabancı ailesi, Sabancı ailesi tarafından kurulmuş olan Sabancı Vakfı ve Akbank çalışanları için kurulmuş olan Akbank Tekaüt Sandığı konsolide finansal tablolarda muhasebeleştirilmiş olan bazı Bağlı Ortaklıklar ve İştiraklerin sermayelerinde paya sahiptirler. Bu pay, konsolide finansal tablolarda ana ortaklık dışı pay olarak dikkate alınmış ve konsolide finansal tablolarda Holding’in hissedarlarına isabet eden net varlıklar ve dönem karına dahil edilmemiştir.
2.1.3 Netleştirme/Mahsup
Finansal varlık ve yükümlülükler, gerekli kanuni hak olması, söz konusu varlık ve yükümlülükleri net olarak değerlendirme amacı olması veya varlıkların elde edilmesi ile yükümlülüklerin yerine getirilmesinin eş zamanlı olması durumlarında net olarak gösterilirler.
2.1.4 Karşılaştırmalı bilgiler ve önceki dönem tarihli finansal tabloların yeniden düzenlenmesi Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup’un konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı hazırlanmaktadır. Grup, 31 Mart 2009 tarihi itibariyle konsolide bilançosunu 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle hazırlanmış konsolide bilançosu ile;
31 Mart 2009 tarihinde sona eren üç aylık ara hesap dönemine ait konsolide gelir tablosunu 31 Mart 2008 tarihinde sona eren üç aylık ara hesap dönemine ait konsolide gelir tablosu ile, 1 Ocak - 31 Mart 2009 ara hesap dönemine ait nakit akım tablosu ve özkaynak değişim tablolarını ise 1 Ocak - 31 Mart 2008 ara hesap dönemine ait ilgili dönem konsolide finansal tablolar ile karşılaştırmalı olarak düzenlemiştir.
2.2 Muhasebe Politikalarında Değişiklikler
Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler ve tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenir. 1 Ocak- 31 Mart 2009 ara hesap döneminde muhasebe politikalarında herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.
2.3 Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar
Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemde, ileriye yönelik olarak, net dönem karı veya zararının belirlenmesinde dikkate alınacak şekilde finansal tablolara yansıtılır. 1 Ocak-31 Mart 2009 ara hesap döneminde muhasebe tahminlerinde herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.
2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti
31 Mart 2009 tarihi itibariyle özet ara dönem konsolide finansal tablolar, 31 Aralık 2008 tarihinde sona eren yıla ait konsolide finansal tabloların hazırlanması sırasında uygulanan muhasebe politikalarıyla tutarlı olan muhasebe politikalarının uygulanması suretiyle hazırlanmıştır. Dolayısıyla, bu özet ara dönem konsolide finansal tablolar 31 Aralık 2008 tarihinde sona eren yıla ait konsolide finansal tablolar ile birlikte değerlendirilmelidir.
SPK tarafından sunumu zorunlu kılınan bilgiler
SPK'nın Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği ve ona açıklama getiren duyuruları uyarınca, ara dönemlerde özet finansal tablo hazırlayan işletmelerin döviz pozisyonu tablosunu, toplam ihracat ve toplam ithalat tutarları ile toplam döviz yükümlülüğünün hedge edilme oranını özet finansal tablo dipnotlarında sunmaları zorunludur (Dipnot 16).
Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’ndaki Değişiklikler
(a) Mevcut standartlarda 2009 yılından itibaren geçerli olan yorumlar ve 2009 yılından itibaren geçerli olan yeni standartlar
Grup cari dönemde Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK) ve UMSK’nın Uluslararası Finansal Raporlama Yorumları Komitesi (UFRYK) tarafından yayınlanan ve 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerli olan yeni ve revize edilmiş standartlar ve yorumlardan kendi faaliyet konusu ile ilgili olanları uygulamıştır.
- UMS 1 (Değişiklik), “Finansal Tabloların Sunumu”- Değişiklik, özkaynaklarda kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan gelir gider değişikliklerinin özkaynak değişim tablosunda gösterilmesini engellemekte, kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan değişikliklerin ana ortaklık paylarından kaynaklanan değişikliklerden ayrı gösterilmesini öngörmektedir. Tüm kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan değişikliklerin ayrı bir performans tablosunda (kapsamlı gelir tablosu) gösterilmesi öngörülmektedir. Ancak, şirketler tek bir tablo (kapsamlı gelir tablosu) ya da iki tablo (gelir tablosu ve kapsamlı gelir tablosu) sunmak konusunda serbest bırakılmışlardır.
Geçmiş dönem bilgilerinin değiştirilmesi ya da yeniden sınıflandırılması durumunda yeniden düzenlenmiş geçmiş dönem bilançosunun karşılaştırmalı dönem sonu bilançosu ile birlikte verilmesi gerekmektedir. Grup 2. alternatif olan iki tablolu sunumu seçmiştir ve diğer kapsamlı gelir bileşenlerini göstermek için kapsamlı gelir tablosunu kullanmıştır.
- UFRS 8, “Faaliyet Bölümleri”- UFRS 8, UMS 14 “Bölümlere Göre Raporlama” standardının yerini almaktadır. Yeni standart, bölümlere ilişkin bilgilerin iç raporlamada kullanılan bilgilerle aynı bazda olmasını sağlamak üzere bir “Yönetimsel Yaklaşım” gerektirmektedir. Grup, UFRS 8 (Değişiklik)’i 1 Ocak 2009’dan itibaren uygulamaya başlamıştır ancak Grup’un konsolide finansal tablolarına etkisi olmamıştır.
- UMS 32 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Sunum”, ve UMS 1 (Değişiklik), “Finansal tabloların sunumu” - “Satış opsiyonlu finansal araçlar ve tasfiye sürecinde ortaya çıkan yükümlülükler”.
Revize edilen standartlar, satış opsiyonlu finansal araçların ya da işletmeye tasfiye durumunda belirli bir oranda net varlıkları ile ilgili yükümlülükler getiren finansal araçların, belirli özellikleri
- UFRYK 13, “Müşteri Sadakat Programları”- UFRYK 13’e göre malların ya da hizmetlerin müşteri sadakat programları çerçevesinde (örneğin, alışveriş puanı ya da bedelsiz ürün hakkı) satıldığı durumlar çoklu bir düzenleme olarak kabul edilir ve satış işleminden alınacak olan bedel düzenlemenin unsurlarına gerçeğe uygun değerleri kullanılarak kaydedilir. Grup, UFRYK 13’ü 1 Ocak 2009’dan itibaren uygulamaya başlamıştır ancak Grup’un konsolide finansal tablolarına etkisi olmamıştır.
- UMS 39 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” (1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerlidir). Değişiklik UMSK’ nin Mayıs 2008’de yayınlanan yıllık geliştirme projesi kapsamında yapılmıştır.
Değişiklik, türev araçların riskten korunma muhasebesi kapsamına girmesi veya bu kapsamdan çıkması sonucu gerçeğe uygun değer değişimi gelir tablosu ile ilişkilendirilen finansal varlıklar kategorisine dahil edilmesinin ya da bu kategori dışında tutulmasının mümkün olduğunu öngörmektedir.
Gerçeğe uygun değer değişimi gelir tablosu ile ilişkilendirilen finansal varlıkların alım satım amaçlı finansal araçlar ile ilişkilendirilen tanımı değiştirilmiştir. Buna göre, son dönemde gerçek kısa dönemli kar sağladığına dair kanıt bulunan bir finansal portföyün parçası olan finansal varlık ya da yükümlülükler ilk muhasebeleştirilme sırasında bu portföyün parçası olarak değerlendirileceklerdir.
Finansal riskten korunma ilişkisinin tanımlanması ve dökümante edilmesine ilişkin mevcut standart finansal riskten korunma enstrümanının raporlayan birimin dışında bir birimi içermesi gerektiğini belirtmekte ve bir bölümü (segment) raporlayan birim olarak göstermektedir. Diğer bir deyişle, finansal riskten korunma işlemlerinin bölüm düzeyinde yapılabilmesi için ilgili bölümün riskten korunma muhasebesi şartlarını sağlaması gerekmektedir. Değişiklik bu gerekliliği ortadan kaldırmakta ve bölümlere göre raporlamanın “işletmenin faaliyetlere ilişkin karar almaya yetkili merciine (“chief operating decision maker”) yapılan raporlamayla aynı bazda olması gerektiğini vurgulayan UFRS 8 “Faaliyet Bölümleri” ile UMS 39’u tutarlı hale getirmektedir. Mevcut durumda, finansal riskten korunma işlemlerinin bölümlere göre raporlamaya doğru yansıtılması amaçlı, her bir bağlı ortaklık Grup ile yaptığı finansal riskten korunma işlemlerini gerçeğe uygun değer ya da nakit akış olarak tanımlamakta ve dökümante (etkin korelasyon testini de içermektedir) etmektedir. Bu bilgiler işletmenin faaliyetlere ilişkin karar almaya yetkili mercii tarafından takip edilen finansal bilgilerle tutarlıdır. Değişikliklerin geçerlilik kazanmasından sonra, finansal riskten korunma işlemleri ilgili oldukları bölümlerde raporlanmaya devam edecektir, ancak Grup riskten korunma işlemleri ile ilgili ilişkileri formal bir şekilde dökümante ve test etmeyecektir.
Değişiklik, bir borçlanma işleminin taşınan değerinin, riskten korunma muhasebesinin sona erdirilmesi üzerine, tekrar ölçülmesi durumunda yeniden düzenlemiş bir etkin faiz oranı (makul değer riskinden korunma işleminin bittiği tarih itibariyle hesaplanmalıdır) kullanılmasını öngörmektedir.
(b) Grup tarafından geçerlilik tarihinden önce uygulanmış standartlar
UMS 23 (Değişiklik), “Borçlanma maliyetleri” geçerlilik tarihinden önce uygulanmıştır. Değişiklik, özellikli bir varlığın (Amaçlandığı şekilde kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi uzun bir süreyi gerektiren varlığı ifade eder) iktisabı, yapımı ya da üretimi ile doğrudan ilişkilendirilebilen borçlanma maliyetlerinin söz konusu varlığın maliyetinin bir parçası olarak aktifleştirilmesini öngörmektedir. Bu borçlanma maliyetlerinin oluştuğu dönemde gelir tablosuna gider olarak muhasebeleştirilmesi yöntemi kaldırılmaktadır.
(c) Mevcut standartlarda 2009 yılından itibaren geçerli olan ancak Grup’un faaliyetleriyle ilgili olmayan yorumlar
• UFRS 2 (Değişiklik), “ Hisse Bazlı Ödemeler”
• UFRS 1 (Değişiklik), “Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının İlk Kez Uygulanması”
• UFRYK 15, “ Gayrimenkul İnşaatı İle İlgili Anlaşmalar”
• UFRYK 16, “ Yurtdışındaki İşletme İle İlgili Net Yatırımın Finansal Riskten Korunması”
(d) 1 Temmuz 2009 tarihinde ve bu tarihten sonra başlayan hesap dönemleri için geçerli olan ve Grup tarafından geçerlilik tarihinden önce uygulanmamış mevcut standartlarla ilgili değişiklikler ve yorumlar
• UFRS 3, “İşletme Birleşmeleri”,
UMS 27, “Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar”
UMS 28, “İştiraklerdeki Yatırımlar”
UMS 31 “İş Ortaklıklarındaki Paylar”
Satın Alma Yönteminin Uygulanması Hakkında Kapsamlı Değişiklik
• UFRYK 17, “Parasal Olmayan Varlıkların Hissedarlara Dağıtımı”
• UFRYK 18, “Müşterilerden Varlık Transferi
Grup yukarıda yer alan değişikliklerin operasyonlarına olan etkilerini değerlendirip 1 Temmuz 2009 tarihinden itibaren uygulayacaktır.
2.5 Önemli Muhasebe Tahmin ve Varsayımları
Ara dönem konsolide finansal tabloların SPK Finansal Raporlama Standartları’na göre hazırlanmasında Grup yönetiminin, raporlanan varlık ve yükümlülük tutarlarını etkileyecek, bilanço tarihi itibari ile oluşması muhtemel yükümlülük ve taahhütleri ve raporlama dönemi itibariyle gelir ve gider tutarlarını belirleyen varsayımlar ve tahminler yapması gerekmektedir. Bu tahmin ve varsayımlar Grup yönetiminin mevcut olaylar ve işlemlere ilişkin en iyi bilgilerine dayanmasına rağmen fiili sonuçlar ile farklılık gösterebilir. Tahminler düzenli olarak gözden geçirilmekte, gerekli düzeltmeler yapılmakta ve gerçekleştikleri dönem gelir tablosunda yansıtılmaktadırlar. 31 Mart 2009 tarihi itibariyle ara dönem özet konsolide finansal tablolardaki önemli muhasebe tahmin ve varsayımları, 31 Aralık 2008 tarihinde sona eren yıla ait konsolide finansal tablolardaki önemli muhasebe tahmin ve varsayımları ile tutarlıdır.
1 Ocak - 31 Mart 2009 hesap dönemi içinde gerçekleşen işletme birleşmeleri aşağıdaki gibidir:
Grup’un Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıkları’ndan Enerjisa Elektrik Dağıtım A.Ş., T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi’nin açtığı ihaleyi kazanarak 28 Ocak 2009 tarihinde imzalanan Hisse Devir Sözleşmesi sonucunda Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. hisselerinin tamamını 1.225 milyon ABD Doları karşılığında satın almıştır. Satın alınan tanımlanabilir varlıkların ve devralınan yükümlülüklerin satın alım tarihi itibariyle kayıtlı değerleri aşağıdaki gibidir:
Nakit ve nakit benzerleri 114.351
Ticari alacaklar 344.792
Stoklar 13.500
Diğer alacaklar ve dönen varlıklar 114.664
Ertelenmiş vergi varlıkları 51.296 Diğer duran varlıklar 218.390
Ticari borçlar (282.334)
Kıdem tazminatı karşılığı (48.832) Diğer borçlar ve kısa/uzun vadeli yükümlülükler (213.353)
Net varlıklar makul değeri 312.474
Eksi: satın alma bedeli 1.976.169
Şerefiye 1.663.695
Müşterek yönetime tabi ortaklık tarafından gerçekleştirilen
satın alma işleminin konsolide finansal tablolara şerefiye etkisi 831.848 Grup’un, 1 Ocak - 31 Mart 2009 ara hesap dönemi içerisinde gerçekleştirmiş olduğu yukarıda detayları verilen işlemi UFRS 3 kapsamında geçici olarak (provizyonel ilk muhasebe) muhasebeleştirilmiştir. Satın alım muhasebesinin ilgili tarih itibariyle kayıtlı değerler üzerinden yapılması sebebiyle yukarıda not edilen Şerefiye tutarı UFRS 3 kapsamında makul değerinin tespit edilmesi gereken diğer maddi olmayan varlıkların da değerini içermektedir. Grup bu satın alma ile ilgili kesin hesaplamalarını ve Şerefiye bakiyesi ile diğer maddi olmayan varlıkların ayrımını satın alım tarihini takip eden oniki aylık süre içerisinde tamamlayacaktır.
a) Grup dışından sağlanan gelirler:
1 Ocak- 1 Ocak- 31 Mart 2009 31 Mart 2008
Finans 3.295.744 2.870.286
Lastik, takviye ve otomotiv 652.283 779.892
Perakendecilik 505.534 498.377
Enerji 243.851 54.352
Çimento 170.278 161.336
Diğer 166.380 271.858
Toplam 5.034.070 4.636.101
b) Bölüm varlıkları: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Lastik, takviye ve otomotiv 2.602.107 2.657.358
Çimento 1.309.689 1.336.703
Perakende 790.620 793.369
Enerji 2.024.058 720.391
Finans 92.604.046 93.833.365
Bankacılık 91.144.486 92.491.103
Sigortacılık 1.459.560 1.342.262
Diğer 1.244.644 1.195.545
Bölüm varlıkları (*) 100.575.164 100.536.731
Satılmak üzere elde tutulan duran varlıklar 56.507 56.487
İştirakler 163.458 294.564
Bölümlerle ilişkilendirilmeyen varlıklar 943.613 819.435 Eksi: bölümler arası düzeltmeler
ve sınıflandırmalar (927.977) (885.793)
Konsolide finansal tablolara göre toplam varlıklar 100.810.765 100.821.424 (*) Bölüm varlıkları genel olarak faaliyet ile ilgili varlıklardan oluşmaktadır.
c) Bölüm yükümlülükleri: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Lastik, takviye ve otomotiv 474.385 659.167
Çimento 167.372 141.576
Perakende 376.872 403.493
Enerji 806.417 68.003
Finans 80.624.626 82.049.742
Bankacılık 79.623.994 81.180.925
Sigortacılık 1.000.632 868.817
Diğer 215.659 214.545
Bölüm yükümlülükleri (*) 82.665.331 83.536.526 Bölümlerle ilişkilendirilmeyen yükümlülükler 1.875.607 1.449.182 Eksi: bölümler arası düzeltmeler
ve sınıflandırmalar (1.316.634) (1.503.061)
Konsolide finansal tablolara göre toplam yükümlülükler 83.224.304 83.482.647 (*) Bölüm yükümlülükleri genel olarak faaliyetle ilgili yükümlülükleri içermekte, vergi, finansal
borçlar ve tahsis edilemeyen borçlar gibi yükümlülükleri içermemektedir.
Lastik, Finans
Takviye ve Toplam Bölümlerarası
Otomotiv Çimento Perakende Enerji Bankacılık Sigortacılık finans Diğer düzeltme Toplam
Grup dışından sağlanan gelirler 652.283 170.278 505.534 243.851 3.026.410 269.334 3.295.744 166.380 - 5.034.070
Bölümlerarası gelirler 671 8 905 18.956 12.065 1.132 13.197 3.066 (36.803) -
Toplam Gelirler 652.954 170.286 506.439 262.807 3.038.475 270.466 3.308.941 169.446 (36.803) 5.034.070 Satılan malın maliyeti (*) (588.935) (137.463) (397.598) (222.279) (1.863.951) (333.662) (2.197.613) (155.255) 75.128 (3.624.015) Genel yönetim giderleri (24.139) (10.703) (60.422) (13.283) (531.466) (28.481) (559.947) (15.781) 9.939 (674.336) Satış, pazarlama
ve dağıtım giderleri (44.004) (2.140) (51.065) (15.043) - - - (18.028) 325 (129.955) Araştırma ve geliştirme gideri (3.039) (380) - - - - - (1.435) - (4.854) Bölümlerarası düzenleme (129) (25) - - 41.802 (1.050) 40.752 651 (40.752) 497 Faaliyet sonucu (7.292) 19.575 (2.646) 12.202 684.860 (92.727) 592.133 (20.402) 7.837 601.407 Bölümlerle ilişkilendirilmeyen
diğer faaliyet giderleri (14.438)
Diğer faaliyet geliri/(gideri)- net 1.228 (1.907) (1.241) (13.903) 60.567 75.989 136.556 (14.632) - 106.101 Faaliyet karı (6.064) 17.668 (3.887) (1.701) 745.427 (16.738) 728.689 (35.034) 7.837 693.070 (*) Bankacılık bölümünde; satılan malın maliyeti tutarı, faiz gideri, komisyon giderleri, kredi karşılıkları ve net döviz alım satım karını içermektedir. Sigorta bölümünde, yazılan primlerin reasürör payları satılan
malın maliyeti içinde gösterilmiştir.
Lastik, Finans
Takviye ve Toplam Bölümlerarası
Otomotiv Çimento Perakende Enerji Bankacılık Sigortacılık finans Diğer düzeltme Toplam Grup dışından sağlanan gelirler 779.892 161.336 498.377 54.352 2.600.845 269.441 2.870.286 271.858 - 4.636.101 Bölümlerarası gelirler 1.687 42 643 23.060 15.470 814 16.284 5.595 (47.311) - Toplam Gelirler 781.579 161.378 499.020 77.412 2.616.315 270.255 2.886.570 277.453 (47.311) 4.636.101 Satılan malın maliyeti (*) (632.826) (109.289) (395.172) (64.251) (1.657.727) (266.641) (1.924.368) (240.112) 16.058 (3.349.960)
Genel yönetim giderleri (21.851) (14.625) (54.232) (3.709) (513.849) (29.823) (543.672) (18.090) 6.770 (649.409) Satış, pazarlama
ve dağıtım giderleri (51.976) (3.127) (54.922) (109) - - - (22.749) 1.268 (131.615)
Araştırma ve geliştirme gideri (8.284) - - - - - - (1.806) 21 (10.069)
Bölümlerarası düzenleme (141) (25) - - (30.420) (642) (31.062) (658) 30.812 (1.074) Faaliyet sonucu 66.501 34.312 (5.306) 9.343 414.319 (26.851) 387.468 (5.962) 7.618 493.974 Bölümlerle ilişkilendirilmeyen
diğer faaliyet giderleri (13.261)
Diğer faaliyet geliri/(gideri)- net (3.731) 622 120.493 (137) 197.295 (26.746) 170.549 1.374 - 289.170
Faaliyet karı 62.770 34.934 115.187 9.206 611.614 (53.597) 558.017 (4.588) 7.618 769.883 (*) Bankacılık bölümünde; satılan malın maliyeti tutarı, faiz gideri, komisyon giderleri, kredi karşılıkları ve net döviz alım satım karını içermektedir. Sigorta bölümünde, yazılan primlerin reasürör payları satılan
malın maliyeti içinde gösterilmiştir.
e) Faaliyet sonuçları:
i) Bankacılık:
1 Ocak- 1 Ocak- 31 Mart 2009 31 Mart 2008 Finansal borçlardan alınan faizler 1.531.064 1.412.549 Menkul kıymet ve finansal
varlıklardan alınan faizler 1.011.266 803.675
Komisyon geliri 342.305 299.270
Diğer bankalardaki mevduatlardan
faiz geliri 55.919 74.692
Menkul kıymet alım-satım kazancı 47.573 (22.355)
Diğer faiz geliri 38.283 33.014
Toplam faaliyet geliri 3.026.410 2.600.845 Eksi: komisyon geliri ve menkul
kıymet alım-satım kazancı (389.878) (276.915)
Toplam faiz geliri 2.636.532 2.323.930
Faiz gideri (1.466.453) (1.378.105)
Faiz geliri-net 1.170.079 945.825 Faaliyet giderleri
Faiz gideri (1.466.453) (1.378.105)
Döviz alım-satım karı-net 23.931 63.123
Esas faaliyet giderleri (531.466) (513.849)
Komisyon gideri (40.810) (55.760)
Finansal borç karşılıkları (326.752) (301.935)
Toplam faaliyet gideri (2.341.550) (2.186.526) İlave: faiz gideri 1.466.453 1.378.105 İlave: komisyon geliri ve menkul
kıymet alım-satım kazancı 389.878 276.915
Diğer faaliyet geliri 60.567 197.295
Bölüm faaliyet karı 745.427 611.614
ii) Sigortacılık:
1 Ocak- 1 Ocak- 31 Mart 2009 31 Mart 2008
Alınan primler 269.334 269.441
Reasürörlere verilen primler (100.330) (108.957)
Cari rizikolar karşılığındaki
değişim-net (57.704) (52.771)
Prim gelirleri-net 111.300 107.713 Ödenen tazminatlar (194.856) (150.401)
Ödenen tazminatlar reasürans payı 54.675 52.968
Muallak hasar karşılığındaki değişim (8.766) (13.508) Gerçekleşmiş hasarlar-net (148.947) (110.941)
Hayat matematik karşılığındaki
değişim-net (8.977) 10.606
Ödenen komisyon-net (17.622) (4.406)
Teknik kar (64.246) 2.972 Genel yönetim giderleri (28.481) (29.823)
Diğer faaliyet geliri/(gideri) 75.989 (26.746)
Bölüm faaliyet zararı (16.738) (53.597)
iii) Finans dışı endüstriyel bölümler:
1 Ocak- 1 Ocak- 31 Mart 2009 31 Mart 2008
Net satışlar 1.738.326 1.765.815
Satışların maliyeti (1.479.855) (1.411.890)
Brüt esas faaliyet karı 258.471 353.925 Faaliyet giderleri (263.636) (260.682)
Diğer faaliyet geliri/(gideri) (30.454) 118.623
f) Müşterek yönetime tabi ortaklıklardaki pay:
Dipnot 2’de belirtildiği gibi konsolide finansal tablolarda oransal konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmiş olan Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklara ait toplam dönen varlıklar, duran varlıklar, kısa vadeli yükümlülükler, uzun vadeli yükümlülükler, gelir ve giderler aşağıdaki gibidir:
Bilanço 31 Mart 2009 31 Aralık 2008
Dönen varlıklar 1.070.064 1.218.799
Duran varlıklar 1.953.492 1.799.774
Toplam varlıklar 3.023.556 3.018.573
Kısa vadeli yükümlülükler 611.508 589.997 Uzun vadeli yükümlülükler 745.333 727.453 Toplam yükümlülükler 1.356.841 1.317.450
Ana ortaklık dışı paylar 4.524 4.645
Özkaynak 1.662.191 1.696.478
Toplam yükümlülükler,
ana ortaklık dışı paylar ve özkaynak 3.023.556 3.018.573 Gelir tablosu
1 Ocak- 1 Ocak- 31 Mart 2009 31 Mart 2008
Faaliyet sonucu (7.349) 166.874
Finansman gideri (45.726) (33.571)
Vergi ve ana ortaklık dışı pay
öncesi kar (53.075) 133.303
Vergi 5.756 (16.473)
Ana ortaklık dışı pay
öncesi kar (47.319) 116.830
Ana ortaklık dışı pay 20 3
Sürdürülen faaliyetler
net dönem karı (47.299) 116.833
1 Ocak - 31 Mart 2009
Lastik
Finans Takviye ve Durdurulan
Bankacılık Sigorta Otomotiv Çimento Enerji Perakende Diğer faaliyetler Toplam Amortisman ve itfa payları 31.304 1.568 24.625 15.563 5.964 9.587 13.463 - 102.074 Maddi duran varlıklar
değer düşüklüğü - - - - - 407 - - 407
Yatırım harcamaları 29.320 811 36.218 7.758 107.297 13.657 6.266 - 201.327
1 Ocak - 31 Mart 2008
Lastik
Finans Takviye ve Durdurulan
Bankacılık Sigorta Otomotiv Çimento Enerji Perakende Diğer faaliyetler Toplam Amortisman ve itfa payları 21.150 1.531 18.758 18.840 6.164 8.843 15.873 7.484 98.643 Maddi olmayan duran varlıklar
değer düşüklüğü - - - - - - 1.499 - 1.499
a) Menkul kıymetler:
Makul değer değişimleri gelir tablosuna yansıtılan finansal varlıkların detayı aşağıda sunulmuştur:
31 Mart 2009 31 Aralık 2008
Devlet tahvilleri 62.362 103.217
Eurobondlar 33.432 30.743
Hazine bonoları 25.730 5.426
Hisse senetleri 4.981 9.685
Yabancı para cinsinden devlet tahvilleri 4.736 11.406
Yatırım fonları - 15.000
Diğer 452 71
Toplam 131.693 175.548
31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle sözleşmede yer alan vade tarihlerine kalan sürelerine göre vade analizi aşağıda sunulmuştur.
31 Mart 2009 31 Aralık 2008
Diğer Diğer
Bankacılık şirketler Toplam Bankacılık şirketler Toplam 3 ile 12 ay arası 14.805 15.579 30.384 21.991 - 21.991
1 ile 5 yıl arası 73.405 6.497 79.902 110.640 - 110.640 5 yıldan fazla 15.974 - 15.974 18.161 - 18.161
Vadesiz 5.433 - 5.433 9.756 15.000 24.756
Toplam 109.617 22.076 131.693 160.548 15.000 175.548 Sözleşme ile belirlenen yeniden fiyatlandırma tarihine kalan süre:
31 Mart 2009 31 Aralık 2008
Diğer Diğer
Bankacılık şirketler Toplam Bankacılık şirketler Toplam 3 aya kadar 753 - 753 11.325 - 11.325 3 ile 12 ay arası 25.595 15.579 41.174 23.251 - 23.251
1 ile 5 yıl arası 61.862 6.497 68.359 98.134 - 98.134 5 yıldan fazla 15.974 - 15.974 18.082 - 18.082
Vadesiz 5.433 - 5.433 9.756 15.000 24.756
Toplam 109.617 22.076 131.693 160.548 15.000 175.548
b) Satılmaya hazır finansal varlıklar: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Borçlanma senetleri
- Devlet tahvilleri 7.371.636 4.966.879 - Yabancı para cinsinden devlet tahvilleri 153.520 153.721
- Eurobondlar 1.940.929 1.671.269
- Hazine bonoları 207.715 437.542
- Yatırım fonları 35.891 35.392
- Diğer yabancı para cinsinden bonolar 430.844 415.823 Ara toplam 10.140.535 7.680.626 Hisse senetleri
- Teşkilatlanmış piyasalarda işlem gören 9.846 8.399 - Teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmeyen 52.754 51.608
Ara toplam 62.600 60.007
Toplam satılmaya hazır finansal varlıklar 10.203.135 7.740.633 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle vade analizi aşağıda sunulmuştur. Buna göre
satılmaya hazır finansal varlıklar için sözleşme ile belirlenen yeniden fiyatlama tarihine kalan süre:
31 Mart 2009 31 Aralık 2008
Diğer Diğer
Bankacılık şirketler Toplam Bankacılık şirketler Toplam 3 aya kadar 368.970 - 368.970 2.576.875 - 2.576.875 3 ile 12 ay arası 5.198.127 239.649 5.437.776 1.870.097 243.937 2.114.034 1 ile 5 yıl arası 2.981.120 167.068 3.148.188 1.709.334 59.679 1.769.013 5 yıldan fazla 1.119.495 30.215 1.149.710 1.098.003 87.310 1.185.313 Vadesiz 52.356 46.135 98.491 50.452 44.946 95.398 Toplam 9.720.068 483.067 10.203.135 7.304.761 435.872 7.740.633
Satılmaya hazır finansal varlıklar için sözleşmede yer alan vade tarihlerine kalan süre:
31 Mart 2009 31 Aralık 2008
Diğer Diğer
Bankacılık şirketler Toplam Bankacılık şirketler Toplam 3 ile 12 ay arası 3.384.410 239.649 3.624.059 1.683.685 243.937 1.927.622 Cari 3.384.410 239.649 3.624.059 1.683.685 243.937 1.927.622 1 ile 5 yıl arası 5.163.807 167.068 5.330.875 3.603.123 59.678 3.662.801 5 yıldan fazla 1.119.495 30.215 1.149.710 1.967.501 87.310 2.054.811
