BİLİŞİM DERSİ 6.SINIFLAR 1.YAZILI KONULARI Bilgisayar Nedir?
Girilen verileri işleyerek bir sonuç üreten elektronik alete bilgisayar denir.
Donanım: Bilgisayarı oluşturan fiziksel parçalara donanım denir.
İç Donanım: Bilgisayar kasasının içerisinde bulunan donanımlara iç donanım denir.
Örneğin: Ram, Harddisk, İşlemci, Anakart, Ses Kartı, Ekran Kartı…
Dış Donanım: Bilgisayar kasasının dışında bulunan donanımlara dış donanım denir.
Örneğin: Monitör, klavye, Mouse, yazıcı, tarayıcı…
Yazılım: Bilgisayardaki donanımların koordineli bir şekilde çalışmalarını sağlayan kodlar bütününe yazılım denir.
WORD
Word bir yazı yazma editör programıdır. Word’ü kısa yoldan açmak için Win+R kısa yol tuşuna basarız.
Win+R Çalıştır sekmesini açar. Word’ü açmak için Çalıştır sekmesine winword yazılır ve tamam tuşuna basılır.
İnternetten bir dosyası indirmek için google’a girip arama kısmına KONU filetype:doc yazılır.
Yazıyı kalın yapmak için öncelikle metin seçilir sonra CTRL+K’ya basılır.
Yazıyı İtalik(eğik) yapmak için öncelikle metin seçilir sonra CTRL+T’ye basılır.
Yazıyı Altı Çizili yapmak için öncelikle metin seçilir sonra CTRL+SHİFT+A’ya basılır.
CTRL+L: Seçilen metni sola yaslar. CTRL+G: Seçilen metni sağa yaslar. CTRL+R: Seçilen metni Ortalar. CTRL+D: Seçilen her iki tarafa yaslar. CTRL+A: Tüm sayfaları seçer. CTRL+N: Yeni boş bir Word sayfası açar. CTRL+O: Daha önce kaydedilen bir Word dosyasını açar. CTRL+C: Seçilen metni kopyalayarak hafızaya alır. CTRL+X: Seçilen metni keserek hafızaya alır. CTRL+V: Kesilen veya kopyalanan metni veya nesneyi yapıştırır
? : Shift+? Tuşuna basılır. : Shift+: Tuşuna basılır.
Not: Bunun gibi tuşların üst kısımlarında bulunan sembolleri çıkarmak için Shift tuşu ile birlikte o sembolün bulunduğu tuşa basılır. Shift tuşu üst karakter tuşudur.
CTRL+F: Bir yazı içinde istenilen metni arar
CTRL+H: Bir yazı içinde istenilen metni bulup istenilen başka bir metinle değiştirmeyi sağlar CTRL+Z: Yapılan işlemi geri alır
CTRL+Y: Geri alınan işlemi ileri alır.
CTRL+S: Hazırlanan yazıyı kaydeder
CTRL+P: Hazırlanan yazıyı yazıcıya gönderir
POWER POİNT
Power point bir sunu hazırlama programıdır. Power point’i kısa yoldan açmak için Win+R kısa yol tuşuna basarız. Win+R Çalıştır sekmesini açar. Power point’i açmak için Çalıştır sekmesine powerpnt yazılır ve tamam tuşuna basılır.
İnternetten bir power point dosyası indirmek için google’a girip arama kısmına KONU filetype:ppt yazılır. Powerpoint’i çalıştırmak için klavyeden F5 tuşuna basılır. Sunuyu sonlandırmak için klavyeden ESC tuşuna basılır
Yeni bir slayt eklemek için CTRL+M tuşuna basılır.Slaytları ilerletmek için klavyeden Sağ Ok tuşuna basarak ileri, Sol Ok tuşuna basarak geri gitmesini sağlarız. Herhangi bir slaytı silmek için o slayt üzerine bir kez tıklanır ve klavyeden Delete tuşuna basılır. Sunuyu kaydetmek için klavyeden CTRL+S tuşuna basarız.
Slaytların tasarımını belirlemek için TASARIM menüsü kullanılır. Slayttan slayta geçerken bir efekt yapmasını istiyorsak GEÇİŞLER menüsü kullanılır. Aynı zamanda geçiş menüsünden slaytların
otomatik geçmesini de sağlayabiliriz. Yazı ve şekillere animasyon verilmek istenirse ANİMASYONLAR menüsü kullanılır. Slaytlara resim, müzik, video, tablo, üst bilgi, alt bilgi ve sayfa numarası eklemek için EKLE menüsü kullanılır
Sunu kaydedilmek istenirse CTRL+S kısayol tuşu kullanılır. Slaytlar arası KÖPRÜ kurmak için EKLE menüsü kullanılır.
Yazı, resim veya şekle animasyon eklemek için Animasyon menüsüne tıklanır ve açılan ekranda Animasyon bölmesi seçeneği seçilerek bölme açılır.
4 grup animasyon vardır. 1.Giriş Animasyonu (Yeşil renkli), 2.Vurgu Animasyonu(Sarı renkli), 3.Çıkış Animasyonu (kırmızı renkli), 4.Diğer Animasyonlar-hareket yolları (karışık renkli)
Animasyonlarda karşılaşılan Önceki ile birlikte ifadesi animasyonun hemen başlamasını, Öncekinden sonra ifadesi ise kendisinden önce gelen animasyondan sonra devreye girmesini sağlar.
EXCEL
Excel bir hesaplama tablo programıdır. Win+R Çalıştır sekmesini açar. Excel’i açmak için Çalıştır sekmesine excel yazılır ve tamam tuşuna basılır.
İnternetten bir EXCEL dosyası indirmek için google’a girip arama kısmına KONU filetype:xls yazılır.
Excel’de ABCD… şeklinde yukarıdan aşağıya doğru olan ifadeler Sütunlardır. Bir excel çalışma
sayfasında 256 sütun bulunur. 1-2-3 şeklinde devam eden soldan sağa doğru olan ifadeler satırlardır.
Bir excel çalışma sayfasında 1 milyonun üzerinde satır vardır. Sütun ile satırın kesiştiği noktalara hücre adı verilir. Bir çalışma sayfasında 260 milyon civarında hücre bulunur. Her hücrenin bir ismi vardır.
Hücre isimleri söylenirken önce sütun adı sonra satır adı söylenir. Örneğin C9 C sütunu 9 numaralı satır demektir. Excel çalışma kitaplarında bulunan AD KUTUSU ile hücre adlarını kolay bir şekilde görebiliriz veya gitmek istediğimiz hücre adını ad kutusuna yazıp enter tuşuna basarsak bizi istenen o hücreye götürür. Bir excel çalışma kitabı standart olarak 3 excel çalışma sayfasından oluşur. Bu sayfaların sayısı artırılıp azaltılabilir, sayfaların isimleri, renkleri ve yerleri değiştirilebilir.
Sayfa sayısını kısa yoldan artırmak için Shift+F11 tuşuna basılır.
Excelde bütün formüller = ile başlar
Satır Silme: Silinecek satırlar seçilir ve üzerinde sağ tıklanarak satır sil seçeneğine basılır
Satır Ekle: Eklenmek istenilen yere gelip sağ tıklanır ve ekle seçeneği seçilir. Oradan da satır seçeneği seçilir
Sütun Silme: Silinecek sütunlar seçilir ve üzerinde sağ tıklanarak sütun sil seçeneğine basılır Sütun Ekle: Eklenmek istenilen yere gelip sağ tıklanır ve ekle seçeneği seçilir. Oradan da sütun seçeneği seçilir
Metin Kaydır: Hücre içerisine yazılan metin sığmadığı takdirde metnin aynı hücrede alt alta yazılmasını sağlar. Giriş menüsünde bulunur
Hücreleri Birleştir: Birleştirilmek istenen hücreleri seçip Giriş menüsünden Birleştir ve Ortala Seçeneği seçilir
EXCEL FORMÜLLERİ
1.Toplama Formülü :Belirli bir aralıktaki veya hücrelerdeki sayıların toplanmasını sağlar Kullanımı: =Topla(hücre1;hücre2;….)
Not: Toplanacak sayılar yan yana veya alt alta ise Kullanımı: =Topla(İlk hücre : son hücre)
2.Ortalama Formülü :Belirli bir aralıktaki veya hücrelerdeki sayıların ortalamasını almayı sağlar Kullanımı: =Ortalama(hücre1;hücre2;….)
Not: ortalaması alınacak sayılar yan yana veya alt alta ise Kullanımı: =Ortalama(İlk hücre : son hücre)
3.Maksimum Formülü :Belirli bir aralıktaki veya hücrelerdeki sayıların en büyüğünü bulur Kullanımı: =mak(hücre1;hücre2;….)
Not: ortalaması alınacak sayılar yan yana veya alt alta ise Kullanımı: =mak(İlk hücre : son hücre)
4.Minimum Formülü :Belirli bir aralıktaki veya hücrelerdeki sayıların en küçüğünü bulur Kullanımı: =min(hücre1;hücre2;….)
Not: ortalaması alınacak sayılar yan yana veya alt alta ise Kullanımı: =min(İlk hücre : son hücre)
5.BÜYÜKHARF
Bir hücredeki metinleri Büyükharf’e çevirir. Kullanımı: =BÜYÜKHARF (HücreAdı) 6.KÜÇÜKHARF
Bir hücredeki metinleri Küçükharf’e çevirir. Kullanımı: =Küçükharf (HücreAdı) 7.BUGÜN
Bilgisayarın o günkü tarihini gösterir. Kullanımı: =BUGÜN( ) 8.ŞİMDİ
Bilgisayarın o andaki tarih ve saatini gösterir. Kullanımı: =ŞİMDİ( ) 9.EĞERSAY
Belirli bir aralıkta aranan ifadeleri bulup sayar. Kullanımı: =EĞERSAY(Hücre Aralığı ; “Aranan Öğe”) Örnek: A1 hücresinden A100 hücresine kadar olan aralıkta ismi ÖZLEM olanları bulup sayısını gösteren formül =Eğersay(A1:A100; ”Özlem”)
10.BİRLEŞTİR
Değişik hücrelerdeki ifadeleri birleştirmeyi sağlar. Kullanımı: =BİRLEŞTİR(Hücre1;hücre2;hücre3...) Not: Birleştirilecek ifadeler arasında boşluk olması isteniyorsa her hücre arasına “ “ ifadesi
yazılmalıdır.
Örneğin =
BİRLEŞTİR(Hücre1;” “;hücre2;” “;hücre3;” “;...)Örnek: A1 hücresine ALİ B1 hücresine DEMİR yazalım. Bunları birleştirmek ve aralarında boşluk olmasını da istiyorsak C1 hücresine =BİRLEŞTİR(A1;” “;B1) ifadesi yazılmalıdır. Sonuç olarak ALİ DEMİR ifadesini çıkartır.
11.HAFTANINGÜNÜ
Belirtilen hücredeki tarihin haftanın kaçıncı günü olduğunu bulur.
Kullanımı:=HAFTANINGÜNÜ(Hücreadı ; 2)
Not: Buradaki 2 ifadesi Türkiye’nin bulunduğu dilimi ifade eder. Bazı ülkelerde haftanın 1.günü pazartesi değil, Ama Türkiye’de Pazartesidir.
Örnek: A1 hücresinde 30/12/2020 tarihi yazalım. Bu tarihin haftanın kaçıncı gününe denk geldiğini bulmak için;
=Haftanıngünü(A1;2) ifadesi yazılır ve sonuç olarak 4 ifadesi çıkar. Yani haftanın 4.günü olan Perşembe gününü ifade eder
12.GÜN360
2 tarih arasında geçen süreyi bulur. 1 yıl 360 gün olarak kabul edilir.
Kullanımı: =Gün360(hücreadı;hücre adı)
Örnek: A1 hücresine 17/01/1979 yazalım. B1 hücresine de bugünün tarihi olan 06/02/2022 yazalım.
C1 hücresine =GÜN360(A1;B1) yazdığımızda 15499 sayısı çıkar
13.EĞER
Belirli bir şarta bakar ve bu şart gerçekleşirse ne olacak, gerçekleşmezse ne olacak ifadelerini bu formüller buluruz.
Kullanımı: =EĞER(şart; “Bu şart gerçekleşirse”; “Bu şart Gerçekleşmezse”)
Örnek1: Yaşı 70’den büyük olanlar için YAŞLI, olmayanlar için GENÇ ifadesini yazan formülü bulalım.
A1 hücresine 75 yazalım B1 hücresine aşağıdaki formülü yazalım
=Eğer(A1>70 ; “YAŞLI”; “GENÇ”) bu formül bize YAŞLI İfadesini çıkartır.
Not1: Şart oluştururken >, =, <= ifadelerinden sonra gelen ifadeler eğer metin ise çift tırnak içerisine yazılmalıdır. Sayı ise çift tırnak içerisinde yazmaya gerek yoktur
Örnek2: Bir iş yerine BAYAN eleman almak istiyorsunuz ve birçok başvuru aldınız. BAYAN olanlar için KABUL, olmayanlar için RET yazan formülü bulalım. A1 hücresine BAYAN, A2 hücresine ERKEK yazalım. B1 Hücresine aşağıdaki formülü yazalım
=Eğer(A1 =”BAYAN”;”KABUL”;”RET”)
Not2: Eğer’de tek bir şart vardır. Birden fazla şartlarda VE, YADA, İç İçer EĞER formülleri kullanılır
14.VE
Birden fazla şartların olduğu durumlarda kullanılır. VE formülünde tüm şartların yerine gelmesi gerekir. VE tek başına kullanılmaz EĞER ile birlikte kullanılır. Kullanımı: =Eğer(ve(Şart1;Şart2;Şart3….);
“Bu şartlar gerçekleşirse”;”Bu şartlar Gerçekleşmezse”) 15.YADA
Birden fazla şartların olduğu durumlarda kullanılır. YADA formülünde şartlardan en az birinin yerine gelmesi yeterlidir. YADA tek başına kullanılmaz EĞER ile birlikte kullanılır.
Kullanımı: =Eğer(yada(Şart1;Şart2;Şart3….); “Bu şartlar gerçekleşirse”;”Bu şartlar Gerçekleşmezse”)
16.İÇ İÇE EĞER FORMÜLÜ
Birden fazla şart ve bu şarta bağlı olarak ortaya çıkan diğer şartları da içeren durumlarda iç içe eğer formülü kullanılır. İç içe eğer formülünde VE ve YADA formüllerinden faydalanılabilir
Kullanımı: =eğer(şart1;”Şart Gerçekleşirse”;eğer(şart2;”şart
gerçekleşirse”;”Gerçekleşmezse”);”Gerçekleşmezse”) Not: İç içe eğer formülünde kaç tane EĞER açılmışsa o kadar parantez kapatılmalıdır. Hangi parantezin hangi EĞER’e ait olduğunu renklerinden anlayabiliriz
Örnek1:Öğrencinin not ortalaması 70’den büyükse TŞKR, 85’den büyükse TKDR, bunlar dışında ise MAALESEF yazan formülü yazınız.
Çözüm1: A1 Hücresine 75 A2 Hücresine 90 A3 hücresine 60 yazdığımızı varsayalım.
B1 hücresine şu formül yazılır
=eğer(A1>70;”Teşekkür”;eğer(A1>85;”TAKDİR”;”Maalef”))
Örnek2: Not Ortalaması 70’den büyük ve eşit 85’den küçükse TŞKR, 85’den büyük ve eşit 100’den küçük ve eşit ise TAKDİR, 0’dan büyük ve eşit, 70’den küçükse MAALESEF, bunların dışında bir not ise YANLIŞ NOT yazan formülü bulunuz
Çözüm2: A1 Hücresine 75 A2 Hücresine 90 A3 hücresine 60, A4 hücresine 110 yazdığımızı varsayalım.
B1 hücresine şu formül yazılır.
=EĞER(YADA(A1100);"yanlış not"; EĞER(VE(A1>=70;A1=85;A1<=100);"tkdr";"Maalef"))) Örnek3: Türkçe ders ortalaması 55 ve üzeri, her dersin ortalaması 45’den büyük not ortalaması 70’den büyük ve eşit 85’den küçük ise TEŞEKKÜR, Türkçe ders ortalaması 55 ve üzeri, her dersin ortalaması 45’den büyük not ortalaması 85’den büyük ve eşit 100’den küçük ve eşit ise TAKDİR, Ders notları 0’dan küçük 100’den büyük ise HATALI NOT, bunlar dışında bir durum var ise MAALESEF yazan formülü bulunuz.
A2’ye Türkçe, A3’e Matematik, A4’e Fen derslerinin isimlerini yazalım. B2,B3,B4 hücrelerine notlar yazalım. B5 hücresine de yukarıdaki notların ortalamasını bulduralım. Sorunun çözümü aşağıdaki gibi olacaktır.
Çözüm3: =EĞER(YADA(B2100;B3100;B4100);"HATALI NOT";
EĞER(VE(B2>=55;B3>=45;B4>=45;B5>=70;B5=55;B3>=45;B4>=45;B5>=85;
B5<=100);"TKDR";"Maalesef")))
