A FEN BİLİMLERİ A
1. Düzgün ve parlak yüzeylere gelen paralel ışık ışınlarının çarptığı yüzeyden paralel yansımasına düzgün yansıma denir. Pürüzlü yüzeylere gelen paralel ışık ışınlarının çarptığı yüzeyden birbirine paralel olarak yansımamasına dağınık yansıma denir.
Ali ve Ayşe özdeş dikdörtgen silgileri farklı yüzeylere koyarak oluşan görüntüleri karşılaştırıyorlar.
Ali’nin elde ettiği görüntü Ayşe’nin elde ettiği görüntü
Ali ve Ayşe’nin elde ettiği görüntülere göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Ali dalgalı su yüzeyinde, Ayşe durgun su yüzeyinde görüntü elde etmiş olabilir.
B) Ali dağınık yansıma, Ayşe düzgün yansıma sonucu görüntü elde etmiş olabilir.
C) Ali’nin kullandığı yansıtıcı yüzey pürüzsüz, Ayşe’nin kullandığı yansıtıcı yüzey pürüzlüdür.
D) Ali bulanık bir görüntü elde etmiş, Ayşe ise net bir görüntü elde etmiştir.
2. Farklı sıcaklıktaki sıvıların bulunduğu, iç içe konulmuş olan kaplara K ve L termometreleri yerleştirilmiş- tir. Termometrelerde meydana gelen sıcaklık değişimleri grafikte verilmiştir.
K termometresi L termometresi
1. kap2. kap
Sıcaklık (°C) 45 L termometresi
K termometresi 30
15
Zaman (dk) 10
Verilen grafiğe göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?
A) K termometresinin bulunduğu kaptaki sıvı ısı almıştır.
B) 2. kaptaki sıvının ilk sıcaklığı 1. kaptaki sıvının ilk sıcaklığından düşüktür.
C) Kaplardaki sıvıların sıcaklık değişimleri eşit olmuştur.
D) Isı alışverişi bittikten sonra sıvıların son sıcaklığı eşittir.
A FEN BİLİMLERİ A
3. Bilgi: Sıvılı termometrelerde cıva metalinin tercih edilmesinin nedenlerinden biri cıvanın en küçük ısı değişimlerinden bile en fazla düzeyde etkilenerek genleşme ve büzülme özelliği göstermesidir.
Mustafa üç farklı sıvıdan eşit sıcaklık ve hacimde alarak özdeş termometre haznelerine dolduruyor.
Daha sonra bu termometreleri içinde sıvı bulunan kaba aynı anda daldırıyor. Sıvı ile termometreler ara- sındaki ısı alışverişi tamamlandığında termometrelerdeki sıvı seviyeleri şekildeki gibi oluyor.
X Y Z
X Y Z
Mustafa’nın yaptığı deney incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Y termometresinde kullanılan sıvının genleşme miktarı, Z termometresinde kullanılan sıvının genleş- me miktarından fazladır.
B) Verilen sıvılardan termometre yapımı için en uygun olanı X termometresindeki sıvıdır.
C) Termometrelerde okunan sıcaklık değerleri arasındaki ilişki Y > Z > X şeklindedir.
D) X ve Z termometresindeki sıvılar genleşirken, Y termometresindeki sıvı büzülmüştür.
4. Canlıların daha kolay incelenebilmesi için sı- nıflandırma yapılmaktadır. İlk sınıflandırma çalışmaları eski Yunanlılar zamanında baş- lamıştır. Aristo, canlıları bitki ve hayvanlar olarak sınıflandırmıştır. Aristo mantarların bir bitki türü olduğunu düşünüp bitkiler sınıfına dahil etmiştir. Günümüzde ise yapılan ince- lemeler sonucunda mantarların bitkilerden farklı özelliklere sahip oldukları belirlenmiş ve bu yüzden mantarlar ayrı bir grup olarak de- ğerlendirilmiştir.
Mantarların bitkilerden ayrı bir grup olması, I. Bazı mantar türlerinin bitkiler gibi besin
olarak tüketilememesi
II. Mantarların kök, gövde ve yaprağa sahip olmaması
III. Mantarların kendi besinini üretememesi verilenlerden hangileri ile açıklanabilir?
A) Yalnız I. B) I ve II.
C) II ve III. D) I, II ve III.
5. Nursena odasının sıcaklığını termometre yardımıyla 25°C olarak ölçüyor. Daha sonra makinede yıkanmış çamaşırları odasındaki çamaşırlığa asıyor. Bir süre sonra odasının sıcaklığını tekrar ölçtüğünde termometrede okunan değerin 20°C olduğunu görüyor.
Nursena sadece bu gözlemi ile;
I. Sıvılar buharlaşırken ortamdan ısı alır.
II. Maddeler katı hâlden sıvı hâle geçerken ortamın sıcaklığı azalır.
III. Buharlaşma oda sıcaklığında da gerçekle- şir.
çıkarımlarından hangilerine ulaşabilir?
A) Yalnız I. B) I ve III.
C) II ve III. D) I, II ve III.
A FEN BİLİMLERİ A
6.
Lambanın tüm odayı aydınlatmasıL Sahne ışığının sadece sanatçıyı aydınlatmasıK
Yukarıdaki görsellerde günlük hayatta karşılaştığımız bazı durumlar verilmiştir.
Bu görsellerle ilgili olarak;
I. K durumu ışığın doğrular hâlinde yayıldığını ispatlar.
II. L durumu ışığın her yöne yayıldığını ispatlar.
III. K ve L durumlarında ışık ışınlarının hareket yönleri tamamen aynıdır.
verilenlerden hangileri doğrudur?
A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) I, II ve III.
7. Nesrin, Ay’ın ana evreleri ile ilgili küçük kartlar hazırlamıştır. Kartların bir yüzüne Ay’ın ana evrelerinin Dünya’dan görünümlerini çizmiş, diğer yüzüne de çizdiği evre ile ilgili kısa bir bilgi yazmıştır. Hazırladığı kartları karışık olarak aşağıdaki gibi sıralamıştır.
2
Ay, Dünya ile Güneş arasında yer alır.
1
Ay’ın ışık alan yüzünün yarısı Dünya’dan D harfi şeklinde görülür.
4
Ay’ın ışık alan yüzünün tamamı Dünya’dan görülür.
3
Ay’ın ışık alan yüzünün yarısı Dünya’dan ters D harfi şeklinde görülür.
Nesrin’in hazırladığı kartlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) 3 numaralı karttaki evre 4 numaralı karttaki evreden sonra gerçekleşir.
B) 2 numaralı karttaki evre gerçekleşirken Ay’ı Dünya’dan göremeyiz.
C) 1 numaralı karttaki evre son dördün olarak adlandırılır.
D) 4 numaralı evre gerçekleşirken Dünya, Ay ile Güneş arasında yer alır.
A FEN BİLİMLERİ A
8. Yasemin 40°C sıcaklıktaki bir miktar X katısını ispirto ocağı ile ısıtıyor. Daha sonra kapta meydana gelen bazı değişimleri aşağıdaki tabloya not ediyor.
Zaman 0 dakika 5 dakika 6 dakika 7 dakika 8 dakika 10 dakika
Sıcaklık 40°C 45°C 45°C 45°C 46°C 50°C
Madde hâli Katı Katı Katı + Sıvı Sıvı Sıvı Sıvı
Deney sonucunda hazırlanan tabloya bakılarak aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabına ulaşı- lamaz?
A) X maddesinin donma noktası kaç derecedir?
B) X maddesinin erimesi kaç dakika sürmüştür?
C) X maddesi 10. dakikada hangi hâlde bulunur?
D) X maddesinin hâl değiştirmesi için ne kadar ısı gereklidir?
9. Ay ve Dünya’nın hareketleri ile ilgili aşağıdaki şema hazırlanmıştır.
Ay’ın hareketleri
K L M
Dünya’nın hareketleri
Verilen şemada K bölümüne sadece Ay’ın yaptığı hareketler, M bölümüne sadece Dünya’nın yaptığı hareketler, L bölümüne ise Ay ve Dünya’nın ortak hareketleri yazılacaktır.
Bir öğrenci K, L ve M bölümlerini aşağıdaki gibi doldurmuştur.
K : Dünya’nın etrafında dolanma hareketi yapar.
L : Güneş etrafında dolanma hareketi yaparlar.
M : Kendi etrafında dönme hareketi yapar.
Bu öğrenci ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Dünya ve Ay’ın hareketleri ile ilgili tamamen doğru bilgilere sahiptir.
B) Dünya ve Ay’ın sadece ortak gerçekleştirdikleri hareketi doğru bilmektedir.
C) Dönme hareketi yapan cisimler ile ilgili yeterli bilgiye sahip değildir.
D) Dönme ve dolanma hareketlerini birbirine karıştırmaktadır.
A FEN BİLİMLERİ A
10.
Maya mantarı karıştırılan un, ılık su ile yoğrulur. Mayalanan hamur pişirilerek ekmek yapılır.
Ekmek nemli ortamda bir süre bekletilirse küflenmeye başlar. Küf- lenmeye, küf mantarları neden olur.
Verilen bilgilere bakılarak;
I. Maya mantarları zamanla küf mantarına dönüşebilir.
II. Yararlı mantarlar bazı durumlarda zararlı olabilirler.
III. Bazı mantar türleri yararlı, bazıları ise zararlıdır.
çıkarımlarından hangileri yapılabilir?
A) Yalnız II. B) Yalnız III. C) I ve II. D) II ve III.
11. Dinamometrede esnek bir cisim olan yay kullanılır. Kullanılan yayın uzama miktarı; yayın cinsine, uzun- luğuna ve kalınlığına bağlı olarak değişir. Esneklik özelliği fazla olan yaylarda uzama miktarı fazla olur.
X ve Y dinamometrelerine özdeş cisimler asıldığında dinamometrelerin yaylarındaki uzama miktarları aşağıdaki gibi oluyor.
X Y
Buna göre;
I. Dinamometrelerde kullanılan yayların cinsi aynı ise; X dinamometresindeki yay, Y dinamometresin- deki yaydan daha ince olabilir.
II. Dinamometrelerde kullanılan yayların cinsi farklı ise; Y dinamometresindeki yay, X dinamometresin- deki yaydan daha esnektir.
III. X dinamometresinde okunan değer, Y dinamometresinde okunan değerden daha büyüktür.
yorumlarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I. B) I ve II. C) II ve III. D) I, II ve III.
A FEN BİLİMLERİ A
12. Günlük hayatta karşılaştığımız bazı olaylar aşağıdaki gibidir.
Büzülmüş ağzı kapalı pet şişe, sıcak suyun içinde bekletildiğinde şekli düzelir.
Havası inmiş plastik top sobanın yanında bekletildiğinde hacmi artar.
Kışın araba lastiklerinin havası iner.
Verilen örnekler incelendiğinde aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Gazlar ısıtılırsa hacimlerinde artış görülür.
B) Isı alan gazlar genleşir, ısı veren gazlar büzülür.
C) Soğuk ortamlarda gazlar içinde bulundukları kabın genleşmesine neden olur.
D) Isı alışverişi, gazların büzülme ve genleşmesine neden olur.
13. Birbirine temas eden yüzeyler arasındaki sürtünme arttıkça hareket zorlaşırken, sürtünme azaldıkça hareket kolaylaşır.
1. örnek 2. örnek
Yağlı güreş müsabakalarında
güreşçiler tüm vücutlarını yağlar. Halterciler halteri kaldırmadan önce ellerini pudralar.
Verilen örneklerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) 1. örnekte sürtünme kuvvetinin azaltılması hedeflenirken, 2. örnekte sürtünme kuvvetinin arttırılması hedeflenmiştir.
B) Güreşçiler yağ yerine pudra kullanırsa rakiplerini daha kolay tutarlar.
C) Haltercinin ellerini pudralamasının sebebi pürüzlülüğü arttırarak elinden halterin kaymasını önlemektir.
D) Kalecilerin özel eldivenler kullanması 1. örnekle buz tutan yollara kum serpilmesi ise 2. örnekle aynı amacı taşır.
A FEN BİLİMLERİ A
14. Bilgi: Birbirine temas eden yüzeyler arasında oluşan, hareketi zorlaştıran kuvvete sürtünme kuvveti de- nir. Pürüzlü yüzeylerde oluşan sürtünme kuvveti, pürüsüzsüz yüzeylerde oluşan sürtünme kuvvetinden daha fazladır.
K, L ve M yüzeylerinde bulunan özdeş cisimlerin harekete geçirilebilmesi için uygulanması gereken en az kuvvetler grafikteki gibidir.
Kuvvet (N)
Yüzey
K L M
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Cisim en kolay L yüzeyinde hareket ettirilir.
B) K yüzeyi en kaygan yüzeydir.
C) M yüzeyinin pürüzlülüğü K yüzeyinin pürüzlülüğünden fazladır.
D) L yüzeyinde oluşan sürtünme kuvveti en büyüktür.
15. Bazı öğrencilerin verilen yüzey cinslerine göre yansıyan ışın çizimleri aşağıdaki gibidir.
CD Taş duvar
Kırılmış ayna Durgun su
Doruk
Beyza
Arda
Tuğçe
Buna göre hangi öğrencilerin çizimleri hatalıdır?
A) Yalnız Doruk B) Yalnız Arda C) Beyza ve Tuğçe D) Doruk ve Arda
