4/16/201 2.00 KAVRAMA 2.00 KAVRAMA 2.10 Çevirme

(1)

2.00 KAVRAMA

Hatırlamayı da gerektirmekle birlikte ondan biraz daha üst düzeyde bilişsel bir davranış

gösterilmesini gerektiren hedefler bu ana basamakta yer alır. Kavrama, anlamanın en alt basamağını temsil eder ve öğrenci burada iletişime konu olan malzemeyi ya da düşünceyi bilebilir;

bunu aslına uygun olarak değişik malzeme ya da düşünceyle ifade edebilir.

Doç. Dr. Güçlü Şekercioğlu (2020)

36

2.00 KAVRAMA

Kavrama basamağı üst basamaklar için önemli bir geçittir; eğer öğrenciler bir şeyi anlamazlarsa daha üst basamaklarda yer alan problemleri çözmeyi ya da analiz etmeyi başaramazlar.

37

2.10 Çevirme

Bu alt basamakta, bir anlamın farklı bir dille ifade edilmesi, bir semboller sistemi ile anlatılmış olan bilgi, haber ya da düşüncenin başka bir semboller sistemi ya da dille ifade edilmesi gibi davranışlar görülebilir.

38

(2)

2.10 Çevirme

İngilizce bir metni okuma ve anlamını kaybettirmeden Türkçe olarak yazma; bilgileri grafikle ya da başka şekille gösterme; formüle edilmiş bilgileri sözle söyleme/yazıyla yazma, çevirme alt basamağına örnektir.

39

2.10 Çevirme

40

2.20 Yorumlama

Bu basamakta, iletişime konu olan malzeme yeniden sıralanır, düzenlenir veya değişik bir açıdan ele alınır. Birey asıl olan malzemeyi ya da düşünceyi kendi ifadesi ile belirtir ya da özetler. Bir bilgideki gizli olan mesajın anlamı açık veya kolay anlaşılır hale getirilir.

41

(3)

2.20 Yorumlama

Bir paragrafın anlamını bozmadan özetleme; bir ilkeyi örneklerle açıklama; özel gözlemlerden genel yargılar çıkarma gibi

42

2.30 Öteleme

Bir bilgiyi, eldeki bilgilerle bilgiler dışına uzatmak;

gözlenmiş olaylara bakarak gözlenmemiş olaylar hakkında yargıya varmak gibi bilişsel davranışlar bu basamakta gösterilir, ancak öteleme yapacak kimsenin verilen bilgileri öteleme yapabilecek uzantıları kestirebilecek kadar iyi öğrenmiş olması gerekir.

43

2.30 Öteleme

44

(4)

3.00 UYGULAMA

Bilginin yeni durumlara uygulanması bu

basamakta gösterilen bir davranıştır. Bu basamakta soyutlamalar belli ve somut durumlarda kullanılır.

Bu basamakta birey, verilen kavram, genelleme, ilke, sınıflama, ölçüt, yöntem, model, kuram ve benzerini, kendine sunulan yeni durumları anlama ve problemleri çözmede kullanır. Bu bilgiyi yeni durumda kullanabilecek bir öğrencinin, daha önceki basamaktaki tüm bilgileri eksiksiz almış ve kavramış olması gerekir.

45

3.00 UYGULAMA

Uygulama basamağındaki bir problemin temel özelliği, problemin özgün ya da yeni olmasıdır.

Örneğin matematik dersinde bir problem verildiğinde yalnızca çözüm için gerekli işlem yolunu gösterme; sosyal bilgiler dersinde göç, nüfus artışı vb. olguları içeren temel sorunlarla ilgili öğrenciye verilen yazılı yeni bir durumun çözümü için kullanılacak ilkeleri söyleme gibi.

46

3.00 UYGULAMA

47

(5)

4.00 ANALİZ

Bir iletişimi, içindeki düşünceler hiyerarşisine açıklık kazandıracak veya belirtilen düşünceler arasında ilişkileri ortaya koyacak biçimde parçalarına ayırma işi, bu basamakta gösterilir.

48

4.00 ANALİZ

Bir diğer deyişle analiz işlemi, bir sistemi öğelerine ayrıştırma, bu öğeler arasında ne gibi ilişkiler olduğunu ortaya koyma, sistemin ilkelerinin neye göre kurulduğu ve işlendiğini ortaya çıkarma gibi amaçlarla yapılır.

49

4.10 Öğelere Dönük Analiz

Bir bilgi bütünü ya da sistemi, yapıları oluşturan öğeleri yine o bütün, sistem ve yapıda yer aldığı biçimiyle öğelerine ayırma işlemidir.

Bir bütünü, sistemi, yapıyı oluşturan öğeler analizden sonra tekrar birleştirildiğinde, önceki niteliklerini ve işgörüsünü koruyorsa iyi bir analiz işlemi yapıldığından söz edilebilir.

50

(6)

4.10 Öğelere Dönük Analiz

51

4.20 İlişkilere Dönük Analiz

Bir bilgi bütünündeki öğeler arasındaki etkileşim, belli bazı bağıntılar yani, ilişkilerden oluşur. Bu basamakta ilişkiler, nesneler arasında neden- sonuç, öncelik-sonralık boyutlarında gözlendiği gibi, bir bilgi bütünündeki sayıltılarla, ortaya konulan kanıtlar, temel düşüncelerle yardımcı düşünceler arasında olabilir.

52

4.20 İlişkilere Dönük Analiz

Örneğin bir kompozisyondaki ana fikrin, yardımcı fikirlerin iddiaların, delillerin, sayıltıların birbirine nasıl bağlı olduğunu ortaya çıkarma; bir biyolojik sistemdeki temel determinist ilişkileri saptama, bir felsefi görüşteki mantık örüntüsünü inceleme.

53

(7)

4.20 İlişkilere Dönük Analiz

54

4.30 Örgütleme İlkelerine Dönük Analiz Her bir bilgi bütünü ya da sistem, hem yapısal düzeni, hem de işeyişi bakımından birtakım temel ilkelere dayanır. Her sisteme ya da bilgiye bütünlük kazandıran bir araya getirilme biçimi, sistem ve düzenli yapı bu basamakta ortaya çıkarılır.

Örneğin bir sanat yapıtının dayandığı temel estetik görüşü, doğal olayları açıklayan kanunları, ilkeleri belirleme gibi.

55

4.30 Örgütleme İlkelerine Dönük Analiz

56

(8)

5.00 SENTEZ

Bu basamakta öğelerden ya da parçalardan belli bir yapısal düzene sahip bir bütün oluşturulur.

Sentezde bu parçalar, bölümler, öğeler ile uğraşılarak, bunları daha önce söz konusu olmayan, yeni bir örüntü, düzen ya da yapı

oluşturacak biçimde düzenleme ve birleştirme söz konusudur.

57

5.00 SENTEZ

Sentez çoğu halde çok yönlü düşünme ve yaratıcılık gerektirir.

Sentez basamağında anahtar sözcük yaratıcılıktır.

58

5.00 SENTEZ

Örneğin toplumsal olayları çözmede yeni bir strateji, yöntem geliştirme; bir deneyin nasıl yapılacağını gösteren bir açıklama hazırlama;

yapılacak bir evin planını çizme; bir kısa hikaye ya da oyun yazma; bir bilgisayar programlama dilinde program yazma; bir melodiye söz yazma gibi.

59

(9)

5.10 Özgün bir iletişim meydana getirme Kişi bu basamakta kendine özgü, benzeri olmayan yeni bir bilgi bütünü oluşturur. Birey, belli düşüncelerini, duygularını ve deneyimlerini başkalarına, kendine özgü bir bütün oluşturup aktarabiliyorsa sentez davranışı gösterir.

Örneğin bir dersle ilgili niteliklerine uygun bir test hazırlama; herhangi bir alanda kendi ürünü olan bir kompozisyon yazma.

60

5.20 Bir plan ya da işlemler takımı önerisi meydana getirme Bu basamakta amaç, öğrencinin ortaya çıkaracağı ürün değil, o ürünün planı hazırlama davranışı göstermesidir. Bir iş üretilirken alışılagelen plan ya da işlemler takımı dışında yeni ve orijinal bir plan ya da işlemler takımı önerisi meydana getiren birey, bu basamakta bir davranış gösterir.

Örneğin bir evin planını çizme, denenceleri sınama yolları önerme, belli bir duruma uygun bir öğretim planı hazırlama gibi.

61

5.30 Bir soyut ilişkiler takımı geliştirme Bu basmakta öğrenci belli bilgileri ya da olguları sınıflar ya da açıklar; bu temel önermeler takımı ya da sembolik ifadeler arasında ilişkiler bulur ya da bunlardan sonuç çıkarmak için bir soyut işlemler takımı ortaya koyar. Bu basamaktaki davranış daha soyut ve karmaşıktır.

Örneğin pratikteki bir problemi çözmez için onu soyutlayan, yeni kavram ve ilişkiler kurarak genel bir çözüm bulma gibi.

62

(10)

6.00 DEĞERLENDİRME

Bu basamakta öğrenci, belli bir amaca hizmet ya da belli ölçütlere uygunluk bakımlarından malzeme ve yöntemlerin değeri hakkında bir yargıda bulunma davranışı gösterir. Öğrenci malzeme ya da yöntemlerin ölçütleri karşılama derecesi ile ilgili nicel ve nitel yargılara varabilir.

Değerlendirme basamağı, çeşitli konular üzerinde kararlar vermeyi ve bu kararlar için mantıklı sebepler öne sürmeyi içerir.

63

6.00 DEĞERLENDİRME

Değerlendirmede daima bir gözlem ya da ölçme, bir de ölçüt kullanılır.

Bir değer yargısına ulaşma, belli ölçütlerle nesnel olarak yapılabileceği gibi, öznel ölçütlerle, güvenirliliği olmayan gözlemlerle kişisel yargılara varılarak da yapılabilir.

64

6.00 DEĞERLENDİRME

Değerlendirmede ölçütler öğrenci tarafından belirlenebileceği gibi bunlar hazır olarak da verilebilir, ancak eğitimde hedef alınan değerlendirme objektif ölçü ve ölçütlerle yapılabilmelidir.

65

(11)

6.10 İç ölçütlerle değerlendirme

Bir bilişsel ürünün kendi içindeki tutarlılığını, doğruluğunu, akılcılığını irdeleyen bir öğrenci bu basamakta bir davranış gösterir. Bu basamakta ölçütler ürünün kendisinde bulunmaktadır ve bilişsel ürünün kendi içindeki ölçütlere göre doğru olup olmadığı, bir başka deyişle çelişkiye düşüp düşmediğini ortaya koyan öğrenci, iç ölçütlerle değerlendirme işlemi yapar.

66

6.10 İç ölçütlerle değerlendirme

Örneğin belli bir örgütün ekonomik yapısını, böyle bir örgüte özgü ekonominin temel ilkelerine göre değerlendirme gibi.

67

6.10 İç ölçütlerle değerlendirme

68

(12)

6.20 Dış ölçütlerle değerlendirme

Bir bilişsel ürünü, dıştaki bir ölçüte vurarak bir değer yargısına ulaşan bir öğrenci bu basamakta bir davranış gösterir. Bu basmaktaki ölçütler seçilmiş ya da hazırlanmıştır.

Örneğin kimyada birden fazla kuramı karşılaştırıp, belli ölçütlere göre değerlendirme; nötron kavramının fizik bilimine katkıları hakkında bir yargıya varma gibi.

69

6.20 Dış ölçütlerle değerlendirme

70

TAKSONOMİDE REVİZYON

71

(13)

TAKSONOMİDE REVİZYON

72