• Sonuç bulunamadı

İFTİ‘ÂL KALIBI Üç harfli fiilin başına kesreli bir hemze, baş ve orta harfi arasına fethalı bir ‘te’ eklenerek yapılır

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "İFTİ‘ÂL KALIBI Üç harfli fiilin başına kesreli bir hemze, baş ve orta harfi arasına fethalı bir ‘te’ eklenerek yapılır"

Copied!
5
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

SÜLÂSİ MEZÎD HUMÂSÎ (3+2) - İFTİ‘ÂL KALIBI Üç harfli fiilin başına kesreli bir hemze, baş ve orta harfi arasına fethalı bir

‘te’ eklenerek yapılır.

ُ نْزَولا

َُلَعَ تْ فِاُ:

ُ لِعَتْفَ يُ –

ُ لاعِتْفِاُ

ُ

ُ

ُ

لماُْو

ُ نو ز

َُعَمَتْجِاُ:

ُ عِمَتَْيَُ -

ُ عامِتْجِاُ

Dönüşlülük, gayret/abartı ve ortaklık gibi anlamları yansıtır.

a. Dönüşlülük anlamı:

َُلالماُ تع َجَ

ُ لالماَُعَمَتْجافُ “Malı topladım, biriktirdim/Mal toplandı, birikti.”

ُ

ُِلاوَُلَقَ ن

ُانَتيبُيد –

َُبُلىإُانلَقَ تنُُِا

ٍُديدجُ ٍتي “Babam evimizi taşıdı/Yeni bir eve taşındık.”

ُ

ُيقيدصُ تمَمَغ –

يقيدصَُّمَتغِاُ

“Arkadaşımı üzdüm/Arkadaşım üzüldü.

b. Gayret ve mübalağa anlamı:

َُدَهَج

ُ نلا ف –

َُدَهَ تجُُِا

ُ بلاّطلا

ُ ملِعلاُِليص َتَُفي “Birisi çalıştı/Öğrenci ilim öğrenmek için çabaladı.”

ُ

ُ" ْتَبَسَتْكاُامُاهيلَعوُ ْتَبَسَكُامُاَلَ"

“(Kişinin) yaptığı (iyilik) lehine, (kötülük) aleyhinedir.”

(Bakara: 286) Not: Ayette yer alan (بسك) ve (بستكا) fiilleri arasında önemli bir fark vardır:

(بسك) çoğunlukla doğal ve olumlu kazançlar için kullanıldığı halde, (بستكا) fiili gayret ve çaba gerektiren işlerde ve genellikle olumsuz anlamda kullanılmaktadır.

c. İşteşlik/müşâreket anlamı:

َُبَنرَلأاُ ةافْحَلُّسلاُِتَقَ بَس .

ُ

“Kaplumbağa tavşanı geçti.”

ُ

(2)

"

ُِتايرَلخاُاو قِبَتْساَف...

..

."

( ةرقبلا

ُ:

)148

“ Hayırda yarışın.”

Bu kalıptan gelen bazı fiillerde şu ses değişimleri görülür:

1. İfti‘âl kalıbına getirilecek üçlü fiilin ilk harfi (ص-ض-ط-ظ) harflerinden biri olursa, sonradan eklenen ‘te’ harfi (ط)’ya çevirilir. Örnekler:

ََُبَص

ُ: “sabretmek”

ُْصا–

ََُبَت

ُ –

ُْصُِا

ََُبَط “sabretmek, tahammül etmek” :

َُبَرَض “vurmak” :

ُ –

ُْضِاُ

َُبََتَ

ُْضِاُ

َُبَرَط “dalgalanmak, çarpışmak” :

ُ

َُدَرَط

”kovmak, atmak” :

ُ –

ُْطِاُ

َُدََتَ

ُْطِاُ

َُدَرَط –

َُدَرَّطِاُ “devam etmek, peş peşe olmak” :

ُ

َُعَلَط

“doğmak”

ُْطِاُ

َُعَلَ ت –

ُْطِاُ

َُعَلَط –

َُعَلَّطِاُ “yükselmek, bilgi sahibi olmak”

َُرَهَظ “olmak, ortaya çıkmak”

ُ –

َُرَهَ تظِاُ –

ُْظِاُ

َُرَهَط –

َُرَهَّظِاُ

“göz ardı etmek, unutmak”

2. İfti‘âl babına getirilecek sülasi fiilin ilk harfi (ز-ذ-د) harflerinden biri olursa, (ت) harfi (د)’a çevrilir ve idgam (şedde) ile okunur. Örnekler:

اعَد “çağırmak” :

ُ –

ُْدِاُ

َُعَ ت ى

ُ

ُُِا-

ُىَعَدْد

ُ- ىَعَّدِا “iddia etmek” :

ُ

َُرَكَذ

”zikretmek, anmak” :

ُ –

َُرَكَتْذِاُ

ُ –

َُرَكَدْذِاُ

ُ –

َُرَكَّذِاُ “hatırlamak” :

ُ

َُرَجَز

ُ

“doğmak”

َُرََتَْزِاُ

ُ –

َُرَجَدْزِاُ

ُ –

ُ “yükselmek, bilgi sahibi olmak”

3. İfti‘âl babına getirilecek sülasi fiilin ilk harfi (ي-و-ث) harflerinden biri olursa, bu harfler (ت)’ye çevrilir ve idgam (şedde) ile okunur. Örnekler:

ىَقَو “korumak” :

ُ – ىَقَ تْوُُِا – ىَقَ تْ تُُِا

ُ - ىَقَّ تُا “sakınmak, korunmak” :

ُ

(3)

َُظَعَو

”öğüt vermek” :

ُ –

َُظَعَ تْوِاُ

ُ –

َُظَعَ تْ تِاُ

ُ –

َُظَعَّ تُُِا “öğüdü dinlemek” :

ُ

َُلَصَو

ُ

“ulaşmak”

َُلَصَتْوُُِا

ُ –

َُلَصَتْ تِاُ -

َُلَصَّتِاُ

ُ

ُ: “bağlanmak, ilişkili olmak”

Okuma Parçası

ِسرَّدلا ِةَعاق في

:ٌدِلاخ

ُ

ُ أُيا:

ُ ذاتس

َُلَُّنإُ،

َُد

ُ احاَِتَْقاَُّي .

ُ

:ُسّرَدلما

َُّتلاُاذهَُلِمْك أُ َّتََّحُْرِظَتنِاُ

؟َك حا ِتَقِاُامُ.ْمَعَ نُ)ٍليلَقَُدعَب(ُ...َعيقو

ُ

:ٌدِلاخ

ُ اظَتْك مَُحَبصَأُاذهُانَلصَفَُّنِإُ

ُ

ُ اد ِج

َُرُامُ.

لاُلىإَُلِقَتْ نَ نُنأُكُ يأ

َُف

ُِلص

ُِباطلاُفيُيذلاُِعساولاُ

ُّثلاُق

،نيا

َُّنإف

ُ هُ

َُنلآاُ ٍلاخ

ُ.

:ُسّرَدُلما

َُنإُ

َُرُاذهُ

َُسُ يأ

ُ ديُِد

َُسُ أ.

َُمّلَُُك

َُريدلما

ُ

ُهيف

ُِاَُرقُْأُ…

َُسردلاُ

ُيا ىَفَطْص مُ

ُ.

:ىَفَطصُم

"ُ)ِةَلَمسَبلاوُِةَذاعِتسِلااَُدعَب(ُ

ُُّيأُيا

َُمآُنيذلاُاه

َُكُاو بِنَتْجاُاون

َُنِمُ ايرث

ُ ْبَتْغَ يُلاَوُاو سَّسَتَُلاَوُ ثمإُِّنَّظلاَُضْعَ بَُّنإُِّنَّظلا

م ك ضْعَ ب

ُ هو م تْهِرَكَفُ اتْيَمُِهيِخَأَُمَْلََُلكيأُْنأُم ك دَحأُُّب يَُأُ اضْعَ ب

ََُّللّْاُاو قَّ تاو

َُاللَُّنإُ

ُ ميِحرُ باّوَ تُ :تار ج لَا(ُ"

)12

ُ

:ُسّرَدُلما

َُّدلاُاذ ِبُِيفَتكَنُ . ناحِتمِلااَُبََتَْقاُِدَقَ فُ،او دِهَتْجاوَُةَقِباّسلاَُسورُّدلاُاو ع ِجارُ.ُِسر

ُ

:ٌِلِاس

؟ ذاتس أُياُ ةَسارِدلاُيِهَتنَتُ َتََّمُ

ُ

:ُسّرَدُلما فيُيهَتْ نَ تُ

ُِرهشلاُاذهُ ِفَصَتْ ن م

ُ.

:ٌنَسَح

ُ

ُ أُيا

ُ ذاتس

ُ بيِغَأسُ،

َُّنإفٍُدغَُدعبوُ ادَغ

ُ مُني

ُِفاس

ُ رُ

َُفُ،ةّدجُلىإ

ُ جرَُأ

َُّسلاُو

َُحام

ُ.

:ُسّرَدُلما

؟ِرَفَّسلاُاذهُنِمَُّد بُلاَأُ

ُ

:ٌنَسَح .َكِلَذُلىإٌُّرَطْض مَلُّنيإُِاللوُْمَعَ نُ

ُ

(4)

:ُسّرَدُلما

ُِنذِإُدعبَُسَْبَُلاُ

َُمُاذإوُ.ريدلما

َُرُْر

َُت

َُُِب

َُ تك

َُبٍُةُ

ُ ه

َُكان

ُ نُليَُِتَْشاَُُف

َُخس

َُت

ُِي

ُُِم

ُِلُن

ُِبرعلاُِناس

ُُِم

ُِةبتكلماُن

ُ

ُ ِقََتَْف مُىَلَعتيلا

ُ رُّطلا

َُحُفيُ ِق لماُِّي

َُتك

ُِتاب

ُ. تابيردّتلا

ُباعيِتسِلاا :ًلاَّوَأ .ِةَيِلاّتلا ِةَلِئسَلأا ِنَع ْبِجَأ

.1 لماُىلَعُ دِلاخَُحََتَقِاُاذام

؟ ِسّرَد

.2

ُاذام لماَُباجأ

ُ سّرَد

؟

.3 ىَفَطص مَُأَرَ قُاذام

؟

.4 لماَُحَصَنَُِبِ

هَبلا طُ سّرَد

؟

.5

ُِهِذاتس أُنِمُ نَسَحَُبَلَطُاذام

؟

.6

َُسُاذامِل

؟ةَّدجُلىإُ نَسَحُ رِفاس ي

.7 لماَُبَلَطُاذام

؟نَسَحُنِمُ سّرد

لما:ًايِنثا ُتادَرف .ِةَبيرَغلا ِةملَكلا َت َتَ ًّاطَخ ْعَض :ُلَّوَلأا ُبيردَّتلا

.1

َُحََتَقِا

ُ –

َُلَأَسُ

ُ –

َُبَلَطُ

ُ –

َُرَ فاسُ

ُ – و جرَأُ

.2 لصَف

ُ – سّرَد مُ

ُ –

َُِتَْشِاُ

ُ –ُ

ُ باتِك

ُ – رهَشُ

.3

ُّرَطض م

ُ –

ُّيَحُ

ُ – قيرَطُ –

ُ

ُِراش ع

ُ – ةَنيدَمُ

.4 اذه

ُ –ُ

َُفيَكُ

ُ –

ُ هذه

ُ –

َُكلذُ

ُ –

ُ

ُِءلاؤه

.5 دّيَج

ُ – ديِدَسُ

ُ –

ُ ع ِساو

ُ –ُ

يرِثَكُ

ُ –

َُسَْبَُلاُ

ُ

.ِينَسوَقلا َينَب اِّمِ َغارَفلا لأمِا : ِنِاثلا ُبيردّتلا .1

لماَُةَلاحَُّنإ

ُِضير

ُ ْتَحَبصَأُ ...

ُ ..

....

ُ

ُ

ُ ةَئّ يَس(

ُ -

ُ ةَئّ يَسُ

ُ –

ُ ائّيَسُ )

.2

ٌُّرَطْض مَُتنأُلَه ...

...

؟ِرَفَّسلاُاذهُ

ُ ىلَعُ(

ُ نِم

ُ -

ُ لىإ )

(5)

.3 ...

....

لماُهذهُ عَقَ تُ..

؟ ةَبَ تك

ُ

َُنيأُلىإُ(

ُ –

َُنيأُ

ُ -

َُتََّمُ )

.4 فيُ ةَسارّدلاُ أَدبَت

ُ ...

....

ُِةَنّسلا....

.

ُ

ُ(

ُِرِخآ

ُ –

ُِفَصَتن مُ

ُ –

ُِلَّوَأُ )

.5 . ِنياّثلاُ...ُفيُ عِساولاُُّفَّصلا

ُ

ُ

ُ(

َُنْبلما

ُ – اّطلاُ

ُِقِب

ُ –

ُِعِراّشلاُ )

.ِراوِلحا في ْتَدَرَو تيلا ِلاعفَلأا ِهذه َعِراضُم ِتاه :ُثِلاّثلا ُبيردّتلا .1

َُرَظَتنِا

ُ ...

َُحََتَقِاُ

ُ...

َُّظَتكِاُ ...

ُ

.2 ...ُىََتَشِا ...

ىَهَ تنِاُ ...

...

ُ ...َّرَطضِا .

....

...

ُ

ُبيِكاَّتَّلاو ُوحَّنلا :ًاثِلثا :ُلَّوَلأا ُبيردَّتلا .ِينَسوَقلا َينَب اِّمِ ِبِسانُلما ِلعِفلا ِعْضَوِب ْلِمكَأ

ُ .1

...

ُ ةَلوَّدلاُ..

.ايسورُنِمُ احلاِسُ

ُ ىََتَشِاُ(

ُ

ََُتَشِا-

ُْت

ُْتَعبا- )ُ

.2

ُِغارَفلاُ ِتاقوَأُفي ...

.راّوُّزلِباُ قِئادَلَاُ..

ُ

ُ ئِلَتَيَُ(

َُنلأَتمِا-

ُ ئِلَتَتَ- )

.3

ُ لاتِقلا

ُ ...

لماَُيَب.ُ

ُِيَبِراحت .ُ

ُ

ُ

ُُّدَتشَيُ(

ُُّدَتشَت-

ُُّد شَي-

ُ)

.4

ُ...

ُّبا رو أوُايقيرفإوُايسآُفيُ تاحوت فلا .

ُ

َُرَشَتنا ُ(

ُرَشَتنِا- ت

َُنرَشَتنِا- )

.5

ُِكلاُ ِفيِلَتَُفيَُكََتَشِا

ُ ةعبرَأُبات ...

...

ُ

ُ

ٍُفّلَؤ مُ(

ُ

ٍُتافِلَؤ م-

َُيفِّلَؤ م- )

ُبيردَّتلا ِنِاّثلا .ًةَديفُم ًلاَُجُ َحِبصُتِل َةيِلاّتلا ِتاملَكلا ِبِّتَر :

.1

َُيرصَع –

ُ

ُفويُّضلا –

ُبَرشَيُ –

ُِبَنِعلاُ

.2 ا هُ

ُ –

ُ ناتللا

ُ –

ُِناتَّصِقلاُ

ُ – ام تُأرَقُ

ُ -

ُ نتااه

.3 لما دجس

ُ –

َُلَباقُ

ُ –

ُ في

ُ

َُُع–

ُ ايل -

ُ دحمَأُ

.4 ىلَع

ُ –

ُ لفَلَاُ

ُ –

ُ ءاقِدصَلأا

ُ – رَصَتقِاُ

.5 ناكَم

ُ –

َُلَصَوُ

ُ –

ُ لىإ

ُ –

ُ ثِدالَا

ُ -

ُّيِطرُّشلاُ

Referanslar

Benzer Belgeler

İngilizcede isimler genel olarak ilgili ismin arkasına “S” harfi eklenerek çoğul yapılırlar.. Bus Busses Dress Dresses Watch Watches Brush Brushes Box

hayvansal besinler yörünge besin içerikleri dönme.. Gök cisimlerini ……… ile gözlemleriz. Dünya kendi etrafında dönmeseydi ……… oluşmazdı. ……… yapıcı

6) Göztepe Meydanında gerçekleşen trafik kazasına şahit olan Elif o gün çok korkmuştur. Kazada bir anne ve kızı hafif yaralanmıştır. Yaralıların yardımına mesaisi

İkinci cümlenin öznesi olan "okul" sözcüğü kullanılmadığı için cümlede anlatım bozukluğu vardır.. • O seni inandırmak için yalvarıyor, biz de sizi

Bu kalıp ile iki kişi arasında ortaklık bildiren mufâ‘ale kalıbı arasındaki fark şöyle özetlenebilir: Mufâ’ale kalıbının fâili hem gramer hem anlam bakımından

Sülâsinin başına kesreli bir hemze ilâvesi ve lâmel fiilin şeddeli okunmasıyla

Bu örnekleri inceleyin ve söz konusu edatlar sebebiyle kazandığı yeni anlamlara dikkat edin...  (cahd-i mutlak) - ; 

3 (%1.1) vakada brakiyal arter ile ven arasına loop greft; 1 (%0.37)’er vakada ise radyal arter ile brakiyal ven arasına, brakiyal arter ile bazilik ven arasına ve yüzeyel