Türkiye’de evlerde, işyerlerinde, fabrikalarda, okullarda üretilen atığın yüzde 15’i geri kazanılabilir nitelikte. Her yıl ülke genelinde üretilen 30 milyon ton atığın 4 milyon tonu geri kazanılabilecek durumda olmasına karşın çöpe gidiyor. çünkü 2005 yılında yürürlüğe giren Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği yaygın bir şekilde
uygulanamıyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin uygulamaya yanaşmadığı yönetmelik kentte, sadece Kadıköy, Beşiktaş ve Pendik’te uygulanarak geri kazanım çalışması yapılıyor.
AB Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Direktifi’nden yola çıkılarak hazırlanan Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, 1 Ocak 2005’te yürürlüğe girdi. Ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması ve değerlendirilmesini içeren yönetmeliğe yerel yönetimler pek sıcak bakmıyor.
“Yetkilendirilmiş Kuruluş” olan çEVKO ile işbirliği yaparak yönetmeliğe uygun geri kazanım uygulamalarının yapıldığı İzmir ve Bursa Büyükşehir Belediyeleri sınırları içinde 1.5 milyon nüfusa hizmet veriliyor. Geri kazanım uygulamasının geliştirildiği ilk turistik bölge olan Marmaris Belediyeler Birliği sınırları içinde yaklaşık 18 bin konut, 116 lüks otel, 30 restoran ve 2 marina geri kazanım sağlıyor.
Ankara’da çankaya Belediyesi ilk aşamada 200 bin çankayalı’nın 50 bin konutta ayrı topladığı ambalajları geri kazandırıyor. Yalova Belediyesi ile yürütülen çalışmalarda 40 bin nüfusa ulaşıldı. Balıkesir’de 25 bin konuttan ambalaj atıkları geri kazandırılmak üzere ayrı toplanıyor.
İstanbul’da Kadıköy Belediyesi, 8 bin konutta ve çok sayıda işyerinde 35 bini aşan nüfusun çöpten ayrı topladığı ambalaj atıklarını geri kazanıma sevk ediyor. İstanbul’da Beşiktaş ve Pendik, Antalya’nın Muratpaşa ilçeleri, Manisa ve Muğla belediyelerinde geri kazanım uygulamaları 2006 yazında başladı.
İzmir ve Bursa’nın ardından, Adana ve Konya, öncü büyükşehir belediyeleri olarak çEVKO ile işbirliği yapıyorlar. Ankara’da Yenimahalle ve Beypazarı’nda, Gaziantep’te Şahinbey’de yönetmeliğe uygun projeler hazırlanıyor. Ambalaj atıkları uygun şekilde kaynağında ayrı olarak toplanıp, türlerine göre ayrıldıktan sonra, geri dönüşüm sanayiine sevk edilerek farklı şekillerde ekonomiye, yani hayatımıza tekrar dahil oluyorlar. çöp zannederek attığımız şampuan şişesinden araba tamponu, süt kartonlarından masa-dolap gibi mobilyalar, alüminyum içecek kutularından uçak gövdesi bile yapmak mümkün.
1 ton kâğıdın geri dönüştürülmesi ile 17 adet büyük ağacın kesilmesi önlenmiş oluyor. Ayrıca kâğıt ve karton atıkların geri dönüşümü ile enerji tasarrufu sağlanıyor. Doğaya karışması 400-1000 yıl süren plastiği geri dönüştürerek petrol tüketimini önleyebiliriz. Bir alüminyum kutunun geri dönüşümü, içecek kutusunun birincil hammaddesinden üretimine göre yüzde 90 enerji tasarrufu sağlıyor. Kâğıdın geri dönüşümü ile üretimde yüzde 50 oranında enerji tasarrufu
sağlanır.
ÖZLEM GÜVEMLİ Cumhuriyet 17.06.2008
