Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

(1)

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler

Olmak

GİRİŞİM

EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

(2)

(3)

Tekirdağ Türkiye Tekirdağ’ın Payı Nüfus (TÜİK 2011)

^829.873 74.724.269 1,11%

İlçe Merkezleri Nüfusu

(TÜİK 2011)

^572.359 57.385.706 1,00%

Şehirleşme Oranı (TÜİK 2011)

^69% ^77%

Okur – Yazarlık Oranı (6+Yaş)

(TÜİK 2011)

^98% ^95%

On Bin Kişiye Düşen Hastane

Yatağı Sayısı (TÜİK 2010)

¹⁷ ²⁵

On Bin Kişiye Düşen Hekim

Sayısı (TÜİK 2010)

¹¹ ¹⁷

(4)

Tekirdağ Türkiye Tekirdağ’ın Payı

Sosyo – Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması 9 -

Türkiye’nin GSYİH’sına Katkı Sıralaması 23 -

Kişi Başına GSYİH Sıralaması 14 -

2011 Yılı İhracatçı Firma Sayısı (DTM 2011) 323 54.566 0,59%

2011 Yılı İhracat Değeri (DTM 2011) ($1000) 655.530 134.917.635 0,49%

2010 Yılı KOBİ Sayıları 36.117 2.999.813 1,20%

İhracat Büyüklüğüne Göre İller Arası Sıralama (DTM

2011) 22 -

2006 – 2011 İhracat Artışı (DTM2011) 48% 58%

2011 Yılı İllere Göre Kamu Yatırımları

Sıralamasındaki Yeri (DPT 2011) 50 -

Marmara Bölgesi Gelişmişlik Sıralamasında

Tekirdağ’ın Yeri (1.İstanbul, 2. Kocaeli, 3.Bursa) 4 -

(5)

 Tekirdağ «İllerarası Rekabetçilik Endeksine» göre 7.sıradadır.

 İlin rekabetçiliğine

• %64 oranı ile Erişilebilirlik Alt Endeksi

• %18 ile Beşeri Sermaye ve Yasam Kalitesi Alt Endeksi

• %17 ile Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Alt Endeksi ve

• %1 ile Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksi katkı sağlamaktadır.

(Ekonomi Bakanlığı, 2010)

(6)

 Erişilebilirlik Alt Endeksi:

• 2007-2008: Tekirdağ 4. sırada

 Erişilebilirlik Alt Endeksinde Tekirdağ’ı güçlü kılan unsurlar:

• Yurtiçi ve yurtdışı uçak seferlerinin gerçekleştiği ilin, otoyol ve demiryolu ağına bağlı olması,

• Bir liman kenti olan Tekirdağ’ın, kilometrekare başına düşen bölünmüş yol uzunluğu bakımından 6. sırada yer alması,

• Haberleşme ve Ulaştırma alanında Kamu Yatırımı’na ait sıralamada bir önceki seneye göre 1 sıra ilerleyerek 8.’liğe yükselmesi

(7)

 Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi Alt Endeksi:

 Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi Alt Endeksinde Tekirdağ’ı güçlü kılan unsurlar:

• Kişi başına düşen otomobil sayısı bakımından 38. sıradan 36. sıraya yükselmesi

• Kişi başına mesken elektrik tüketim miktarı’na ait sıralamada 1 sıra yükselerek 7. olması

• İlde işlenen suç sebebiyle kişi başına Ceza İnfaz Kurumu’na giren hükümlü sayısı bakımından 11. sıradan 27. sıraya gerilemesi

• 2009-2010 verilerine göre Şehirleşme Oranı’nda 2 sıra gerileyerek 24. sırada yer alan Tekirdağ, ildeki bir yüksek öğrenim programından mezun olan kişi sayısı (Yüksek Lisans dahil)’na ait sıralamada 81 il arasında 44. olmuştur.

(8)

 Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Alt Endeksi:

 Ticaret Becerisi ve Üretim Potansiyeli Alt Endeksinde Tekirdağ’ı güçlü kılan unsurlar:

• Tahakkuk eden vergi miktarı bakımından 9. sırada olması

• Sanayi elektrik tüketim miktarı’na ait sıralamada 5. sırada olması

• İlin; kullanılan kredi miktarı bakımından bir önceki seneye göre 1 sıra gerileyerek 20. olması

• İldeki Toplam Kamu Yatırımı (Enerji ve Haberleşme-Ulaştırma hariç)’na ait sıralamada 16 sıra yükselerek 34. sırada yer alması

• Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Yatırım Miktarı’na ilişkin sıralamada 13. Sıradan 3.

sıraya yükselmesi (Ekonomi Bakanlığı, 2010)

(9)

 Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksi:

 Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksinde Tekirdağ’ı güçlü kılan unsurlar:

• Son beş yıla ait patent tescil ortalaması’na ait sıralamada bir önceki seneye göre 8 sıra ilerleyerek 10. sırada yer alması

• Son beş yıla ait marka tescil ortalaması’nda 1 sıra yükselerek 20.

Sırada yer alması

(10)

SEKTÖRLERİ

TEKSTİL ÜRÜNLERİ İMALATI GIDA ÜRÜNLERİ İMALATI

GİYİM EŞYASI İMALATI, KÜRKÜN İŞLENMESİ VE BOYANMASI MAKİNE VE TEÇHİZAT İMALATI

(İçten Yanmalı Motor ve Türbin,Pompa ve Kompresör,Musluk ve Vana,Sanayi Fırını,Tarımsal Amaçlı Traktör vb.)

KİMYASALLARIN VE KİMYASAL ÜRÜNLERİN İMALATI METALİK OLMAYAN MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI

(Cam ve Cam ürünleri İmalatı,Ateşe Dayanıklı Olmayan Seramik Ürünleri, Seramik Kiremit ve Kaldırım Taşı vb.)

FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI

(11)

Sektör

Tekirdağ’ın GSYİH’sı İçindeki Payı

( % )

Türkiye GSYİH İçindeki Payı

( % )

Sanayi

⁴⁴

26 Tarım

¹³

12 Ulaştırma ve Haberleşme

¹²

16 Devlet Hizmetleri

⁷

10 Ticaret

⁶

21

(12)

 Orta ve İleri Teknolojili Mal İhracatı:

14. SIRADA (187 Milyon $)

 Rekabetçi Avantaja Sahip Olduğu Ürünlerdeki Çeşitlilik: 8.SIRADA

 Sıradanlık: 72.SIRADA

Sakarya; ihracat ürünleri sıradan olmayan ve yüksek ürün çeşitliliği bulunan 21 il arasında bulunmaktadır.

(13)

 Tekirdağ Nitelikli Sıçrama Kabiliyetinde Türkiye’de 7.

sırada bulunmaktadır.

 Bu değer, ilin mevcut sanayi yapısı ile daha nitelikli ürünleri ihraç edebilme kapasitesini

göstermektedir.

 İhracat Sofistikasyonu Türkiye ortalamasının üzerindedir.

 Bu iki özellik beraber değerlendirildiğinde

Tekirdağ’ın İhracatının geliştirilmesinde “Yeni Nesil Yatırımları»’nın önemli rol oynayacağı

görülmektedir.

(14)

 Sakarya’nın ihraç ürünlerine benzer ithalatı bulunan;

ihracat yapılabilecek potansiyel ülkeler:

Hong Kong, Danimarka, Romanya

 Türkiye’nin ihracatta önemli rol alabileceği ülkeler:

Slovakya, Slovenya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Belarus, Polonya, Ukrayna gibi ülkeler ile Güney ve Doğu Asya’da yoğunlaşmış Hong-Kong, Kore,

Singapur, Japonya, Malezya, Filipinler, Tayland

(15)

İHRACAT: FİRMA SAYILARI VE HACİMLER

Yıl İhracatçı Firma Sayısı İhracat Değeri (Bin $)

2006

²³⁶ ^441.775

2007

286 528.304

2008

292 577.966

2009

²⁸⁴ ^483.240

2010

²⁹¹ ^546.069

2011

323 655.530

Kaynak: DTM, 2011

2006-2011 Yılları arası ihracat değerinde yaşanan artış;

% 48

(16)

İTHALAT: FİRMA SAYILARI VE HACİMLER

Yıl İthalatçı Firma Sayısı İthalat Değeri (Bin $)

2006

263 421.856

2007

³¹² ^494.426

2008

³²⁰ ^612.105

2009

³⁰⁷ ^473.826

2010

³⁴⁰ ^603.084

2011

⁴²¹ ^779.257

Kaynak: DTM, 2011

2006-2011 Yılları arası ithalat değerinde yaşanan artış;

% 85

(17)

2010 Tekirdağ TÜRKİYE Tekirdağ’ın PAYI

Mikro 34.847 2.860.438 1,22%

Küçük 1.076 120.967 0,89%

Orta 194 18.408 1,05%

Büyük 37 3.303 1,12%

KOBİ 36.117 2.999.813 1,20%

TOPLAM İŞLETME SAYISI 36.154 3.003.116 1,20%

KOBİ'lerin Toplam İşletme

Sayısı İçerisindeki Payı 99,90% 99,89%

Kaynak: KOSGEB

(18)

YERLİ SERMAYE

Alt Sektörü Belge Adedi Sabit Yatırım

(Milyon TL) İstihdam Dokuma ve Giyim 139 947 4.914

Ticaret - Depolama 9 620 471

Enerji 19 420 326

Kimya 15 380 714

Taşıt Araçları 5 259 413

Gıda ve İçki 16 231 1.369 Lastik-Plastik 24 165 669

Elektrikli Makinalar 6 148 118

Diğer Hizmetler 8 104 152

(19)

YERLİ SERMAYE

(Milyon TL) İstihdam

Kağıt 7 93 153

Sağlık 5 90 634

Demir Dışı Metaller 8 79 136

Madeni Eşya 17 74 623

Orman Ürünleri 10 74 328

Makina İmalat 15 72 470

Turizm 8 66 321

Altyapı - Belediye Hizmetleri 10 50 35

Hayvancılık 6 36 134

(20)

YERLİ SERMAYE

Elektronik 1 33 53

Pişmiş Kil ve Çim.Ger. 4 27 133

Eğitim 4 27 266

İstihraç ve İşleme 2 11 45

Diğer İmalatlar 3 8 47

Cam 4 7 52

Deri ve Kösele 3 6 84

Bitkisel Üretim 1 1 10 Genel Toplam 349 4.027 12.670

01.01.2008–30.06.20102 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı

(21)

YABANCI SERMAYE

Makina İmalat 7 277 241

Gıda ve İçki 8 151 1.038 Demir Dışı Metaller 1 128 50

Kimya 2 75 63

Taşıt Araçları 8 72 916

Diğer İmalatlar 1 40 150

Enerji 1 12 -

Orman Ürünleri 1 12 84

(22)

YABANCI SERMAYE

(Milyon TL) İstihdam Elektronik 1 12 15 Hayvancılık 1 8 30 Lastik-Plastik 2 5 11 Madeni Eşya 2 4 23 Ticaret - Depolama 1 4 16 Dokuma ve Giyim 1 4 - Diğer Hizmetler 1 2 - Genel Toplam 38 806 2.637

01.01.2008–30.06.20102 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı

(23)

2008-2012/6 döneminde Tekirdağ ilinde 387 yatırım teşvik belgesi verilmiştir.

Bu teşvik beleleri ile 4,8 mia TL lik sabit yatırım ve 15 bin 307 kişinin istihdamı öngörülmektedir.

Tekirdağ’ın TR’deki Teşvik Belgesi Oranı

Tekirdağ’ın TR’deki Teşvik Belgesi Sabit

Yatırım Oranı

Tekirdağ’ın TR’deki Teşvik Belgesi İstihdam Oranı

Yerli _2,0% _1,8% _2,1%

Yabancı _0,2% _0,4% _0,4%

TOPLAM _2,2% _2,2% _2,5%

01.01.2008–30.06.20102 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri

Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı

(24)

• Yatırım teşviklerinde ilde öne çıkan sektör «Dokuma ve Giyim»’dir. Türkiye’de bu sektörün ortlama yatırım büyüklüğü yaklaşık 6,2 mio TL iken Tekirdağ’da ortalama 6,8 mio TL’dir.

• «Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları» 85 mio $’lık ihracat ile ilk sırada yer almaktadır.

• Yatırım Teşvik Belgelerinde 10 belge ve 624 mio TL sabit yatırım ile ikinci sırada olan «Ticaret ve Depolama» sektöründe ise Türkiye’nin ortlama sabit yatırım tutarı 12,5 mio TL iken Tekirdağ’da ortalama sabit yatırım tutarı 62,4 mio TL’dir.

• «Kazan Makine ve Cihazlar» (75 mio $) ile «Elektrikli Makine ve Cihazlar»( 60 mio $) sektörü ihracatta 2. ve 3 sırada bulunmaktadır.

• Tekirdağ’da Makine İmalat sektöründe son 4,5 yılda alınan yatırım teşvik belgesi adeti 22, sabit yatırım toplamı 349 mio TL’ dir. Tekirdağ’da alınan yatırım teşviklerinde ise 6. sıradadır.

• Elektrikli Makineler sektörü ise alınan 6 belge ve 148 mio TL’lik sabit yatırım toplamı ile 11.sıradadır.

(25)

GELECEĞE BAŞARIYLA YÜRÜMEK İÇİN NE

YAPMALIYIZ?

(26)

 KOBİ’ler gelecekte var olmak için uzun dönemli kararlar almak ve planlar yapmak zorundadır.

 Yani gelecek stratejilerini belirlemeleri gerekir.

KOBİ’LERDE KALICI OLMA ÇABASI

(27)

 Strateji, işletmenin amacına ulaşmak için

belirlediği “uzun” yoldur.

 Bu uzun yolda başarı, değişen dış faktörlerin doğru analiz edilmesini, değişime uygun iç

dönüşümlerin zamanında başarılmasını gerektirir.

KOBİ’LERDE KALICI OLMA ÇABASI

(28)

•Uzun dönemde başarılı ve kalıcı olmak için işletmelerde

Etkili pazarlama

Verimli üretim

Yeterli yönetim

yapılarının oluşturulması gereklidir.

KOBİ’LERDE KALICI OLMA ÇABASI

(29)

• İşletmenin uzun dönemli kalıcı olma hedefine giden yolda “ kurumsal gelişme mücadelesi”

çeşitli aşamalardan oluşmaktadır:

• Başlangıç

• Tutundurma

• Gelişme

• Olgunlaşma

Başlangıç Gelişme Olgunluk Küçülme

İŞLETMELERDE HAYAT DÖNGÜSÜ Tutundurma

KOBİ’LERDE KALICI OLMA ÇABASI

(30)

• KOBİ’ler bu aşamaların her birinde

“ayakta kalmak” ve “rekabet ve

değişim karşısında güçlü olmak” için sürekli mücadele veren işletmelerdir.

• Bu mücadelenin “işletmelerin gelişim ihtiyacına en uygun şekilde”

gerçekleşmesi ve “işletmeyi kalıcı bir kurumsal bir yapıya dönüştürme”

konusunda doğru adımlardan oluşması gereklidir.

KOBİ’LERDE KALICI OLMA ÇABASI

(31)

TEB KOBİ AKADEMİ KURUMSAL GELİŞİM PROGRAMI

ATÖLYE ÇALIŞMALARI

(32)

TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMALARI

1. Bugünün Başarılı KOBİ’si Geleceği Nasıl Yönetecek?

KOBİ’lerde Stratejik Yönetim

2. İşletmeniz Gelişim Haritası’nın Neresinde?

KOBİ’lerde Büyüme Senaryoları

3. Dış Ticarette Stratejik Yönetim ve Planlama

?

(33)

1. Bugünün Başarılı KOBİ’si Geleceği Nasıl Yönetecek?

KOBİ’lerde Stratejik Yönetim

TEB KOBİ AKADEMİ

ATÖLYE ÇALIŞMALARI

(34)

• İşletmelerin İçinde Yaşadığı Şartlar Değişiyor.

• Piyasalar değişiyor, çeşitleniyor, genişliyor.

• Rekabet değişiyor, genişliyor, zorlaşıyor.

• Müşteri beklentileri değişiyor, çeşitleniyor, artıyor.

• Strateji, Ayakta Kalmak ve Kalıcı Olmak İçin

“Değişimi Anlamak ve Değişime Uyum Göstermek”

Mücadelesidir.

1. Eğitim Grubu : “ Bugünün Başarılı KOBİ’si

Geleceği Nasıl Yönetecek? KOBİ’lerde

Stratejik Yönetim”

(35)

• Krizlerin Bize Öğrettikleri:

• Ülkemizde sürekli krizler ve değişim rüzgarları altında işletmeler kuruluyor ve gelişmeye çalışıyor.

• Bu şartlar altında dahi yeni işletme kuruluşları (azalsa da) durmuyor.

• Ülkemizin bu şartları altında tüm işletmeler, dalgalara ve değişime karşı güçlü ve dayanıklı olmak için mücadele etmelidir:

 Kısa vadeli çözümler yerine, uzun vadeli ancak kalıcı hedefler ve gelişim çabalarına yönelmeli, bunun için stratejik bakış açısını işletmelerine kazandırmalıdırlar.

 Değişim ihtiyacını doğru ve zamanında analiz edecek ve alınacak stratejik kararları uygulayacak iyi yönetim yapıları kurmalıdırlar.

1. Eğitim Grubu : “ Bugünün Başarılı KOBİ’si

Geleceği Nasıl Yönetecek? KOBİ’lerde

Stratejik Yönetim”

(36)

 Mevcut kaynaklarını doğru karar ve hedeflere yönelik iyi planlarla kullanmalıdırlar.

 Sığ satış çabasının yerini etkili pazarlama çabaları almalıdır: (daha geniş sunum bölgesi, daha çeşitli müşteriler, daha çeşitli ürün/hizmetler, artan müşteri memnuniyeti)

 Fiyata dayalı rekabetin yerini “yenilikçilik”, “farklılık” ve “faydaya” dayalı rekabet almalıdır.

 Sürekli gelişim ile kalıcı ölçekler, daha iyi teknolojiler ve verimlilik hedeflenmelidir.

 Katma değerli ürün/hizmetlere yönelik çabalar hiç durmamalı, büyük müşteri grupları ve dış pazarlar hedeflenmelidir.

1. Eğitim Grubu : “ Bugünün Başarılı KOBİ’si

Geleceği Nasıl Yönetecek? KOBİ’lerde

Stratejik Yönetim”

(37)

• KOBİ’lerde Uzun Dönemli Hedeflere Yönelik Stratejik Yönetim Uygulanabilir mi?

• KOBİ’lerde Stratejik Yönetim İçin Pratik Bir Yöntem: İŞ PLANI

1. Eğitim Grubu : “ Bugünün Başarılı KOBİ’si

Geleceği Nasıl Yönetecek? KOBİ’lerde

Stratejik Yönetim”

(38)

2. İşletmeniz Gelişim Haritası’nın Neresinde?

KOBİ’lerde Büyüme Senaryoları

TEB KOBİ AKADEMİ

ATÖLYE ÇALIŞMALARI

(39)

• İşletmelerin Temel Amacı:

“Ayakta Kalmak, Sürekliliği Başarmak ve Gelecekte Güçlü Bir Şekilde Var Olmaktır.”

• Ülkemizde Tüm İşletmeler Hem Ömürlerini Hem de Dayanıklılık ve Rekabet Güçlerini Artırmak Yönünde Sürekli Çaba

Göstermektedirler.

• Gelecekte Var Olmak İçin Değişen Piyasalara, Değişen

Rekabete ve Değişen Müşteri Beklentilerine Uyum Gösterebilen Dayanıklı İşletmelere “Dönüşmek” Zorundayız.

2. Eğitim Grubu : “ İşletmeniz Gelişim

Haritası’nın Neresinde? KOBİ’lerde

Büyüme Senaryoları”

(40)

İşletme Ömründe Kurumsal Gelişme Adımları

Başlangıç Gelişme Olgunluk Küçülme

İŞLETMELERDE HAYAT DÖNGÜSÜ Tutundurma

(41)

Gelişim Çabasının Başında Olan KOBİ’ler Nasıl Çalışıyor:

BAŞLANGIÇ AŞAMASI

Kuruluş

Yakın Yerlerden İlk Müşteriler

Müşteri İsteklerine Özel Ürün/Ölçüler

Üretmek Üretilebilen Az

Sayıda Ürün Çeşidi

Müşterinin Her İsteğini Karşılama

Siparişlerin Uzun Üretim

Süreleri

Siparişler Yokken Boş Duran Makine/Ustalar

Müşteri Bulmaya Çalışan Yok Yeni Müşteri

Bulmaya Zaman Yok

Yüksek Maliyet Yüksek Fiyat

Az Kazanç Az Kazanç Nedeniyle Paz.

Satış Gideri/Satış Elemanı Yok

Az Kazanç Nedeniyle Yeni veye Standart

Ürün Yok Memnun Müşterilerden

Duyup Kendi Gelen 1-2 Yeni Müşteri

(42)

KOBİ’ler Uzun Vadede Nasıl Bir İşletmeye Dönüşmelidir:

OLGUNLAŞMA AŞAMASI

GELİŞME DÖNEMİ

Az Miktarda Özel Sipariş

Çok Çeşitli Ürün Listesi Mevcut ve Yeni

Bölgelerde Paz.

Satış Çalışmaları

Gelişen Üretim Yönetimi ve

Süreçleri

Yüksek Ciro Artan Giderler

Geniş Bir Dağıtım Ağı

Mevcut Ürün Geliştirme Çalışmaları

Yeni Ürün Geliştirme Çalışmaları

Müşteri Beklentilerin

e Uygun Üretim

Standartlara Uygun Üretim Farklı

Yatırımlar ve Yeni Üretim

Birimleri

Düşen Birim Kar Oranı

Artan Toplam Kar

Seçilmiş İç ve Dış Pazarlarda Satış

Daha Etkili ve Çeşitli Dağıtım

Kanalları

Daha Yavaş Artan Satış ve

Siparişler

Seçilmiş Ürünlerin Üretilmesi

Özel Üretim

Yok Otomasyon

ve Teknoloji Yatırımları

Yüksek Verimli Bir

Üretim Sistemi

Çok Sayıda Yönetici

Genişleyen Organizasyon

Şeması

Stratejik Yönetim İhtiyacı

Gelecek Vizyonu Var

Gelecek Vizyonu Yok

Toplam Kazancın Azalması

Küçülme Artan Kazanç

Yatırım Gücü Nitelikli Yönetim

Yapısı Güçlü İşletme

Sistemi Stratejik Yönetim Yapılanması

(43)

3. Dış Ticarette Başarı:

Dış Ticarette Stratejik Yönetim ve Planlama

• Dış Ticaret Stratejiniz Hazır mı?

• Dış Ticaret Hedefleriniz Net midir?

• Hangi veriler ile hedeflerinizi belirlediniz?

• Doğru Pazara Ulaşmak için Seçtiğiniz Yol Doğru mu?

• Risksiz Dış Ticaret Yapabiliyor musunuz?

TEB KOBİ AKADEMİ

ATÖLYE ÇALIŞMALARI

(44)

3. Eğitim Grubu: Dış Ticarette Stratejik Yönetim ve Planlama

Küreselleşen ekonomilerin iç piyasalarında karşılaşılan daralma ve firmaların globalleşme isteği nedeniyle dış ticaret önem

kazanmaktadır.

Uluslar arası markalaşma, bilinilirlik, yaratılan artı değerin ülkede kalması isteği ve giderek artan kalite ve standardizasyon sistemleri KOBİ’lerin sadece ulusal pazarda kalmasına izin vermemektedir.

Dış Ticarette Başarı:

(45)

Dış Ticarette Başarı:

Dış ticaret planı KOBİ’lerin alt yapılarını geliştirmeleri ve hedeflerini net saptayabilmeleri açısından gereklidir.

Uluslar arası pazar araştırmaları yapılacak dış ticaret planının temelini teşkil etmekte olup firmanın gelecek beklentilerini sağlıklı bir biçimde belirlemesine yardımcı olmaktadır.