Kamu idareleri bilindiği üzere taşıt edinimlerini satın alma, hibe, bedelsiz devir, tahsis ve kiralama gibi yöntemlerle sağlamaktadırlar. Kamu taşıtlarının elde edilmesi, kullanımı ve elden çıkarılması ile ilgili düzenlemelerde 237 sayılı Taşıt Kanunuyla yapılmış bulunmaktadır. Anılan Kanun ilk başta hizmet alımı suretiyle taşıt edinimini esas olarak belirleme- mişken 2005 yılında yapılan değişiklikle hizmet alımı sure- tiyle taşıt edinimi kamu idareleri için esas haline getirilmiştir.
Ancak, bu değişikliğe kadar Bütçe Kanunlarına ko- nulan hükümlerle ve Başbakanlık Genelgeleri ile kamuda ta- şıt kullanımına ilişkin olarak bazı düzenlemelere gidilmiştir.
Bunların en başında havuz sistemi ve bazı kamu görevlileri- nin ticari araçlardan (taksi) yararlanmaları gelmektedir.
Ticari araçlardan yararlanma, kamu idarelerine ait taşıt sayısını azaltmak, taşıt bakım, onarım ve akaryakıt giderlerinde tasarruf sağlamak üzere bazı kamu görevlileri için sınırlı durumlarda öngörülmüş bir uygulamadır. Ticari araçlardan yararlanabilme imkanı 2001 yılı bütçe kanunun- da yer alan 50 nci madde ile getirilmiş olup, 2/5/2001 tarih ve 24390 sayılı resmi gazetede 2001/23 sayılı Başbakanlık genelgesi ile de hem ticari araçlardan yararlanma hem de
kamu taşıt kullanımında çeşitli sınırlamalar ve havuz sistemi dahil bazı esaslar getirilmiştir.
Ayrıca, ticari araçların kullanımı ile ilgili olarak Maliye Bakanlığına verilen yetkiye istinaden sözkonusu Bakanlıkça 8 Sıra Nolu Bütçe Uygulama Talimatı hazırlanmış ve 4/5/2001 tarih ve 24392 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Anılan, Bütçe Uygulama Talimatında;
- Ticari araçlardan yararlanabilecek olan kişiler kul- landıkları ve bedelini ödedikleri ticari araçlardan her defa- sında, Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak, gider belgesi olarak kabul edil- mesi 275 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Maliye Bakanlığınca uygun görülen ve taksi işleten mükel- leflerden alacakları perakende satış fişlerini biriktirerek en az 10 günlük devreler halinde (EK: 1) formla birlikte ilgili ta- hakkuk birimlerine intikal ettirecekleri, sözkonusu bedellerin ödenmesinde;
- Ticari araçlardan yararlananların bu taşıtlardan ya- rarlandıkları tarihi, ödeme miktarını, ticari araçlardan alınan belge adedini gösteren ve ilgilinin imzasını taşıyan form,
- Perakende satış fişleri,
Ödeme belgesine bağlanacağı ve bu ödemeler;
- Genel bütçeli daireler ile katma bütçeli idarelerde; büt- çelerinin (083) “Taşıtların Kira, Bakım-Onarım, İşletme ve Diğer Zorunlu Giderlerine İlişkin Hizmetler” faaliyetinde yeni açılacak (200-Yolluklar) harcama kaleminin (210) ayrıntı koduna,
- Diğer kamu kurum ve kuruluşlarında; kendi muha- sebe sistemleri çerçevesinde bütçelerinin ilgili kalemlerine
gider kaydedileceği belirtilmiştir.
Ticari araçlardan yararlanma uygulamasından 2006 yılında son verilmiştir.
Salim DEMİRHAN
E. Devlet Bütçe Uzmanı salim.demirhan@hotmail.com
Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt
Ediniminde Esaslar
Yine Değişti
Hizmet alım suretiyle taşıt edinimine ise ilk olarak 2003 yılı Bütçe Kanununa eklenen 15 inci maddesinin (a) fıkrasının (2) numaralı bendi ile geçilmiş olup, sözkonusu düzenlemeye göre, 237 sayılı Kanun kapsamında bulunan kurumlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşların binek veya station-wagon cinsi taşıt ihtiyaçlarını yabancı menşeli taşıt kullanılmamak kaydıyla, hizmet alımı suretiyle de karşılayabilecekleri belirtilmiştir.
Ancak, uygulamada bu kurumların mülkiyetlerinde bulun- duracakları ile hizmet alımı yoluyla temin edecekleri binek veya station-wagon cinsi taşıtların toplamı, 31.12.2002 tarihi itibarıyla mülkiyetlerinde bulundurdukları ile hizmet alımı yo- luyla kullandıkları binek veya station-wagon cinsi taşıtların toplam sayısını hiçbir surette aşamayacaktır. Ayrıca, 237 sa- yılı Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca ekonomik ömrünü doldurmuş olduğu veya bakım-onarım ve işletme giderleri ile diğer maliyet unsurları dikkate alınarak hesaplanacak top- lam yıllık maliyetinin, hizmet alımı suretiyle temin edilecek taşıtların yıllık hizmet alım maliyetinden yüksek olacağı tes- pit edilen binek ve station-wagon cinsi taşıtların ise yetkili birimlerince tasfiye edilebileceği belirtilmiştir.
Bu düzenlemedeki temel amaç, taşıtların hizmet alı- mı suretiyle temin edilmesinin daha ekonomik olacağı dü- şüncesi olup, bu şekilde uygulama sağlanması neticesinde kamu idarelerinin taşıt harcamalarında tasarruf sağlanması beklenmekte idi.
4833 sayılı Kanunda yer alan düzenlemeye ilişkin olarak 11.05.2003 tarih ve 25105 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 9 Sıra No’lu Bütçe Uygulama Talimatı konu- ya açıklık getirilmiştir. Sözkonusu Talimatın “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Kullanımı”na ilişkin bölümünde;
- Hizmet alımı suretiyle taşıt kullanımı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında bulunan kurum ve kuruluş- lar tarafından bu Kanun, anılan Kanun kapsamına girmeyen kurum ve kuruluşlar tarafından ise tabi oldukları ihale mev- zuatı uyarınca gerçekleştirileceği,
- Yabancı menşeli binek ve station-wagon cinsi taşıt- ların hizmet alımı suretiyle kullanılamayacağı,
- Taşıtların şoförlü veya şoförsüz, yakıt dahil veya hariç, kısmen şoförlü veya şoförsüz veyahut kısmen yakıt dahil veya hariç olarak kiralanabileceği,
- Hizmet alımı yoluyla temin edilecek binek veya sta- tion-wagon cinsi taşıtların toplamı, 31.12.2002 tarihi itiba- rıyla kurumların mülkiyetlerinde bulundurdukları ile hizmet alımı yoluyla kullandıkları binek veya station-wagon cinsi taşıtların toplam sayısını hiçbir surette aşamayacağı,
- Bu tarih itibarıyla hizmet alımı yoluyla kullandıkla- rı binek ve station-wagon cinsi taşıtı bulunmayan kurumlar, sözkonusu tarihte mülkiyetlerinde bulundurdukları taşıtları il- gili mevzuatları veya anılan hükümde belirtilen durumlar uya- rınca tasfiye etmedikçe hizmet alımı yoluyla ilave taşıt kul-
lanamayacakları ve bu şekilde binek ve station-wagon cinsi taşıtlarını tasfiye eden bu kurumlar en fazla tasfiye ettikleri ta- şıt sayısı kadar taşıtı hizmet alımı yoluyla kullanabilecekleri,
- Bu tarih itibarıyla hizmet alımı yoluyla da binek ve station-wagon cinsi taşıt kullanmakta olan kurumlarda ise, sözkonusu tarihte mülkiyetlerinde bulundurdukları ile hizmet alımı yoluyla kullandıkları binek ve station-wagon cinsi taşıt- ların toplam sayısı dikkate alınarak; bunlardan mülkiyetle- rinde bulundurdukları binek ve station-wagon cinsi taşıtların tasfiye edilmesi veya hizmet alımı yoluyla kullanılanların sözleşme sürelerinin sona ermesi nedeniyle kullanılamaya- cak olanların yerine hizmet alımı yoluyla bu cins taşıt kul- lanılabilecekleri, aksi takdirde bu şekilde de binek ve stati- on-wagon cinsi taşıt kullanımına gidilemeyeceği,
- Kurumlar, mevcut tüm taşıtlarını, 237 sayılı Taşıt Kanununun 13 üncü maddesi uyarınca ekonomik ömrünü doldurmuş olup olmadığı veya bakım-onarım ve işletme gi- derleri ile diğer maliyet unsurları dikkate alınarak hesaplana- cak toplam yıllık maliyeti yönlerinden gözden geçirecekler;
ekonomik ömürlerini doldurmuş taşıtlar ile yıllık maliyetleri hizmet alımı yoluyla kullanılacak taşıtların maliyetinden yük- sek olan taşıtlarını yetkili tasfiye birimleri aracılığıyla tasfiye ederek, hizmet yeri, kullanım alanı ve yoğunluğu, ödenek imkanları ve benzeri unsurları birlikte dikkate alarak yuka- rıda belirtilen sınırlamalar dahilinde hizmet alımı suretiyle taşıt kullanabilecekleri belirtilmiştir.
Buna düzenlemeye göre, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlar tarafın- dan bu Kanun, anılan Kanun kapsamına girmeyen kurum ve kuruluşlar tarafından ise tabi oldukları ihale mevzuatı uyarınca hizmet alımı suretiyle taşıt edinilebilmiştir. Ayrıca hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtlar şoförlü veya şoför- süz, yakıt dahil veya hariç, kısmen şoförlü veya şoförsüz ve- yahut kısmen yakıt dahil veya hariç olarak kiralanabilmiştir.
Yabancı menşeli binek ve station-wagon cinsi taşıtların ise hizmet alımı suretiyle edinilmesine imkan sağlanmamıştır.
Bütçe Uygulama Talimatıyla, kurum idarelerinin mül-
kiyetlerinde bulundurdukları ve hizmet alımı yoluyla temin ettikleri binek veya station-wagon cinsi taşıtların toplamının 2002 yılı sonu esas alınarak bu tarih itibariyle kamu idare- lerinin mülkiyetlerinde bulundurdukları ve hizmet alımı yo- luyla kullandıkları binek veya station-wagon cinsi taşıtların toplam sayısını geçemeyeceği esası getirilmiştir. Bu düzen- leme çerçevesinde bu tarih itibarıyla hizmet alımı yoluyla kullandıkları binek ve station-wagon cinsi taşıtı bulunmayan kurumlar, sözkonusu tarihte mülkiyetlerinde bulundurdukları taşıtları ilgili mevzuat veya anılan hükümde belirtilen durum- lar uyarınca tasfiye etmedikçe hizmet alımı yoluyla ilave ta- şıt edinememişlerdir.
Anılan tarih itibarıyla hizmet alımı yoluyla da binek ve station-wagon cinsi taşıt kullanmakta olan kurumlarda ise, sözkonusu tarihte mülkiyetlerinde bulundurdukları ile hizmet alımı yoluyla kullandıkları binek ve station-wagon cinsi taşıtların toplam sayısı dikkate alınarak; bunlardan mülkiyetlerinde bulundurdukları binek ve station-wagon cinsi taşıtların tasfiye edilmesi veya hizmet alımı yoluyla kullanılanların sözleşme sürelerinin sona ermesi nedeniyle kullanılamayacak olanların yerine hizmet alımı yoluyla bu cins taşıtları edinmeleri mümkün olabilmiştir.
2005 yılında ise kamu idarelerinin hizmet genişle- mesi veya zorunluluk arz eden haller dikkate alınarak 2004 yılı sonu itibariyle sahip olunan taşıt sayısını aşan taşıtla- rın hizmet alımı yoluyla temin edinilebilmesi için Maliye Bakanlığının uygun görüşünün alınması kaydıyla taşıt edi- nimi imkanı getirilmiştir.
Hizmet alımı yoluyla taşıt edinimi ile ilgili bu düzen- lemelere 2005 yılı dahil sonraki Bütçe Kanunlarında da yer verilmiştir. 2005 yılında ise 21/4/2005 tarih ve 5335 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle Taşıt Kanununda temel bir deği- şikliğe gidilerek hizmet alımı suretiyle taşıt ediniminin kamu idareleri tarafından esas alınacağı belirlenmiş, bu şekilde te- mini mümkün olmayan, ekonomik bulunmayan veya sağlık, savunma ve güvenlik gibi nedenlerle hizmet alımı suretiyle karşılanması uygun görülmeyen taşıtların ise diğer yollarla edinilebileceği hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca, 237 sayılı Kanunun 12 nci maddesine eklenen (e) bendi ile hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların cinsi,
adedi, yaşı, hangi hizmetlerde kullanılacağı, kaynağı, yaban- cı menşeli olup olmayacağı ve diğer hususlarda Bakanlar Kuruluna esas ve usuller belirleme yetkisi verilmiştir.
Bu yetkiye istinaden ise, 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinimine İlişkin Esas ve Usuller” belirlenmiş ve 01/04/2006 tarihli ve 26126 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Esas ve Usullerle 2003 yılında çıkarılan 9 Sıra No’lu Bütçe Uygulama Talimatı ile getirilen düzenlemelerden daha ayrıntılı düzenle- melere yer verilmiş, yabancı menşeli taşıt edinimine de bazı istisnalar dahilinde imkan sağlanmıştır.
Bakanlar Kurulu Kararında;
- Binek ve station-wagon cinsi taşıtlar için alımın ya- pıldığı yılın başı itibariyle 10 yaş, diğer taşıtlar için ise 15 yaşı geçemeyeceği yönünde yaş sınırı getirilmiştir.
- Yabancı menşeli taşıt edinimi 237 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasında sayılan makam ve hizmetlerle sınırlı tutulmuş daha sonra bu madde değişti- rilerek yabancı menşeli taşıtları belirleme yetkisi Bakanlar Kuruluna verilmiştir.
- Binek ve station-wagon cinsi taşıtlar için motor hac- mi 1600 cc olmak üzere, 237 sayılı Kanuna ekli (1) ve (2) sayılı cetvellerde yer alanlar ile güvenlik önlemli (zırhlı) araç- lar ve koruma altına alınanlarla ilgili yönetmelik hükümlerine göre tahsis olunan araçların bu sınırlamaya tabi olmadan edinimi imkanı getirilmiştir.
- Taşıtların şoförlü veya şoförsüz, yakıt dahil veya hariç, kısmen şoförlü veya şoförsüz veyahut kısmen yakıt dahil veya hariç olarak edinilebileceği ve kiralamanın kurum- ların tabi oldukları ihale mevzuatına göre gerçekleştirileceği belirtilmiştir. Daha sonra yapılan düzenleme ile yakıt dahil olarak ihale yapılmasının önüne geçilmiştir.
Esas ve Usullerin 7 inci maddesinde ise kamu ida- relerinin hizmet alımı suretiyle edinecekleri binek ve stati- on-wagon cinsi taşıtlar için Bütçe Uygulama Talimatında ol- duğu gibi bazı sınırlamalar getirilmiştir. Yapılan düzenlemeye göre, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan genel bütçe kapsa- mındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerin hizmet alımı suretiyle binek veya station-wagon cinsi taşıt edinimlerinde bir önceki yılda veya yıl içinde, tasfiye edilen veya sözleş- mesi sona eren binek ve station-wagon cinsi taşıtların sayısı kadar hizmet alımı yoluyla binek veya station-wagon cinsi taşıt edinebileceklerdir.
Ayrıca, kamu idarelerine hizmet genişlemesi veya zorunluluk arz eden hallerde hizmet alımı yoluyla ilave binek veya station-wagon cinsi taşıt edinebilmeleri için, önceden Maliye Bakanlığından izin alma zorunluluğu getirilmiştir.
Aynı şekilde, önceki yıl mülkiyetinde ve hizmet alımı yoluyla edinilmiş binek ve station-wagon cinsi taşıtı olmayan kurum ve kurumlar da hizmet alımı yoluyla binek veya sta-
tion-wagon cinsi taşıt edinebilmek yine Maliye Bakanlığının iznini almaları zorunluluğu getirilmiştir.
Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller yedi yıl süre ile hiçbir değişikliğe tabi olma- dan yürürlükte kalmış ve kamu idareleri belirlenen esaslar dahilinde taşıt kiralama yoluna gitmişlerdir.
Hizmet alımı suretiyle taşıt edinimine ilişkin olarak kamu idarelerinin edindiği taşıtların sağlıklı bir şekilde verile- rin alınmaya başladığı 2012-2014 yılları taşıt sayılarına bakıl- dığında merkezi yönetimde bu dönemde 2013 yılında 1.792, 2014 yılında ise 4.128 taşıt kiralanırken mahalli idareler ve kitlerde istikrarlı bir değişim görülmemiştir. Kirama suretiyle kamuda edinilen taşıt sayılarına bakıldığında ise 2013 yılında 5.209 azalış, 2014 yılında ise 6.523 artış görülmüştür.
Yıllar Merkezi
Yönetim Mahalli
İdareler KİT’ler Genel Toplam
2012 9.090 14.769 7.749 31.608
2013 10.882 11.596 3.921 26.399
2014 15.010 13.876 4.036 32.922
Kaynak: Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Hazine Müsteşar- lığından alınan veriler.
Bu yıllardaki kamunun elinde bulunan mevcut bu- lunan taşıt sayılarına bakıldığında ise, merkezi yönetimde bu dönemde 2013 yılında 1.262, 2014 yılında ise 5.215 ta- şıt artışı gerçekleşmişken, mahalli idarelerde 2013 yılında 2.669, 2014 yılında ise 1.917 taşıt artışı olmuştur. Kamunun elindeki taşıt sayısından ise 2013 yılında 6.595 azalış, 2014 yılında ise 7.035 artış görülmüştür.
Yıllar Merkezi
Yönetim Mahalli
İdareler KİT’ler Genel Toplam 2012 90.024 64.725 9.211 169.477
2013 91.286 67.394 4.202 162.882
2014 96.501 69.311 4.105 169.917
Kaynak: Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Hazine Müste- şarlığından alınan veriler.
Bu verilerden hareketle hizmet alımı suretiyle edini- len taşıtların kamu idarelerin envanterine bulunan taşıtlara oranına bakacak olursak;
Yıllar Merkezi
Yönetim Mahalli
İdareler KİT’ler Genel Toplam
2012 % 10,1 % 22,8 % 84,1 % 18,7
2013 % 11,9 % 17,2 % 93,3 % 16,2
2014 % 15,6 % 20,0 % 98,3 % 19,4
Kaynak: Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Hazine Müsteşar- lığından alınan veriler.
- Merkezi yönetimde hizmet alımı suretiyle edinilen taşıtlara oranı %10’lardan %15’lere,
- Mahalli idarelerde istikrarlı olmamakla birlikte
%22’lerden 20’ler,
- KİT’lerde ise %84’lerden %98’lere
geldiği görülmektedir. Aynı dönemler için genel ola- rak baktığımızda 2012 yılında %18,7, 2013 yılında %16,2 ve 2014 yılında ise %19,4 düzeyinde hizmet alımı suretiyle taşıt edinildiği görülmektedir.
Hizmet alımı suretiyle edinilen taşıt sayılarındaki bu artış yanında, uygulamalara bakıldığında binek ve sta- tion-wagon cinsi taşıtlar dışında hizmet alımı suretiyle taşıt edinimlerinde sınırlamaların olmaması, kiralama bedelleri- nin çok yüksek düzeylerde seyretmesi bu alanda yeni bir düzenlemenin yapılması zorunluluğunu ortaya çıkarmış- tır. Başbakanlık ve Maliye Bakanlığınca yürütülen çalış- malar sonunda Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde değişikliğe gidilmiş ve değişiklik 2/10/2014 tarihli ve 29137 sayılı Resmi Gazetede yayımla- narak yürürlüğe girmiştir.
Yukarıda ifade edildiği üzere sözkonusu değişiklik- le 237 sayılı Taşıt Kanununa tabi kamu idarelerinde hizmet alımı suretiyle taşıt edinimlerinde taşıtlar için yakıt dahil iha- leye çıkılmasının önüne geçilmiş, hizmet alımı suretiyle taşıt edinimlerinde bazı kurallar getirilmiştir.
Ayrıca, Ekim 2014 tarihinde yapılan sözkonusu dü- zenlemede önce Aralık 2014 tarihinde fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-uplar için istisna hükmü getiril- miş, Kasım 2015 tarihinde de şoför giderleri dahil hizmet alı- mı suretiyle taşıt edinimlerinde bazı giderlerin kamu idareleri tarafından ayrıca ödenmesi için düzenlemede değişikliğe gidilmiştir. Öncelikle burada getirilen düzenlemenin kapsa- mına ve kurallara bakılacak ve sonrada yapılan değişiklik üzerinde durulacaktır.
DÜZENLEMENİN KAPSAMI
Düzenlemenin kapsamı, kamu idareleri ve taşıt cins- leri şeklinde belirlenmiştir.
- Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, - TBMM Genel Sekreterliği
düzenleme kapsamı dışında tutulurken, bunların dı- şında kalan;
- Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, - Özel bütçeli idareler,
- Düzenleyici ve denetleyici kurumlar, - Sosyal güvenlik kurumları,
- Mahalli idareler,
- Ve bu idarelere bağlı döner sermayeli işletmeler kapsama dahil edilmiştir.
Taşıt cinsleri açısından kapsam ise taşıt cinsleri tek tek satılarak belirtilmiştir. Buna göre,
- Binek,
- Station-wagon, - Arazi binek, - Kaptı kaçtı, - Panel,
- Pick-up (kamyonet)
cinsi taşıtlar kapsama dahil edilmiştir. Ancak, 2014 yılı sonunda düzenlemede yapılan değişiklikle fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar düzenleme kap- samı dışında tutulmuştur.
Düzenlemenin idareler açısından kapsamını belirler- ken 5018 Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan kapsama bakmak gerekmektedir. Bilindiği üzere, 5018 sayılı Kanunda genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri;
uluslararası sınıflandırmalara göre belirlenmiş olan, mer- kezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idareler olarak tanımlanmış, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ise (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idareler, (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlardan oluşmaktadır.
5018 sayılı Kanunda mahalli idarelerle ilgili olarak bir cet- vele yer verilmemiş, Kanunun 3 üncü maddesinde yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ile bunlara bağlı veya bunların kurdukları veya üye oldukları birlik ve idareler olarak tanımlanmıştır. Bu tanımlamaya göre, belediyeler, il özel idareleri yanında bunlara bağlı veya kurdukları veya üye oldukları birlik (Türkiye Belediyeler Birliği, Tarihi Kentler Birliği vb.) ile bunlara bağlı idareler (İSKİ, ASKİ, EGO vb.) düzenleme kapsamında yer almaktadır.
Ancak, KİT’ler düzenleme kapsamına alınmadığında bunların yapacağı taşıt kiralamalarında bu esasların uygu- lanmaması mümkün bulunmaktadır. Belediyelerin kurmuş bulunduğu iktisadi teşekküllerinin kapsamda yer alıp alma- dığı hususunda açıklık olmadığı için bunlarında KİT’ler gibi düzenleme kapsamı dışında tutulması doğru bir yaklaşım olacağı değerlendirilmektedir.
TAŞIT KİRALANMADA GETİRİLEN KURAL Şoför giderleri hariç hizmet alımı suretiyle taşıt edinimlerinde taşıtın aylık kiralama bedeli Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımla- nan Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigorta değerinin %2’sini aşmayacaktır. Aylık kiralama bedeline ayrıca her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil olup, ödenecek katma değer vergisi hariç bu- lunmaktadır.
Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesi her yıl ocak ayı içinde yayınlanmakta olup, bu listede yer almayan taşıt- ların istenmesi veya teklif edilmesi halinde kasko değerinin nasıl belirleneceğine dair Esas ve Usullerle ilgili değişiklikte bir açıklama bulunmamaktadır. Ancak, böyle bir durumda 24 Seri No’lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğinde olduğu gibi ilgili kamu idarelerinin sözkonusu Birliğe müracaat ede- rek buradan alacakları kasko bedel üzerinden değerlendirme yapmaları doğru bir yaklaşım olacaktır.
Esas ve Usul değişikliğinde bu oranla ilgili olarak is- tisna düzenlenmiş olup, Maliye Bakanlığı tarafından idareler ve taşıt cinsleri itibarıyla bu oran %20’ye kadar arttırılabi- leceği gibi bu oranda eksiltmeye de gidilebilecektir. Maliye Bakanlığının taşıtın kasko değerinin %2’sindeki artırma yet- kisinde üst sınır %20 olmayıp, %2’nin yüzde yirmisini ek- lemek suretiyle bulunacak olan %2,4’tür. Maliye Bakanlığı idareler ve taşıt cinsleri itibarıyla bu oranı %2,4’e kadar artı- rabileceği gibi, %1,6’ya kadar da indirebilecektir.
50.000 TL kasko değeri olan taşıtın şoförsüz olarak kiralanması durumunda;
Taşıtın
Kasko Değeri Aylık Kiralama Bedelinin Aşmayacağı Tutar
50.000 TL 1.000 TL
Maliye Bakanlığından alınacak izinle otomobil için aylık ki- ralama bedeli 1.200 TL’ye kadar çıkarılabilecektir. Bunun için kamu idarelerinin ihale sonucunda oluşacak bedele bağlı olarak talepte bulunmaları gerekmektedir.
ŞOFÖRLÜ TAŞIT KİRALANMADA GETİRİLEN KURAL
Şoför giderleri dahil yapılan hizmet alımı suretiyle taşıt edinimlerinde taşıt aylık kiralama bedeli, yukarıda da ifade edildiği üzere taşıtın “Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği” tarafından yayımlanan ve harca- ma talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigorta değerinin %2’sini aşamayacak şekilde tespit edilecek tutara yürürlükteki brüt asgari ücretin %50 artırımlı tutarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutar olup, kamu idareleri hiçbir şekilde bu miktarı aşamayacaktır.
Bilindiği üzere, asgari ücret 6 aylık dönemler itiba- riyle açıklanmakta, bu miktar işçiye vergiler ve diğer kesin- tiler dahil yapılan ödemeyi ifade etmektedir. 2015 yılı ikinci altı ayında işçilere günlük 42,45 TL asgari ücret ödenmekte olup, ödenen aylık miktarı ise 1.273,50 TL’dir. Asgari ücret tespit komisyonu kararında brüt asgari ücretten bahsedilme- mekle birlikte vergi ve diğer kesintiler dahil olarak açıklandı- ğından bu ücretin brüt asgari ücret olduğunu kabul edilmesi ve buna göre ihalelerin değerlendirilmesi gerekmektedir.
50.000 TL kasko değeri olan taşıtın şoförlü olarak kiralanması durumunda;
Taşıtın
Kasko Değeri Aylık Kiralama Bedelinin Aşmayacağı Tutar 50.000 TL 2.910,25 TL 2015 yılı ikinci altı ayı için asgari ücretin %50 artırımlı tuta- rı 1.910,25 TL’dir. Yukarıda da ifade edildiği üzere Maliye Bakanlığına verilen yetkiye istinaden aylık kiralama bede- linin aşamayacağı tutar 3.110,25 TL’ye kadar çıkabilmek- tedir.
2015 YILINDA YAPILAN SON DEĞİŞİKLİK Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Usul ve Esaslarda yapılan son değişiklik 6/11/2015 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu değişiklikle, şoför gideri dahil taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli hesabında yemek, yol, resmi tatil ücreti vb. giderleri de dahil yürürlük- te bulunan brüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarı esas alınacağı, işveren maliyeti kapsamında yer alan sosyal si- gorta ve genel sağlık sigortası işveren payı (%20,5) ve iş- sizlik sigortası işveren payı (%2) ile işçilik maliyeti üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler (%4) ise idarelerce ayrıca ödeneceği belirtilmiştir. Ayrıca, Maliye Ba- kanlığı Esas ve Usullerin uygulanması ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye yetkili hale getirilmiştir.
Bu değişiklikteki temel amaç kamu idarelerince gerçekleştirilen şoför dahil ihalelerde yaşanan sorunları gidermek olup, Maliye Bakanlığınca Kalkınma Bakanlığına verilen 20/3/2015 tarih ve 2991 sayılı görüşe paralel bir dü- zenleme içermektedir.
Buna göre, şoför giderleri dahil taşıt kiralamalarda Asgari ücretin %50 artırımlı tutarına;
- Yemek, - Yol,
- Resmi tatil ücreti, - Fazla çalışma, - Firma karı
gibi giderler dahil bulunmakta olup, bu değişiklikle;
- Sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası işveren payı,
- İşsizlik sigortası işveren payı, - Sözleşme giderleri ve genel giderleri ise bu tutardan hariç tutulmuş bulunmaktadır.
Bu değişikliğin brüt asgari ücret yönünden değerlen- dirildiğinde SGK Primi, İşsizlik Sigortası Fonu, Gelir Vergisi,
Damga Vergisi unsurlarının düşülerek işçinin eline geçe- cek net tutarın hesaplandığı tutarın brüt asgari ücret olarak alınması, buna işveren tarafından ek olarak ödenen Sosyal Sigorta ve Genel Sağlık Sigortası İşveren Payı ve İşsizlik Sigortası İşveren Payı ile Sözleşme Giderleri ve Genel Giderlerinin gözönünde tutulmasından kaynaklanan sorun- ları çözeceği düşünülmektedir.
Ayrıca, bu değişiklikle kamu idarelerinin şoför dahil olarak almış olduğu izinler çerçevesinde taşıtı ayrı şoförü ayrı ihale etme uygulamasından da kaçınacakları değerlen- dirilmektedir. Bilindiği üzere, kamu idarelerine verilen izinler bir bütün olup bunun ayrı ayrı değerlendirilmesi de imkan dahilinde bulunmamaktadır.
2014 Düzenlemesi 2015 Düzenlemesi Asgari Ücreti (2015 2. Altı Ay)
1.273,50 TL
Asgari Ücretin %50 Artırımla Tutarı 1.910,25 TL
Asgari Ücretin %50 Artırımlı tutatına Dahil Olanlar
- Yemek - Yol
- Resmi tatil ücreti - Fazla çalışma - Firma Karı vb.
- Sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası işveren payı - İşsizlik sigortası işveren payı - Sözleşme giderleri ve genel giderler
- Yemek - Yol
- Resmi tatil ücreti - Fazla çalışma - Firma Karı vb.
Asgari Ücretin %50 Artırımlı Tutarına Dahil Olmayanlar Asgari Ücrete Dahil Olmayanlar Dahil olmayan unsur
bulunmamakta - Sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası işveren payı - İşsizlik sigortası işveren payı - Sözleşme giderleri ve genel giderler
