GÜNCEL EKONOMİK DEĞERLENDİRME

(1)

Ender YORGANCILAR EBSO Yönetim Kurulu Başkanı

TOBB Yönetim Kurulu Üyesi

GÜNCEL EKONOMİK DEĞERLENDİRME

(2)

1. Rakamlarla Türkiye

2. Toplu İş İlişkileri Yasa Tasarısı 3. Yeni Teşvik Sistemi

4. İzmir’de Son Durum

SUNUM İÇERİĞİ

(3)

KOBİ’lerimiz tarafından

sağlanmaktadır. ÇALIŞAN SAYISINA GÖRE İHRACAT(%)

DIŞ TİCARETTE KOBİLERİMİZ

Kaynak:DTM

50-249

0-9

10-49

(4)

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Girişimci Bilgi Sistemi’nde yer alan verilere göre; Türkiye’de yer alan 887.664 şirketin;

Mikro Ölçekli İşlt.: istihdam<10 ve ciro<1 milyon TL Küçük Ölçekli İşlt.:istihdam<50 ve ciro<5 milyon TL Orta Ölçekli İşlt. :istihdam<250 ve ciro<25 milyon TL Büyük Ölçekli İşlt.:istihdam>250 ve ciro>25 milyon TL

Kaynak: Sanayi Bakanlığı

TÜRKİYE’NİN ŞİRKET YAPISI

(5)

DIŞ TİCARET (Milyar $)

Kaynak:TUİK

ARA MALI İTHALATI (Milyar $)

Dönem

(Milyon $) İhracat % İthalat % Dış Ticaret % Dengesi

2012 35.367 12,6 55.691 - 0,7 -20.324 -17,5 1. Çeyrek

Mart 2012 13.251 12,2 20.597 4,8 -7.346 -25,3

2011 yılı ihracatı 135 milyar dolar iken, ara malı ithalatı 173 milyar dolardır.

Toplam ihracatın ara malını dahi karşılayamıyor hale gelmiş olması, yapısal sorunların çözümünü zorunlu kılmaktadır. Bunun için de, dış girdi ve kaynak bağımlılığını azaltıcı önlemler üzerinde yoğunlaşılmaktadır.

0 50 100 150 200 250

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20112012/IÇ

36 47 63 74 86

107 132

102 114

135

35 52

69 98

117 140

170 202

141 186

241

56

İHRACAT İTHALAT

0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0 120,0 140,0 160,0 180,0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20112012/IÇ 37,7

49,7 67,5

81,9 99,6

123,6 151,7

99,5 131,4

173,1

41,1 Değişim Değişim Değişim

(6)

CARİ İŞLEMLER AÇIĞI (Milyar $)

BRENT PETROL FİYATI (varil/$)

Petrolde her 10 dolarlık artış, enerji maliyetini, dolayısıyla dış ticaret açığını 5 milyar dolar civarında artırmaktadır.

77 milyar dolarlık cari açığın 54 milyar doları enerji

ithalatından

kaynaklanmaktadır.

77 milyar dolarlık cari açığın, 61 milyar doları sermaye girişlerinden karşılanmıştır.

 Enerji İthalatı

 Aramalı İthalatı

 Düşük tasarruf oranımız cari açığı beslemektedir.

-0,6 -7,5

-14,4 -22,3

-32,2

-38,4 -41,5 -13,4

-46,6

-77,2

-75,3

-90,0 -80,0 -70,0 -60,0 -50,0 -40,0 -30,0 -20,0 -10,0 0,0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011Şub.12

96,94

61,74

79,61

111,26

110,69

119,33

124,5

120,5

50 60 70 80 90 100 110 120 130

2008 2009 2010 2011 2012/1 2012/2 2012/3 2012/4 Kaynak:TUİK

Kaynak:EIA

(7)

DÜNYA NÜKLEER SANTRAL HARİTASI

31 ÜLKEDE 443 NÜKLEER TESİS İŞLETİLMEKTE OLUP, DÜNYA ELEKTRİK TÜKETİMİNİN %14’ÜNÜ KARŞILAMAKTADIR.

RUSYA İRAN

ERMENİSTAN UKRAYNA ROMANYA

BULGARİSTAN SLOVAKYA gb.

TR

(8)

SEKTÖRLERİN ÜRETİMİNDE İTHAL ARA MALI VE YATIRIM MALININ PAYI (%)

Kaynak: Ekonomi Bakanlığı

(9)

Kaynak: DTM

(10)

Kaynak: DTM

ÇİN’İN MADENCİLİK YATIRIMLARI

(11)

BÜYÜME ORANI (%)

Kaynak:TUİK

Katkı (Puan)

Özel Tüketimi 5,3

Özel Yatırımlar 4,3

Dış Ticaret -1,4

GSYİH 8,5

9 çeyrektir büyümesini sürdüren Türkiye 2011 yılında dünyada;

 %9,3 oranında büyüyen Çin,

 %8,9 oranında büyüyen Arjantin’den sonra

 %8,5’lik büyüme oranı ile üçüncü sırada yer almıştır.

Özel sektörün büyümeye katkısı son 2 çeyreğe göre artarak 4,5 puan olmuştur.

Son 2 çeyrektir, ihracatın büyümeye katkısının pozitif düzeyde ve artan eğilimde gerçekleşmesi ve ithalattaki daralma oldukça önemlidir. Bu da yılın tamamında net dış ticaretin büyümeye olan olumsuz etkisini azaltmasına vesile olmuştur.

BÜYÜMEYE KATKI

4,7 7

2,6 0,9

-7 0,7

-14,7

-7,8 -2,8

5,9

-4,8 12,6

10,4

5,3 9,3

9,2 11,9

9,1 8,4

5,2 8,5

-20,0 -15,0 -10,0 -5,0 0,0 5,0 10,0 15,0

2007 2008/I 2008/II 2008/III 2008/IV 2008 2009/I 2009/II 2009/III 2009/IV 2009 2010/I 2010/II 2010/III 2010/IV 2010 2011/I 2011/II 2011/III 2011/IV 2011

(12)

İŞSİZLİK ORANI VE İŞSİZ SAYISI (Bin Kişi)

Kaynak: TÜİK

İşsizlik oranı son 5 yılda farklı oranlarda artarak, %10,2’ye gerilese de %10 bandından uzaklaşamamıştır.

Hala yaklaşık her 5 gencimizden biri işsiz konumda olup, tarım dışı işsizlik oranı genel ortalamanın üstünde seyrederek %12,4 oranında gerçekleşmiştir.

2.591

3.650 3.591

3.044

2.664

11,6

15,5

14,5

11,9

10,2

10,1

13,9

13,0

10,6

8,9

0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0

500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 4.000

2008/1 2009/1 2010/1 2011/1 2012/1

İşsiz Sayısı (Bin Kişi) İşsizlik Oranı (%) Mevsimsel Etkilerinden Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)

(13)

TASARRUFLARIN GSYİH’YA ORANI (%)

51,0 31,8

31,6 28,6 25,0

24,6 23,8 23,7 22,02 21,9 20,7 18,8 18,4 18,4 17,5 16,4 12,9 12,9

12,5

11,6 8,1

4,8

0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0

Çin G. Kore Hindistan Rusya Bulgaristan Romanya Danimarka Almanya Arjantin Japonya Macaristan Fransa Brezilya İspanya Polonya İtalya B. Krallık ABD Türkiye Portekiz G. Kıbrıs Yunanistan

TASARRUF ZAMANI

%20’lerden %12,5’lara kadar gerileyen tasarrufların temel kaynağının; gelir, gelirin ana kaynağının istihdam, istihdamın ana kaynağının yatırım ve üretim ikliminin iyileştirilmesinden geçtiği dikkatle değerlendirilmelidir.

Bu kapsamda, makro ekonomik iklimi yerli reel kesim lehine değiştirecek etkin düzenlemeler hayata geçirilmeli, açıklanan yasa tasarıları reel kesimin önünde engel teşkil etmemelidir.

(14)

TOPLU İŞ İLİŞKİLERİ YASA TASARISI

(15)

TOPLU İŞ İLİŞKİLERİ YASA TASARISI

Tasarı’da öngörülen maddelere ilişkin önerilerimiz;

1. Sendika kayıtlarının e-devlet üzerinden yapılması yerine, noter şartının eski şekliyle sürmesi,

2. İşyeri barajının aynı, yani %50+1 ve işletme barajının da %40 olarak korunması, işkolu barajının %1 yerine %5 olarak belirlenmesi,

3. Sendika kurucusu olabilmesi için aranan Türk vatandaşı olma ve Türkçe okur-yazar olma koşulundan Türkçe ibaresinin kaldırılmaması,

4. Sendika temsilcilerine işe iade garantisi ile ilgili yapılan düzenlemede; 30 işçi koşulu aranmaksızın işe iade davası açılması ve sendikal tazminat alma hakkı tanınmasının uygun olmaması,

5. Kanun dışı grevlere caydırıcı ceza verilmemesi,

6. Grevin yasaklanması yetkisinin Bakanlar Kurulu’ndan alınmaması hususlarıdır.

(16)

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ

(17)

Oldukça kapsamlı ve dinamik bir nitelik taşıyan teşvik sisteminde;

 Yüksek teknolojik yatırımları artırıcı bir sistemin benimsenmesi,

 İl bazlı bölgesel teşvik sistemine geçilmesi,

 Yatırımların 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren geçerli olması,

 Cari açığın azaltılmasını ön plana çıkaran bir sistem kurularak, stratejik sektörlerin öne çıkarılması,

 OSB’ler için önerdiğimiz sistemin, stratejik yatırımlar ve öncelikli alanlarda yapılacak yatırımlara uygulanarak, 5. bölge desteklerinden faydalanmasının sağlanması,

 Stratejik yatırımlara bölge ayrımı olmaksızın %50 yatırım indirimi sağlanması,

 Kurumlar vergisi ve gelir vergisi oranları ile yatırıma katkı paylarının artırılmış olması,

 Kümelenmenin teşvik edilmesi,

 Hizmet sektörünün ilk kez destekleniyor olması,

 Yatırım sonrasında yani işletme döneminde de firmaların desteklenmesi,

 Açıklanan teşvik sisteminde olası yanlışların düzeltilmesi imkanını veren bir yaklaşımın benimsenmesi oldukça önemlidir.

TEŞVİK SİSTEMİNDE ÖNE ÇIKANLAR

(18)

EKSİK OLARAK GÖRDÜKLERİMİZ

Özellikle taleplerimiz arasında yer alan

 Komşu iller arasındaki haksız rekabetin giderilememesi,

 OSB yatırımları bir alt bölge şeklinde teşvik edilse de, OSB’lere yapılacak yatırımların azami teşviklerden faydalandırılmaması,

 Cari açığın %70’ini oluşturan enerji ithalatına rağmen, enerji desteğinin sınırlı kalması,

 Stratejik yatırım başlığının eklenmesiyle, büyük ölçekli yatırımların miktarı düşürülse de, KOBİ’lerin teşviklere ulaşımının kısıtlı kalacak olması,

 EXPO 2020 sürecinde önem taşıyan sağlık turizminin stratejik yatırımlarda olmaması,

 %10 bandındaki işsizlik oranı dikkate alınarak, istihdamın artırılmasına ilişkin özel teşviklerin 6. Bölge ile sınırlı kalması,

 Tarım teşviklerinin yetersiz olması

(19)

OSB Top. Sanayi Parseli m²

Boş Sanayi Parseli m²

1 Aliağa OSB 4.648.513 1.977.800

2 Bergama OSB 1.094.838 710.022

3 Atatürk OSB 4.000.000 10.000

4 İzmir Kemalpaşa Islah OSB 8.678.570 3.126.092

5 Menemen Plastik OSB 503.777 71.277

6 Pancar OSB 533.291 0

7 Kınık OSB 472.344 -

8 Ödemiş OSB 532.886 435.386

9 Tire OSB 2.780.459 1.292.524

10 Torbalı OSB 350.000 48.813

TOPLAM 23.594.678 7.671.914

KURUCUSU OLDUĞUMUZ İZMİR’DEKİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ

10 adet OSB arazisinin %33’lük kısmı atıl beklemektedir.

(20)

SINIR KOMŞUSU OSB MAĞDURİYETİNE BİR ÖRNEK

(21)

İZMİR’DE SON DURUM

(22)

İZMİR’DE BÜTÇE GELİR-GİDER DENGESİ

 Bütçeye yaptığı yüzde 9.59’luk katkıya karşılık, İzmir'in bütçe harcamalarından aldığı pay yüzde 2,2’de kalmıştır.

 Bütçe vergi gelirlerinde tahsilat oranı %87 olan İzmir’in, kamu yatırımları içindeki payı %1,7’ler civarındadır.

 İzmir, Türkiye geneli vergi tahsilatı sıralamasında 2010 yılında 4’ncü sırada iken bu yıl Ankara’yı geçerek İstanbul ve Kocaeli’nin ardından 3’ncü sıraya yükselmiştir.

 Vergi gelirleri tahsilatı içerisindeki paylarına bakıldığında; İzmir; 2010 Aralık ayında, yüzde 10,77’lik pay ile 4. sırada yer alırken, 2011 Aralık ayında;

yüzde 10,86’lık pay ile 3. sıraya yükseldi.

Kaynak: Muhasebat Genel Müdürlüğü

(23)

İLLER İŞSİZLİK ORANI (%) 2011

İŞSİZLİK ORANI (%) 2010

Kocaeli 11,9 13,6

İstanbul 11,8 14,3

İZMİR 14,7 15,1

Ankara 9,4 12,1

Gaziantep 14,4 12,1

Adana 10,7 16,7

Bursa 7,6 10,1

Konya 6,8 8,4

Manisa 4,7 7,6

Kayseri 10,7 13,7

Denizli 8,5 11,9

İŞSİZLİK ORANINDA İZMİR LİDER

İzmir İşsizlik Oranı ile bölge sınıflamasında

2010 yılında 3.

2011 yılında 1. sıradadır.

İzmir’i Gaziantep-Adıyaman-Kilis Bölgesi %14,4 ile ikinci sırada,

Mardin-Batman-Şırnak ve Siirt bölgesi

%12,7 ile 3. sırada gelmektedir.

Kaynak:TUİK

(24)

İZMİR’İN ÖNCELİKLİ BEKLENTİLERİ

 İzmir-İstanbul ve İzmir-Ankara hızlı tren projelerinin vaktinde hayata geçirilmesi,

 Sınır OSB’ler arasında teşviklerle yaratılan haksız rekabetin giderilmesi,

 Demiryollarının OSB’ler ile bağlantılarının kurulması,

 İzmir’in lojistik merkezli yapı oluşumunun iyi değerlendirilerek,

• İzmir Alsancak Limanı’nın kapasitesinin artırılması,

• Çandarlı Limanı’nın belirtilen süre içerisinde bitirilmesi,

• Kruvaziyer ve yeni yat limanlarının yapılması,

 Kentsel dönüşüm projelerinin hızlandırılması,

 EXPO 2020 için İzmir’in 2023 projelerinin öne çekilmesi,

 İzmir’in Bilişim Vadisi olması yönünde çalışmaların hızlandırılması sağlanmalıdır.

(25)