ÇÖZÜM
MALİ
ARAŞTIRMA MAKALESİ
MUHASEBE ALANINDA 2010-2020 YILLARI ARASINDA TAMAMLANMIŞ DOKTORA TEZLERİNİN ATIF ANALİZİ
CITATION ANALYSIS OF DOCTORAL THESIS COMPLETED BETWEEN 2010-2020 IN THE FIELD OF ACCOUNTING
Doç. Dr. Mustafa KILLI3 Öğr. Gör. Dr. Yusuf IŞIK4 ÖZ
Tezler, bilimsel bilginin belli bir alanda yoğunlaşmasıyla uygulamaya ve akademik alana katkı sağlamayı amaç edinen akademik çalışmalardır.
Tezlerde ileri sürülen düşünce ve iddialar, çeşitli akademik kaynaklara yapılan atıflarla sağlam temellere dayandırılmaya çalışılırlar. Bu çalışmada, ülkemizde muhasebe alanında tamamlanmış doktora tezlerinde atıf yapılan makaleleri inceleyerek araştırmacıların yararlandıkları süreli yayınların değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Tezlerde atıf yapılan makalelerin yayınlandığı yurt içinde yayınlanan akademik dergilerin sıralamasını yaparak en etkili dergilerin belirlenmesine çalışılmıştır. Araştırma kapsamında ülkemizde 2010-2020 yılları arasında muhasebe alanında hazırlanan doktora tezleri incelenmiştir.
Araştırma sonucunda muhasebe alanında en fazla doktora tezinin tamamlandığı yılların sırasıyla 2018, 2012 ve 2019 yılları olduğu, süreli yayınlara en fazla atıf yapılan tezlerin sırasıyla 2018, 2017 ve 2016 yıllarında tamamlandığı ve tezlerde en çok atıf yapılan dergilerin sırasıyla “Mali Çözüm Dergisi”,
“Muhasebe ve Finansman Dergisi”, “Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi”
ve “Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi” olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Sözcükler: Doktora Tezleri, Muhasebe Araştırmaları, Atıf Analizi, Muhasebe Dergileri
3 * Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü, mkilli@osmaniye.edu.tr, ORCID: https://orcid.org/ 0000-0002-9283-9852
4 * Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Kırıkhan MYO, Muhasebe ve Vergi Bölümü, isik.yusuf@hotmail.
com, ORCID: https://orcid.org/ 0000-0001-5842-4365
32(170), 33-53
*
**
*
**
ABSTRACT
Theses are academic studies that focus on a specific field to be used and aim to provide the academic field. They base their arguments on a solid basis in proportion to the strength of the citations in them. In this study, it is aimed to evaluate the periodical publications used by the researchers by examining the articles cited in the doctoral dissertations completed in the field of accounting in Turkey. It has been tried to determine the most effective journals by ranking the academic journals published in Turkey in which the articles cited in the theses are included. Within the scope of the research, doctorate theses in the field of accounting prepared in our country between the years 2010-2020 were examined. As a result of the research, it has been determined that the years in which the most doctoral thesis in the field of accounting were completed were 2018, 2012 and 2019 years respectively and the theses with the highest number of cited to academic periodicals were completed in 2018, 2017 and 2016 years respectively. In addition, it has been determined that the most cited journals in theses are “Mali Çözüm Dergisi”, “Muhasebe ve Finansman Dergisi/The Journal of Accounting and Finance”, “Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi/
Accounting and Auditing Review” and “Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi / The World of Accounting Science”, respectively.
Keywords: Doctorate Thesis, Accounting Studies, Citation Analysis, Accounting Journals
1. GİRİŞ
Bilim adamları, geçmişten gelen bilgi birikimleri ile gerek içinde yaşamış oldukları dönemin sorunlarına çözüm üretmek gerekse de gelecekle ilgili planlar yapmak amacıyla araştırmalar yaparlar (Horzum, Şahin, Gök, Yurttaş Kumlu, Şahin, Yanış, Tüzün ve Hacıoğlu, 2016, s.491). Yapmış oldukları araştırmaları tezler ve diğer akademik enstrümanlar aracılığıyla sunarlar.
Tezler, ham bilginin bilimsel yöntemlerle harmanlanması ile çözüm bekleyen bir soruna ışık tutmak amacıyla hazırlanan bilimsel araştırmalardır.
Bu araştırmaların en önemli özelliği karşılaşılan sorunlara ilişkin mantıksal ve sistematik bir şekilde çözüm geliştirmeyi amaçlamalarıdır. Araştırmalar, mantık ve sistemli olma özelliklerinin her ikisini de birlikte taşımalıdır.
Araştırmanın sistematik olması; modelinin oluşturulması, araştırmaya temel oluşturacak bilginin toplanması ve yorumlanarak faydalı sonuçlara ulaşılması açısından önemlidir. Araştırmanın mantıklı olması ise üzerinde ihtilafa düşülen,
ÇÖZÜM
MALİ
sonucu belli olmayan, diğer bir ifade ile cevabı araştırılan soru veya sorulara mantık çerçevesinde cevap verilmesi açısından önemlidir (Yıldırım, 1999, s.7). Tezlerin mantık çerçevesinde sistemli olarak tasarlanmasında, atıflar son derece önemlidir. Zira tez konusu için yapılan atıflar, tezde araştırılan konunun sağlam temeller üzerinde durmasına katkı sunmaktadır. Dolayısıyla atıf kalitesi, tez kalitesini de beraberinde getirecektir.
Atıf kalitesi, atıf yapılan dergilerin değeri ile ifade edilmektedir. Bunun için etki faktörü (Impact Factor) ve acil indeks (Immediacy Index) değerleri hesaplanmaktadır. Etki faktörü, bir derginin belli bir yıl için, önceki iki yılda yayınlanan makalelerde aldığı atıfların, makale sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır. Örneğin bir derginin 2021 yılı etki faktörünün hesaplanmasında 2019 ve 2020 yıllarında yayınlanmış makalelere 2021 yılında aldığı atıf sayısının, 2019 ve 2020 yıllarındaki makale sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır (Özmen, 2007, s. 101; Amin ve Mabe, 2000, s.2). Atıfların kullanıldığı diğer bir kavram da acil indeks (Immediacy Index) kavramıdır. Acil indeks, dergi için belli bir yılda yapılan toplam atıf sayısının aynı yılda yayınlanan toplam makale sayısına oranlanması suretiyle hesaplanır (Hollert, 2006, s. 200). Bu oran daha hızlı hesaplanması sebebiyle etki faktörüne göre öncü bir göstergedir.
Bilginin insanlara ulaşması ve toplum içerisinde yayılması konusunda kütüphanelere büyük görevler düşmektedir (Şeşen, 2019, s.888). Doktora araştırmacıları, akademik bilgi ihtiyaçlarını karşılamak için sıklıkla üniversite kütüphanelerinden yararlanırlar. Üniversite kütüphaneleri hem basılı kaynaklar hem de abone oldukları online veri tabanları aracılığıyla araştırmacıların bilgiye ulaşmasında büyük kolaylık sağlamaktadır. Bu sebeple atıf taramasının diğer bir faydası da yapılacak araştırmalarda kütüphanelerin bulunduracakları yayın kombinasyonu için planlama yapabilmelerine kolaylık sağlayacak bir unsur olmalarıdır. Dolayısıyla yapılacak yeni araştırmalarda kaynak bulma sorunu bir nebze çözülmüş olacaktır (Tamdoğan 2013, s.7).
Genel itibariyle akademik dergiler üzerine yapılmış olsa da üniversite öğrencilerinin bilimsel araştırma yapabilme becerilerini belgeleyen yüksek lisans ve doktora tezlerine de atıf analizi yapıldığı görülmektedir (Gholipour, 2012, s. 184). Bu analizler genel olarak dergi veya tezlerin tamamına yapılabileceği gibi belli bir yayına, belli bir tarih aralığında, belli bir konu çerçevesinde de yapılmaktadır. Bu çalışmada ülkemizde 2010-2020 yılları arasında tamamlanmış muhasebe alanındaki doktora tezlerine atıf analizi yapılmıştır.
2. ALANYAZIN İNCELEMESİ
Dinç ve Cengiz (2019), çalışmalarında 2010-2017 yılları arasında
“Mali Çözüm Dergisi”nde yayınlanan 225 makaleye bibliyometrik analiz uygulanmıştır. Çalışma kapsamında, yazar başına düşen makale sayısı, atıf ve sayfa sayıları, makale dili, yazarların cinsiyeti ve unvanları, makalelerde kullanılan yöntemler, veri toplama yöntemleri ve derginin en verimli yazarları açısından inceleme yapılmıştır.
Temelli ve Karcıoğlu (2018) çalışmalarında Muhasebe ve Vergi Uygulamaları dergisinde yayınlanan makalelerin bibliyometrik analizini yapmışlardır. Bu kapsamda 2010-2017 yılları arasında Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi’nde yayımlanmış 123 makaleye atıf analizi tekniği uygulanmıştır. Bu araştırma ile söz konusu derginin yayın hayatındaki seyri tespit edilmiş, derginin misyonuna ne derece hizmet ettiği belirlenmiştir.
Tosunoğlu ve Cengiz (2017), çalışmalarında 2010-2016 yılları arasında Türkiye’de “Yönetim Muhasebesi” alanında yapılan çalışmaları analiz etmişlerdir. Bu kapsamda söz konusu yıllar arasında en fazla makalenin yer aldığı MUFAD, MÖDAV, Mali Çözüm, Muhasebe ve Denetime Bakış ile Muhasebe ve Vergi Uygulamaları dergilerinde yayınlanan 118 makale üzerinde içerik analizi yapmışlardır. Araştırmada, makaleler konuları açısından sınıflandırılmış, makalelerde kullanılan istatistiki yöntemler belirlenmiş, alanda yayınlanan makalelerden yola çıkarak yönetim muhasebesi eğitiminin yeterli olmadığı tespiti yapılmıştır.
Yaşın, Çetin ve Sönmez (2017), çalışmalarında Türkiye ve Amerika’da 2016 yılında halkla ilişkiler alanında yazılmış doktora tezlerine içerik analizi uygulamışlardır. Bu çerçevede Türkiye ve Amerika’da hazırlanmış tezlerin atıf durumları karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda Türkiye’de hazırlanan tezlerde atıf yoğunluğu ders kitaplarına verilmişken Amerika’da hazırlanan tezlerde yoğunluğun bilimsel makalelere verildiği tespit edilmiştir.
Tamdoğan (2013) tarafından yapılan çalışmada bilgi kaynakları ve kütüphane kurumunun yarattığı değeri saptamak üzere atıf analizi kullanımı ve metodoloji sorunları üzerine akademik çalışmalar incelenmiştir. Araştırmada atıf analizinin faydalarından, metodoloji sorunlarından ve atıf analizinin tarihçesinden bahsedilmiştir.
Al ve Doğan (2012), çalışmalarında Hacettepe Üniversitesinde Bilgi ve Belge Yönetimi bölümünde yapılan doktora ve yüksek lisans tezlerinin kaynakçalarındaki atıfları incelemişlerdir. Araştırma sonucunda yıllık ortalama tez tamamlanma sayıları, tezlerde en sık başvurulan araştırma yöntemleri ve
ÇÖZÜM
MALİ
diğer bibliyometrik veriler incelenerek istatistiki bulgular tespit edilmiştir.
Gholipour (2012), çalışmasında İran Tebriz Üniversitesinde hazırlanan tezlere yönelik atıf analizi yapmıştır. Bu amaçla 2005 – 2009 yılları arasında Tebriz Üniversitesinde tamamlanan 627 tez kaynakçası incelenmiştir. Analiz kapsamına giren 627 tezdeki toplam 44488 adet atıf, yayın türü, dili ve yılı kapsamında incelenmiş, 2005-2009 yılları arasındaki atıf hızları karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda akademik dergilerin tezlerde atıf alma oranının %56 ile en yüksek paya sahip olduğu tespit edilmiştir. Atıf sayılarının karşılaştırılması sonucu araştırma kapsamındaki yıllar itibariyle atıf sayılarının arttığı tespit edilmiştir.
Uçak ve Al (2009), çalışmalarında Hacettepe Üniversitesinde 1968-2007 yılları arasında sosyal bilimler, temel bilimler, mühendislik, sanat ve beşerî bilimler alanı kapsamında 16 disiplinde kabul edilen tezleri incelemiştir.
Araştırma kapsamına giren 391 tez yayınlandığı yıl, toplam sayfa sayısı, atıf sayısı gibi özelliklerine göre incelenmiş, yıllar itibariyle karşılaştırma yapılmıştır. Araştırma sonucunda bilimsel iletişimin zamanla değişim gösterdiği ve bu değişimin disiplinler arasında farklılaştığı tespit edilmiştir.
Al ve Coştur (2007), çalışmalarını Türk Psikoloji Dergisi üzerine yoğunlaştırmak suretiyle bibliyometrik özellikler kapsamında analiz yapmıştır. Bu amaçla söz konusu akademik dergide 1995-2005 yılları arasında yayınlanan 118 bilimsel makalenin incelendiği analiz kapsamında yayınlanan makalelerin hangi alt dallara yoğunlaştığı, yazar sayıları, yazarlarının istihdam durumları, yayınlandıktan kaç yıl sonra atıf almaya başladığı, kendine atıf oranı, yayınlanan makalelerde en sık atıf yapılan dergilerin tespiti gibi araştırma başlıkları üzerinde durulmuştur.
3. ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ 3.1. Araştırmanın Amacı
Bu çalışma ile Türkiye’de muhasebe alanında tamamlanmış doktora tezlerinin süreli yayınlara yapmış oldukları atıfların analizi amaçlanmıştır.
Yapılan çalışma ile tezlerde kullanılan atıflarda akademik dergi kullanımları tespit edilerek en çok atıf yapılan dergi listesi belirlenecektir.
3.2. Yöntem
Çalışmanın amacı doğrultusunda ülkemizde 2010-2020 yılları arasında
“Muhasebe” alanında tamamlanmış doktora tezleri incelenmiştir. Araştırmaya dahil olacak tezlerin belirlenmesinde “Ulusal Tez Merkezi” sisteminde
içerisinde “Tez adı, Konu, Dizin, Özet” kapsamında “muhasebe” kelimesi geçen 477 adet tez tespit edilmiş olup, içerisinde “muhasebe” kelimesi geçmesine rağmen muhasebe alanında olmayan, tezler ayrıldıktan sonra kalan 349 tezin tamamı incelenmiştir.
İnceleme kapsamına giren tezler “Adli muhasebe, banka muhasebesi, çevre muhasebesi, finansal muhasebe, finansal raporlama ve mali analiz, kamu muhasebe sistemi, maliyet ve yönetim muhasebesi, meslek standartları, muhasebe bilgi sistemi, muhasebe denetimi, muhasebe eğitimi, muhasebe etiği, muhasebe tarihi ve kültürü, muhasebe mesleği, sigorta muhasebesi ve vergi muhasebesi “alt dalları olarak sınıflandırılmış ve atıf analizine göre en çok kullanılan dergi listesi belirlenmiştir.
3.3. Araştırmanın Kısıtları
Araştırma muhasebe alanında 2010-2020 yılları arasında tamamlanan doktora tezlerini kapsamaktadır. Yüksek Lisans tezleri hem sayıca doktora tezlerinden daha fazla olmaları hem de zaman kısıtı nedeniyle araştırmaya dahil edilmemiştir. Araştırma sırasında karşılaşılan bir diğer kısıt ise genel itibariyle araştırmacıların dergi isimlerini hatalı yazmış olmaları ve dergi isimlerini standart olmayan şekillerde kısaltmış olmalarıdır.
4. BULGULAR
Araştırmanın bu bölümünde 2010-2020 yılları arasında yurt içinde tamamlanmış muhasebe alanındaki doktora tezlerinin atıf analizine ilişkin bulgulara yer verilmiştir. Analize konu olan tezlerin yıllara göre dağılımı ve süreli yayınlara yapılan atıf sayıları Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1. Yıllara göre tezler ve atıf sayıları
Tez Yılı Tez Sayısı (Adet) Tez Sayısı (%) Atıf Sayısı
(Adet) Atıf Sayısı (%)
2010 35 10,03 935 7,96
2011 25 7,16 740 6,30
2012 38 10,89 1.067 9,09
2013 17 4,87 492 4,19
2014 26 7,45 792 6,75
2015 34 9,74 1.307 11,13
2016 33 9,46 1.317 11,22
2017 34 9,74 1.344 11,45
ÇÖZÜM
MALİ
2018 45 12,89 1.423 12,12
2019 36 10,32 1.300 11,07
2020 26 7,45 1.024 8,72
Toplam 349 100,00 11.741 100,00
Tablo 1’e göre en fazla tez, %12,89 oranla 2018 yılında, en az tez, %4,87 oranla 2013 yılında tamamlanmıştır. Tezlerde, süreli akademik dergilere atıf yapma oranı %12,12 ile 2018 yılına aitken, en az atıf oranı %4,19 ile 2013 yılına aittir. Tablo 1’den faydalanarak toplam atıf sayısının tez sayısına oranlanmasıyla hesaplanacak ortalama atıf sayısı şekil 1’de verilmiştir.
Şekil 1’e göre süreli yayınlara yapılan ortalama atıf sayıları genel bir artış trendindedir. Süreli yayınlara en düşük atıf ortalaması 2010 yılına aitken, en yüksek atıf ortalaması 2016 yılında hazırlanan tezlerde yapılmıştır. 2010-2020 yılları arasındaki tezlerde süreli yayınlara yapılan toplam atıf sayısının toplam tez sayısına oranlanması ile ortalama atıf sayısı 33,64 olarak belirlenmiştir.
Şekil 1’e göre 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 ve 2018 yıllarında hazırlanan tezlerde yapılan ortalama atıf sayısı genel ortalamanın altında kalmışken, 2015, 2016, 2017, 2019 ve 2020 yıllarında yapılan ortalama atıf sayıları genel ortalamanın üzerinde seyretmiştir. Atıf sayılarının belirlenmesinde analize konu tezlerin yayınlandığı üniversiteler Tablo 2’de verilmiştir.
4. BULGULAR
Araştırmanın bu bölümünde 2010-2020 yılları arasında yurt içinde tamamlanmış muhasebe alanındaki doktora tezlerinin atıf analizine ilişkin bulgulara yer verilmiştir. Analize konu olan tezlerin yıllara göre dağılımı ve süreli yayınlara yapılan atıf sayıları Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1. Yıllara göre tezler ve atıf sayıları Tez Yılı Tez Sayısı
(Adet)
Tez Sayısı (%) Atıf Sayısı (Adet)
Atıf Sayısı (%)
2010 35 10,03 935 7,96
2011 25 7,16 740 6,30
2012 38 10,89 1.067 9,09
2013 17 4,87 492 4,19
2014 26 7,45 792 6,75
2015 34 9,74 1.307 11,13
2016 33 9,46 1.317 11,22
2017 34 9,74 1.344 11,45
2018 45 12,89 1.423 12,12
2019 36 10,32 1.300 11,07
2020 26 7,45 1.024 8,72
Toplam 349 100,00 11.741 100,00
Tablo 1’e göre en fazla tez, %12,89 oranla 2018 yılında, en az tez, %4,87 oranla 2013 yılında tamamlanmıştır. Tezlerde, süreli akademik dergilere atıf yapma oranı %12,12 ile 2018 yılına aitken, en az atıf oranı %4,19 ile 2013 yılına aittir. Tablo 1’den faydalanarak toplam atıf sayısının tez sayısına oranlanmasıyla hesaplanacak ortalama atıf sayısı şekil 1’de verilmiştir.
Şekil 1. Yıllara göre süreli yayınlara yapılan atıf sayısı ortalaması
Şekil 1’e göre süreli yayınlara yapılan ortalama atıf sayıları genel bir artış trendindedir. Süreli yayınlara en düşük atıf ortalaması 2010 yılına aitken, en yüksek atıf ortalaması 2016 yılında hazırlanan tezlerde yapılmıştır. 2010-2020 yılları arasındaki tezlerde süreli yayınlara yapılan toplam atıf sayısının toplam tez sayısına oranlanması ile ortalama atıf sayısı 33,64 olarak belirlenmiştir. Şekil
26,71 29,60 28,08 28,94 30,46
38,44 39,91 39,53
31,62 36,11 39,38
0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 35,00 40,00 45,00
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ortalama Atıf Sayısı (Atıf Sayısı / Tez Sayısı) (11 yıllık ortalama 33,64)
Tablo 2. Üniversitelere göre tez sayıları
Sıra Üniversite Adı Sayı
Sayısı Sıra Üniversite Adı Sayı
Sayısı
1 Marmara Üniversitesi 33 39 Bursa Uludağ Üniversitesi 2
2 Sakarya Üniversitesi 26 40 Cumhuriyet Üniversitesi 2
3 İstanbul Üniversitesi 22 41 Düzce Üniversitesi 2
4 Selçuk Üniversitesi 21 42 Ege Üniversitesi 2
5 Süleyman Demirel Üniversitesi 16 43 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 2
6 Atatürk Üniversitesi 15 44 Galatasaray Üniversitesi 2
7 Gazi Üniversitesi 11 45 Gaziantep Üniversitesi 2
8 Başkent Üniversitesi 10 46 Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü 2
9 Dokuz Eylül Üniversitesi 10 47 Hacettepe Üniversitesi 2
10 İnönü Üniversitesi 10 48 Hitit Üniversitesi 2
11 Çukurova Üniversitesi 8 49 İstanbul Okan Üniversitesi 2
12 Manisa Celal Bayar Üniversitesi 7 50 Kadir Has Üniversitesi 2
13 Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi 7 51 Karabük Üniversitesi 2
14 Akdeniz Üniversitesi 6 52 Necmettin Erbakan Üniversitesi 2
15 Anadolu Üniversitesi 6 53 Okan Üniversitesi 2
16 Afyon Kocatepe Üniversitesi 5 54 Yaşar Üniversitesi 2
17 Ankara Üniversitesi 5 55 Bahçeşehir Üniversitesi 1
18 Çanakkale Onsekiz Mart Üni. 5 56 Balıkesir Üniversitesi 1
19 Dumlupınar Üniversitesi 5 57 Beykent Üniversitesi 1
20 Erciyes Üniversitesi 5 58 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 1
21 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üni. 5 59 Burdur Mehmet Akif Ersoy Üni. 1
22 Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi 5 60 Fatih Üniversitesi 1
23 Adnan Menderes Üniversitesi 4 61 Haliç Üniversitesi 1
24 Dicle Üniversitesi 4 62 İstanbul Aydın Üniversitesi 1
25 Karadeniz Teknik Üniversitesi 4 63 İstanbul Gelişim Üniversitesi 1
26 Kırıkkale Üniversitesi 4 64 İstanbul Kültür Üniversitesi 1
27 Kocaeli Üniversitesi 4 65 İzmir Ekonomi Üniversitesi 1
28 Pamukkale Üniversitesi 4 66 İzmir Katip Çelebi Üniversitesi 1
29 Bülent Ecevit Üniversitesi 3 67 Kafkas Üniversitesi 1
30 Gaziosman Paşa Üniversitesi 3 68 Kastamonu Üniversitesi 1
31 Hasan Kalyoncu Üniversitesi 3 69 Kütahya Dumlupınar Üniversitesi 1
32 İstanbul Ticaret Üniversitesi 3 70 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi 1
33 Mersin Üniversitesi 3 71 Mustafa Kemal Üniversitesi 1
34 Osmaniye Korkut Ata Üniversites 3 72 Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üni. 1
35 Trakya Üniversitesi 3 73 Tekirdağ Namık Kemal Üni. 1
36 Uludağ Üniversitesi 3 74 Uşak Üniversitesi 1
37 Aksaray Üniversitesi 2 75 Yeditepe Üniversitesi 1
38 Aydın Adnan Menderes Üniversitesi 2 76 Yıldız Teknik Üniversitesi 1
ÇÖZÜM
MALİ
Tablo 2’ye göre, 2010-2020 yılları arasında muhasebe alanında en fazla tez Marmara Üniversitesi’nde yapılmışken devamında Sakarya, İstanbul, Selçuk, Süleyman Demirel, Atatürk, Gazi, Başkent, Dokuz Eylül ve İnönü üniversiteleri ilk sıraları almıştır.
Araştırmaya konu yıllar arasında tamamlanan tezler “Adli Muhasebe, Banka ve Sigorta Muhasebesi, Çevre Muhasebesi, Finansal Muhasebe, Finansal Raporlama ve Mali Analiz, Kamu Muhasebe Sistemi, Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, Muhasebe Mesleği ve Meslek Standartları, Muhasebe Bilgi Sistemi, Muhasebe Denetimi, Muhasebe Eğitimi, Muhasebe Etiği, Muhasebe Tarihi/Kültürü, Muhasebe Standartları ve Vergi Muhasebesi” alt konularında incelenmiştir. İncelemeye ilişkin veriler Tablo 3’te gösterilmiştir.
Tablo 3. Konularına göre tez ve atıf sayıları
KONU Tez Sayısı Tez Sayısı
(%)
Atıf
Sayısı Atıf Sayısı (%)
Muhasebe Standartları 87 24,93 2930 25
Maliyet ve Yönetim Muhasebesi 79 22,64 2651 22,6
Muhasebe Denetimi 64 18,34 2227 19
Finansal Raporlama ve Mali Analiz 30 8,60 911 7,8
Muhasebe Bilgi Sistemi 17 4,87 683 5,8
Finansal Muhasebe 16 4,58 281 2,4
Muhasebe Mesleği ve Meslek Standartları 10 2,87 542 4,6
Çevre Muhasebesi 9 2,58 372 3,2
Adli Muhasebe 9 2,58 297 2,5
Muhasebe Etiği 8 2,29 332 2,8
Muhasebe Tarihi/Kültürü 8 2,29 192 1,6
Muhasebe Eğitimi 5 1,43 180 1,5
Kamu Muhasebe Sistemi 3 0,86 69 0,6
Banka ve Sigorta Muhasebesi 3 0,86 38 0,3
Vergi Muhasebesi 1 0,29 36 0,3
Toplam 349 100% 11.741 100%
Tablo 3’e göre araştırma kapsamındaki tezlerde en fazla tercih edilen konuların %24,93’ü muhasebe standartları, %22,64’ü maliyet ve yönetim muhasebesi, %18,34’ü ise muhasebe denetimi konuları olduğu görülmüştür.
Yapılan atıfların tez konularına göre dağılımında ise %25 muhasebe standartları,
%22,6 maliyet ve yönetim muhasebesi ve %19 oranında muhasebe denetimi konularında yazılan tezlerde yurtiçinde yayınlanan süreli akademik dergilere atıf yapıldığı görülmektedir.
Doktora tez danışmanlığı en az doktora derecesine sahip ve söz konusu üniversitenin lisansüstü yönetmeliği ile gerekli kriterleri karşılayan öğretim üyeleri tarafından yapılabilmektedir. Tablo 4, araştırmaya konu tezlerin yürütülmesinde görev alan danışmanların akademik unvanlarını göstermektedir.
Tablo 4. Danışman unvanına göre tez ve atıf sayıları
Danışman Ünvanı Tez Sayısı Tez Sayısı (%) Atıf Sayısı Atıf Sayısı (%)
Prof. Dr. 261 74,79 8920 76
Doç. Dr. 58 16,62 1891 16,1
Dr. Öğr. Üyesi 30 8,60 930 7,9
Toplam 349 100 11741 100
Tablo 4’e göre araştırma kapsamında incelenen doktora tezlerinin büyük bir kısmının (261 tez) profesör unvanlı öğretim elemanlarının danışmanlığında tamamlandığı görülmektedir. Tablo’ya göre tezlerdeki danışman unvanlarının
%74,79’unun Prof. Dr., %16,62’sinin Doç. Dr. ve %8,60’ının Dr. Öğr. Üyesi olduğu tespit edilmiştir.
Tablo 5’te atıfların, söz konusu dergilerin yayınlandığı yıllara göre dağılımı gösterilmektedir.
ÇÖZÜM
MALİ
Tablo 5. Atıfların yayın yıllarına göre dağılımı
Tablo 5’e göre muhasebe alanındaki doktora tezlerinde atıf yapılan en eski tarihli dergi 1912 yılında yayımlanmış olup atıf yoğunluğu genel itibariyle 2002-2016 yılları arasındaki dergileri kapsamaktadır.
Tablo 6’da süreli yayınlara en çok atıf yapılan tezlerin tamamlandığı üniversiteler ve yıllara göre atıf sayıları (İlk 20 sıra) verilmiştir.
Tablo 4. Danışman unvanına göre tez ve atıf sayıları
Danışman Ünvanı Tez Sayısı Tez Sayısı (%) Atıf Sayısı Atıf Sayısı (%)
Prof. Dr. 261 74,79 8920 76
Doç. Dr. 58 16,62 1891 16,1
Dr. Öğr. Üyesi 30 8,60 930 7,9
Toplam 349 100 11741 100
Tablo 4’e göre araştırma kapsamında incelenen doktora tezlerinin büyük bir kısmının (261 tez) profesör unvanlı öğretim elemanlarının danışmanlığında tamamlandığı görülmektedir. Tablo’ya göre tezlerdeki danışman unvanlarının %74,79’unun Prof. Dr., %16,62’sinin Doç. Dr. ve %8,60’ının Dr.
Öğr. Üyesi olduğu tespit edilmiştir.
Tablo 5’te atıfların, söz konusu dergilerin yayınlandığı yıllara göre dağılımı gösterilmektedir.
Tablo 5. Atıfların yayın yıllarına göre dağılımı Yayın Yılı Atıf
Sayısı Atıf
Yüzdesi Yayın Yılı Atıf Sayısı Atıf
Yüzdesi Yayın Yılı Atıf Sayısı Atıf
Yüzdesi
1912 1 0,01 1972 3 0,03 1998 99 0,84
1918 1 0,01 1973 2 0,02 1999 161 1,37
1925 2 0,02 1975 4 0,03 2000 239 2,04
1929 1 0,01 1976 1 0,01 2001 304 2,59
1936 1 0,01 1977 1 0,01 2002 480 4,09
1938 1 0,01 1978 4 0,03 2003 505 4,30
1941 1 0,01 1979 2 0,02 2004 603 5,14
1942 1 0,01 1980 1 0,01 2005 840 7,15
1947 3 0,03 1981 3 0,03 2006 859 7,32
1948 3 0,03 1982 6 0,05 2007 924 7,87
1950 2 0,02 1983 2 0,02 2008 832 7,09
1951 4 0,03 1984 6 0,05 2009 834 7,10
1952 2 0,02 1985 7 0,06 2010 855 7,28
1953 1 0,01 1986 4 0,03 2011 779 6,63
1955 1 0,01 1987 12 0,10 2012 776 6,61
1956 1 0,01 1988 8 0,07 2013 625 5,32
1957 1 0,01 1989 6 0,05 2014 507 4,32
1958 2 0,02 1990 16 0,14 2015 349 2,97
1959 1 0,01 1991 21 0,18 2016 362 3,08
1960 1 0,01 1992 21 0,18 2017 197 1,68
1961 1 0,01 1993 35 0,30 2018 108 0,92
1963 1 0,01 1994 32 0,27 2019 55 0,47
1964 2 0,02 1995 66 0,56 2020 2 0,02
1968 4 0,03 1996 75 0,64 Toplam 11.741 100,00
1971 1 0,01 1997 68 0,58
ÇÖZÜM
MALİ
Tablo 6. Tezlerde süreli yayınlara atıf sayısı en fazla olan 20 üniversite
Tabloya göre yurtiçinde yayınlanan dergilere en fazla atıf yapılan tezlerin Marmara Üniversitesi’nde tamamlandığı ve atıfların büyük çoğunluğunun sırasıyla 2010 ve 2015 yıllarında yapıldığı görülmüştür. Atıf sayısına göre ilk üç sıralamaya giren Selçuk Üniversitesinde sırasıyla 2011 ve 2010 yıllarında, Sakarya Üniversitesinde ise sırasıyla 2015 ve 2011 yıllarında en fazla atıf yapıldığı görülmüştür.
kapsamaktadır.
Tablo 6’da süreli yayınlara en çok atıf yapılan tezlerin tamamlandığı üniversiteler ve yıllara göre atıf sayıları (İlk 20 sıra) verilmiştir.
Tablo 6. Tezlerde süreli yayınlara atıf sayısı en fazla olan 20 üniversite
Üniversite Adı 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Topl.
Marmara 247 74 172 112 103 226 189 49 0 112 0 1284
Selçuk 128 130 113 0 27 101 70 56 62 95 31 813
Sakarya 12 100 84 69 36 187 14 38 83 61 86 770
Süleyman Demirel 101 83 50 0 102 106 31 23 43 18 0 557
Gazi 10 0 145 17 19 0 191 4 0 0 61 447
İnönü 0 0 0 77 0 85 0 0 134 125 0 421
Atatürk 77 103 43 0 0 106 5 19 26 13 0 392
Niğde ÖHD 34 0 24 0 0 48 78 64 0 119 0 367
İstanbul 46 24 22 4 0 56 22 21 71 64 16 346
Muğla Sıtkı Koçman 0 0 28 0 0 0 0 0 175 11 62 276
Çukurova 81 0 81 0 106 0 0 0 0 0 0 268
Erciyes 0 0 0 0 45 0 67 44 0 43 52 251
Manisa Celal Bayar 0 16 0 0 58 58 35 26 38 0 0 231
K. Sütçü İmam 0 0 0 0 31 43 35 0 0 106 0 215
Trakya 0 0 0 93 0 0 59 0 0 58 0 210
Dokuz Eylül 48 36 1 0 14 0 32 0 56 0 18 205
Aksaray 0 0 0 0 0 0 0 194 4 0 0 198
Dumlupınar 16 28 52 0 55 0 46 0 0 0 0 197
Dicle 0 0 0 0 0 0 67 103 25 0 0 195
Adnan Menderes 0 37 62 29 0 0 60 0 0 0 0 188
Tabloya göre yurtiçinde yayınlanan dergilere en fazla atıf yapılan tezlerin Marmara Üniversitesi’nde tamamlandığı ve atıfların büyük çoğunluğunun sırasıyla 2010 ve 2015 yıllarında yapıldığı görülmüştür. Atıf sayısına göre ilk üç sıralamaya giren Selçuk Üniversitesinde sırasıyla 2011 ve 2010 yıllarında, Sakarya Üniversitesinde ise sırasıyla 2015 ve 2011 yıllarında en fazla atıf yapıldığı görülmüştür.
ÇÖZÜM
MALİ
Tablo 7’de tez konularına göre yapılan atıfların yıllara göre dağılımı gösterilmiştir.
Tablo 7. Tez konularının yıllara göre dağılımı
Tablo 7’ye göre yurtiçinde yayınlanan süreli akademik dergilere en fazla atıf yapılan muhasebe standartları konusundaki tezlerde yıllara göre en fazla atıf yapılan yıl 588 atıf ile 2016 yılında olmuştur. 2016 yılını takip eden yıllar sırasıyla 2015 ve 2018 yıllarıdır. Maliyet ve yönetim muhasebesi konulu tezlerde süreli yayınlara en çok atıf yapılan yıl 2018 yılı olup sırasıyla 2016 ve 2010 yılları takip etmektedir. Süreli yayınlara atıf yapılan tezlerin konularına göre dağılımında üçüncü sırada bulunan konu ise muhasebe denetimi olup bu konuda en çok atıf yapılan yıllar sırasıyla 2019, 2017 ve 2018 yıllarıdır.
Akademik dergiler odağında tezlere ait yapılan atıf taramasında dergi isimlerinin konsolide edilmesiyle toplamda 922 adet dergide yayınlanan makaleye atıf yapıldığı tespit edilmiştir. Bu dergilerin tamamı muhasebe dergisi olmayıp oda yayınları, raporlar, özel akademik dergiler, üniversite
Tablo 7’de tez konularına göre yapılan atıfların yıllara göre dağılımı gösterilmiştir.
Tablo 7. Tez konularının yıllara göre dağılımı
KONU 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Topl.
Muhasebe Standartları 124 77 316 172 255 396 588 308 392 269 33 2930 Maliyet ve Yönetim
Muhasebesi
298 269 263 49 227 260 305 229 384 195 172 2651 Muhasebe Denetimi 188 135 70 102 179 180 252 297 242 405 177 2227 Finansal Raporlama ve Mali
Analiz 168 6 54 20 0 105 38 67 194 161 98 911
Muhasebe Bilgi Sistemi 48 14 92 97 2 91 0 56 19 0 264 683 Muhasebe Mesleği ve Meslek
Standartları 0 171 38 0 0 0 0 0 87 106 140 542
Çevre Muhasebesi 24 0 57 11 0 56 59 0 49 45 71 372
Muhasebe Etiği 31 0 0 0 0 0 39 260 0 2 0 332
Adli Muhasebe 6 36 45 29 83 43 0 38 17 0 0 297
Finansal Muhasebe 34 20 46 4 0 62 36 0 11 17 51 281 Muhasebe Tarihi/Kültürü 3 0 68 8 0 31 0 0 0 64 18 192
Muhasebe Eğitimi 0 12 0 0 46 43 0 53 26 0 0 180
Kamu Muhasebe Sistemi 11 0 18 0 0 40 0 0 0 0 0 69
Banka ve Sigorta Muhasebesi 0 0 0 0 0 0 0 36 2 0 0 38
Vergi Muhasebesi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 36 0 36
Tablo 7’ye göre yurtiçinde yayınlanan süreli akademik dergilere en fazla atıf yapılan muhasebe standartları konusundaki tezlerde yıllara göre en fazla atıf yapılan yıl 588 atıf ile 2016 yılında olmuştur. 2016 yılını takip eden yıllar sırasıyla 2015 ve 2018 yıllarıdır. Maliyet ve yönetim muhasebesi konulu tezlerde süreli yayınlara en çok atıf yapılan yıl 2018 yılı olup sırasıyla 2016 ve 2010 yılları takip etmektedir. Süreli yayınlara atıf yapılan tezlerin konularına göre dağılımında üçüncü sırada bulunan konu ise muhasebe denetimi olup bu konuda en çok atıf yapılan yıllar sırasıyla 2019, 2017 ve 2018 yıllarıdır.
Akademik dergiler odağında tezlere ait yapılan atıf taramasında dergi isimlerinin konsolide edilmesiyle toplamda 922 adet dergide yayınlanan makaleye atıf yapıldığı tespit edilmiştir. Bu dergilerin tamamı muhasebe dergisi olmayıp oda yayınları, raporlar, özel akademik dergiler, üniversite dergileri ve kurum yayınlarıdır.
Tablo 8’de yayınlarına en çok atıf yapılan dergilerin listesi ve atıfların yıllara göre dağılımı
Tablo 8’de yayınlarına en çok atıf yapılan dergilerin listesi ve atıfların yıllara göre dağılımı verilmiştir.
Tablo 8. Dergilere ve yıllara göre atıf sayıları (En çok atıf alan 20 dergi) SıraDergi Adı 20102011201220132014201520162017201820192020Toplam 1 Mali Çözüm Dergisi 1331001417595151144139120105591262 2 Muhasebe ve Finansman Dergisi (MUFAD)959284511121651371361231191001214 3 Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi 11296744940799571635237768 4 Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi (MÖDAV) 11850562839594766583545601 5 Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi Fakültesi Dergisi1215231417303849383624296 6 Vergi Dünyası Dergisi 1511374 38145614332910261 7 Yaklaşım Dergisi269 439 2116366 18254 213 8 Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 7 2 147 17232523301618182 9 Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi9 6 144 15162420182115162 10Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9 8 135 16142119261015156 11Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 4 3 3 3 6 191723302612146 12Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 6 9 175 2 15201916149 132 13Vergi Sorunları Dergisi3 2 250 5 9 348 161612130 14Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi 5 0 7 4 6 151724141815125 15Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7 4 8 4 9 101317151416117 16Sayıştay Dergisi5 8 4 3 12177 19101517117 17Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi159 114 3 101011188 18117 18Erciyes Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi 113 6 7 8 151315161111116 19Maliye Dergisi 7 7 7 5 3 17126 191612111 20Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi6 7 107 3 121314176 10105
ÇÖZÜM
MALİ
Tablo 8’e göre ilk 4 dergi doğrudan muhasebe ve ilişkili olduğu denetim ve finans alanında hazırlanmış akademik yayınları misyon edinmiş dergilerdir.
İlk sırada Mali Çözüm Dergisi yer almaktadır. Mali çözüm dergisi 1991 yılından itibaren İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası (İSMMO) tarafından 2 ayda bir yayımlanan hakemli uluslararası dergidir.
Araştırma konularını, muhasebe, finansal ve finansal olmayan raporlama, finansal analiz, denetim, muhasebe eğitimi, finans, vergi ve muhasebe ile ilişkilendirilmiş diğer disiplinler oluşturmaktadır (İSMMM0, 2021). Tablo 9’a göre Mali Çözüm Dergisine yapılan atıf sayısı 1262’dir. Araştırmaya konu yıl aralığında dergiye en fazla 2015 yılında atıf yapılmış olup 2016 ve 2012 yılları, sırasıyla en fazla atıf sayısı sıralamasını göstermektedir.
İkinci sırada Muhasebe ve Finansman Dergisi yer almaktadır. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 1999 yılı itibariyle 3 aylık dönemler itibariyle yayımlanmaya başlamıştır. Derginin araştırma konuları, muhasebe, finansal ve finansal olmayan raporlama, muhasebe ve denetim standartları, vergi uygulamaları, ulusal ve uluslararası finans, finansal piyasalar, davranışsal finans, iç kontrol, sürdürülebilirlik, kurumsal sosyal sorumluluk ve söz konusu konular ile ilişkilendirilmiş disiplinler arası çalışmalardır (MUFAD, 2021). Muhasebe ve Finansman Dergisine yapılan toplam atıf sayısı 1214’tür.
Araştırmaya konu yıl aralığında dergiye en fazla 2015 yılında atıf yapılmış olup, sırasıyla 2016 ve 2017 yılları takip etmektedir.
Üçüncü sırada Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi yer almaktadır.
Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 2000 yılı itibariyle yılda 3 defa yayınlanmak suretiyle yayın hayatına başlamıştır (TURMOB, 2021).
Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisine yapılan toplam atıf sayısı 768’dir.
Araştırmaya konu yıl aralığında dergiye en fazla 2010 yılında atıf yapılmış olup, sırasıyla 2011 ve 2016 yılları takip etmektedir.
Dördüncü sırada ise Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi yer almaktadır.
Dergi, 1999 yılı itibariyle yılda 4 defa yayımlanmak suretiyle yayın hayatına başlamış uluslararası hakemli dergidir (MODAV, 2021). Dergiye yapılan toplam atıf sayısı 601’dir. Araştırmaya konu yıl aralığında dergiye en fazla 2010 yılında atıf yapılmış olup sırasıyla 2017 ve 2015 yılları takip etmektedir.
Tablo 8’de gösterilen atıf sayıları yıllar itibariyle sınıflandırılmış olup tamamı muhasebe alanında yapılmış tezlere aittir. Tablo 9’da ise dergilere yapılan atıfların konulara göre sınıflandırılmıştır.
