T.C. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
STAJ UYGULAMA ESASLARI
Bu staj yönergesi, Çevre Mühendisliği Bölümü öğrencilerinin staj öncesi, staj süresince ve staj sonrası uymak zorunda oldukları kurallarla ilgili Genel Esasları ve stajda yapacakları uygulamalarla ilgili Özel Esasları açıklamak üzere hazırlanmıştır. Stajın amacı, Çevre Mühendisliği Bölümü öğrencilerinin üretim, arıtım, geri kazanım ve yeniden değerlendirme teknolojilerine dayalı, bilgi, görgü ve becerilerini arttırmak, teorik bilgilerini uygulamada geliştirmek ve yenilerini kazandırmaktır.
1. GENEL ESASLAR
1.1 Çevre Mühendisliği Bölümü Stajları; Atatürk Üniversitesi Staj Uygulama Esasları çerçevesinde yapılır ve Bölüm Başkanının onayı ile Çevre Mühendisliği Bölümü Staj Komisyonu tarafından yürütülür.
1.2 Çevre Mühendisliği Bölümü Stajları, laboratuar stajı ve işletme-uygulama stajı olmak üzere iki kısımdan oluşur. Staj süresi; 30 iş günü laboratuar stajı (ÇM-STJ1- STAJ 1) ve 30 iş günü işletme-uygulama stajı (ÇM-STJ2-STAJ 2) olmak üzere toplam 60(altmış) iş günüdür. STAJ-I için 4. Dönemi bitirme şartı (yaz okulundan ders alınırsa yapılabilir), STAJ-II için ise 6. Dönemi bitirme şartı gerekmektedir.
Öncelikle laboratuar stajını yapma zorunluluğu vardır. STAJ-1’i tamamlamayanlar STAJ-2’yi yapamazlar. (Laboratuar stajını 4. dönemden sonra, 2.sınıfın 1.döneminden kalan öğrenciler yaz okulundan 2.sınıfın 1.döneminden ders almaları şartıyla yaz döneminde staj yapabilirler. İşletme stajının da 6.dönemden sonra, 3.sınıfın 1.döneminden kalan öğrenciler yaz okulundan 3.sınıfın 1.döneminden ders almaları şartıyla yaz döneminde staj yapabilirler.)
1.3 Stajlar günde 8 saatlik çalışma esas alınarak toplam 8*30=240 saat üzerinden değerlendirilir. Resmi kurumlarda cumartesi, pazar ve tatil günleri değerlendirmeye alınmaz ve hafta 5 işgünü, özel kurumlarda cumartesi günü de değerlendirilmeye alınarak hafta 6 işgünü kabul edilir.
1.4 Öğrenciler, stajını; staj yaptığı kurumda görevli bir çevre mühendisi yönetim ve denetiminde yapar. Staj yaptığı pozisyonda çevre mühendisi bulunmaması durumunda kimya, inşaat veya makine mühendisi yönetim ve denetiminde de staj yapılabilir. Öğrenci, staj süresince, staj yöneticisi tarafından staj konusu ile ilgili olarak belirlenen çalışmalara katılmak, katıldığı çalışmaları staj defterine sistematik olarak işlemek zorundadır. Staj bitiminde staj defterinin her sayfasını görevli mühendise ve ilgili yerleri görevli amire (veya amirlere) kaşeletip, imzalatarak onaylatmak zorundadır. Öğrenci, staj defterinde doldurması gereken tüm kısımları eksiksiz bir şekilde doldurmalıdır. Her sayfaya bir sayfa numarası ve o gün yapılan işleri özetleyen bir başlık verilmeli, verilen sayfa numarası ile yazılan başlık haftalık çalışma çizelgesine de mutlaka işlenmelidir.
1.5 Öğrencilerin her iki stajını farklı bir işletmede yapmaları daha uygun olmakla beraber, büyük işletmelerde laboratuar stajı farklı bir bölümde, işletme stajı farklı bir bölümde yapılabilir. Staj başvurusu kabul edilmeyen öğrenciler belge göstermek şartıyla aynı işletmede stajlarını yapabilirler. Laboratuar stajını herhangi bir sebepten dolayı (yaz okulu gibi) 4. dönem sonunda yapamayıp 6.
Dönem sonuna veya mezuniyet zamanına bırakan öğrenciler, her iki stajını aynı dönemde 60 işgünü olarak yapabilirler.
1.6 Laboratuar stajı; staj yapılacak kurum veya kuruluşun aktif çalışma periyodunda yapılması gerekli olup laboratuar imkanları bölüm staj komisyonu tarafından yeterli bulunan kurum veya kuruluşlarda staj yapılabilir. İşletme-uygulama stajının en az yarısı tesisin(fabrikanın) aktif çalışır durumdaki (kampanya) zamanlarında geri kalanı pasif çalışır durumda yapılabilir.
1.7 Laboratuar stajı laboratuar imkanları bölüm staj komisyonu tarafından yeterli bulunan kurum veya kuruluşlarda, isletme-uygulama stajı da orta ve büyük ölçekli kurum veya kuruluşlarda yapılabilir. Staj yapılacak kurum ve kuruluşlarda atık arıtma/bertaraf tesislerinin bulunması tercih edilir. Öğrenciler stajlarını arıtma tesisi bulunan büyük sanayi tesisi/kurumlarda yapabileceği gibi arıtma tesisi projelendiren ve uygulayan çevre firmalarında, araştırma uygulama merkezlerinde, teknoloji enstitülerinde, çevre bakanlığında da yapabilir. Bölüm staj komisyonu staj yapılacak tesis/firma/kuruluşun uygunluğunu denetler.
1.8 Öğrenci stajını, dönem içerisinde derslere devam ederken ve yaz okulunda ders aldığı süre içerisinde yapamaz. Ancak öğrenci, mezuniyet durumuna gelmiş ise ve dönem içerisinde ders almıyorsa stajını dönem içerisinde yapabilirler.
2. STAJ ÖNCESİ İŞLEMLER
2.1 Öğrenciler stajla ilgili her türlü başvurularını bölüm staj komisyonu başkanlığına yaparlar.
2.2 Staj yeri, öğrencinin kendisi, her yıl özel ve resmi kuruluşlardan gelen staj yeri bildirimleri ve bölümümüzün temasları sonucu bulunur.
2.3 Staj yapacak öğrencilerimizin takip edecekleri yol ve kullanacakları dilekçe ve formlar çevre mühendisliği bölümü internet sitesinde güncellenerek ilan edilmekte ve ayrıca çevre mühendisliği bölümünde bulunmaktadır. Öğrenciler stajlarını bu adımları takip ederek yapmak ve ilgili dilekçe ve formları onaylatarak (kaşe-mühür ve imzalatarak) çevre mühendisliği bölümüne ve staj yapılacak kurum veya kuruluşa belirlenen işlem sırasına göre ibra etmek zorundadır. Bu işlemler aşağıdaki gibidir:
2.3.1. Öğrencilerimiz staj yapmayı kararlaştırdıkları kuruma Form 1’de görülen bir dilekçe ve Form 2’den üç adet doldurarak müracaat ederler. Form 1 dilekçe kurumda kalır. Stajları kabul edilen öğrencilerin için Form 2’den üç adet doldurularak (kaşeletip imzalatılmak suretiyle) staja kabul edildiklerini belgeleyerek bu formu Staj Komisyonu Başkanlığına sunarlar.
2.3.2. Staj Komisyonu Başkanlığı Staj yapılacak kurumu inceleyip, staj yapmaya uygun görülenlere onay verir, uygun görülmeyenlerden yeni bir staj yapacağı kurum bulmasını istenir.
2.3.3. Staj Komisyonu Başkanlığı tarafından staj yapacağı kurumu uygun görülenlerin Form 2 belgeleri, Atatürk Üniversitesi SSK Daire Başkanlığına
bildirilerek formda yazılı tarihler arasında sigortaları yapılarak bu formun bir nüshası alıkonur. İki nüshası staj komisyonuna gönderilir. Bu iki nüshanın biri staj komisyonunda kalır, diğeri staj yapacağı kuruma iletilmek üzere öğrenciye verilir. Bu formda öğrencinin hangi tarihler arasında staj yapacağı ve sigorta bilgileri mevcuttur. Stajını mazereti dolayısıyla bu formda belirtilen tarihler arasında tamamlayamayacağını 5 işgünü içinde birimine bildirmeyen öğrenciler için oluşturdukları kamu zararı nedeni ile disiplin soruşturması açılır.
2.3.4. Öğrencilerimiz staja başlamaya giderken Form 2’nin bir nüshası ile beraber Mühendislik Fakültesi Öğrenci İşleri bürosundan staj defteri, Form 3, Form 4 ve Form 5’i alırlar. Staj yapacağı kuruma giderler.
3. STAJ SÜRESİNCE YAPILACAKLAR
1. Özel ve resmi kuruluşlarda staj çalışması yapacak öğrenciler çalıştıkları işyerlerinin işyeri düzeni ile ilgili iş yerinin tüzük, yönetmelik, disiplin ve iç yönergelerine, çalışma kurallarına uymak zorundadırlar. Ayrıca üniversite öğrencisine yakışır bir öğrencilik disiplini içinde olmalıdırlar.
2. Öğrenciler, staj yerlerinde kullandıkları malzeme, alet ve her türlü cihaz ve makinaları gereği gibi kullanmakla yükümlüdürler. Dikkatsiz ve sorumsuz çalışmalardan meydana gelecek olan maddi zararlardan kendisine teslim edilmiş olan alet ve avadanlıktan öğrenci sorumlu olacaktır.
3. Stajın amacı; öğrencilerin modern analiz cihazı veya deney tekniklerini öğretmek, tesisin çalışma teknolojisi ve oluşturduğu atıklar hakkında genel bilgiler edinilmesini sağlayarak, çevresel risk ve analiz tekniklerini öğretmektir.
Teknoloji gelişimi veya atık bertarafını birebir izleme ve mesleki gözlem yapabilmenin yanı sıra, sağlık, güvenlik, çevresel etik ve çevresel risk analizi yaparak bireysel çalışma becerisinin, sosyal ilişkileri kurma ve sürdürme ile yaşam boyu öğrenme bilincinin geliştirilmesi konusundaki kazanımlarını öğretmek ve değerlendirilmektedir. Bu anlamda öğrenciler staja başlarken staj yapacağı tesis/kurum/kuruluşun çalışma tekniği ve oluşturduğu atıkları/çevresel riskleri öğrenerek bunları bertaraf yöntemlerine ağırlık verir. Öncelikle kurumu tanıyarak, kendisine kılavuzluk eden mühendislerin eşliğinde staj süresince bir program dahilinde tesisi sistematik olarak inceler ve yaptığı çalışmaları staj defterine işler.
4. Bölüm gerekli gördüğü takdirde öğrencileri staj yerinde telefon gibi iletişim araçlarını kullanarak veya bilfiil denetler. Stajların kontrolü bölüm staj komisyonunca yapılır. Kontrollerde Fakültenin imkanları kullanılır. Staj yerinde bulunmadığı tespit edilen öğrencinin staj defterinde söz konusu tarih veya tarihlerde staj yapmış gibi göstermesi halinde öğrencinin stajı geçersiz kabul edilir ve öğrenci hakkında disiplin soruşturması açılır. Sahte staj yaptıkları yapılan denetlemelerden veya staj defterlerinin incelenmesinden anlaşılan öğrencilerin ilgili stajları kabul edilmeyeceği gibi bu öğrenciler hakkında gerekli disiplin işlemleri yapılır.
5. Staj defteri staj esnasında doldurulur. Staj defterinin birinci sayfasındaki, ilk sayfalarındaki ve her sayfasının başındaki gerekli yerler mutlaka eksiksiz doldurulacaktır. Defterin her iş gününe ait yazılan sayfaları ve çalışma detayını belirten ilk sayfaları dikkatli bir şekilde doldurulup branş veya yakın branş mühendise imzalatılmalıdır. Ayrıca staj defterinin ilk sayfası da dikkatli bir
şekilde doldurulmalı ve işyeri yöneticisi tarafından kontrol edilerek imzalanıp mühürlenmelidir. İş yerince onaylanmamış veya eksik doldurulmuş defterler geri çevrilecektir.
6. Staj defterleri el yazısı ile bölüm staj komisyonu tarafından verilen örnek formata uygun olarak staj defterine yazılır veya “Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tez Yazım Kuralları”na göre bilgisayar ile A4 kâğıdına yazılacak ve ciltletilerek teslim edilebilir. Öğrenci staj defterine stajj yaptığı tesisin akım şeması, vs gibi proje eklerini çoğaltıp ilgili kuruma onaylatarak ek olarak koyabilir. Arıtma tesisleri ve staj etkinliklerinin fotoğraflarını çekerek staj defterine uygun yerlere yerleştirmesi görsel açıdan katkı sağladığı için pozitif değerlendirilir. Staj çalışmaları ayrıca sunu haline getirilebilir. Her staj için ayrı bir defter düzenlenir. Staj defteri yazımında kullanılacak dil Türkçe veya İngilizcedir (Öğrenciler stajlarını yurt dışında yaptıkları takdirde, staj defterlerini staj genel ilkelerine uymak şartıyla, İngilizce olarak yazabilirler).
7. Staj defteri, yapılan stajın göstergesidir. İyi anlatılamayan, tanıtılamayan bir ürün nasıl satılamazsa, yapılan staj da o şekilde geçersiz sayılabilir. Öğrencinin kendi çizdiği resimler, yazıların norma uygunluğu ve staj defterine eklenen dokümanlar değerlendirmede etkili olmaktadır. Bu nedenlerle staj defterleri tutulurken aşağıdaki kurallara uyulmalıdır:
a. Staj defterleri, defterlerin intizamlı olmasını engellemeyecekse tükenmez veya dolma
kalemle yazılabilir.
b. Staj dokümanları okunaklı yazılmalı, şekilleri açık olmalı ve yapılan tüm işlerin teknik detayı, gerekli resim ve hesaplamalar Teknik Resim kurallarına uygun olarak çizilmeli ve temiz bir şekilde staj defterine kaydedilmelidir.
c. Staj defterleri günlük olarak tutulmalı ve defterlerde sadece işyerine ait genel bilgilerle, yapılan çalışmaya ait uygulamalı bilgileri içeren bilgilere yer verilmelidir. Staj defterinin giriş kısımlarında işyerinin ölçeği, çalışma sahası, mühendis sayısı, toplam çalışan sayısı, yönetim şeması ve işyerinin içindeki bölümlerin görevleri belirtilmelidir. Çalışma yapılan laboratuar veya fabrikalara ilişkin yerleşim planları staj defterine çizilmelidir. Çalışmaların gerçekleştirilmesi esnasındaki makinaların, cihazların ve ölçüm aletlerinin özelliklerinin ve temel çalışma prensiplerinin belirtilmesi gereklidir.
d. Sadece kitaplardan ve broşürlerden geçirilmiş metin ve şekillerden ibaret defterler kabul edilmeyecektir. Eğer kitap ve broşürlerden alıntı yapılırsa mutlaka referans gösterilmelidir. Aksi takdirde kabul edilen staj günü eksiltilecektir.
e. Çalışma konusunu tanıtmak üzere fotoğraflar, fotokopi, aydınger ve ozalit gibi dokümanlar kullanılabilir. Staj yapılan kurumdan temin edilen resim, teknik resim, fotokopi, çizelge ve form gibi teknik bilgi ve malzemelerin anlatımda yer almaması halinde defterin içine konulmaları değerlendirmede olumsuz rol oynayacaktır.
f. Staj defterlerinde teknik bilgiler ile şekil, resim veya tablolar uyum içerisinde ve birbirlerine yakın sayfalarda bulunmalıdırlar.
g. Staj defterindeki sayfalar yetmemişse ayrı sayfalar kullanılır ve bu sayfalar staj defterine eklenir.
3. Staj çalışmasının sonunda öğrenciye ait Staj Değerlendirme Formu (Form 4) kuruluşun yetkili amiri veya staj yöneticisi tarafından eksiksiz doldurulur ve gizli zarf içerisinde Mühendislik Fakültesine gönderilir. Öğrencinin staj yaptığı kurumda elde ettiği bilgi ve beceri geliştirme konusundaki fikir ve önerileri de (Form 5) öğrenci tarafından değerlendirilerek staj defteri ile beraber bölümü staj komisyonuna verilir.
4. Staj çalışmasını tamamlayan öğrenci, Çevre Mühendisliği Bölümü Staj Komisyonunca ilan edilen tarihe kadar staj defterini, eklerini ve varsa kendisine teslim edilmiş olan kapalı zarftaki Staj Değerlendirme Formu’nu Staj Komisyonuna imza karşılığı teslim eder. Zamanında teslim edilmeyen staj evrakları değerlendirmeye alınmaz.
5. Çevre mühendisliği bölümünde çift anadal programına devam eden öğrenciler laboratuar stajını (ÇM-STJ1) çevre mühendisliği bölümünde yapmak zorundadır.
İşletme-uygulama stajı ise (ÇM-STJ2) staj komisyonu tarafından uygun görülmesi durumunda çift anadal programı yaptığı/devam ettiği bölümde yaptığı STAJ 2 eşdeğer kabul edilerek muaf tutulabilir.
B– STAJ ÇALIŞMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ
1. Çevre Mühendisliği Bölümü Staj Komisyonu, teslim alınan defterlerin ve Staj Değerlendirme Formlarının ön incelenmesini, “Staj Değerlendirme Formu”
hazırlayarak tüm öğretim elemanlarına bölüştürmek suretiyle aynı ölçütler doğrultusunda incelenme yapmasını sağlayarak “dosya incelenmesi/okunması”
aşamasını gerçekleştirir. Bu aşamada yapılan incelemeler dikkate alınarak ilan edilen günlerde çevre mühendisliği ve diğer bölümlerin öğretim üyelerinin katılımına açık olarak öğrenci staj komisyonu tarafından “sözlü” sınava alınır. Bu değerlendirmeler sonucunda yapılan stajın tümü veya bir kısmı kabul edilir veya reddedilir. Kabul edilmeyen veya reddedilen stajın gerekçeleri ilan edilerek açıklanır. Staj çalışmalarının incelenmesinin sonucunda, öğrencilerin kabul edilen staj süreleri ilan edilir ve Mühendislik Fakültesi Dekanlığı’na gönderilerek sınav yönetmeliği ilkelerine göre saklanır.
2. Staj defterlerinin incelenmesi sonucunda, staj evrakında ve ekli belgelerinde tahrifat yapan veya staj çalışması yapmadığı halde staj defteri düzenleyip teslim ettiği belirlenen öğrenciler hakkında, Öğrenci Disiplin Yönetmeliği çerçevesinde soruşturma açılır.
3. Staj defterleri ve ilgili evraklar, kabul tarihinden başlamak üzere, Bölüm Başkanlığı’nca tahsis edilen yerde, en az bir akreditasyon süresi (üç yıl) boyunca saklanır. Saklanma süresi dolan staj defterleri Bölüm Başkanlığı’nın onayı ile imha edilir.
ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ STAJ KOMİSYONU
