Döviz Kurları
Döviz Kuru (Nominal)
• Bir ülke parasının diğer ülke parası cinsinden fiyatına nominal döviz kuru denilir.
• Genellikle nominal kavramı kullanılmadan ifade edilir.
Döviz Kurlarının Gösterim Biçimi
• Dolaysız Kotasyon (Avrupa Usulü)
• Yabancı para biriminin değiştirilebildiği ulusal para miktarı biçiminde gösterilir.
• 1 USD = 2,4462 TRY
• Dolaylı Kotasyon (Amerikan Usulü)
• Bir birim ulusal para ile değiştirilebilen yabancı para miktarı biçiminde gösterilir.
• 1 TRY = 0,4088 USD
Döviz Kurunun Değişimi
• Türkiye, dolaysız kotasyon (Avrupa Usulü) kullanmaktadır.
• 1 USD = 2,4462 TRY
• Döviz kuru yükselirse
• Yabancı paranın değeri artar.
• Ulusal paranın değeri düşer.
• Döviz kuru düşerse
• Yabancı paranın değeri düşer.
• Ulusal paranın değeri artar.
Gösterge Niteliğindeki TCMB Kurları
19.02.2015
Döviz Kodu Birim Döviz Cinsi Döviz Alış Döviz Satış
USD/TRY 1 ABD DOLARI 2,44180 2,44620
AUD/TRY 1 AVUSTRALYA DOLARI 1,89460 1,90700
DKK/TRY 1 DANİMARKA KRONU 0,37343 0,37526
EUR/TRY 1 EURO 2,78410 2,78920
GBP/TRY 1 İNGİLİZ STERLİNİ 3,76480 3,78440
CHF/TRY 1 İSVİÇRE FRANGI 2,57860 2,59510
SEK/TRY 1 İSVEÇ KRONU 0,29011 0,29311
CAD/TRY 1 KANADA DOLARI 1,95320 1,96200
KWD/TRY 1 KUVEYT DİNARI 8,21300 8,32050
NOK/TRY 1 NORVEÇ KRONU 0,32206 0,32422
SAR/TRY 1 SUUDİ ARABİSTAN RİYALİ 0,65088 0,65205
JPY/TRY 100 JAPON YENİ 2,04950 2,06310
BGN/TRY 1 BULGAR LEVASI 1,41560 1,43410
RON/TRY 1 RUMEN LEYİ 0,62302 0,63118
RUB/TRY 1 RUS RUBLESİ 0,03910 0,03961
IRR/TRY 100 İRAN RİYALİ 0,00879 0,00890
CNY/TRY 1 ÇİN YUANI 0,38818 0,39326
PKR/TRY 1 PAKİSTAN RUPİSİ 0,02388 0,02419
Türkiye’de Nominal Döviz Kurunun (USD) Değişimi
1,25 1,45 1,65 1,85 2,05 2,25 2,45 2,65
Reel Döviz Kuru
• Döviz kurunun göreceli fiyat değişimlerini yansıtacak şekilde hesaplanmasıyla elde edilir.
• Bir ülkenin rekabet gücünü yansıtması açısından önemlidir. İki önemli unsuru içerir.
• Nominal döviz kuru değişimleri
• Göreceli fiyat endeksleri
Reel Döviz Kurunun Hesaplanması
• R, Reel Döviz Kuru
• ei, Nominal Döviz Kuru
• Pi, Yurtdışı Fiyat Endeksi
• PTUR, Yurtiçi Fiyat Endeksi
𝑅 = 𝑒 𝑖 𝑃 𝑖 𝑃 𝑇𝑈𝑅
• eiarttığında R artar; ulusal rekabet gücü artar.
• Piarttığında R artar; ulusal rekabet gücü artar.
• PTUR, arttığında R azalır; ulusal rekabet gücü azalır.
Reel Döviz Kurunun Hesaplanması
Yıllar Nominal Döviz Kuru (TRY/USD)
Türkiye'nin Fiyat Endeksi
ABD'nin Fiyat Endeksi 2005 1,3480 100,00 100,00 2006 1,4407 109,28 103,17 2007 1,3035 118,85 105,88 2008 1,2962 131,26 110,51 2009 1,5508 139,47 109,60 2010 1,5060 151,43 112,26 2011 1,6795 161,22 116,55 2012 1,8007 175,65 119,01 2013 1,9076 188,74 120,50
Reel Döviz Kuru
Endeksi 100,00 100,90 86,15 80,95 90,40 82,82 90,07 90,50 90,35
=1,4407 𝑥 103,17 109,28 = 1,3602
=1,3035 𝑥 105,88 118,85 = 1,1613
• Veriler, EuroStat veri tabanından alınmıştır Reel Döviz Kuru
Endeksi 100,00 100,90 86,15 Reel Döviz Kuru
Endeksi 100,00 100,90 Reel Döviz Kuru
Endeksi 100,00 Reel Döviz Kuru
1,3480 1,3602 1,1613 1,0913 1,2187 1,1164 1,2141 1,2200 1,2179 Reel Döviz Kuru
1,3480 1,3602 1,1613 Reel Döviz Kuru 1,3480 1,3602 Reel Döviz Kuru
1,3480
𝑅2006=𝑒𝑖𝑃𝑖 𝑃𝑇𝑈𝑅 𝑅2007=𝑒𝑖𝑃𝑖 𝑃𝑇𝑈𝑅
1,3480
𝑋 =1,3602 𝑥 100 1,3480
100
1,3602 𝑋
• 2006 yılı Reel Döviz Kuru Endeksi oluşturmak için
Reel Efektif Döviz Kuru
• Bir ülkenin ticaret ortaklarının ağırlığını dikkate alan döviz kuru hesaplamalarıdır.
• Bir ülke, bir çok ülke ile birbirinden farklı para birimleriyle ticaret yapmaktadır.
• Bir ülkenin ulusal rekabet gücü, ağırlıklı olarak ticaret yaptığı ülkelerin para birimlerine karşı daha duyarlıdır.
• Rekabet gücünü göstermede diğer döviz kuru tanımlarından üstündür.
Reel Efektif Döviz Kuru
• REDK, reel efektif döviz kuru
• Ri, i ülkesinin reel döviz kuru endeksi
• Ti, i ülkesinin dış ticaret içindeki payı
• N, ticarette ağırlığa sahip ülke sayısı 𝑅𝐸𝐷𝐾 =
𝑖=1 𝑁
(𝑅𝑖∗ 𝑇𝑖)
• REDK, Ti’nin büyüklüğüne göre R’deki değişmelerden etkilenir.
Reel Efektif Döviz Kuru
• Veriler, EuroStat veri tabanından alınmıştır Reel Döviz Kuru
Endeksi 100,00 100,90 86,15 80,95 Reel Döviz Kuru
Endeksi 100,00 100,99 93,87 94,01
Reel Efektif Döviz Kuru 100,00 100,96 91,55 90,75
𝑅𝐸𝐷𝐾 = 𝑖=1 𝑁
(𝑅𝑖∗ 𝑇𝑖)
• Türkiye’nin ABD ve AB(27) olmak üzere iki ülke ile dış ticaret yaptığını kabul edelim.
• ABD ve AB(27)’nin dış ticaretteki ağırlıkları ise tabloda yer almaktadır.
𝑅𝐸𝐷𝐾 = 𝑅𝐴𝐵𝐷∗ 𝑇𝐴𝐵𝐷+ (𝑅𝐴𝐵(27)∗ 𝑇𝐴𝐵(27))
𝑅𝐸𝐷𝐾2006= 100,90 ∗ 0,32 + (100,99 ∗ 0,68) 𝑅𝐸𝐷𝐾2006= 100,96
Reel Efektif Döviz Kuru 100,00 100,96 Reel Efektif Döviz Kuru 100,00 Yıllar Nominal
Döviz Kuru (TRY/EUR)
Türkiye'nin Fiyat Endeksi
AB(27)'nin Fiyat Endeksi 2005 1,6771 100,00 100,00 2006 1,8090 109,28 102,31 2007 1,7865 118,85 104,73 2008 1,9064 131,26 108,56
Reel Döviz Kuru
1,68 1,69 1,57 1,58 Yıllar Nominal
Döviz Kuru (TRY/USD)
Türkiye'nin Fiyat Endeksi
ABD'nin Fiyat Endeksi 2005 1,3480 100,00 100,00 2006 1,4407 109,28 103,17 2007 1,3035 118,85 105,88 2008 1,2962 131,26 110,51
Reel Döviz Kuru
1,3480 1,3602 1,1613 1,0913
Yıllar
2005 2006 2007 2008
Reel Döviz Kuru (TRY/USD)
Reel Döviz Kuru (TRY/EUR) 100,00 100,00 100,90 100,99 86,15 93,87 80,95 94,01
TR'nin ticaretinde
ABD'nin payı
TR'nin ticaretinde AB(27)'nin payı
0,28 0,72
0,32 0,68
0,30 0,70
0,25 0,75
TCMB’nin REDK Hesaplaması
• REDK, reel efektif döviz kuru
• PTUR, Türkiye’nin fiyat endeksi
• Pi, i ülkesinin fiyat endeksi
• ei, i ülkesi ulusal parasının TL cinsinden değeri
• wi, i ülkesinin Türkiye’nin dış ticaretindeki ağırlığı
• N, analize dahil edilen ülke sayısı 𝑅𝐸𝐷𝐾 =
𝑖=1
𝑁 𝑃𝑇𝑈𝑅
𝑃𝑖𝑥𝑒𝑖 𝑤𝑖
• TCMB, diğer ülkelerden farklı bir hesaplama yapmaktadır.
• Bu hesaplama yöntemine göre nominal döviz kuru paydada yer aldığı için REDK ile ters orantılıdır.
• Nominal döviz kuru arttığında REDK azalmakta; Türkiye’nin rekabet gücü artmaktadır.
TCMB’nin hesapladığı REDK verileri (2003-2015)
0,00 20,00 40,00 60,00 80,00 100,00 120,00 140,00 160,00
Oca.03Mar.03May.03Tem.03Eyl.03Kas.03Oca.04Mar.04May.04Tem.04Eyl.04Kas.04Oca.05Mar.05May.05Tem.05Eyl.05Kas.05Oca.06Mar.06May.06Tem.06Eyl.06Kas.06Oca.07Mar.07May.07Tem.07Eyl.07Kas.07Oca.08Mar.08May.08Tem.08Eyl.08Kas.08Oca.09Mar.09May.09Tem.09Eyl.09Kas.09Oca.10Mar.10May.10Tem.10Eyl.10Kas.10Oca.11Mar.11May.11Tem.11Eyl.11Kas.11Oca.12Mar.12May.12Tem.12Eyl.12Kas.12Oca.13Mar.13May.13Tem.13Eyl.13Kas.13Oca.14Mar.14May.14Tem.14Eyl.14Kas.14Oca.15
TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100)
TÜFE -Gelişmekte Olan Ülkeler Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100) TÜFE -Gelişmiş Ülkeler Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100)
