EVRİM NEDİR?EVRİM NEDİR?

EVRİM NEDİR?

EVRİM NEDİR?

 Theodosius Dobzhansky :Theodosius Dobzhansky :

 ““Evrimin ışığıyla aydınlatılmadıkça, biyolojide hiçbir şey bir anlam ifade Evrimin ışığıyla aydınlatılmadıkça, biyolojide hiçbir şey bir anlam ifade etmez!

etmez!" "

 Evrim modern biyolojinin kilometre taşlarından birisidir. Evrim, biyolojinin Evrim modern biyolojinin kilometre taşlarından birisidir. Evrim, biyolojinin bütün alanlarını bir teori çatısı alında birleştirmektedir. Zor anlaşılır bir kavram bütün alanlarını bir teori çatısı alında birleştirmektedir. Zor anlaşılır bir kavram olmamasına rağmen, evrimi çok az insan bir bütün olarak anlamaktadır. Evrim olmamasına rağmen, evrimi çok az insan bir bütün olarak anlamaktadır. Evrim zaman içerisinde bir populasyonun gen havuzunda meydana gelen zaman içerisinde bir populasyonun gen havuzunda meydana gelen değişmelerdir. Bir gen, kalıtımın birimi olarak nesiller boyunca değişmeden değişmelerdir. Bir gen, kalıtımın birimi olarak nesiller boyunca değişmeden aktarılabilir. Gen havuzu bir tür ya da populasyondaki tüm genlerin bir aktarılabilir. Gen havuzu bir tür ya da populasyondaki tüm genlerin bir bütünüdür. Evrim mikroevrim ve makroevrim olmak üzere iki bölüme bütünüdür. Evrim mikroevrim ve makroevrim olmak üzere iki bölüme ayrılmaktadır. Kısa zaman diliminde ve küçük çapta meydana gelen değişimler ayrılmaktadır. Kısa zaman diliminde ve küçük çapta meydana gelen değişimler mikroevrim olarak tanımlanırken, büyük değişmeler (yeni bir tür oluşumu) mikroevrim olarak tanımlanırken, büyük değişmeler (yeni bir tür oluşumu) makroevrim olarak tanımlanır. Bazı bilim adamları makroevrim makroevrim olarak tanımlanır. Bazı bilim adamları makroevrim mekanizmalarının mikroevrim mekanizmalarından farklı olduğunu savunurken, mekanizmalarının mikroevrim mekanizmalarından farklı olduğunu savunurken, bazıları makroevrimin mikroevrimin birikimi olduğunu savunmaktadır. Her bazıları makroevrimin mikroevrimin birikimi olduğunu savunmaktadır. Her organizmanın ortak bir atadan geliştiği evrimde sıklıkla dile getirilmektedir. İlk organizmanın ortak bir atadan geliştiği evrimde sıklıkla dile getirilmektedir. İlk yaşayan organizmanın nasıl ortaya çıktığı da evrim teorisi tarafından yaşayan organizmanın nasıl ortaya çıktığı da evrim teorisi tarafından

açıklanmaktadır (Abiyogenez).

açıklanmaktadır (Abiyogenez).

 Evrimin KanıtlarıEvrimin Kanıtları

 1- Yaşayan canlılardan elde edilen kanıtlar: Günümüzde yaşayan türlerin izlenmesiyle küçük ölçekli değişmeler tespit edilebilmektedir (Mikroevrim).

Ayrıca günümüzdeki canlılarda gözlenen pekçok körelmiş organ da evrimin kanıtları arasındadır.

 2- Fosillerden elde edilen kanıtlar: Geçmişte yaşamış canlı kalıntıları olan fosiller bize ait oldukları canlıların morfolojik yapıları ve yaşam ortamları hakkında bilgi verir. Ayrıca fosil araştırmalarıyla soyu tükenmiş canlıların varlığı, geçmişteki türlerle günümüzdeki türlerin akrabalık ilişkileri, geçiş fosili örnekleri evrimin kanıtları arasındadır.

 3- Homoloji: Karşılaştırmalı anatomi ve embriyoloji çalışmaları türler arasındaki temel benzerliklerin korunarak aktarıldığını göstermektedir.

Homoloji aynı organın farklı türlerde, farklı yapı ve fonksiyonda olması olarak tanımlanır.

 4- Dünyanın yaşı ve jeolojik çizelgeye dayalı kanıtlar: Kayaçların tarihlendirilmesiyle, dünyadaki tüm sedimanlar en eskiden en yeniye doğru sıralanabilmekte ve içerdikleri fosiller de kronolojik olarak değerlendirilebilmektedir.

GENETİK VARYASYON

 Her jenerasyon, ebeveynlerinin genetik materyallerinin bir karışımı Her jenerasyon, ebeveynlerinin genetik materyallerinin bir karışımı olarak ortaya çıkmaktadır. Bir canlı toplumu içerisinde aynı özellik olarak ortaya çıkmaktadır. Bir canlı toplumu içerisinde aynı özellik üzerinde farklı fenotipleri (yavrularda ortaya çıkan özellikler) ortaya üzerinde farklı fenotipleri (yavrularda ortaya çıkan özellikler) ortaya çıkarabilecek bir dizi gen olabilir (

çıkarabilecek bir dizi gen olabilir (allelallel). ).

 PopulasyonPopulasyon, aynı türe bağlı olan ve kendi aralarında , aynı türe bağlı olan ve kendi aralarında çoğalabilmeleri nedeniyle birbirini izleyen kuşaklar boyunca bir çoğalabilmeleri nedeniyle birbirini izleyen kuşaklar boyunca bir devamlılığa sahip olan bir canlı grubudur. Genetik açıdan ise devamlılığa sahip olan bir canlı grubudur. Genetik açıdan ise populasyon

populasyon aynı coğrafik alanda farklı gen bileşimindeki aynı coğrafik alanda farklı gen bileşimindeki bireylerin oluşturduğu topluluk olarak tanımlanır. Bu topluluktaki bireylerin oluşturduğu topluluk olarak tanımlanır. Bu topluluktaki üyelerin taşıdığı tüm genetik bilgi

üyelerin taşıdığı tüm genetik bilgi gen havuzunu oluşturur. gen havuzunu oluşturur.

 Örneğin Örneğin insan gen havuzuinsan gen havuzu dediğimizde, siyah, beyaz, kırmızı, dediğimizde, siyah, beyaz, kırmızı, sarı vs. deri renklerinin farklı birer gen tarafından kalıtıldığını sarı vs. deri renklerinin farklı birer gen tarafından kalıtıldığını varsayarsak bunların tümü insanın gen havuzunu oluşturur.

varsayarsak bunların tümü insanın gen havuzunu oluşturur.

 Aynı zamanda belli bir bölge için de gen havuzu terimi kullanılabilir. Aynı zamanda belli bir bölge için de gen havuzu terimi kullanılabilir.

Örneğin Anadolu’daki insan ırklarının gen havuzu gibi.

Örneğin Anadolu’daki insan ırklarının gen havuzu gibi.

 Fakat gerçekte Fakat gerçekte gen havuzugen havuzu kendi içerisinde çiftleştiği zaman kendi içerisinde çiftleştiği zaman verimli döller meydana getirebilen bireylerin oluşturduğu verimli döller meydana getirebilen bireylerin oluşturduğu topluluğun tümüdür. Eğer bu tanıma yayılış alanları da ilave topluluğun tümüdür. Eğer bu tanıma yayılış alanları da ilave edilirse

edilirse ekolojik açıdan populasyonekolojik açıdan populasyon, kendi aralarında üreyebilen , kendi aralarında üreyebilen toplum terimi ilave edilirse de

toplum terimi ilave edilirse de Mendel populasyonuMendel populasyonu denir. denir.

 İlke olarak kalıtsal yapıyı değiştirici etmenler (mutasyon, İlke olarak kalıtsal yapıyı değiştirici etmenler (mutasyon, kromozomal değişmeler) bir ortamda bulunmuyorsa bir genin kromozomal değişmeler) bir ortamda bulunmuyorsa bir genin frekansı sürekli sabit kalır. Bu tip populasyonlar

frekansı sürekli sabit kalır. Bu tip populasyonlar kararlı kararlı populasyonlar

populasyonlar olarak adlandırılır ve en az evrimleşme bu olarak adlandırılır ve en az evrimleşme bu populasyonlarda görülür. Böyle bir durumda ya bu toplumların ya populasyonlarda görülür. Böyle bir durumda ya bu toplumların ya da akraba evliliği yapan toplumların evrimleşme hızı (yeni koşullara da akraba evliliği yapan toplumların evrimleşme hızı (yeni koşullara uyum), diğer toplumlara göre daha azdır.

uyum), diğer toplumlara göre daha azdır.

 Populasyondaki Populasyondaki tüm tüm genetik genetik varyasyonlar varyasyonlar mutasyonlardan mutasyonlardan kaynaklanmaktadır. Mutasyon, kalıtlaşabilen DNA değişiklikleri kaynaklanmaktadır. Mutasyon, kalıtlaşabilen DNA değişiklikleri olarak tanımlanabilir. Mutasyonlar temel nükleotid değişiklikleri ya olarak tanımlanabilir. Mutasyonlar temel nükleotid değişiklikleri ya da kromozom sayısındaki değişikliklerle olabilmektedir. Bir da kromozom sayısındaki değişikliklerle olabilmektedir. Bir mutasyonun iyi, nötr ya da zararlı olduğu onun yaşam şansına mutasyonun iyi, nötr ya da zararlı olduğu onun yaşam şansına etkisi ve üreme başarısıyla ilgilidir.

etkisi ve üreme başarısıyla ilgilidir.

 Özellikle yakın dönemlerde dünyanın önemli koşul değişikliklerine Özellikle yakın dönemlerde dünyanın önemli koşul değişikliklerine uğradığı bilinmektedir. Fakat diğer canlılarla birlikte insan soyunun uğradığı bilinmektedir. Fakat diğer canlılarla birlikte insan soyunun evrimleşmesinde, birbirini izleyen buzul ve buzul arası dönemlerin evrimleşmesinde, birbirini izleyen buzul ve buzul arası dönemlerin belirli genler tarafından kararlı ve kararsız populasyonlar yaratması belirli genler tarafından kararlı ve kararsız populasyonlar yaratması çeşitlenmenin ve evrimleşmenin güçlerinden birini oluşturmuştur.

çeşitlenmenin ve evrimleşmenin güçlerinden birini oluşturmuştur.

 Buzul ve çöl bir taraftan coğrafi bariyerler oluşturup da Buzul ve çöl bir taraftan coğrafi bariyerler oluşturup da populasyonları birbirinden yalıtıp, aynı zamanda küçük populasyonları birbirinden yalıtıp, aynı zamanda küçük populasyonlara bölerek (bir çeşit genetik kayma meydana populasyonlara bölerek (bir çeşit genetik kayma meydana getirerek) kombinasyon sayısını arttırırken diğer taraftan koşulları getirerek) kombinasyon sayısını arttırırken diğer taraftan koşulları değiştirmek suretiyle populasyonların kararlılığını bozmuştur.

değiştirmek suretiyle populasyonların kararlılığını bozmuştur.

 Kararlı ve kararsız populasyonların süreleri sonucu etkiler. Kararlı ve kararsız populasyonların süreleri sonucu etkiler.

Örneğin sürekli kararsızlığa itilen bir populasyon yeni tipleri Örneğin sürekli kararsızlığa itilen bir populasyon yeni tipleri meydana getirmede gecikeceği için populasyonda çökmeler meydana getirmede gecikeceği için populasyonda çökmeler ortaya çıkabilir. Uzun süre kararlı kalan populasyonlarda da ortaya çıkabilir. Uzun süre kararlı kalan populasyonlarda da kalıtsal çeşitlenme getirilmesi azalacağı için evrimleşme hızı kalıtsal çeşitlenme getirilmesi azalacağı için evrimleşme hızı düşer. Dolayısıyla en ideal durum bir populasyonun belirli bir düşer. Dolayısıyla en ideal durum bir populasyonun belirli bir süre kararsızlığa itilip, onu izleyen dönemde yeni tipler süre kararsızlığa itilip, onu izleyen dönemde yeni tipler oluşuncaya kadar kararlı bir yapıya kavuşmasıdır. Her canlı oluşuncaya kadar kararlı bir yapıya kavuşmasıdır. Her canlı türü için bu optimum süre farklıdır. Bu nedenle de farklı türü için bu optimum süre farklıdır. Bu nedenle de farklı canlıların farklı hızlarla evrimleştiğini görmekteyiz. Bir canlıların farklı hızlarla evrimleştiğini görmekteyiz. Bir populasyonun doğal koşullarda kararlı kalması söz konusu populasyonun doğal koşullarda kararlı kalması söz konusu değildir, fakat genelde populasyon hesapları o populasyonun değildir, fakat genelde populasyon hesapları o populasyonun kararlı olduğu varsayılarak yapılır. Bir populasyonda kararlı olduğu varsayılarak yapılır. Bir populasyonda mutasyon, doğal seçilim, iç ve dış göç yok ise böyle mutasyon, doğal seçilim, iç ve dış göç yok ise böyle

populasyonlara

populasyonlara Hardy-Weinberg KuralıHardy-Weinberg Kuralı uygulanır. uygulanır.