«UNESCO» P R O G R A M I N D A MÜZELER VE TARİHÎ ESERLER İKTİBASLAR YABANCI M Ü N E K K İ T L E R MİLLÎ OYUNLARIMIZ İÇİN N E DEDİLER? «Dünya» gazetesinden Dokuzuncu Beynelmilel Sanat Kongresi dolayısiyle şehrimizde bulunan münekkitler ve kongresisler evvelki gece şereflerine ter-tip edilen hususî temsilde" hazır bulunmuşlar ve oyunları seyrederken hayretlerini giz-leyememişlerdir. Bilhassa kıyafetler pek çok hoşlarına gitmiş. «Dünya modasını idare eden Jacques Fath ve Christian Dior il-ham almak için gelsin bunları seyretsinler», demişlerdir.
Birleşik Amerika delegesi Prof. Jase Weisaberger, ihtisaslarını şu şekilde ifade et-miştir :
«— Harikulade. Hayatımda bu kadar muazzam bir performans seyretmedim.»
İtalyan delegesi Signer Liene'le Venturi ise demiştir k i :
«— Hiç bir sanat hâdisesinin beni bu kadar fazla heyecanlandırdığını hatırlamı-yorum. Millî Oyunları, Türkler için har-canmakla bitmez bir servettir.»
Kendilerini Millî Oyunlar müsabakası-nın hususî bir temsiline davet edenlere te-şekkür etmekle sözlerine başlıyan Fransız delegesi Raynord Cegniat, devamla şunları söylemiştir:
«— Biz sanat cephesinden Türkiyeyi sadece İstanbul olarak mütalâa ederdik, fa-kat ne kadar yanılmışız. Her köşesinden sanat fışkıran Türkiyeyi her defasında ya-dedeceğim.»
Son olarak İngiliz delegesi Herbert Read kısa olarak şunu belirtmiştir:
«— Dillere destan olan Türk kuvvet ve cesaretinin nereden geldiğini şimdi an-lamış bulunuyorum: Tarih, an'ane ve folklor.»
ARİSTOKRATİK
Dolmabahçe Sarayı açık. Göksu Kasrı açık. Beylerbeyi Sarayı da öyle. Bu saraylara, Fransız demokrasisinde olduğu gibi, âmme menfaati vazifeleri bulamadık. Hepsi hâlâ padişahlık devrindeki vazifeleri görmektedirler. Dolmabahçe Sarayı Louvres müzesinin Şarkta bir benzeri olurdu ve sa-dece katları, eski Harbiye Nezareti bina-sında olduğu gibi, kârgirleştirilerek, bütün dağınık müzelerimizi içine toplıyabilirdi.
Her ne ise. Şimdi de yanan Emirgân köşkü yerine bir köşk yaptıracakmışız. Sa-ray, kasır, köşk...
* * *
Neden bu kadar sarayı ve kasrı olau, fakat hiçbir oteli olmıyan Boğaziçinde b»„ otel, bir gazino, umumî bir müessese değiı de bir köşk?
Devlet yerine millet faydalanır diye mi?
1 — Dokümantasyon merkezi. Hakikî bir milletlerarası revue olan «Museum» mütehassıslara müze problem-leri hakkında mufassal malûmat vermek-tedir. Ayrıca revünün «Müzeler ve Abide-ler» hususî servisinde eserleri koruma ve restorasyonları hususunda tam bir bilgi ver-mektedir. UNESCO'nun teşkil ettiği «dokü-mantasyon ve milletlerarası müzeler müşa-virliği merkezi» bu sahada bütün bilgilere sahip yegâne milletlerarası teşekküldür ve bu bilgileri mütehassısların emirlerine ama-dedir.
1955 - 56 «müze esasları» bahsini ihti-va eden yeni bir kitap neşredecektir. Müze müdürlerine tavsiye edilir.
2 — Millî kültür varlıkların korunması. Âbideler, müzeler, tarihî ve bediî manzaraların korunması ekseriya milletler-arası sahayı ilgilendiren işlerdendir. Mayıs 1954 La Haye konferansında muhtelif dev-letler, harp vukuunda kültürel kıymetlerin korunması hususunda müşterek bir proto-kol imzalamışlardır.
Konvansyon yürürlüğe girdiği andan itibaren UNESCO bu yeni vazifeleri deruh-te etmek mecburiyetinde olacaktır; meselâ,
fişye hazırlamak, mütehassıs jury listesi (arbitraj meseleleri için), teknik yayım işi ve teknik müşavere teşkilâtının kurulması gibi vazifeler.
3 — Koruma ve Restorasyon. 1951 denberi, UNESCO, Peru, Yugos-lavya, Suriye, Lübnan, Irak, İsrael, Mısır memleketlerine eserlerini korumaları ve res-torasyon edebilmeleri hususunda tavsiyeler-de bulunacak aydınlar göntavsiyeler-dermiştir.
Bu teknik yardım 1955 - 56 senelerin-de yeni müracaatları karşılamak üzere senelerin- de-vam edecektir.
Hususî bir teşekkül, Mısır âsarı ati-kaları hakkında fotoğraf dokümantasyon merkezi kuracaktır. Mısır tarihî eserleri havanın ve zamanın tahribine uğradığı malûmdur. Bu işin müstaceliyetle ele alın-ması zarureti ilmî cemiyetler tarafından ve Mısır hükümeti tarafından haber veril-miştir.
1955 - 56 senelerinde yapılacak işler arasında âbidelerin restorasyonu ve müze eşyasının korunmasına ait bir merkezin kurulması mevzuubahistir. Bu merkez Roma veya Brüksel'de mevcut lâboratuvarlardan birine yakın bulunacaktır.
Orta Şark manüskrilerin korunması ve tasnifi arkeoloğ ve diğer bilginlerin yara-rına olmak üzere ele alınacak âcil işlerden-dir. Bu kolleksiyonlar dünya medeniyet ta-rihi için birinci derecede faydalı olabilir.
UNESCO bu faaliyetleri yine UNESCO'nun kurduğu mütehassıs heyetlerin tavsiye ve kontrolü altında yapılır.
4 — Kazıların milletlerarası kaideleri. Harpten evvel, Kahire'de toplanan bir konferansta kazıların milletlerarası nizam-namesini tesbit etmişti. UNESCO bu işi canlandırmıştır. 1955 de üye milletlere bir nizamname teklifi yapılacaktır.
5 — Müzelerin istikbali.
1955 - 56 da müzelerin ihyası için bir kampanya açılacaktır. Milletlerarası mü-zeler günü ilân edilip her memlekette alâ-kalı kurullar'a hususî bir yardım yapıla-caktır.
Küçük müzeler için plân ve tavsiye-ler yapılacak UNESCO ayrıca «theme» hakkında eser kopyaları ve mulajlar temin edecektir. Teklif edilen «theme»: Medeni-yetin müşterek elemanlarıdır.
Aynı zamanda Meksiko'da Patzcuaro şehrinde Lâtin Amerikanın Temel Tedris merkezi vazifesi görecek bir müze kurula-caktır.
Tecrübe mahiyetinde yapılacak bu müze, halk eğitiminde önemli rolü olacak, müzelerin çoğalmasına ve iyileştirilmesine sağlıyacaktır.
1952 de Brooklyn şehrinde, 1954 de Atina'da, eğitimde müzelerin rolü hakkın-da ilk etüdler yapılmıştı.
1956 da Seyyar müzeler mevzuu ve milletlerarası seyyar sergilerin tertibi hak-kında etüdler yapılacaktır.
Meselâ atölye Hindistanda «Chan-digarh» da kurulur.
İlk tatbikat tecrübeleri için 1955 de müstakil bir «müzeobus» inşa edilecektir. Nihayet 3 devlet Birmanya, Hindis-tan ve PakisHindis-tan — Rangoon, Şandigar ve Karaşide yapmak istedikleri müzeler hak-kında mahalline gönderilecek bilginlerden tavsiyeler beklemektedir. Bu misyonlar
1955 - 56 programına alınmıştır. UNESCO ayrıca bu memleket müte-hassıslarına etüd bursları temin edecektir, ve mahallî şeraite en uygun metodların tatbikine elverişli malzemeyi temin eder.
H A R P V U K U U N D A K Ü L T Ü R E L KIYMETLERİN MUHAFAZASINA
AİT TEKNİK ÇARELER La Haye'de 1954 de hükümetler arası bir konferansta toplanmış ve bu hususta bir karar alınmıştır.
Bu konvansiyonu imza eden hükümet-ler harp vukuunda, tarihî ve sanat eserhükümet-leri, müzeleri, kütüphaneleri, arşiv ve diğer
BİBLİOGRAFYA :
ARCHITECTS / DETAIL SHEETS -SECOND SERIES
MİMARLARIN DETAY KÂĞITLARI -İKİNCİ SERİ
«Mimarlık ve İnşaat Haberleri» tara-fından muntazaman basılan «Mimarların Detayları» serisi uzun zamandanberi za-manımızın bina inşaatı ve proje ile iştigal eden mimarlar, talebeler, proje hazırlıyan-lar ve bu işlerle alâkadar olan kimseler ara-sında çok popüler olmuştur. 1952 yılında, bu detaylar arasından 96 tanesi seçilerek Edward D. Mills tarafından bir kitap halin-de neşredilmiştir. Bu ilk cilt halin-derhal tüke-nince yeni talepleri karşılamak için yeni-den basılmıştır. Bu seferki tabı ile yeniyeni-den 96 detay verilmektedir ki, bunun da diğer-leri gibi popüler ve faydalı olacağı bek-lenmektedir.
Hususî surette hazırlanmış mikyaslı resimler ve fotoğrafları ihtiva eden bu eser, zamanımız mimarlarının bir çok bi-na ve muhtelif inşaatta iyi yapı ile tatmin-kâr görünüşlerin nasıl meczettiklerini belirt-mek arzusundadır. Detaylar bir çok memle-ketlerden alınmış olup kitapta 70 e yakın şahsın eserleri gösterilmektedir. Bilhassa ehemmiyeti haiz bir çok detaylar, 1951 yı-lındaki Britanya festivalinin South Bank sergisine ait olanlarıdır. Bu vesile ile neşre-dilmiş bir çok detaylardaki binaların bilâ-hare yıkılmış olması dolayısiyle, bu kitap, sözü geçen detaylar bakımından olağanüstü muhayyile eseri olan bu yeni binalar için biricik referans kitabı olmak hususiyetini haizdir.
Bu ciltte de, örnekler mukayese imkânı sağlıyacak şekilde tertiplendiği gibi okuyu-cular için teknik terimlerin İngilizce, Fran-sızca, Almanca ve İspanyolca karşılıklarını gösteren bir listeyi de ihtiva etmektedir. M U H T E V İ Y A T I : E. B. Giriş. 1.— Balkonlar, 2.— Antreler ve mağaza vitrinleri, 3.— Şömineler, 4.— Te-sisat işleri, 5.— Spiral merdivenler, 6.— Duvar detayları, 7.— Pencereler, 8.— Mü-teferrik — Mimarlar endeksi — Muhtelif lisanlardaki terimler listesi.
Neşreden: ILIFFE and SONS LTD. Dorset house, Stamford Street
LONDON S.E.I.
BAUTEN
Der Lebensmittel — Industrie Von Kari Ellsasser und Horst Ossenberg
GİDA MADDELERİ SANAYİİ İNŞAATI
Bu kitapta küçük ekmek fırınından en büyük içki maddeleri sanayii binalarına kadar, gıda maddeleri sanayiinin her şube-sine ait her memleketten itina ile seçilmiş binalar hakkında izahat verilmektedir.
Kitabın iki müellifi, bilhassa Kari Ell-sasser uzun senelerdenberi sanayi inşaa-tında çok geniş pratik tecrübelere sahip bulunduğundan bu kitapta gayeye uygun plân tanzimi için fabrika fonksiyonunun izahına çalışılmıştır. Bu suretle eser in-şaat mütehassısları ve müessese sahipleri için binalarını tevsi ve tadil bakımından vcyz. yeni inşaat hakkında kıymetli fikir-leri ve yeni malzemefikir-leri göstermektedir. Kitapta muhtelif branşlardaki binaların plânlarından pratik bir şekilde istifade edil-mesi kabildir. "lavsive ederiz. Neşreden: Julius H O F F M A N N Verlag, Stuttgart ERWİN N E U M A N N «DİE STÂDTİSCHE SİEDLUNGS PLANUNG». Şehirciliğin kısaca derlenmiş bir el ki-tabıdır. Aynı müellifin yirmi sene evvel «Şehir Siedlung Bilgisi» adı ile neşredilmiş kitabının 2. baskısını teşkil eden eser müh-tevası bakımından bu d e f a tamamen yeni bir zaviyeden ele alınmıştır.
Kitap Şehircilik bilgisinin tekmil esas-lı unsurlarını bir araya getirmiştir. Şehir-leri meydana getiren âmiller ve tarihî inki-şafları, ikâmet, iş ve sağlık mıntıkaları ve seyrüsefer tesisleri havi toplu malûmat ve şehir tevsii esasları.
Işık ve güneş mevzularına ayrıca yer verilmiş olmasına mukabil, günün meselesi olan şehirlerin hava müdafaasına ait bahis bulunmamaktadır.
Talebe için iyi bir yol gösterici olan eser meslek mensubuna da bir çok tefer-ruatı öğretmek bakımından faydalıdır.
Verlag Konrad Wittwer, Stutgart 1954,
«UNESCO» P R O G R A M I N D A M Ü Z E L E R VE TARİHÎ ESERLER
(Baş tarafı 144 üncü sayfada) tür varlıkları tahrip etmekten sakınacak-larını vaadetmişlerdir.
Bu gibi kıymetlere haiz memleketlerin sulh zamanından itibaren tedbir almaları gerektiği belirtilmiştir. Lâkin bazı binaların muhafazası teknik zor problemler oldu-ğundan alâkalı mütehassısların meseleyi de-rinlemesi etüd etmiş olmaları lâzımdır. Bu maksatla UNESCO bu nevi meselelerin muhtelif cephelerini ve neticelerini açıkla-yan bir kitap neşretmiştir. (Tatbikat nümu-neleri de gösterilmiştir).
Bu kitabın ismi «Les technioues de protection des biens culturels en cas de conflit armee»dir. Kitap, «Milletlerarası âbide, tarihî ve bediî bölgeler ve arkeolo-jik kazı sahaları komitesinin» mes'uliyeti altında yazılmıştır.
Brüksel Üniversitesi profesörü H. Za-vachery, ve Fransa müzeleri teknik emni-yet servisinden Andre Noblecourt tarafın-dan yazılmıştır. Bol resim ve fotoğrafı ihti-va eden kitap teferruatına kadar kıymetli eserlerin tahrip sebeplerini incelemektedir. (Bombaların, atom bombalarının tesiri).
Millî ve milletlerarası koruma teşek-külleri, yangına karşı koruma, taşınabile-cek bina ve eşyaların evsafı, ve hususî sığınakların inşası hakkında geniş bilgi ve-rilmiştir.
Bu kitap, milletlere karşı, insan toplu-luğuna karşı, her an insanlığa ait varlık-ların korunmasına alâkalı kimselere hitap eder.
D Ü N Y A N I N EN BÜYÜK BİNASI Ne w York, (A. A.) — Ne w York Cen-tral demiryolu kumpanyası New York'da dünyanın en büyük ve en yüksek binasını inşa etmek üzere tetkikler yapmakta oldu-ğunu dün açıklamıştır.
Bu kumpanyanın idare meclisi reisi M. Robert R. Young bu binanın kumpanyaya ait demiryolu şebekesinin başlıca istasyonu-nu ve idare merkezini ihtiva eden binanın yerine kaim olacağını tasrih etmiştir.
Seksen katlı olacak olan bu binanın üzerinde «dünyada eşi» bulunmıyan bir rasat kulesi de inşa edilecektir. Binanın iş-gal edeceği saha 465.000 metre kare yâni
«Empire State Building» kinin iki misli olacaktır.
Yeni binanın maliyet fiatının yüz mil-yon doları tecavüz edeceği tahmin edil-mektedir.
