Bingöl'ün Solhan ilçesine bağlı Genç (Kale) köyündeki tarihi cami, mezarlık, hamam, kale ve Kasrı-Magazin iş hanı olarak kullanıldığı tespit edilen tarihi yapılar, yapımına başlanan HES'in tehdidi altında. Bu eserlerden hamamın dışındakiler, Erzurum Kültür Tabiat Varlıkları tarafından tescili yapılarak koruma altına alınmış ve eserlerin olduğu alan SİT alanı ilan edilmişti. Tarihi eserleri koruması gereken Bingöl İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, baraj yapımına başlayan firmalar tarafından uyarılmasına rağmen görevini yapmaması dikkat çekiyor. HES inşaatı sınırları içinde yer alan Kale köyünde bir tarih yok olma riskiyle karşı karşıya.
Yurttaşlar tedirgin
Köy çukur bir vadide olduğundan barajın derin suları altında kalacağı öngörülürken, suların yükselmesiyle birlikte kale istasyonu da tümüyle su altında kalacak. 1990'lı yıllarda köyleri yakılarak zorunlu göçe tabi tutulan yöre halkı, barajın yapımından dolayı tedirginlik içinde yaşıyor. Köylüler köylerinin sular altında kalacağından dolayı kara kara düşünürken, devlet yetkilileri ise sulu arazinin dönümüne 4 bin 800 TL değer biçmiş durumda.
'Birçok kişi baraj inşaatını istihdam olarak görüyor'
Yöredeki yurttaşlardan M. Şirin Yanılmaz, baraj inşaatını birçok kişinin istihdam kapısı olarak gördüğünü belirterek, "Baraj inşaatında çalışanların yarıdan fazlası yöre halkıdır. Bu tarihi geçmişe sahip olan yerle birlikte Murat
Vadisi'nde bulunan doğa harikası olan tabiat varlıkları yerleşim yerleri olan köy, mezra ve kom yok olacak. HES ile sular altında kalacak. Tıpkı Munzur Vadisi ve Hasankeyf gibi. Ne yazık ki bölgede bulunan tarihi yerler doğa harikaları bir bir yok edilmektedir. Murat Vadisi'ndeki var olan ağaç türleri ve bitki örtüsü en zengin yöredir. Ağaç türleri ve bitki örtülerinin başında sımak, yabani üzüm, meşe ve ceviz ağaçları gelmektedir. Aslanbeyli (Qemeran) ve Doğuyeli (Tutêl) köyleri cevizleriyle meşhurdur. İnandık (Hovît) köyü Murat Vadisi'ndeki tarlalarında ve köy
merasında çok sayıda dağ armudu ve dardağan bulunuyor" dedi. TEMA, ÇED raporunu bekliyor
TEMA Vakfı Bingöl Temsilcisi Cumali Karaarslan ise, şöyle konuştu: "Bu barajın ÇED tanıtım toplantılarına katılmadığımızdan şu an için bir çalışmamız yoktur. çED raporunu gördükten sonra hukuki işlemleri başlatabiliriz. TEMA Vakfı olarak her türlü hukuki yolu kullanarak bunun karşısında duracağız. Ayrıca baraj yap işlet devret projesiyle yapıldığından havzada tutulacak suyun kullanım hakkı da firmaya geçiyor. Bu hakkın halka verilip kooperatif kurularak balıkçılığı teşvik edilmesi elzemdir. Bölgenin istihdamı için bazı çalışmalarımız da var" diye konuştu.
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü: Tarihi eserlerin bulunduğu alana daha bakmadık
Konuşa ilişkin telefonla ulaştığımız İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, barajla ilgili tarihi eserlerin bulunduğu alana bakmadıklarını ifade ederek, baraj yapımının hangi tarihte başlayacağını bilmediklerini dile getirdi. Müdürlük, tarihi yerlerin suyun içinde kalıp kalmayacağına dair kendilerine yazı gelmediğini iddia ederken, bu konuda devletin kendilerine bildirmesi gerektiğini aktardı. Müdürlük, kış mevsiminin araya girdiğini bu yüzden ilgilenemediklerini de itiraf ederek, firmaların kendilerine bilgi verdiği yönünde bilgisinin olmadığını, bu konuyla arkeologların ilgilendiğini
ve arkeologun da toplantıda olduğunu öne sürdü. DİHA -03-01-2013
