Kısa Rapor
Bazı Mikoplazma Antijenlerinin
İn-san Doğal Öldürücü Hücreler Üzerine
Etkileri*
Mikroplazmalar insanlarda, hayvanlarda ve bitki-lerde hastalık oluşturan hücre duvarı olmayan mikro-organizmalardır (1). Son yıllırda insanlarda oluştur-dukları hastalıklarda daha önceden bilinenin aksine çok daha önemli rolleri olabileceğini düşündüren AIDS hastalarında M. penetrans, M. fermentans ve M. pirum türlerinin sıklıkla izole edilmesi, M. fer-mentans’ın öldürücü fulminant infeksiyonlara neden olması, M. penetrans’ın HIV ile infekte erkek eşcin-sellerde Kaposi sarkomunun ortaya çıkmasını tetik-lediğine ait kanıtların elde edilmiş olması, bazı mi-koplazma türlerininotoimmün hastalıklarla ilişkili ol-maları, immün okomprimize bireylerin daha önce-den saprofit oldukları düşünülen bazı mikoplazmala-rın neden olduğu artritlere özellikle duyarlı olmaları gibi bulgular tespit edilmiştir (2). Ortaya çıkan bu cid-di sonuçların, mikoplazmaların konak immün siste-mini önemli derecede etkilemelerine bağlı olduğu düşünülmüş ve mikoplazmaların immün yanıt üzeri-ne olan etkileri araştırıldığında in vitro olarak immün hücreleri ve infekte ettikleri konağın immün sistemi-ni önemli derecede etkiledikleri görülmüştür. Örne-ğin lenfositler üzerine aktive edici (3) ve baskılayıcı (4) etkileri olduğu gösterilmiştir. Doğal immünitenin önemli bir bölümünü oluşturan doğal öldürücü hüc-relere (Natural Killer, NK) olan etkileri ise yeterince incelenmemiştir. Bununla birlikte NK hücre aktivite-sinin, farelerde mikoplazma infeksiyonları sırasında uyarılan immün yanıt mekanizmalarından birisi oldu-ğu gözlenmiştir (5).
Çalışmamızda, AIDS hastalarından sıklıkla izole edilen ve onlarla çeşitli hastalıklara neden olan M. penetrans ve M. fermentans ve farelerde hastalık oluşturan ancak insan lenfositlerini de uyarıcı etkisi bulunan M. pulmonis membran antijenlerinin insan NK hücreleri üzerine olan etkilerinin gösterilmesi amaçlanmıştır.
Membran antijenleri Prof. Dr. Ithzak Kahane’ den alınan standart M. pulmonis, M. penetrans ve M. fermentans suşlarından sonifikasyon yöntemi ile hazırlanmıştır (6).
Deneyimizde hedef hücre olarak NK’ya duyarlı K 562 (ATCC) hücreleri kullanıldı. K 562 hücreler 0.3 g/L glutamin ve %10 fetal calf serum (complete me-dium) (Sigma) içeren RPMI-1640 içerisinde ve %5 CO2’li 37°C’lik ortamda tutuldu.
Effektör hücreler ise, heparinize insan periferik kanından gradient santrifügasyon yöntemi ile izole edildi (7).
NK sitotoksisite deneyi daha önce tanımlandığı gibi 4 saat boyunca 51Cr salgılanmasının ölçülmesi gerçekleştirildi (8). Sitotoksik aktivite aşağıdaki formüle göre örneklerin süpernetant içindeki dakika başına ortalama salınımından (cpm) hesaplandı.
% Sitotoksisite: Örnek salınım-Spotan salınım / Maksimum salınım-Spontan salınım
İnsan NK sitotoksik aktivitesi üzerine üç tür mi-koplazma antijeninin etkisi 0.2 ile 125 µg/mL ara-sındaki konsantrasyonlarda değerlendirildi. NK akti-viteleri E:T (Effektör:Hedef) oranları 25:1 olacak şe-kilde karşılaştırıldı. Her üç mikoplazmaya ait antijen-lerin kuyucuklardaki son konsantrasyonları 125 µ/mL olarak ayarlandı. Tablo 1’de görülen sonuçlar beş ayrı deneyin standart ortalamaları olarak verildi. Bizim çalışmamıza dahil ettiğimiz üç tür mikoplazma membran antijeninin, kontrollerle karşılaştırıldığında NK aktivitesi üzerine Wilcoxon (9) testine göre (p>0.05) önemli etkisinin olmadığı tespit edildi.
Sonuç olarak, mikoplazmaların immünomodüla-tör özelliklerinin tümü ile aydınlatılabilmesi için insan immün hücreleri ve bu arada NK hücreleri üzerine etkilerini araştıran daha fazla ve daha ayrıntılı çalış-maya ihtiyaç olduğunu düşünmekteyiz.
Flora 1997;3:223-224 223
Tablo 1. İnsan NK Sitotoksik Aktivitesi Üzerine Mikoplazma Antijenlerinin Etkileri.
Kontrol aktivitesi M. pulmonis M. fermentans M. penetrans
21.5±6.2 21.1±7.2 20.6±7.4 19.4±5.4
KAYNAKLAR
1. Krause CD, Robinson TD. Mycoplasmas which infect humans. In: Maniloff J, Mc Elhaney RN, Finch LR, Ba-seman JB (eds). Mycoplasmas: molecular biology and pathogenesis. First edition, Washington D.C: American Society for Microbiology 1992:417-44.
2. Cole BC. Mycoplasma interactions with the ımmune
system: Implications for disease pathology. ASM news 1996;62:471-5.
3. Naot Y. Mycoplasmas as immünomodulators. In: Kaha-ne I, Adoni A (eds). Rapid diagnosis of mycoplasmas, FEMS symposium, First edition, New York: Plenum Press 1993;62:57-67.
4. Copperman R and Morton HE. Reversible inhibition of mitosis in lymphocyte cultures by nonviable mycoplas-ma. Proc Soc Exp Biol Med 1996;123:790-5. 5. Lai WC, Bennett M, Pakes SP, Kumar V, Steutermann
D, Owusu I and Mikhael A. Resistance to Mycoplasma
pulmonis mediated by activated natural killer cells. JID
1990;161.1269-75.
6. Razin S. Cell lysis and isolation of membranes. In: Razin S, Tully JG (Eds), Methods in Mycoplasmology (Vol I). New York: Academic Press, 1983:225:-33.
7. Gülay Z, İmir T, Kolorimetrik bir yöntemle doğal hücre-sel sitotoksisitenin ölçülmesi. Mikrobiyol Bült 1995; 29:73-94.
8. Herberman RB, Nunn ME and Lavin DH. Natural cyto-toxic reactivity of mouse lymphoid cells against syngene-ic and allogenesyngene-ic tumors. Distribution of reactivity and specificity. Int J Cancer 1975;16:216-29.
9. Sümbüloğlu K ve Sümbüloğlu V. Biyoistatistik. 6. basım, Ankara: Özdemir Yayıncılık, 1995.
Aydın KARAARSLAN *, Cemalettin AYBAY **, Haluk ATAOĞLU *, Alper TEKELİ *,
Ithzak KAHANE ***, Hatice ÖZENCİ *
* Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı,
** Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı ANKARA
*** The Hebrew Üniversity-Hadassah Medical School Dpt. Of Membrane and Ultrastructure Resarch, Jerusalem
Yazışma Adresi:
Yrd. Doç. Dr. Aydın KARAARSLAN Ankara Üniveresitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı 06100 Sıhhıye-ANKARA
Makalenin Geliş tarihi: 27.4.1997 Kabul Tarihi : 01.06.1997
Flora 1997;3:223-224 224
* Sağlık Personeli ve El Yıkama Uygulamaları Güler KANRA, Selim ÖNCEL
* Temizlik, Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon Sevtap ARIKAN
* İzolasyon Uygulamaları Başak DOKUZOĞUZ
* Cerrahi Yoğun Bakım İnfeksiyonları Mehmet İNAN, Metin ÇAKMAKÇI
* GATA Eğitim Hastanesi’nde Hastane infeksi-yonu İnsidansı
Levent GÖRENEK, A. Bülent BEŞİRBELLİOĞ-LU, H. Cem GÜL, Fatma TABAK, Aziz HACI-BEKTAŞOĞLU
* Yoğun Bakım Ünitesinde İnfeksiyon Risk Fak-törleri: Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Deneyimi=
Necdet AKKUŞ, Kadir BİBEROĞLU, Oktay TARHAN
* Metisiline Dirençli Staphylococcus aureus’un Kantitatif Antibiyogram ve "Arbitrarily pri-med" PCR (AP-PCR) Tipleme Yöntemleriyle Epidemiyolojik Sürveyansı
Metin OTKUN, Filiz AKATA, Sesin KOCAGÖZ, Müşerref TATMAN-OTKUN, Yeşim ÇETİNKA-YA, Bahri TEKER, Volkan DÜNDAR, Serhat ÜNAL
