Evcil Ku
Evcil Ku ş ş lar lar ı ı n Anatomisi n Anatomisi
Duyu organları
• Organum gustus, tat tomurcukları dilaltı mukozası, dilin arka bölümü ve pharynx mukozasında bulunur. Tad duyusu, n.
glossopharyngeus, chorda tympani ve n.
vagus’un dalları tarafından iletilir.
• Auris externa, sadece meatus acusticus externus’dan oluşur.
• Columella, kanatlıların tek kulak
kemikçiğidir
Duyu organları
•Palpebra inferior daha büyük ve
daha hareketlidir.
•Konjunktiva
altında yoğun bağ doku tabakası
tarsus
palpebralis ile desteklenmiştir
Duyu organları
•Bütün kuşlar nispeten büyük gözlere ve keskin bir görme duyusuna sahiptir. Pecten, papilla n. optici üzerinde, humour vitreus içerisine uzanır.
Systema Digestorium
• Kanatlılarda dudak, yanak ve dişler kaybolmuştur.
• Rostrum (gaga),
memelilerdeki çenelerin karşılığı olan epidermoidal oluşumlardır. Şekil ve
fonksiyon bakımından
türler arasında varyasyon
Systema Digestorium
• Civcivde üst gaganın üzerinde yumurta dişi bulunur.
• Tavukgillerde daha
belirgin olarak üst gaganın kaidesinde ceroma adı
verilen bal mumu deri bulunur.
• Operculum nasale, burun deliklerinin etrafını
kısmen ya da tamamen çevreler
Systema Digestorium
• Dilin şekli gaganın şekli ile uyumludur. Dilin yapısında kas miktarı oldukça azdır, dilin hareketleri dil kemiği kasları ile sağlanır.
• Dil papillalarından sadece papilla filiformes bulunur.
• Dilin kaidesindeki son papilla sırası cavum pharyngis'in sınırını oluşturur
.
Systema Digestorium
• Cavun nasi, choana yarığı vasıtası ile ağız boşluğu ile bağlantılıdır. Bu yarık önde, dar şekillenmiş ve memelilerin sert damağına karşılık gelen pars rostralis; arkada, geniş olarak bulunan ve
memelilerdeki choana'nın karşılığı olan pars
caudalis'ten oluşur.
• Kanatlılarda velum palatinum bulunmaz.
Pharynx, altta ve üstte bulunan transversal
papilla sıraları ile sınırlandırılmıştır. Tabanında geride larynx cranialis'in girişi bulunur. Üstte, infundibular yarık orta kulak ile iştiraki sağlar.
Systema Digestorium
• Esophagus göğüs girişi önünde ingluvies'i
şekillendirir.
• Seyri trachea'ya göre dorsal-sağ-dorsal'dir.
• Gaster, proventriculus (pars glandularis) ve ventriculus
(pars muscularis)'tan oluşur.
• Proventriculus,
osephagus'un devamı
niteliğindedir, median hat
üzerinde, karaciğerin iki lobu arasında yer alır. Glandular mukoza ile kaplıdır.
Systema Digestorium
• Isthmus gastris
• Ventriculus, taşlık olarak bilinir, katı gıdaların öğütülmesi burada gerçekleşir.
• M. lateralis dorsalis, m. lateralis ventralis, m. intermedius
cranialis ve m.
intermedius caudalis düz kas
niteliğindedir.
Systema Digestorium
• Intestinum, cavum peritonei intesitinale içerisinde, karın boşluğunun sağ tarafında yer alır.
• Duodenum, kassel midenin sağ tarafından çıkar. "U" şeklinde kıvrım yapar. Bu kıvrımın
arasında pankreas yer alır.
• Jejenum, Barsakların en uzun parçasıdır. Üzerinde
diverticulum vitellinum
(diverticulum cecum vitelli, Meckel diverticulum'u) saccus vitellinus'un kalıntısı olarak görülebilir.
•Ileum, lig. ileocecale aracılığı ile cecum'a bağlanır.
•Cecum, Kanatlılarda cecum çifttir.
Ancak papağanda bulunmaz.
•Rectum, columna vertebralis'in
ventral yüzü boyunca uzanır, ileum'un devamı gibidir. Coprodeum'a açılarak sonlanır.
Systema Digestorium
• Hepar, cavum peritonei hepatis ventralis içinde yer alır. Lobus hepatis dexter ve lobus hepatis sinister'den ibarettir.
• Lig. falciforme organı pericardium ve sternum'a bağlar.
• Vesica fellae, beç tavuğu, güvercin, muhabbet kuşu, papağan ve eski dünya deve kuşlarında bulunmaz.
• Pancreas, duodenum’un iki kolu arasında bulunur.
• Lien, isthmus gastris’in sağ tarafında bulunur.
Systema Digestorium
• Cloaca, sindirim sistemi, uriner sistem ve reproduktif sistemin ortaklaşa oluşturdukları bir
organdır. İki kontraktil halka ile coprodeum, urodeum ve
proctodeum olarak adlandırılan üç bölgeye ayrılır.
• Proctodeum’un dorsal’inde bursa fabricii bulunur.
• Ventus, cloaca’nın dışarı açılan deliğidir.
Systema Digestorium
Systema Respiratorium
• Naris, cavum nasi’nin dışarı açılan deliğidir.
• Cavitas nasalis, septum nasale ile bölünmüştür.
• Nares parviae
• Nares imperviae
– Concha nasalis rostralis – Concha nasalis media – Concha nasalis caudalis
– Concha septalis (Yelkovan kuşunda bulunur)
• Regio vestibularis
• Regio respiratoria
• Regio olfactoria
• Meatus nasalis
Systema Respiratorium
• Larynx, cartilago cricoidea, cartilago
arythenoidea ve cartilago procricoidea’dan oluşur.
Yabancı maddelerin alt solunum yollarına geçişini engeller.
• Trachea, larynx ile syrinx arasında derinin hemen altında yer alır. Tamamen kapalı bir halka
şekillendirdiği için m.
Systema Respiratorium
• Syrinx, cartilagines syringeales adı verilen kıkırdaklardan şekillenir.
• Bu kıkırdaklardan trachea orijinli olanlar (cartilagines tracheales syringis) birleşerek tympanum’u şekillendirir.
• Bronchus primarius’dan orijin alac “C”
şeklindeki kıkırdaklar cartilago bronchiales syringis adını alır. Bu
kıkırdaklardan orijin alan genişlemeye bulla syringealis adı verilir.
• İki grup kıkırdak arasında membrana tympaniformis lateralis bulunur.
• Pessulus’dan çıkan membrana
tympaniformis medialis kanatlılarda sesin oluşumundan sorumludur.
Systema Respiratorium
Systema Respiratorium
Sacci pneumatici
• Saccus cervicalis
• Saccus clavicularis
• Saccus thoracicus cranialis
• Saccus thoracicus caudalis
• Saccus abdominalis
Üriner Organlar
• Kanatlılarda vesica urinaria yoktur. Ureterler
cloaca’daki urodeum’a açılır. Dolayısıyla urethra da bulunmaz.
• Böbreklerde papilla renalis, pelvis renalis ve calix renalis şekillenmemiştir. Bunların yerine doğrudan ureter’e açılan toplama kanalları vardır.
• Ureter, dişilerde sol oviduct’un sağında erkeklerde ductus deferens’in medial’inde urodeum’a açılır.
• Böbrekler, 6. costa hizasından os lumbosacrale’nin fossa iliaca’sına kadar uzanır. Lobus cranialis,
lobus medianus ve lobus caudalis olmak üzere 3 loptan oluşur.
• Nefron’ların sayısı memelilere göre çok daha fazladır.
Organa Genitalia Masculina
• Kanatlılarda testis intraabdominal olarak bulunur.
Her iki testis’de columna vertebralis’in ventral’inde
böbreklerin cranial lobunun önünde bulunur. Sol testis sağdakinden daima büyüktür.
• Bazen monorchie görülebilir.
• Testisin termoregulasyonunda saccus abdominalis’in rolü vardır.
• Üreme döneminde testisin büyüklüğü türlere göre 200-300 kat büyüyebilir.
• Kanatlılarda funiculus spermaticus ve organa genitalia accessoria yoktur.
Organa Genitalia Feminina
• Kanatlılarda sağ ovarium postembryonal dönemde redüksiyona uğrar.
• Sol ovarium sol böbreğin cranial lobunun
cranioventralinde yer alır.
• Ovarium, görünüş olarak üzüm salkımına benzer. Ovulasyon döneminde farklı gelişme evrelerindeki folliküllerin varlığına bağlı olarak hacmi oldukça büyür.
Organa Genitalia Feminina
• Cinsiyet memelilerde
sperma, kanatlılarda ise ovum tarafından belirlenir.ovum
• Dişilerin kromozom
formülü 2n+xy, erkeklerin ise 2n+xx dir. Buna göre olgun yumurta ya n+x
(erkek ovum) yada n+y (dişi ovum).
• Bütün spermalar ise n+x’dir.
Organa Genitalia Feminina
• Sağ tuba uterina
(oviduct, yumurta yolu), redüksiyona uğramıştır.
Tuba uterina içerisinde fertilize olmuş olan
ovum’a ek besin
maddeleri, maternal çevre ve koruyucu unsurlar oluşturulur.
• Tuba uterina – infundibulum, – magnum,
– isthmus, – uterus ve
– vagina’dan oluşur..
Organa Genitalia Feminina
• İnfundibulum, ovum’u yakalar,
• magnum’da yumurta akı şekillenir,
• isthmus’da iç ve dış kabuk zarı oluşur.
• Kireç kabuk uterus’da meydana gelir
Organa Genitalia Feminina
Organa Genitalia Feminina
• Tavuklarda da sun sun ’ ’ i i tohumlama tohumlama (artificial inseminasyon)
yapılabilir.
• Bunun için intraperitoneal enjeksiyon uygulanır.
• Pratikte sperma enjeksiyonu sol
pubis’in cranial kenarında karın
duvarından uygulanır.
Dolaşım sistemi
• Kanatlılarda kalp, memelilerde olduğu gibi dört odacıklıdır. Kanatlılardaki yüksek metabolizma, yüksek kan
basıncı ve hızlı nabız kalbin ağırlığının rölatif olarak artmasına neden
olmuştur. Kalp sivri bir koni
şeklindedir ve vücut boşluğunun ön kesiminde bulunur.
• Tavukta kalp atım sayısı dakikada ortalama 200-300 arasındadır.
Kanarya gibi bazı kuşlarda bu sayı 1000’e kadar çıkabilir.
• V. ulnaris’ten art.cubiti hizasında kan alınabilir.
• Lenf nodülleri tavuk ve hindide bulunmaz. Diğer kanatlılarda
lymphonodus cervicothoracicus ve lymphonodus lumbaris olmak üzere iki adet lenf nodülü vardır.
Dolaşım sistemi
• Kanatlılarda vücudun arka kesiminden toplanan venöz kan böbreklerden geçtikten sonra v.
cava caudalis’e dökülür (renal portal sistem).
• Böbreklerden doğrudan atılacağı için arka bacak kaslarına yapılacak antibiyotik
enjeksiyonlarından kaçınılmalıdır.
Dolaşım sistemi
• thymus
• bursa fabricius
• lien
bursa fabricius
• Bursa fabricius, kanatlılara özgü, kese şeklinde lenfoid bir organdır.
• Urodeum’un dorsal duvarı üzerinde bulunur.
• Organın lumeni enlemesine bir yarık aracılığıyla proctodeum ile ilişkidedir.
• Organ maksimum büyüklüğüne 14-16.
haftalarda ulaşır.
• Seksüel olgunluğun şekillenmesi ile birlikte organda hızlı bir involusyon şekillenir
