• Sonuç bulunamadı

Kutanöz Liken Planuslu Hastalarda Oral ve D›fl Genital Mukoza Tutulumu

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Kutanöz Liken Planuslu Hastalarda Oral ve D›fl Genital Mukoza Tutulumu"

Copied!
4
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

A

All››nndd››¤¤›› TTaarriihh:: 10.03.2003 KKaabbuull TTaarriihhii 26.06.2003 Y

Yaazz››flflmmaa AAddrreessii:: Dr. Gonca Gökdemir, Mecidiyeköy Mah. Hark Sok. No: 19/5, fiiflli-‹stanbul Tel: 0212 231 22 09, Faks: 0212 234 11 21, e-mail: goncagokdemir@hotmail.com

Liken planus (LP), deriyi, müköz membran-lar›, t›rnaklar› ve saçl› deriyi etkileyen infla-matuar bir deri hastal›¤›d›r. Kutanöz lezyon-lara ek olezyon-larak tüm mukozalar› etkileyebil-mektedir. Bazen oral veya genital bölge (penis ya da vulva) tutulumu hastal›¤›n ilk veya tek bulgusu olarak karfl›m›za ç›kabilir. Mukoza tutulumu ço¤unlukla asemptomatik oldu¤u için rutin dermatolojik muayenede farkedilmeyebilir. Ayr›ca mukozal tutulum, uzun dönemde malinite riski tafl›makta-d›r1-3. Literatürde kutanöz tutulumla birlikte mukozal tutulum s›kl›¤›na dair veriler yeterli

bulunmamaktad›r. Bu nedenle çal›flmam›z-da kutanöz tutulumu olan liken planuslu hastalarda oral ve d›fl genital mukoza tutu-lum s›kl›¤›n› belirlemeyi amaçlad›k.

Gereç ve Yöntem

Çal›flmam›za Kas›m 2000- Haziran 2002 tarihleri aras›nda fiiflli Etfal E¤itim ve Arafl-t›rma Hastanesi Dermatoloji Klini¤i’nde kli-nik ve histopatolojik olarak kutanöz liken planus tan›s› konulan 41 kad›n ve 27 erkek, toplam 68 hasta al›nd›. Çal›flmaya al›nan

Kutanöz Liken Planuslu Hastalarda Oral ve

D›fl Genital Mukoza Tutulumu

Ayfer Bankao¤lu, Gonca Gökdemir, ‹lknur K›vanç Altunay, Adem Köfllü

fiiflli Etfal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Dermatoloji Klini¤i

Özet

Liken planus, toplumda s›k görülen ve mukozalar› etkileyebilen inflamatuar bir deri hastal›¤›d›r. Literatürde kuta-nöz tutulumla birlikte mukozal tutulum s›kl›¤›na dair veriler yeterli bulunmamaktad›r. Bu birlikteli¤i araflt›rmak amac›yla yapt›¤›m›z çal›flmaya Kas›m 2000- Haziran 2002 tarihleri aras›nda klini¤imize baflvuran, klinik ve his-topatolojik olarak kutanöz liken planus tan›s› konulan 41 kad›n (%60.2), 27 erkek (%39.7), toplam 68 hasta al›nd›. Hastalar oral ve d›fl genital mukoza tutulumu yönünden araflt›r›ld›. Çal›flmaya al›nan 68 kiflilik hasta gru-bunda oral mukoza tutulumu 28 (%41.2) ve d›fl genital mukoza tutulumu 21 hastada (%30.9) saptand›. Oral mukoza tutulumu olan hastalar›n tamam›n›n ve genital mukoza tutulumu olan erkek hastalar›n %60’›n›n, kad›n hastalar›n %45,4’ünün lezyonlara ba¤l› herhangi bir flikayeti yoktu. Sonuç olarak; çal›flmam›zda mukoza tutulu-mu saptanan hastalar›n ço¤unlu¤unun asemptomatik oldu¤u ortaya ç›km›flt›r. Bu durum kutanöz liken planus ta-n›s› alan tüm hastalar›n mukozal muayenelerinin yap›lmas›n›n önemli oldu¤unu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Liken planus, mukoza tutulumu, oral liken planus, vulvar liken planus

Bankao¤lu A, Gökdemir G, Altunay ‹K, Köfllü A. Kutanöz liken planuslu hastalarda oral ve d›fl genital mukoza tutulumu. TÜRKDERM 2003; 37: 100-103

Summary

Background and design: Lichen planus is an inflammatory disease of the skin which may involve mucous membranes. Prevalance of the mucosal involvement besides cutaneous lesions have not been significantly re-ported up to this time in previous studies in the literature.

Methods: For this purpose, sixty-eight patients were examined between November 2000 and June 2002 for the presences of their coincidental oral and genital mucosal lesions in our clinic.

Results: Forty one of the patients were women (%60,2) and 27 of were men (%39,8). Twenty eight of patients (%41,2) were detected as with oral mucosal involvement in out of 68 and 21 of the patients (%30,9) were suf-fering from lichenoid genital lesions. All the patients with oral mucosal involvement were found to be asympto-matic as %60 of men and %45,4 of women with genital lesions had no complaints.

Conclusion: It was seem to be so important to examine all patients with cutaneous lichen planus for coinciden-tal mucosal involvement as majority of our patients with mucosal lichenoid lesions were asymptomatic. Key Words: Lichen planus, mucosal involvement, oral lichen planus, vulvar lichen planus

Bankao¤lu A, Gökdemir G, Altunay ‹K, Köfllü A. The evaluation of oral and genital mucosal involvement in pa-tients with cutaneous lichen planus. TÜRKDERM 2003; 37: 100-103

T Ü R K D E R M

Araflt›rma

Study

(2)

hastalar›n; oral ve d›fl genital mukoza bölgeleri muaye-ne edildi ve bu alanlara ait klinik flikayetleri sorguland›, tutulum alanlar› foto¤rafland›. Mukoza lezyonu saptanan hastalardan “punch” biyopsi al›nd›.

Bulgular

Çal›flmaya klinik ve histopatolojik incelemeler sonunda kutanöz liken planus tan›s› konulan 68 hasta al›nd›. Hastalar›n yafllar› 13-74 (ortalama 43.5) aras›nda de-¤iflkenlik göstermekteydi. Hastalar›n 41’i kad›n (%60.2), 27’si erkek (%39.7) idi.

Kutanöz liken planus tan›s› alan 68 hastadan oluflan ça-l›flma grubunda mukoza tutulumu 35 hastada gözlendi. Sadece oral mukoza tutulumu 14 hastada (%20.5) saptand›. Bu hastalar›n sekizi kad›n (%57.1) alt›s› erkek (%42.8) idi. Sadece genital mukoza tutulumu yedi has-tada (%10.2) saptand›. Bu hastalar›n üçü kad›n (%42.8), dördü erkek (%57.1) idi . Ondört hastada (%20.6) hem oral hem d›fl genital mukoza tutulumu bir-likteli¤i mevcuttu. Ondört hastan›n sekizi (%57.1) ka-d›n, alt›s› (%42.8) erkek idi. Otuzüç hastada (%48.5) herhangi bir mukoza tutulumu saptanmad›. Bu hastala-r›n 22’si kad›n 11’i erkekti ( Tablo I).

Kutanöz liken planus tan›s› alan 68 hastada oral muko-za tutulumu 16 kad›n (%23.5) ve 12 erkek (%17.6) toplam 28 hastada (%41.2) ve d›fl genital mukoza

tutu-lumu 11(%16.1) kad›n ve 10 erkek (%14.7) toplam 21 hastada (%30.9) tespit edilmifltir (fiekil 1)(Tablo II). Oral mukoza tutulumu olan hastalar›n tamam›nda lez-yonlar bukkal mukozada idi. Ayr›ca üç hastada bukkal mukoza tutulumuna ek olarak jinjival tutulum da tespit edildi. Oral mukoza tutulumu olan hastalar›n tamam› asemptomatikti.

D›fl genital mukoza tutulumu olan 11 kad›n hastan›n üçünde (%27.3) retiküler tip, üçünde (%27.3) eroziv tip ve beflinde (%45.5) papüler tipte lezyonlar saptanm›flt›r (Tablo III) (fiekil 2). D›fl genital bölge tutulumu olan 10 erkek hastan›n hepsinde papüler tipte tipik liken planus papülleri glans penis ve penis flaft›nda tespit edilmifltir (Resim 3).

D›fl genital bölge tutulumu olan 11 kad›n hastan›n iki-sinde (%18.1) yanma ve a¤r›, üçünde (%27.2) kafl›nt›, birinde (%9) vajinal ak›nt› saptand›. A¤r›l› cinsel koitus flikayetine hiçbir hastada rastlanmad›. Befl hasta (%45.4) asemptomatikti (Tablo IV). D›fl genital mukoza tutulumu olan 10 erkek hastan›n dördünde (%40) ka-fl›nt› flikayeti tespit edildi. Hastalar›n %60’› asemptoma-tikti.

Tart›flma

Liken planus, mukokutanöz bir hastal›kt›r ve genel top-lumda %1-4 oran›nda görülmektedir. Liken planus

T Ü R K D E R M

2003; 37: (2)

T

Taabblloo II:: ÇÇaall››flflmmaayyaa aall››nnaann hhaassttaallaarr››nn mmuukkoozzaall ttuuttuulluumm aaçç››ss››nnddaann ddaa¤¤››ll››mm›› K

Kaadd››nn EErrkkeekk TTooppllaamm

Sadece oral tutulum 8 (%11.8) 6 (%8.8) 14 (%20.6)

Sadece d›fl genital tutulum 3 (%4.4) 4 (%5.9) 7 (%10.3) Oral ve d›fl genital mukoza tutulum birlikteli¤i 8 (%11.8) 6 (%8.8) 14 (%20.6) Mukozal tutulumu olmayan 22 (%32.4) 11 (%16.2) 33 (%48.5)

Toplam 41 (%60.3) 27 (%39.7) 68 (%100)

T

Taabblloo IIII:: KKuuttaannöözz ttuuttuulluummuu oollaann hhaassttaallaarrddaa ttooppllaamm mmuukkoozzaall ttuuttuulluumm ss››kkll››¤¤›› K

Kaadd››nn EErrkkeekk TTooppllaamm

n % n % n %

Oral mukoza tutulumu 16 23,5 12 17,6 28 41,2

D›fl genital mukoza tutulumu 11 16,2 10 14,7 21 30,9

T

Taabblloo IIIIII:: DD››flfl ggeenniittaall mmuukkoozzaa ttuuttuulluummuu oollaann kkaadd››nn hhaassttaallaarr››nn kklliinniikk ppaatteerrnnlleerree ggöörree ddaa¤¤››ll››mm››..

Eroziv Tip Retiküler Tip Retiküler Tip 27.3% Eroziv Tip 27.3% Papüler Tip 45.5% Papüler Tip T

Taabblloo IIVV:: DD››flfl ggeenniittaall mmuukkoozzaa ttuuttuulluummuu oollaann kkaadd››nn hhaassttaallaarrddaa kklliinniikk flfliikkaayyeettlleerr..

18.1% 27.2% 9% 45.4% Yanma ve a¤r› Kafl›nt› Vajinal ak›nt› Asemptomatik 101

(3)

hastalar›nda mukoza tutulumu, en s›k oral ve genital bölgede olup, olgular›n 2/3’ünde görüldü¤ü bildiril-mektedir. Ayr›ca olgular›n %15-25’inde mukoza tutulu-mu hastal›¤›n tek veya ilk bulgusu olabilmektedir1

. An-cak literatürde kutanöz liken planuslu olgular aras›nda mukoza tutulum s›kl›¤›na ait yeterli çal›flmalar bulunma-maktad›r.

Oral mukoza tutulumu ile ilgili olarak literatürde farkl› oranlar bildirilmesine ra¤men ortalama %15-35 aras›n-da de¤iflmekte olup bu oran kutanöz tutulumla birlikte oldu¤unda %50-65’e ç›kmaktad›r4,5

. Lezyonlar en s›k bukkal mukoza ve jinjivada görülmektedir. En s›k retikü-ler tipte bulunan lezyonlar plak tip, atrofik, eroziv, papü-ler, büllöz ve ülseratif olarak ortaya ç›kabilir6. Liken pla-nusta d›fl genital mukoza tutulumu erkeklerde %25 ora-n›nda bildirilmesine ra¤men kad›nlarda bu oran bilinme-mektedir7. Erkeklerde genital bölge lezyonlar› en s›k pa-püler tipte olup penis flaft›nda, glans penisde ve skro-tumda görülmektedir. Kad›nlarda ise vulva tutulumu, re-tiküler papüler lezyonlardan vulvar yap›y› bozabilen

flid-detli eroziv formlara kadar de¤iflmektedir. Genital bölge tutulumu olan olgularda kafl›nt› flikayeti s›kt›r ve kad›n hastalarda vulvar bölgede hassasiyet, yanma, fliddetli formlarda disparoni ve vaginal ak›nt› da görülebilmekte-dir2,7.

Bhattacharya ve ark.8232 liken planuslu hastay› incele-dikleri çal›flmalar›nda 97 (%41.8) hastada oral mukoza tutulumu bildirmifllerdir. Eisen ve ark’n›n9, 584 liken pla-nuslu hasta grubunda yapt›¤› çal›flmada ise hastalar›n %33’ünde kutanöz tutulum ile birlikte oral mukoza tutu-lumu saptanm›flt›r. Çal›flmam›zda hastalar›n %41,2’sin-de oral mukoza tutulumu gözlenmifl olup oranlar litera-türdeki çal›flmalarla benzerlik göstermektedir. Yap›lan çal›flmalarda %80-90 oran›nda retiküler tip izlenmekte olup en s›k bukkal mukoza, nadiren jinjiva tutulumu bil-dirilmektedir, ki8,10,11olgular›m›z›n tamam›nda oral muko-za lezyonlar› retiküler tipteydi.

Literatürde kad›n hastalar aras›nda liken planusun d›fl genital mukoza tutulumuyla ilgili az say›da çal›flma bu-lunmaktad›r. Ancak bu çal›flmalarda kutanöz tutulum dikkate al›nmam›flt›r. Eisen ve ark.9

399 liken planuslu kad›n hastan›n %20’sinde vulvar tutulum saptam›fllar-d›r. Vulvar tutulumu olan hastalar›n %25’inde asemp-tomatik retiküler lezyonlar izlenmifl, %75 hastada ise yanma, a¤r› ve vaginal ak›nt›n›n oldu¤u eroziv tipte li-ken planus görülmüfltür. Ayn› çal›flmada 174 lili-ken planuslu erkek hastan›n % 4,5’inde genital bölge tutu-lumu tespit edilmifltir. Erkek hastalar›n 4’ünde kafl›nt› ve 2’sinde yanma flikayeti mevcut oldu¤u saptanm›fl-t›r. Lewis ve ark.12

37 liken planuslu kad›n hastadan oluflan serilerinde 19 (%51) hastada vulval tutulum gözlemifllerdir. Bizim çal›flma grubunda vulval tutulum %16 olarak belirlenmifltir. Bu oran Lewis ve ark’n›n çal›flmas›na oranla oldukça düflüktür. Çal›flmam›za sa-dece kutane LP’u olan hastalar al›nd›¤› için oranlar aras›nda fark mevcuttur.

T Ü R K D E R M

2003; 37: (2)

102

fi

fieekkiill 22:: BBiirr kkaadd››nn oollgguuddaa ggöörrüülleenn eerroozziivv ppaatteerrnnddee vvuullvvaarr ttuuttuulluumm.. fifieekkiill 33:: PPeenniissttee kkllaassiikk lliikkeenn ppllaannuuss lleezzyyoonnllaarr››.. fi

fieekkiill 11:: OOrraall mmuukkoozzaaddaa rreettiikküülleerr,, aa¤¤ss›› ppaatteerrnnddee lliikkeenn ppllaannuuss lleezzyyoonnllaarr››..

(4)

Liken planusta genital tutulum, lezyonlar asemptomatik seyretti¤inde gözden kaçabilmektedir9,13,14. Kad›n hasta-larda semptomatik olguhasta-larda hastalar jinekoloji klinikle-rinde persistan vulvovaginit tan›s›yla gereksiz yere uzun süre takip ve tedavi edilmektedirler. Literatürde kad›n hastalarda vulval tutulumun % 75 oran›nda semptoma-tik oldu¤u bildirilmektedir9

. Çal›flmam›zda kad›n olgula-r›n %54,6’s›nda kafl›nt›, yanma ve vaginal ak›nt› ve er-kek olgular›n %40’›nda kafl›nt› fleklinde semptomlar saptanm›flt›r. Ancak kad›n olgular›n % 45,4’ünün ve er-kek olgular›n %60’›n›n asemptomatik olmas›, literatür oranlar›na göre oldukça yüksektir. Vulvar liken planusun uzun dönemde malinitelere neden oldu¤u bilinmekte-dir15-18

. Asemptomatik olgular›n yüksek olmas›, tan›n›n geç konulmas› ve tedavinin gecikmesi anlam›na gel-mektedir. Özellikle ülkemizdeki kad›nlar›n sosyokültürel seviyelerinin düflük olmas›n›n ve genital bölgeye ait lez-yonlar›n ihmal edilmesinin asemptomatik olgular›n say›-s›n› art›rd›¤› düflünülebilir.

Sonuç olarak, liken planus olgular›nda oral ve genital mukoza tutulum s›kl›¤›, kutanöz tutulum oldu¤unda art-maktad›r. Özellikle asemptomatik seyirli hastalar›n, mu-kozal tutulum aç›s›ndan ayr›nt›l› muayene yap›lmamas›, tan›n›n geç konulmas›na ve gereksiz tedaviler almas›na neden olmaktad›r. Çal›flmam›zda asemptomatik olgula-r›n fazla olmas›, mukozalar› içeren dermatolojik muaye-nenin önemini göstermektedir.

Kaynaklar

1. Arndt KA:Lichen planus. Dermatology in General Medicine. Ed. Fitzpatrick TB, Eisen AZ, Wolf K, Freedberg IM, Austen KF. 4’üncü bask›. New York, McGraw-Hill 1993; 1134-1143 .

2. Black MM: Lichen planus and lichenoid disorders. Textbook of

Dermatology. Ed. Champion RH, Burton JL, Burns DA, Breath-nach SM. 6’›nc› bask›. Oxford, Blackwell Sience 1998;1899-1926.

3. Özkan fi, Fetil E, Kundak S, Abac›o¤lu H, Günefl AT: Lichen

ruber planus- HBV ve HCV. Türkderm 1998; 32: 44-48.

4. Ball SB, Wojnarowska F: Vulvar dermatoses: lichen sclerosus,

lichen planus, and vulval dermatitis/lichen simplex chronicus. Semin Cutan Med Surg 1998; 17(3):182-8.

5. Hewitt J, Pelisse M, Lessana-Leibowitch M, Sedel D,

Fisches-ser D, Moyal-Barracco M, Frances C, Farcet Y. Vulvovaginogin-gival syndrome. New characteristic grouping of plurimucous erosive lichen planus. Rev Stomatol Chir Maxillofac 1985; 86(2): 57-65.

6. Katta R: Lichen planus . Am Fam Physician 2000; 61(11): 3319-3324.

7. Lewis F.M: Vulval lichen planus. Br J Dermatol

1998;138:569-575.

8. Bhattacharya M, Kaur I and Kumar B: Lichen Planus: A clinical and epidemiological study. J Dermatol 2000; 27: 576-582. 9. Eisen D: The evaluation of cutaneous, genital, scalp, nail,

esophageal, and ocular involvement in patients with oral lichen planus. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1999; 88(4): 431-6.

10. Lozada-Nur F, Miranda C: Oral lichen planus: topical and systemic therapy. Semin Cutan Med Surg 1997;16(4): 295-300.

11. Bagan-Sebastian JV, Milian-Masanet MA, Penarrocha-Diago M, Jimenez Y: A clinical study of 205 patients with oral lichen planus. J Oral Maxillofac Surg 1992; 50(2):116-8.

12. Lewis FM,Shah M,Harrington CI: Vulval involvement in lichen planus:a study of 37 women.Br J Dermatol 1996;135:89-91. 13. Micheletti L, Preti M, Bogliatto F, Zanotto-Valentino MC,

Ghi-ringhello B, Massobrio M: Vulval lichen planus in the practice of a vulval clinic. Br J Dermatol 2000;143(6):1349-50. 14. Soper DE, Patterson JW, Hurt WG, Fantl JA, Blaylock WK:

Lichen planus of the vulva. Obstet Gynecol 1988; 72(1): 74-6. 15. Franck JM, Young AW Jr: Squamous cell carcinoma in situ ari-sing within lichen planus of the vulva. Dermatol Surg 1995; 21(10): 890-4.

16. Jones RW, Rowan DM, Kirker J, Wilkinson EJ: Vulval lichen planus:progresion of pseudoepitheliomatous hyperplasia to in-vasive vulval carsinomas.Br J Obstet and Gynecol 2001;108:665-666.

17. Dwyer CM,Kerr RE,Millan DW: Squamous carcinoma follo-wing lichen planus of the vulva. Clin Exp Dermatol 1995; 20(2):171-172.

18. Rossi L, Colonsanto S: Clinical consideration and statistical analysis on 100 patient with oral lichen planus. Minevra Sto-matol 2000; 49(9): 393-398.

T Ü R K D E R M

2003; 37: (2)

Referanslar

Benzer Belgeler

Kokain olmadığı durumda Au nanoparçacık ile sönümlenen floresans sinyal Stojanovic ve diğ., 2001 KD 0.4 µM 1 nM LOD Sınırsız ölçüm aralığı Ge ve diğ., 2012

Benzeri bir hastal›k, s›kl›kla kad›nlarda görülen anoreksi, yani yeterince zay›f olmad›¤›n› düflün- mektir.Othello Sendromu: Ad›n› ünlü yazar William

Sonuç olarak, daha önceki yayınlarda kontakt allerjenlerin daha çok oral tutulumu olan hastalardaki etkisi üzerinde durulmakla birlikte iki grupta da dental seri

Oral mukozada gingivalar, dil dorsumu, sert damak keratinizasyon gösterirken, dudak mukozası, bukkal mukoza, dil ventral yüz, ağız tabanı ve yumuşak damak keratinizasyon

Tanı ve tedavi açısından birçok dermatolog için zor bir alan olan oral mukoza hastalıklarından liken planus ve lökoplaki neden oldukları beyaz plaklar nedeniyle

Oral mukozada hangi lokalizasyonlarda punch biyopsi daha az tercih edilir. Dudak kutane

Ağız boşluğunun hastalıkları, ekzema grubu hastalıklar, aftöz lezyonlar, ürtiker-angioödem, psoriazis, oral liken planus, vezikülobüllöz hastalıklar, viral, bakteriyel,

Fotoğraf makinesinde iso değeri otomatik ayarda ise, düşük ışık miktarlarında cihaz iso değerini arttırarak görüntünün noktalı olmasına neden olabilir. İso değeri