Türkiye’de 1986 yılından bu yana yapılan özelleştirmelerde elde edilen gelir, ne var ne yok satılmasına rağmen 2001 krizinde batan bankalara ayrılan kaynağın çok altında kalıyor.
Bugüne kadar gerçekleştirilen en büyük özelleştirmeler arasında Türk Telekom, Tüpraş, Erdemir, Petkim, İzmir Limanı, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Zincirlikuyu arazisi, Mersin Limanı, Araç Muayene İstasyonları ve Eti Alüminyum vb. çok önemli kamu kuruluşları bulunuyor. Bu kuruluşlar da içinde olmak üzere, 1986 yılından bu yana 29.3 milyar dolarlık özelleştirme geliri elde edildi. Batık bankaların borçları için ise Hazine’nin kasasından 50 milyar dolarlık çıktı.
1986-2005 döneminde toplam 17.7 milyar dolarlık özelleştirme geliri elde edilirken, 2006 yılında 8.1 milyar dolarlık, 2007 yılında ise 3.5 milyar dolarlık özelleştirme geliri sağlandı.
1986-2007 döneminde gerçekleştirilen özelleştirme uygulamalarında blok satış yöntemiyle gerçekleştirilen
özelleştirmelerden 18.2 milyar dolarlık, tesis ve varlık satışlarından 4.1 milyar dolarlık, halka arz uygulamalarından 5.2 milyar dolarlık, İMKB’deki satışlardan 1.3 milyar dolarlık, yarım kalmış tesis satışlarından 4.4 milyon dolarlık, bedelli devirlerden ise 552.4 milyon dolarlık gelir sağlandı.
En büyükleri...
Bugüne kadar gerçekleştirilen en büyük özelleştirme, Türk Telekom’un yüzde 55’lik hissesinin 6 milyar 550 milyon dolara Oger Telekom’a satışı oldu. 2005 yılında ihalesi gerçekleştirilen Tüpraş’ın yüzde 51 hissesinin
özelleştirmesinden 4 milyar 140 milyon dolar gelir elde edilirken, yine 2005 yılında ihalesi gerçekleştirilen Erdemir ihalesinden 2 milyar 770 milyon dolar elde edildi. Son dönemde yapılan Petkim’in yüzde 51’lik kamu hissesinin özelleştirme ihalesinden 2 milyar 50 milyon dolar, İzmir Limanı’nın 49 yıllık işletme hakkı devrinden 1 milyar 275 milyon dolar, İstanbul’un en değerli arazilerinden biri olan Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Zincirlikuyu’daki arazisinin özelleştirmesinden 800 milyon dolar gelir sağlandı. 2005 yılında özelleştirmesi yapılan ve devri bu yıl gerçekleşen TCDD Mersin Limanı’nın 36 yıllık işletme hakkı devrinden elde edilen gelir 755 milyon dolar olurken, araç muayene istasyonlarının özelleştirilmesinden ise 613.5 milyon dolarlık; bunun yanında Eti Alüminyum
ihalesinden 305 milyon dolarlık, Başak Sigorta’daki kamu hisselerinin satışından da 268 milyon dolarlık gelir elde edildi.
Kaldığı yerden devam
Yetkililer, yeni dönemde özelleştirmelere kaldığı yerden devam edileceğini ve ilk sıralarda köprü ve otoyollar ile Tekel’in sigara bölümünün yer alacağını kaydetti.
Köprü ve otoyol özelleştirmesi için çalışmalar sürerken, danışman firma belirlendi. İşletme hakkı devri yöntemiyle 2 köprü ve 6 otoyolun tek tek mi yoksa bütün halinde mi özelleştirileceğine ilişkin stratejinin eylülde belirlenmesi hedefleniyor.
ÖİB, köprü ve otoyol özelleştirmesi için 2007 sonuna kadar ihaleye çıkmayı ve 2008 yılının ilk yarısında ihaleyi tamamlamayı öngörüyor.
Tekel’e ait sigara fabrikalarının blok satış yoluyla özelleştirilmesine dönük bütün hazırlıklar da tamamlanırken, hükümetin kararı ile özelleştirme ihalesine 15 gün içinde çıkılabilecek.
06/08/2007 evrensel
