İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ İLÇELER

(1)

İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ – İLÇELER

Prof. Dr. Murat ŞEKER

İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Merkezi Müdürü

2020

29 Ocak 2021

(2)

Araştırmanın Amacı: Neden?

İnsani gelişme yerel dinamikler ölçeğinde mikro düzeyde izlenmeli

İnsani gelişme için yerel politikaların geliştirilmesi gerekiyor

İnsani gelişme için yerel yönetimlere önemli görevler düşüyor

Veriye dayalı yönetim modellerinin geliştirilmesi gerekiyor

Mikro düzeyde veri üretilme ihtiyacı var

(3)

İGE-İ’nin Tarihçesi

*Seçim yılı olması nedeni ile 2019 yılında İGE-İ çalışması yapılmamıştır.

(4)

İGE-İ Yenilikler ve Model Revizyonu

UCLG-MEWA ile BM SKA Uyumlaştırma Çalışması yapıldı

^.

Geniş katılımla İGE-İ Danışma Kurulu Toplantısı ile yeni gelişme alanları belirlendi.

Alt endeks sayısı 7’den 9’a yükseldi; Toplumsal Cinsiyet Eşitliği & Ulaşım ve Erişilebilirlik alt endeksleri eklendi.

Gizli vatandaş anketinin kapsamı genişletildi.

Pandemi nedeni ile Faaliyet Raporlarının geç toplanması

çalışma süresini uzattı.

(5)

Araştırma Kapsamı

●

,

Kapsam Dışı Kapsam İçi

Çalışmaya dâhil edilen ilçelerin yerel ölçekte hizmet karşılaştırmalarının eşitliğini sağlamak amacıyla, büyükşehir belediyelerinin bulunduğu iller arasından

seçilmesine karar verilmiştir.

(6)

Araştırma Kapsamı

* 17 Kasım 2020 tarihi itibariyle 2019 faaliyet raporunu yayınlayan ve/veya talep edildiğinde paylaşan belediye sayısı.

İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ İLÇELER

30 Büyükşehir

9 Farklı Kategori

Nüfusu

En Yüksek 188 İlçe

(138 İlçe*)

81 Değişken

(7)

İGE-i Endeksler

(8)

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları İGE-İ Modeli İlişkisi

İGE-İ’nin 9 alt endeksi SKA’nın 17 amacının tamamı ile eşleşmektedir.

X X X X X

X X X X X X X

X X X X X X

X X X X X

X X X X X X X

X X

X X X

YÖNETİŞİM VE SAYDAMLIK

SOSYAL KAPSAMA EKONOMİK DURUM

EĞİTİM SAĞLIK

SOSYAL YAŞAM ÇEVRESEL PERFORMANS ULAŞIM VE ERİŞİLEBİLİRLİK TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ

(9)

Araştırma Veri Seti

İstatistiki Veri Seti Belediye Faaliyet

Raporları

Belediye İnternet Siteleri Belediye Sosyal Medya

Paylaşımları Belediye «Gizli Vatandaş»

Senaryo Soruları

81 Değişken 121 Gösterge

81 Yerel

Yönetim Verisi 40 Yerel Veri

(10)

Gizli Vatandaş Çalışması

138 Belediye 21 Farklı Senaryo

Belediye ve Farklı Merkez/

Birimlerine Yapılan 4.056

Dış Arama

Yanıt

Alınamayan Anket Oranı

%45

(11)

Ham Veri

İstatistiki Veri

Veri Madenciliği

Kişi başına, birim başına gibi değerler, kategorik

puanlamalar

Normalize Değerler ve Ağırlıklandırma

Endeks Verisi Uzman Görüşü

Anketi

Endeks Değerleri

Endeks Hesaplama Yöntemi

(12)

(13)

34 25 62 17

İlçe Dağılımları

Endeks Sonuçları

Çok Yüksek İnsani Gelişme

Yüksek İnsani Gelişme

Orta

İnsani Gelişme

Düşük

İnsani Gelişme

(14)

«Yeşil Bölge»

Çok Yüksek İnsani Gelişme Grubundaki İlçeler

İstanbul

KADIKÖY BEŞİKTAŞ ŞİŞLİ BAKIRKÖY

SARIYER ÜSKÜDAR ÜMRANİYE

ATAŞEHİR BEYOĞLU MALTEPE BEYLİKDÜZÜ

KARTAL FATİH AVCILAR ÇEKMEKÖY

TUZLA BAŞAKŞEHİR

Ankara

ÇANKAYA

YENİMAHALLE

KEÇİÖREN

İzmir

KARŞIYAKA

KONAK

BORNOVA

URLA

BALÇOVA

GAZIEMIR

NARLIDERE

Bursa

NİLÜFER

Antalya

MURATPAŞA

KONYAALTI

Eskişehir

TEPEBAŞI

ODUNPAZARI

Kocaeli

İZMİT

Muğla

BODRUM

(15)

• ATAŞEHİR İSTANBUL

• ÇANKAYA ANKARA

• ÇEKMEKÖY İSTANBUL

• YENİMAHALLE ANKARA

• İZMİT KOCAELİ

• KEÇİÖREN ANKARA

• BAŞAKŞEHİR İSTANBUL

• İNEGÖL BURSA

• BEYKOZ İSTANBUL

• NİLÜFER BURSA

DEĞİŞKENLER

Belediye Bilgi Paylaşımı ve Saydamlık Endeksi Belediyeye Erişim Endeksi

Belediye Sosyal Medya Kullanım Endeksi Seçimlere Katılım Oranı

Gizli Vatandaş Endeksi

Yönetişim ve Saydamlık Endeksi

* İlk 10 ilçe sıralaması

(16)

Sosyal Kapsama Endeksi

• KADIKÖY İSTANBUL

• TEPEBAŞI ESKİŞEHİR

• SEFERİHİSAR İZMİR

• BEŞİKTAŞ İSTANBUL

• SULTANBEYLİ İSTANBUL

• ŞİŞLİ İSTANBUL

• ÜMRANİYE İSTANBUL

• SİLİVRİ İSTANBUL

• ALTINDAĞ ANKARA

• SELÇUK İZMİR

DEĞİŞKENLER

Belediyenin AileyeYönelik Hizmet Çeşitliliği ve Kalitesi BelediyeninÇocuklaraYönelik Hizmet Çeşitliliği ve Kalitesi

BelediyeninGençlereYönelik Hizmet Çeşitliliği ve Kalitesi BelediyeninHasta ve Yaşlılara Yönelik Hizmet Çeşitliliği ve Kalitesi

BelediyeninKadınlaraYönelik Hizmet Çeşitliliği ve Kalitesi BelediyeninEngellilereYönelik Hizmet Çeşitliliği ve Kalitesi BelediyeninMültecilereYönelik Hizmet Çeşitliliği ve Kalitesi

* İlk 10 ilçe sıralaması

(17)

Ekonomik Durum Endeksi

• BEŞİKTAŞ İSTANBUL

• KADIKÖY İSTANBUL

• BAKIRKÖY İSTANBUL

• BODRUM MUĞLA

• ŞİŞLİ İSTANBUL

• ÇANKAYA ANKARA

• SARIYER İSTANBUL

• ADALAR İSTANBUL

• BEYOĞLU İSTANBUL

• KONAK İZMİR

DEĞİŞKENLER

Alışveriş Merkezi Yoğunluğu Banka Çeşitliliği

Banka Şube Sayısı Konut Bedeli (Kiralık-Satılık) Market Yoğunluğu (Mini-Süper-Hiper)

Yaş Bağımlılık Oranı

* İlk 10 ilçe sıralaması

(18)

Eğitim Endeksi

• BEŞİKTAŞ İSTANBUL

• KADIKÖY İSTANBUL

• ÇANKAYA ANKARA

• KONYAALTI ANTALYA

• BAKIRKÖY İSTANBUL

• KARŞIYAKA İZMİR

• NARLIDERE İZMİR

• ATAKUM SAMSUN

• GÜZELBAHÇE İZMİR

• MURATPAŞA ANTALYA

DEĞİŞKENLER

Okur-Yazar Oranları

Kadın Eğitim Oranları

Üniversite Mezunu Oranları

Ortalama Eğitim Süreleri

* İlk 10 ilçe sıralaması

(19)

Sağlık Endeksi

• KADIKÖY İSTANBUL

• ŞİŞLİ İSTANBUL

• ÇANKAYA ANKARA

• KONAK İZMİR

• SARIYER İSTANBUL

• BEŞİKTAŞ İSTANBUL

• TEPEBAŞI ESKİŞEHİR

• MURATPAŞA ANTALYA

• SEFERIHISAR İZMİR

• KARABAĞLAR İZMİR

DEĞİŞKENLER

Kaba Ölüm Hızı Ambulans Sayısı

Eczane Sayısı Hastane Yoğunluğu

Hasta ve Yaşlılara Yönelik Hizmetler Engellilere Yönelik Hizmetler

* İlk 10 ilçe sıralaması

(20)

Sosyal Yaşam Endeksi

• KADIKÖY İSTANBUL

• ÇANKAYA ANKARA

• BEŞİKTAŞ İSTANBUL

• BEYOĞLU İSTANBUL

• KONAK İZMİR

• ŞİŞLİ İSTANBUL

• YENİMAHALLE ANKARA

• NİLÜFER BURSA

• KARŞIYAKA İZMİR

• TEPEBAŞI ESKİŞEHİR

DEĞİŞKENLER

Sinema Sayısı

Tiyatro Sayısı

Özel Müze Varlığı

BelediyeninSosyal ve Kültürel HizmetÇeşitliliği ve Kalitesi

Spor ve Eğlence Alanları Yoğunluğu

* İlk 10 ilçe sıralaması

(21)

Çevresel Performans Endeksi

• KADIKÖY İSTANBUL

• AVCILAR İSTANBUL

• SARIYER İSTANBUL

• SİLİVRİ İSTANBUL

• BAKIRKÖY İSTANBUL

• FATİH İSTANBUL

• ÜSKÜDAR İSTANBUL

• ÇEKMEKÖY İSTANBUL

• BEYKOZ İSTANBUL

• BEŞİKTAŞ İSTANBUL

DEĞİŞKENLER

Sokak Hayvanlarına Yönelik Hizmetlerin Çeşitliliği ve Kalite Puanı Çevreye Yönelik Hizmetlerin Çeşitliliği ve Kalite Puanı

Afetlere Yönelik Hizmetlerin Çeşitliliği ve Kalite Puanı Arıtma Tesisi Varlığı

Arıtılan /Deşarj Edilen Atık Su Miktarı Arıtma Tesisi Hizmeti Verilen Nüfus

Ambalaj Atık Yönetim Planı Su Kütleleri

Yeşil şehir Alanları Kişi Başına Düşen Yeşil Alan

Sürekli Sulanan Alanlar Sulanmayan Ekilebilir Alanlar

Ormanlık Alanlar

Kişi Başına Düşen Ormanlık Alan Ekilebilir Alanların Sulanma Oranı

Yeşil Alan Hedefi Varlığı

* İlk 10 ilçe sıralaması

(22)

Ulaşım ve Erişilebilirlik Endeksi

• KADIKÖY

İSTANBUL

• BAKIRKÖY

İSTANBUL

• ÜSKÜDAR

İSTANBUL

• FATİH

İSTANBUL

• İZMİT

KOCAELİ

• BEYOĞLU

İSTANBUL

• İLKADIM

SAMSUN

• ÇANKAYA

ANKARA

• BEŞİKTAŞ

İSTANBUL

• KAĞITHANE

İSTANBUL

DEĞİŞKENLER

Demiryolu Hat Varlığı

Bisiklet Yolu Varlığı

Metro, Hafif Metro, Tramvay Hattı Varlığı Karayolları ve Demir yolları Yoğunluğu

Şehir Merkezine Erişilebilirlik Havaalanına Erişilebilirlik

Denizyolu Ulaşım Varlığı

* İlk 10 ilçe sıralaması

(23)

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi

• KARŞIYAKA İZMİR

• KADIKÖY İSTANBUL

• ÇANKAYA ANKARA

• BEŞİKTAŞ İSTANBUL

• BAKIRKÖY İSTANBUL

• ÇİĞLİ İZMİR

• BAYRAKLI İZMİR

• MALTEPE İSTANBUL

• BEYLİKDÜZÜ İSTANBUL

• GAZİEMİR İZMİR

DEĞİŞKENLER

Belediye Meclis Üyesi Kadın Sayısı Oranı Belediye Başkan Yardımcısı Kadın Sayısı Oranı

Belediyede Kadın Müdür Sayısı Oranı Belediye Toplam Kadın Çalışan Sayısı Oranı

İlçedeki Kadın Muhtar Sayısı Oranı Kadın Ortalama Eğitim Süresi

Adölesan Doğurganlık Hızı Kadın Ortalama Evlenme Yaşı

* İlk 10 ilçe sıralaması

(24)

2020’de En Fazla Gelişim Gösteren İlçeler

• ADALAR İSTANBUL

• BODRUM MUĞLA

• FETHİYE MUĞLA

• SANCAKTEPE İSTANBUL

• ŞEHZADELER MANİSA

• SEYHAN ADANA

• GÖLBAŞI ANKARA

• EDREMİT BALIKESİR

• ZEYTİNBURNU İSTANBUL

• KAHRAMANKAZAN ANKARA

• KONYAALTI ANTALYA

• KARTAL İSTANBUL

• URLA İZMİR

• BODRUM MUĞLA

• NARLIDERE İZMİR

Sırası En Fazla Yükselen 10 İlçe Yeşil Bölgeye Geçen İlçeler

(25)

Endeks Sonuçları Genel Değerlendirme

23%

9%

16%

14%

19%

9%

15%

21%

25%

33%

34%

25%

36%

24%

23%

11%

33%

19%

18%

35%

42%

51%

33%

43%

38%

52%

43%

41%

45%

9%

14%

8%

17%

14%

30%

28%

9%

19%

12%

YÖNETİŞİM VE SAYDAMLIK ENDEKSİ SOSYAL KAPSAMA ENDEKSİ EKONOMİK DURUM ENDEKSİ EĞİTİM ENDEKSİ SAĞLIK ENDEKSİ SOSYAL YAŞAM ENDEKSİ ÇEVRESEL PERFORMANS ENDEKSİ ULAŞIM VE ERİŞEBİLİRLİK ENDEKSİ TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ ENDEKSİ İGE-İ

Yeşil Mavi Sarı Kırmızı

Yeşil bölgenin en az temsil edildiği alanların başında Sosyal Kapsama, Sosyal Yaşam ve Çevresel Performans geliyor.

(26)

96,23 69,83

86,68

96,46 89,58

88,75 82,50

86,38 84,50

86,38

0,00 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00 60,00 70,00 80,00 90,00 100,00

YÖNETİŞİM VE SAYDAMLIK SOSYAL KAPSAMA EKONOMİK DURUM EĞİTİM

SAĞLIK SOSYAL YAŞAM ÇEVRESEL PERFORMANS ULAŞIM VE ERİŞEBİLİRLİK TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ

İGE-İ

Zirve Skorlar

Alt endeks düzeyinde lider ilçenin skorlarına bakıldığında en düşük skorun Sosyal Kapsama alanında olduğu görülüyor.

Endeks Sonuçları Genel Değerlendirme

(27)

Endeks Sonuçları Genel Değerlendirme

67,31 25,55

34,98

55,32 54,47 36,73

25,63

56,80 29,82

36,31

YÖNETİŞİM VE SAYDAMLIK SOSYAL KAPSAMA EKONOMİK DURUM EĞİTİM

SAĞLIK SOSYAL YAŞAM ÇEVRESEL PERFORMANS ULAŞIM VE ERİŞEBİLİRLİK TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ

İGE-İ

Ortalama Endeks Skorları

Alt endekslerde ortalama skorlara bakıldığında, yerel yönetimlerin Sosyal Kapsama, Çevresel Performans ve Toplumsal Cinsiyet

Eşitliği alanında gelişim göstermeleri gerektiği anlaşılıyor.

(28)