1
4.SINIF SOSYAL BİLGİLER DERSİ
2.ÜNİTE GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM(KÜLTÜR VE MİRAS) DERS NOTLARI
AİLEMİN TARİHİ
Aile Tarihi: Kişinin ailesi ve daha önce yaşamış aile büyükleri hakkında bilgi toplayarak yaptığı çalışmaya aile tarihi denir.
Aile: Toplumu oluşturan en küçük birimdir.
Akraba: Kan bağıyla ya da evlilik yoluyla birbirlerine bağlı olan kişilerdir.
Sözlü Tarih: Aile tarihi hazırlanırken genellikle sözlü tarih yöntemi kullanılır. Sözlü tarih, olayların tanığı olan kişilerle yapılan söyleşidir.
Sözlü tarih çalışmasının aşamaları
• Görüşme yapılacak kişi belirlenir.
• Görüşme yeri ve zamanı belirlenir.
• Sorular belirlenir.
• Görüşme sırasında kullanılacak araç gereçler hazırlanır.
• Görüşme yapılır.
• Görüşme kayıtları düzenlenerek yazılı hâle getirilir.
Sözlü tarih yönteminde kullanılan araç gereçler
• Eski belgeler(karne, diploma, madalya) ,
• Eski fotoğraflar,
• Geçmişte kullanılan eşyalar,
• Soyağacı
2
MİLLİ KÜLTÜR ÖGELERİMİZ
Millet: Dil, tarih ve kültür birliği olan insan topluluğuna millet denir.
Her millet; dili, gelenek ve görenekleri, millî kıyafetleri, bayramları, inançları, ahlaki değerleri ve sanat anlayışı ile başka milletlerden ayrılır.
Milli Kültür: Bir milletin kendine özgü düşünüş ve yaşayış biçimine milli kültür denir.
Toplumu millet yapan ve onun bütünlüğünü sağlayan milli kültürdür.
Kültürümüzü Oluşturan Ögeler
• Gelenek ve Görenekler
• Bayramlar
• Mimari Eserler
• Edebi Eserler
• Yemekler ve İçecekler
• Eşyalar ve Kıyafetler
• Halk Oyunları
• El Sanatları
GEÇMİŞTEN BUGÜNE ÇOCUK OYUNLARI
Tarih boyunca çocuklar, oyunlarını ya kendileri geliştirerek ya da büyüklerin oyunlarını değiştirerek oynamışlardır. Bazı çocuk oyunları değişmiş bazıları ise geçmişte oynandığı şekliyle değişmeden günümüze kadar gelebilmiştir.
3
Geçmişten Bugüne Çocuk Oyunları
Çelik Çomak,
Beştaş,
Seksek,
Körebe,
Saklambaç,
Yakan Top,
İstop,
Dalye
BİR KAHRAMANLIK DESTANI: MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
1881 yılında Selânik’te doğan Mustafa Kemal, 1905 yılında Harp Akademisinden kurmay yüzbaşı olarak mezun olarak ordudaki görevine başladı.
MUSTAFA KEMAL’İN ASKERLİK HAYATI
İlk görev yeri Şam’dır.
Mustafa Kemal askeri okuldan mezun olduktan sonra Trablusgarp Savaşı’na katıldı. Mustafa Kemal’e “Binbaşı” rütbesi verildi.
Balkan Savaşları sonunda Sofya Askeri Ateşesi olarak göreve başladı.
Çanakkale Savaşı’nda Anafartalar grup komutanı oldu. Albay rütbesi verildi.
Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Yıldırım orduları grup komutanlığına getirildi.
19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarken görevi 9. ordu müfettişiydi.
Sakarya Zaferinden sonra Gazilik ve Mareşallik rütbesi TBMM tarafından verildi.
4
TRABLUSGARP SAVAŞI (1911-1912)
İtalya, Osmanlı topraklarını ele geçirmek amacıyla Trablusgarp’a savaş açtı. Kısa bir süre sonra batı da yeni bir savaşın çıkmasından dolayı Osmanlı Devleti,
Trablusgarp Savaşı’nı kaybetti.
SONUÇ:
• Savaşı kazanan İtalyanlar, Osmanlı Devleti ile 1912 yılında Uşi Antlaşması’nı imzaladı.
• Bu antlaşmaya göre; Osmanlı Devleti Trablusgarp’ı İtalyanlara bırakmak zorunda kaldı.
• Uşi antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu Kuzey Afrika'da ki son toprak parçasını kaybetti.
Not: Trablusgarp, bugün haritada “Libya” olarak yer almaktadır.
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI (1914-1918)
1914 yılında ekonomik, askeri ve siyasi nedenlerle I. Dünya Savaşı başladı.
Savaşa katılan devletler çıkarları doğrultusunda gruplara ayrıldı.
Bu gruplar İtilaf ve İttifak grubu olarak adlandırılmıştır.
İtilaf Devletleri: İngiltere, Fransa, Rusya
İttifak Devletleri: Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya (İtalya daha sonra İtilaf devletlerine geçmiştir.)
5
1. DÜNYA SAVAŞINA OSMANLI DEVLETİ’NİN KATILMA NEDENİ
• Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’na kaybettiği toprakları geri almak için katılmıştır.
• Savaşa İttifak Devletlerinin yanında katılarak mücadele vermiştir.
1.DÜNYA SAVAŞI’NDA OSMANLI DEVLETİ’NİN SAVAŞTIĞI CEPHELER
6
1. DÜNYA SAVAŞI’NDA MUSTAFA KEMAL
1914’ten 1918 yılına kadar süren Birinci Dünya Savaşı’nda Mustafa Kemal çeşitli cephelerde görevler üstlendi. Savaştığı cephelerden birisi de Çanakkale
Cephesiydi.
ÇANAKKALE CEPHESİ
• Mustafa Kemal, Çanakkale Cephesinde İtilaf Devletlerine karşı büyük bir mücadele kazandı.
• Bu zaferin ardından, İstanbul basını tarafından "Anafartalar Kahramanı"
olarak kamuoyuna tanıtıldı.
ÇANAKKALE CEPHESİ’NİN SONUÇLARI
Mustafa Kemal’in askeri zekasını ve başarısını bütün dünya tanıdı.
Yardım alamayan Rusya savaştan çekilmek zorunda kaldı.
I. Dünya Savaşı’nın süresi uzadı.
7
MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 EKİM 1918)
1. Dünya Savaşı’nda Bulgaristan'ın savaştan ayrılmasıyla Osmanlı Devleti ile Almanya arasında bağlantı kesildi. Osmanlı Devleti savaştan ayrılmak zorunda kaldı. 1914 yılında başlayan savaş Mondros Ateşkes Antlaşması’yla sona erdi.
Bu antlaşmanın maddelerinden bazıları:
1. Ordunun silahlarına el konularak dağıtıldı.
2. Ulaşım ve haberleşme araçlarımıza el konuldu.
3. Çanakkale ve İstanbul Boğazları İtilaf Devletlerinin kontrolüne girdi.
4. İtilaf Devletleri, kendi güvenlikleri açısından tehlikeli gördükleri yerleri işgal edebileceklerdi. (7. madde)
NOT: Bu maddeyi gerekçe gösteren İtilaf Devletleri yurdumuzu işgale başladılar.
5. Doğu Anadolu Bölgesinde 6 ilde (Van, Bitlis, Elazığ, Erzurum, Sivas, Diyarbakır) herhangi bir karışıklık çıkarsa bu bölgeler işgal edilebilecek. (24. madde)
NOT: Amaç Doğu Anadolu da bir Ermeni Devleti kurmak.
8
İŞGALLER
İngilizler: Antep, Urfa, Maraş, Musul, Balıkesir, Afyon, Eskişehir’i işgal edip Samsun ve Merzifon’a askeri birlikler çıkardılar. Daha sonra Antep, Urfa ve Maraş’ı Fransızlara bıraktılar.
Fransızlar: Hatay, Antep, Maraş , Urfa, Adana ve çevresini işgal etmişlerdir.
Yunanlılar: İzmir ve çevresini işgal ettiler.
Ermeniler: Erzurum, Van, Bitlis, Elazığ, Sivas, Diyarbakır, Kars ve çevresini işgal ettiler.
İtalyanlar: Antalya ve Konya çevresini işgal ettiler.
MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI’NA GÖRE İŞGAL EDİLEN YERLER
