Kimin suçlu kimin suçsuz olduğunu bir yazılım belirle-yebilir mi? Bugün için bu sorunun cevabı hayır olsa da her geçen gün bu noktaya doğru ilerliyoruz. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da bazı yerlerde şartlı tah-liye kararına ve şartların belirlenmesine yazılımlar ka-rar veriyor. Örneğin, çeşitli bilgilerini analiz ederek bir mahkûmu riskli gören bir algoritma, şartlı tahliye sonu-cunda o mahkûm için haftada bir kontrole, bir başkası içinse ayda bir kontrole karar verebiliyor. İngiltere’de-ki bir şehirde kullanılan yazılımla hangi gençlerin iler-leyen yıllarda suç işleyeceği tahmin edilerek bu genç-lere özel rehabilitasyon programları başlatılıyor. Yetki-liler bu tür yazılımların personel eksikliğinden kaynak-lı iş yığılmasını azalttığı, dikkatsizliğe dayakaynak-lı hataları en-gellediği ve önyargılardan arındırılmış bir yargılama sü-recine katkı sağladığını belirtiyor. Ancak birçok sivil top-lum örgütü bu yazılımların nasıl çalıştığı ve neye göre
karar verdiği şeffaf olmadığı için bu tür sistemlere kar-şı kampanyalar başlatıyor. Yaş, cinsiyet, yaşanan yer, ırk ve ekonomik durum gibi etmenlerin bu yazılımlar tara-fından dikkate alınıp alınmadığı bilinmiyor. Tahminle-me algoritmaları genellikle geçmiş verilere bakarak ge-lecek tahmini yapıyor. Ancak bu tahminleme kişilerin hayatını olumlu veya olumsuz yönde büyük ölçüde etki-leyebiliyor. Yapay zekânın yaygınlaşması ve daha başa-rılı yazılımların ortaya çıkmasıyla hukuk sisteminde di-jital yargıçların kullanılmasına yönelik tartışmalar arta-caktır. Böyle bir durumda akla gelen soru şu: Derdinizi bir bilgisayara anlatabilir misiniz? Belki biz anlatamayız ama dijital avukatımız anlatabilir.
_ https://nyti.ms/2X6P4FU
Dijital Yargıçlar mı Geliyor?
54
52_55_teknoyasam_mayis_2020.indd 48
