TEMMUZ - AĞUSTOS 2012 325 ÇÖZÜM
MALİ
1/1/2008 TARİHİNDEN SONRA İLK DEFA BAKMAKLA YÜKÜMLÜ KİŞİ OLARAK KIZ ÇOCUKLARINA SAĞLANACAK SAĞLIK
YARDIMLARI
Mikail KILINÇ*
1.GİRİŞ
Sosyal Güvenlik açısından evli olmayan kız çocuklarının durumu ge- rek 01.10.2008 öncesinde, gerekse 25.02.2011 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 6111 sayılı kanun ile çeşitli değişikliklere uğramıştır. Bu ya- zımızın konusunu 6111 sayılı kanun ile kız çocuklarının sağlanacak sağlık yardımlarından yararlanma şartları örneklerle açıklanacaktır.
2.KIZ ÇOCUKLARINA SAĞLANACAK SAĞLIK YARDIMLARI VE KOŞULLARI
1/10/2008 tarihinden önce bir şekilde anne veya babasından bakmakla yükümlü olan kız çocuklarının müktesep hakları korunarak 6111 sayılı Ka- nunla 5510 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesinde yapılan değişiklikle yaş şartı aranmadan evleninceye veya çalışmaya başlayıncaya kadar sağlık yardımlarından yararlanmalarına imkan sağlanmıştır.
Ancak, bu tarihten (1/10/2008 tarihinden) sonra ilk defa anne veya ba- balarından dolayı bakmakla yükümlü olan kız çocukları için ise şu andaki mevcut düzenleme çerçevesinde, kız çocuklarının ilköğretim görmeleri ha- linde en fazla 18, ortaöğretim görmeleri halinde en fazla 20 ve yükseköğ- retim görmeleri halinde de en fazla 25 yaşına kadar sağlık yardımı almaları şeklinde uygulama söz konusu olacaktır.
Bu durum ilk defa sisteme girecek olan anne ve babaları kapsamaktadır.
Konunun anlaşılması için birkaç örnek vermek yerinde olacaktır.
Örnek 1- 13 yaşındaki (A) kız çocuğunun anne veya babası 1/1/2012 tarihinde ilk defa sisteme girmiş (daha önce çalışması yoksa, yani kız ço- cuğu daha önce bakmakla yükümlü kişi sıfatına girmemişse) bu kız çocuğu öğrenim şartına bakılmaksızın 18 yaş, ortaöğretim görmesi durumunda 20,
* SGK Müfettiş Yardımcısı
326 TEMMUZ - AĞUSTOS 2012 ÇÖZÜM
MALİ
yükseköğretim görmesi halinde de en fazla 25 yaşına kadar anne veya ba- basından sağlık yardımı alabilecektir.
Örnek 2- 1/10/2008 tarihinden sonra ilk defa çalışmaya başlayan anne ve babanın (B) kız çocuğu öğrenim şartına bakılmaksızın 18 yaş, ortaöğre- tim görmesi durumunda 20, yükseköğretim görmesi halinde de en fazla 25 yaşına kadar anne veya babasından sağlık yardımı alabilecektir.
Örnek 3- 1/10/2008 tarihinden önce çalışmaya başlayan anne ve baba- nın (C) kız çocuğu 1/10/2008 tarihinden sonra doğmuş ise bu kız çocuğu öğrenim şartına bakılmaksızın 18 yaş, ortaöğretim görmesi durumunda 20, yükseköğretim görmesi halinde de en fazla 25 yaşına kadar anne veya ba- basından sağlık yardımı alabilecektir.
Bu durumda, 1/10/2008 tarihinden sonra ilk defa bakmakla yükümlü olan kız çocukları öğrenimlerini tamamladıklarında, anne veya babaların- dan sağlık yardımı alamayacaklar, ancak, yeni getirilen sistem gereğince de bir şekilde zorunlu olarak genel sağlık sigortasından yararlanmak duru- munda olacaklardır.
Zira, 1/1/2012 tarihinden itibaren çalışmayan, isteğe bağlı prim ödeme- yen veya SGK’dan gelir ya da aylık alamayan kişiler de zorunlu olarak ge- lir durumlarına göre ya primleri devlet ya da kendileri tarafından ödenerek genel sağlık sigortası kapsamında olacaktır.
Daha açık ifadelerle, kız çocukları da yine sistem içerisinde olmakla birlikte, genel sağlık sigortasından yararlanma şekli değişmiş olacaktır.
Kız çocuklarının anne veya babalarından dolayı sağlık yardımı almala- rının sonlanması halinde kız çocuğu gelir testine tabi tutulacaktır.
Eğer kız çocuğu ailesi ile birlikte yaşıyorsa ailenin tüm gelir ve harcamaları dikkate alınarak, ailede kişi başına düşen gelir miktarı tespit edilecektir.
Tespit edilen gelir miktarı;
1) İçinde bulunulan yıla ait asgari ücretin 1/3’ünden az ise bunların primleri devlet tarafından ödenerek,
2) İçinde bulunulan yıla ait asgari ücretin 1/3’ünden fazla olması durumunda;
a) Gelir, asgari ücretin 1/3’ü ila asgari ücret arasında ise asgari ücretin 1/3’ü matrahı üzerinden % 12 genel sağlık sigortası primi (2012 yılının ikinci 6 ayı için 37,63.-TL),
b) Gelir, asgari ücret ila asgari ücret 2 katı arasında ise bir asgari ücret
TEMMUZ - AĞUSTOS 2012 327 ÇÖZÜM
MALİ
matrahı üzerinden % 12 genel sağlık sigortası primi (2012 yılının ikinci 6 ayı için 112,86.-TL),
c) Gelir, asgari ücretin 2 katından fazla ise 2 asgari ücret matrahı üze- rinden %12 genel sağlık sigortası primi (2012 yılının ikinci 6 ayı için 225,72.-TL),
kendilerince ödenerek, genel sağlık sigortası kapsamı içinde yer alınacaktır.
Dikkat edilecek olursa ödenecek prim miktarları her yıl belirlenecek olan asgari ücrete göre değişkenlik gösterecektir.
Şu anda gelir test işlemleri sosyal yardımlaşma vakıfları tarafından ya- pılarak SGK’ya bildirilmektedir.
Yani, gelir testi için kişilerin bulundukları yerdeki sosyal yardımlaşma vakıflarına başvurması gerekmektedir.
3.SONUÇ
01.10.2008 tarihi öncesinde anne veya babasından bakmakla yüküm- lü olarak sağlık yardımı alan evli olmayan kız çocukları, bu haktan fay- dalanmaya aynen devam edecekler, 01.10.2008 tarihinden sonra ilk defa bakmakla yükümlü olarak sağlık yardımı alan evli olmayan kız çocukları, öğrenim şartına bakılmaksızın 18 yaşına kadar, ortaöğretim görmesi du- rumunda 20, yükseköğretim görmesi halinde de en fazla 25 yaşına kadar anne veya babasından sağlık yardımı alabilecektir. Bu şartları taşımayan evli olmayan kız çocukları gelir testine tabi olacak ve bunun sonucunda çı- kan duruma göre primini kendisi ya da devlet ödeyerek sağlık yardımından faydalanacaktır.
KAYNAKÇA
T.C Yasalar (01.08.1964) 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu Anka- ra: Resmi Gazete (11779sayılı)
T.C Yasalar (16.06.2006) 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağ- lık Sigortası Kanunu Ankara : Resmi Gazete (26200sayılı)
T.C Yasalar (25.02.2011) 6111 Bazı Alacakların Yeniden Yapılandı- rılması il Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapıl- ması Hakkında Kanun Ankara: Resmi Gazete (27857 sayılı 1. Mükerrer)
328
