___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
52
TEKNOLOJİ VE TASARIM DERSİ
ÖĞRETİM PROGRAMI KILAVUZU
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
53
6. SINIF
“ETKİNLİKLER”
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
54
DÜZEN
“İlk Adım”
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
55
6. SINIF
KUŞAK: DÜZEN
ODAK NOKTASI: DÜŞÜNMEYE İLK ADIM
KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR
1. Nesneye belirlenen sorunu çözmeye yönelik değişik biçimler verir.
2. Nesneye verdiği biçimler üzerindeki geometrik kavramları ifade eder.
3. Kuvvetin nesne üzerindeki etkisini fark eder.
4. Nesnenin direncini artıracak biçimler bulur.
5. Tekrar olayının farkına varır ve değişik tekrar olaylarına örnek verir.
6. Doğadan, yaşamdan ve kendinden ritme örnekler verir.
7. Ritmin anlatım gücünü sorgular.
8. Ritmin önemini doğadan, hayattan ve kendinden örneklerle açıklar.
9. Soru sormanın neden sonuç ilişkisi kurmaya yardımcı olduğunu fark eder.
10. Doğayı, yaşamı ve kendini farklı açılardan değerlendirme anlayışı oluşturur.
+ İlk Adım
Bu etkinlikte öğrenciler, düşünmeye ve araştırmaya yönlendirilir. Cevaplama süreci
düşünmeyi ve yaratıcılığı uyaracaktır. Öğrencilerden sorular üzerinde düşünmeleri
istenir. Düzen kuşağının kavramsal alt yapısını yapılandırmak amacıyla
hazırlanmıştır.
“İlk Adım” etkinliği bu tabloda yer alan kazanımların tümüne
yönelik hazırlanmıştır.
[!] Cevapları öğrenciler bulur. Beklenen cevaplar verilinceye kadar sorgulamaya devam edilir.
C Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı “Kuvvet ve Hareket” Öğrenme Alanı
C Matematik Dersi Öğretim Programı
“Geometri” Öğrenme Alanı
[!] Her öğrenciden cevap alınmaya çalışılır.
+: Sınıf-Okul İçi Etkinlik : Ders İçi İlişkilendirme C: Diğer Derslerle İlişkilendirme : Ölçme ve Değerlendirme [!]: Uyarı
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
56
ETKİNLİK İLK ADIM
GİRİŞ
Bu etkinlikte öğrenciler, dersin işleniş sürecinde sorularla düşünmeye ve araştırmaya yönlendirilir. Sorular daima sınıfın tümüne yöneltilmelidir. Bu bölümün özelliği ve gücü, sorulara cevap arama biçiminde saklıdır. Cevaplama süreci düşünmeyi ve yaratıcılığı uyaracaktır.
Öğrencilerden sorular üzerinde düşünmeleri istenir. Cevaplar doğru veya yanlış olabilir.
Cevapların doğruluğu ya da yanlışlığı öğrenciler tarafından test edilecektir. Bu etkinlik
“Düşünmeye İlk Adım” odak noktasında yer alan kazanımların tümüne yönelik hazırlanmıştır.
ÖĞRENME / ÖĞRETME SÜRECİ Aşağıdaki sorular tüm sınıfa yöneltilir.
Bilgi Notu!
Etkinlik süresince öğrencilerden yanlış cevaplar da gelebilir. Ancak doğru cevap bulununcaya kadar sorgulamaya devam edilir.
Soru : Hanginiz bana bir kâğıt verebilir? Öğrenciler bir tabaka kâğıt uzatır.
Soru : Bir başka malzeme isteseydim; cam, tahta, teneke, bez, plastik gibi verebilir miydiniz?
Cevap : Hayır!
Soru : Niçin?
Sorular sınıfın bütününe yöneltilir. Her öğrenciden cevap alınmaya çalıșılmalıdır.
Cevap : Bu tür malzemeler her istendiği zaman sınıfta bulunamaz.
Soru : O hâlde sınıf içi çalışmalarımızda kullanmak için kâğıt uygun bir malzeme midir?
Cevap : Evet!
Bazı öğrencilerin yanında kâğıt dışındaki malzemeler de bulunabilir. Bu durumda “Bu
tür malzemeleri her zaman yanımızda bulundurabilir miyiz?” sorusu sorulmalıdır.
Ayrıca bu malzemelerin işe yarar olabilmesi için zamana ve araca ihtiyaç duyulacağı
açıklanmalıdır.
Bu etkinlik programda yer alan şekliyle sınıf içinde aynen
uygulanır.
Bu etkinlik “Düzen” kuşağında yer alan bütün etkinliklere kavramsal anlamda
temel oluşturmaktadır.
Öğrencilerden kâğıt istenildiğinde defter yaprağını kullanmalarına izin
verilebilir.
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
57
Öğrencilerin bu cevaba inanması ve durumu anlaması gerekir. Gerekirse soru açıklığa kavușturulup tekrarlanır.
Soru : Kâğıdın sınıf içi çalışmalarımıza en uygun malzeme olmasına sebep olan özelliklerini sayın.
Cevaplar sıra ile gelmeye bașlar. Cevap alınamadığı durumlarda öğretmen, öğrencileri așağıdaki cevapları bulduracak șekilde yönlendirir veya cevabı açıklar.
Muhtemel cevaplar
1. Kâğıt ucuzdur (ekonomik öge).
2. Her yerde bulunabilir.
3. Kolay biçim alır (kolaylık ögesi).
4. Kolay biçim aldığı için araştırma daha kısa sürede sonuçlanır (zamandan tasarruf ögesi).
5. Çalışmada yardımcı araçlara ihtiyaç yoktur (araçtan tasarruf ögesi).
6. Diğer malzemelerle kıyaslandığında, aynı zaman diliminde diğerlerine göre daha çok arama, deneme olanağı vardır (arama, deneme zenginliği).
7. Katlandıkça dayanımı artar, baskıya karşı direnç gösterir. Farklı boyutlarda ve çeşitli konularda kullanılır (kullanma, fayda zenginliği ve çeşitlilik ögesi).
8. Kolay boyanabilir (kullanma çeşitliliği ögesi).
9. Denemedeki zenginlik, düşünmeyi, sezmeyi, anlamayı kolaylaştırır (eğitsel değer ögesi).
Soru : Şimdi, kim bu kâğıdın hiçbir yere dayandırılmadan, hiçbir şeyle desteklenmeden ayakta durmasını sağlayabilir?
Öğrencilerden alınan cevaplar tahtaya yazılır.
Gelen cevaplarla öğrenciler kâğıdın çalışma için uygun bir malzeme olduğuna karar
verirler.
Yandaki bu soru sorulmadan önce öğrencilere bu etkinlikte kullanmaları için A4 kâğıtları dağıtılır. Öğrenciler kâğıtları yırtmadan ve
buruşturmadan doğru cevapları bulmaları konusunda cesaretlendirilir.
Öğretmen, programda yer alan cevaplar bulununcaya kadar öğrencileri o cevaba götürecek
sorular sorar.
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
58
Bu sorunun cevabını bulmak "Düșünmeye İlk Adım" olacaktır. Bu sorunun cevabı gecikebilir. Cevabı bütün sınıfın düșünmesi teșvik edilmelidir. Bașlangıçta pek az kișiden cevap gelebilir. Bunlar genellikle sınıfın hızlı düșünen öğrencileridir. Bu durum, öğrencileri doğru tanımaya da yardımcı olur. Gittikçe bu tür sorulara gelen cevaplar artacaktır. Bu çalıșma biçimi öğrenciyi düșünmeye, sezmeye, anlamaya, uygulamaya ve yaratmaya alıștıracaktır.
Cevap: Kâğıt ortadan katlanıp birbirini destekleyen iki yüzey hâline getirilince ayakta durur (Şekil 1).
Öğrenciler bunun dıșında doğru cevaplar verirse farklı çözüm yollarının olup olmadığını sorun ve Șekil 1’deki cevabı bulmaya yönlendirin.
Şekil 1 Soru : Çevrenizde buna benzeyen şekiller var mı?
Cevap : Duvarlar.
Soru : Şimdi bu kâğıtta biçim üzerinde meydana gelen geometrik kavramları sayalım (Şekil 2).
Cevaplar farklı öğrencilerden gelmelidir. Özellikler sayıldıktan sonra bir öğrenciye tümü tekrarlatılmalıdır.
Öğrencilerden Şekil 1 dışında cevaplar gelebilir. Kısmen doğru olan bu cevaplar kabul
edilerek “Daha farklı nasıl olabilir?” sorusu sorulur. Şekil 1 ‘de verilen cevap gelinceye
kadar sorguluma ve aramalar sürdürülür.
Cevap öğrencilere buldurulur.
Öğrencilerin istenilen kavramları söylemeleri ve doğru cevapları bulabilmeleri için farklı
sorular sorulabilir.
İstenilen kavramların dışında cevaplar gelebilir. Örneğin; üçgen, kare, dikdörtgen
vb. Ancak öğrencilere “yüzey” kavramını çağrıştıracak ipuçları verilerek şeklin iç ve dış yüzeyleri öğrencilere gösterilip kaç yüzey
oluştuğu sorulabilir.
Alınan cevaplar toparlanarak istenilen kavramlar buldurulur ve sonuç pekiştirilir.
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
59
Cevap :
İki dış yüzey İki iç yüzey Bir açı Şekil 2
Kâğıt, biçimi bozulmadan iç yüzeyler yere bakacak șekilde çevrilerek öğrencilere așağıdaki soru sorulur (Șekil 3).
Şekil 3 Soru : Kâğıdı bu şekilde koyarak ne elde ettik?
Cevap : Mekân-iç boşluk (çatı)
Çatının üstüne elinizle vurun, kâğıt direnç göstermeyeceği için yayılır ve mekân bozulur.
Öğrenciler mekân kavramını bulamayabilir. Bu durumda içinde bulunulan ortamın da bir boşluk olduğu belirtilir ve buradan mekân
kavramına geçiş yapılabilir.
Öğrencilerden de mekânın (çatı) üzerine vurmaları ve sonuçlarını gözlemlemeleri istenir. Sonuçlar birlikte değerlendirilir.
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
60
Şekil 4 Soru : Mekân niçin bozuldu?
Cevap : Uygulanan kuvvet, şeklin direncinden fazla olduğu için mekân bozuldu. Yüzeyler yana açıldığı için çatının kapladığı yüzey genişler, hacim küçülür (Şekil 5).
Şekil 5 Soru : Kâğıdın direnci artırılabilir mi?
Soru bu așamada da düșündürücüdür. Cevap gecikebilir. Tartıșmalar ve kișisel gayretler sonucu çözümler ortaya çıkacaktır. Arama ve düșünmeye zaman bırakmalı ve cevaplar sabırla bek- lenmelidir.
Öğrencilerin kâğıdın direncini artırmada gösterecekleri davranışlar sözlü ifadelerle
ödüllendirilir. Farklı çözümler bulan öğrencilere daha farklı nasıl yapabilecekleri
sorulur.
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
61
Cevap : Uygulanan kuvvetin etkisini azaltmak ve şeklin direncini artırmak için yere temas noktalarını artırmak gerekir.
Soru : Nasıl? Deneyerek araştırın!
Cevap : Yelpaze gibi kâğıdı katlayıp daha küçük yüzeyler oluşturulur ve şeklin yere temas noktaları artırılır (Şekil 6). Çünkü temas noktalarının artması sürtünme kuvvetini artırır.
Şekil 6
Bu sorunun cevabı düșünmeye bağlı olduğunda, yanıtlar çok az öğrenciden gelebilir.
Soru : Kâğıdın yeni düzeni şimdi neden sağlam bir şekilde ayakta durabiliyor?
Cevap : Düzenin uygulanan kuvvete karşı koyan kenar sayısı, arttığı için ayakta durabiliyor.
Temas noktaları artırılarak sürtünme kuvvetinin etkisi artırılırmış ve kâğıdın esnekliği azaltılmıştır.
Soru : Şekil 4’ten farklı olarak Şekil 6’daki görüntüde ne değişti?
Cevaplar gecikebilir. Sabırla beklemeli, değișik sorularla öğrencilerin düșünmelerine yardım edilmelidir.
Cevap : Mekânın küçülerek tekrarlandığını görüyoruz.
Öğrencilerin arama, deneme çalışmalarından vazgeçmelerine izin verilmemeli, doğru cevabı
bulmada öğrencilerle tartışılımalıdır.
Şekil 6 dışında bulunan cevaplara kuvvetler uygulanarak istenilen çözümün bu olmadığına
öğrenciler ikna edilir. Doğru cevabı bulan öğrenci sözel olarak ödüllendirilir.
Şekil 4 ve Şekil 6’ya ait şekiller öğrencilere aynı anda gösterilerek aralarında oluşan benzerlik ve farklılık sorgulanır. Gelen doğru
cevaplar pekiştirilir.
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
62
Soru : Buna benzer tekrar niteliği taşıyan başka örnekler verebilir misiniz?
Cevaplar her öğrenciden ayrı ayrı alınmalıdır. Bu așamada duraklamaların olması doğaldır.
Sabırla beklemeli, değișik sorularla çocuklar uyarılmalı düșünmeye yönlendirilmelidir.
Cevap : Değişik tekrar olayları;
Saat tiktakları,
Kalbin atışı,
Yürümek (adımlarımız),
Dünyanın dönüşü,
Gece ve gündüzün oluşumu,
Belli türlerin kendi cinslerini üretmesi (bitki veya hayvan olarak),
Doğum, ölüm vb. dir.
Öğrencilerin cevapları arasında tekrar olaylarına örnek olarak yürümek eyleminin de yer alması sağlanmalıdır. Öğretmen öğretim ortamının imkânlarını göz önüne alarak önceden hazırladığı bir müzik parçasını öğrencilere dinletebilir ve müzikteki ritim bulunabilir.
Ritim örnekleri
Soru : Tekrar olayının özel bir ismi var mı? Müzik ile karşılaştırarak düşünün.
Öğrencilerin tekrar olaylarına verdiği cevaplar tahtaya yazılarak listelenir.
İstenilen cevaplara ulaştıracak sorular sorulur.
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
63
Cevap geç gelebilir.
Cevap : Ritim.
Soru : Ritim nedir?
Cevap : Bir tekrar olayıdır.
Soru : Yürüyüşe ritim dediniz. Birisi hızlı yürürse, yavaş yürürse veya sallanarak yürürse bu durumları nasıl açıklarsınız?
Cevap : Acelesi var.
Acelesi yok.
Canı sıkılıyor, düşünüyor gibi farklı izlenimler, anlamlar çıkarılır.
Soru : Yani, gördüğümüz yürüyüşün ritmi bile size, farklı farklı bir şeyler mi anlatıyor?
Cevap : Evet, evet!
Soru : O hâlde, ritmin anlatım gücü de mi var?
Cevap : Evet, çok farklı anlatımları olduğunu görüyoruz.
Soru : Doğada tek olan bir şey gördünüz mü?
Soru öğrencileri düșündürürken içinde bulundukları dünyayı sorgulayarak tanımaya yönlendirecektir.
Cevap : Hayır! Doğada ağaçlar, kuşlar, bulutlar, çiçekler var, yani tek olan hiçbir şey görmedik.
Doğada görülen her șeyin birden fazla olduğu ve bunun da tekrar olduğu vurgulanmalıdır.
Ritmin anlatım gücünü kavratmak için birkaç öğrenci hızlı, yavaş ve sallanarak yürütülür.
Öğrencilerden bu durumu gözlemlemeleri istenir ve bu yürüyüş şekillerinin onlarda ne
çağrıştırdığı sorulur ve cevaplar birlikte değerlendirilir.
Ritmin anlatım gücünün olduğu, verilen örneklerle pekiştirilir.
Öğrenciler dünya, güneş vb. örnekler verebilir. Bu durumda öğrencilerden yaşadıkları çevreyi gözlemleyerek bu soruya
cevap vermeleri istenir.
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
64
Ritim örnekleri
Soru : Çevrenizde var olan başka tekrar olayları söyleyebilir misiniz?
Cevap gelmez ise soru “Çevrenizde var olan canlıların bir arada oldukları bașka tekrar olayları söyleyebilir misiniz?” șekline dönüștürülerek yeniden sorulmalıdır.
Cevap : Karıncalar, arılar, insan toplulukları, çimenler, dans vb.
Aramalar devam etmelidir.
Soru : Bu ritmik olaylar, bir arada ve büyük bir benzerlik içindedir. Dansta insanların, uçan kuşların, yürüyen orduların görünüşleri sizde nasıl bir etki uyandırıyor?
Cevap : Topluluk, beraberlik, bütünlük duygusu uyandırıyor.
Soru : Öyle ise ritmi nasıl anlatalım?
Muhtemel cevaplar
Cevap: Birleştiren, bütünleştiren bir olay. Ritim güç birliği, görüntü güzelliği ve tekrarlar içindeki uyumdur.
Öğrenciler yaşadıkları çevreyi düşünerek doğada var olan tekrar olaylarına örnek
verebilirler.
Etkinlik sonunda, verilen ritim örnekleri öğrencilerle paylaşılır ve konu pekiştirilir.
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
65
Ritim örnekleri
Soru : Bu açıklamalara göre ritim, önemli bir olay mıdır? Neden?
Cevap : Oyunda, dansta, beraber hareket etme zorunluluğu vardır. Aksi hâlde kargaşa olur. Düzen, beraber olma kolaylığı sağlar. Beraber hareket ederken güçleri bir noktada toplamak hareketi kolaylaştırır. Ağlarını aynı anda beraberce çekip çıkaran balıkçılar daha az güç harcarlar. Doğal olarak da daha az yorulurlar.
Ağaçlar, çiçekler, kuşlar görüntü güzelliği ve ahenk oluştururlar.
Bu etkinlik sonucunda, düşünmeyi öğrenme ve yaşamlarındaki olaylara farklı açıdan bakarak değerlendirme yönünde edinilen bilgiler ve kazanılan kavramlar (tekrar, ritim, birim, düzen, uyum, bütünlük vb.) daha sonra hazır birimler kullanarak yapılacak olan üç boyutlu tasarım çalışmalarının zihinsel olarak temelini oluşturacaktır.
Ritmin önemi ve anlattığı duygu örneklerle pekiştirilir. Öğrencilere var olan düzen içindeki bir birimin farklı olması olasılığı
analiz ettirilir.
6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
66
BİLGİ NOTU!
“İlk Adım” Etkinliğinin Değerlendirilmesi
İlk adım etkinliği aşağıda verilen “Öğrenci Gözlem Formu” kullanılarak değerlendirilir. Öğretmen oluşturduğu gözlem formunu da kullanabilir. Bu form, öğrencilerin sınıf içi performansınının değerlendirilmesi ve bu etkinlikte yer alan kazanımların gerçekleşme düzeylerinin belirlenmesi
amacıyla kullanılabilir.
Bu etkinliğin sonucunda öğrencilere, öğretmen not çizelgesinde yer alan
“Sınıf İçi Etkinliklerdeki Performansı” puanı verilebilir.
67
GÖZLEM FORMU( İlk Adım )
Aşağıda sıralanan ölçütleri öğrencilerin sergileme durumlarına göre ilgili yere ( X ) işareti koyarak belirleyiniz.
ÖLÇÜTLER
ÖĞRENCİLER
Sorulara cevap verme
Sorulara cevaplar arama, bu amaçla araştırmalar yapma Düşüncelerini neden sonuç ilişkisi kurarak açıklama Sorulara diğer disiplinlerden faydalanarak cevap verme Sorular için düşünce geliştirme, önerme ve denemeler yapma Düşüncelerini açıklamada istekli olma
Üzerinde tartışılan kavramların çevresiyle ilişkilendirme Tekrarların çağrıştırdığı özgün duygularını açıklama Arkadaşlarını yapıcı olarak eleştirme
6. SINIF “DÜZEN” “Düzen Oluşturalım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
68
DÜZEN
“Düzen Oluşturalım”
6. SINIF “DÜZEN” “Düzen Oluşturalım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
69
6. SINIF
KUŞAK: DÜZEN
ODAK NOKTASI: DÜŞÜNMEYE İLK ADIM
KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR
1. Kullanacağı hazır birimi belirler.
2. Belirlediği birimden oluşturacağı bütüne ilişkin deneme, arama çalışmaları yapar.
3. Oluşturacağı bütüne ilişkin uygun birleşme yöntemine karar verir.
4. Belirlediği birimden bir düzen oluşturur.
5. Oluşturduğu düzende ortaya çıkan estetik, görsel ve teknolojik değerleri fark eder.
6. Birimden düzene ulaşma sürecinde yaşadıklarını günlüğüne kaydeder.
7. Günlüğünde yer alan düşüncelerini, duygularını, sorunlarını, kaygılarını ve beğenilerini sınıfla paylaşmaya istekli olur.
+ Düzen Oluşturalım Bu etkinlikte öğrenci, düzen fikrini geliştirmek
için hazır birimlerden faydalanır. Birime kendisi karar verir. Karar verdiği birimden ulaşacağı bütüne deneme, arama ile ulaşır.
Düzene ulaşmada kullanacağı yol ve araçlara
kendisi karar verir.
“Düzen Oluşturalım”
etkinliği bu tabloda yer alan kazanımların tümüne
yönelik hazırlanmıştır.
[!] Çalışmalar bireysel olarak sadece sınıf içinde yapılır.
[!] Öğrenciler deneme ve arama çalışmalarında cesaretlendirilir.
[!] Öğrencilere duygu ve düşüncelerini ifade etmede fırsat tanınır.
[!] Her öğrencinin çalışması ayrı bir değer olarak kabul edilir, olumlu veya olumsuz görüş bildirilmez.
[!] Çalışmalarını diğer arkadaşlarından önce bitiren öğrencilere ek çalışmalar verilir.
“İlk Adım”
+: Sınıf-Okul İçi Etkinlik : Ders İçi İlişkilendirme C: Diğer Derslerle İlişkilendirme : Ölçme ve Değerlendirme [!]: Uyarı
6. SINIF “DÜZEN” “Düzen Oluşturalım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
70
ETKİNLİK
DÜZEN OLUŞTURALIM
GİRİŞ
Bu bölümde öğrenci, düzen fikrini geliştirmek için hazır birimlerden (kibrit çöpü, su kapları, kürdan, makara, pipet vb.) faydalanır. Hazır birim olarak külah da kullanılabilir.
Bütünü oluşturmada çıkış noktası olan birime öğrenci karar verir. Bu birimden oluşturulacak düzenlemede deneme, arama ve karar verme önemlidir. Öğrenciler yakın çevrelerinden ulaşabilecekleri hazır birimleri belirler, kullanacakları hazır birime karar verir. Karar verdiği birimden ulaşacakları bütüne deneme, arama ile ulaşır. Düzene ulaşmada kullanacağı yol ve araçlara kendisi karar verir. Öğrenciler düşüncelerini gerçekleştirmede cesaretlendirilir. Bu etkinlikte öğrencilerin yaratıcılıklarını engellememek amacıyla somut bir örneğe yer verilmemiştir.
Ancak etkinlik, odak noktasında yer alan kazanımların tümünü genel olarak kapsamaktadır.
ÖĞRENME / ÖĞRETME SÜRECİ
Öğrenciler düzen fikrini geliştirmek için bireysel bir etkinlik yaparlar. Düzen oluşturmada hazır birimlerden yararlanırlar. Öğrenci kullanacağı hazır birimleri listeleyerek kullanacağı birimi kendisi belirler. Belirlediği hazır birimleri temin ederek etkinliğini gerçekleştirmek için deneme ve aramalar yapar. Belirlenen birimlerin birlikte çoğalma imkânlarına deneyerek bakar. Çoğalma bir yerde duruyorsa yanlış yolda olduğunu fark eder. Öğrenciler, tekrar başa dönerek çoğalma devamlı oluncaya kadar denemeleri için yönlendirilir, düzen oluşturmada cesaretlendirilir.
BİLGİ NOTU!
Bu etkinlik sadece ders saatinde uygulanır.
Çalışmalarını gruptan önce bitiren öğrenciler farklı hazır birimlerle başka
çalışmalara yönlendirilebilir.
Öğrenciler hazır birimlerle başlangıçta hangi düzeni oluşturacağına karar vermemelidir. Ortaya çıkacak düzen
arama ve deneme çalışmalarının sonucunda kendiliğinden ortaya çıkmalıdır Örneğin; Öğrenci çalışmasına takı, ağaç, çiçek, ev eşyaları vb. yapacağım diyerek
başlamamalıdır.
Sağlık ve güvenlik açısından uygun olan hazır malzemelerin kullanılmasına dikkat
edilmelidir.
“İlk Adım” etkinliğinde yapılandırılan tekrar, ritim, birlik, bütünlük, topluluk, uyum,
düzen vb. kavramlar hatırlatılarak öğrencilere hazır birimlerden yola çıkılarak özgün
bir düzen oluşturma fikri verilmelidir.
6. SINIF “DÜZEN” “Düzen Oluşturalım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
71
Öğrenciler yaratıcı düşüncelerinin ışığında, birimlerini tekrarlayıp birleştirirler. Her öğrencinin bireysel farklılıkları ve yaratıcılıklarının ürünü olan hazır birimlerden yapılmış farklı uyum, estetik ve yorumlardan bütünler oluşur.
Öğrenciler birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini günlüklerine yazar, öz değerlendirme formlarını doldururlar. Bunları ve oluşturdukları düzeni değerlendirilmek üzere öğretmene teslim ederler. Öğrencilerin çalışmalarını sergilemeleri için imkân (teknoloji köşeleri/panolar) sağlanır.
Etkinlikte tehlike yaratacak kesici, yanıcı, delici, uçucu vb. araç ve gereçlerin kullanılmamasına özen
gösterilmelidir.
Öğrenciler etkinlikle ilgili yaşadıkları duygu ve düşüncelerini, arama ve deneme gayretlerini, tasarım günlüklerini haftalık
olarak ifade etmeleri konusunda cesaretlendirilirler.
HAZIR BİRİMLER KULLANARAK YAPILMIŞ ÇALIŞMALAR
Hazır birim olarak külah kullanılmıştır. Birimler iç bükey olarak birleştirilmiştir. Külahlar iç bükey olarak tekrar sistematiği içinde bir araya getirilerek birleştirilmiş ve bir düzene gidilmiştir.
Örnek çalışmalar, bu etkinlikler sonucunda ortaya çıkabilecek çalışmalar hakkında öğretmeni
bilgilendirmek amacıyla verilmiştir. Bu çalışmalar,
yaratıcı düşüncelerini sınırlandırmaması için öğrencilere
gösterilmemelidir.
6. SINIF “DÜZEN” “Düzen Oluşturalım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
72
Hazır birim olarak külah kullanılmıştır. Birimler dış bükey olarak birleştirilmiştir. Külahlar dış bükey olarak tekrar sistematiği içinde bir araya getirilerek birleştirilmiş ve bir düzene gidilmiştir.
Hazır birim olarak külah kullanılmıştır. Birimler tekrar sistematiği içinde bir araya getirilerek birleştirilmiş ve bir düzene gidilmiştir.
6. SINIF “DÜZEN” “Düzen Oluşturalım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
73
Hazır birim olarak kibrit çöpleri kullanılmıştır.
Birimler tekrar sistematiği içinde bir araya getirilerek mekânda dokunsal bir düzene gidilmiştir.
Hazır birim olarak plastik bardak kullanılmıştır.
Birimler tekrar sistematiği içinde bir araya getirilerek bir düzene gidilmiştir.
6. SINIF “DÜZEN” “Düzen Oluşturalım”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
74
BİLGİ NOTU!
“Düzen Oluşturalım” Etkinliğinin Değerlendirilmesi
“Düzen Oluşturalım” etkinliği aşağıda verilen formlar kullanılarak değerlendirilir. Bu formlar örnek olarak verilmiştir. Öğretmenler oluşturdukları formları kullanarak da etkinliği değerlendirebilirler.
Öğrenciler etkinlik bitiminde “Öz Değerlendirme Formlarını” doldururlar.
Birden fazla etkinlik yapan öğrenciler etkinliğe ait tasarım günlüklerini, değerlendirme formlarını, diğer kanıtlarını ve oluşturdukları düzeni bir dosyada toplarlar. Ürün dosyasını değerlendirilmek
üzere öğretmenlerine teslim ederler.
Öğretmen, öğrencileri etkinlik süresince “Öğrenci Gözlem Formu”nu kullanarak gözlemler. Bu etkinliğin sonucunda öğrencilere “Öğretmen Not Çizelgesi”nde yer alan “Sınıf İçi Etkinliklerdeki
Performansı” puanı verilebilir.
Öğretmen, öğrencinin değerlendirilmek üzere teslim ettiği ürün dosyasını etkinlik ekinde verilen “ Dereceli Puanlama Anahtarı” ile değerlendirir ve puana dönüştürür. Puanları, program kılavuzunda verilen “Öğretmen Not Çizelgesi”nde yer alan “Düzen Kuşağı Öğrenci Ürün Dosyası” sütununa işler.
75
ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU Etkinlik : Düzen OluşturalımTarih : ____________ Öğrenci : ___________________________________________ Sınıfı : ___________________________________________ Numarası : ___________________________________________ 1. Bu etkinlikte ne öğrendim? ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 2. Neyi iyi yaptım? Neden? ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 3. Hangi konuda zorlandım? Neden? ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 4. Nerede yardıma ihtiyacım oldu? ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 5. Hangi alanda kendimi daha çok geliştirmeliyim? ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 6. Kuvvetli ve zayıf yönlerim neler? ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 7. Daha sonraki çalışmalarda neleri farklı yapacağım? ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________76
GÖZLEM FORMU(Düzen Oluşturalım)
Aşağıda sıralanan ölçütleri öğrencilerin sergileme durumlarına göre ilgili yere ( X ) işareti koyarak belirleyiniz.
ÖLÇÜTLER
ÖĞRENCİLER
Kullanmayı düşündüğü hazır birimleri listeleme Hazır birimleri seçme
Düzeni oluşturmaya yönelik arama ve denemeler yapma Oluşturduğu birimin çoğalabilirliliğini test etme Kullanacağı yöntem ve teknikleri belirleme ve kullanma Düzen oluşturmada istekli davranma
Oluşturduğu bütüne bireysel farklılığını yansıtma Oluşturduğu düzendeki teknolojik değerleri söyleme Duygu ve düşüncelerini paylaşmada istekli olma Kendini değerlendirmede yanlı yargılardan kaçınma Çevresinin görüşlerini alma
77
DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI (ANALİTİK)(Düzen Oluşturalım)
Nitelikler Geliştirilmeli (1) İyi (2) Mükemmel (3)
Kullanılacak Birimin Belirlenmesi
(25p)
Kullanmayı düşündüğü hazır birimleri listelemede yetersizdir. Tasarlamayı düşündüğü düzene uygun hazır birimi
seçmiştir. Seçiminin nedenlerini açıklayamamıştır.
Kullanmayı düşündüğü hazır birimleri listelemiştir. Tasarlamayı düşündüğü düzene
uygun hazır birimi seçmiştir. Seçiminin nedenlerini açıklamıştır.
Kullanmayı düşündüğü hazır birimleri detaylı listelemiştir. Tasarlamayı düşündüğü düzene uygun birden çok hazır birimleri seçmiştir. Belirlediği hazır
birimi neden seçtiğini çok açık biçimde ortaya koymuştur.
Düzen Oluşturma
(25p)
Birleştirme yöntemini araştırmış, ancak kullandığı yöntem uygun değildir. Düzeni oluşturmaya yönelik arama ve denemeler yapmamıştır. Düzen oluşturmada ısrar etmemiştir. Düzende uyum, estetik ve yorum
anlaşılmıyordur.
Birleştirme yöntemini araştırmış, uygun yöntemi uygulamıştır. Düzeni oluşturmaya yönelik arama ve denemeler yapmıştır. Düzen
oluşturmuştur. Birimlerini tekrarlayıp birleştirmede kullanmıştır. Oluşturduğu
bütüne kattığı bireysel farklılığın anlaşılmasında zorluk yaşanmaktadır. Düzene
kattığı uyum, estetik ve yorumu belirgin değildir.
Birleştirme yöntemini araştırmıştır, birimine en uygun yöntemi uygulamıştır. Düzeni oluşturmaya yönelik arama
ve denemeler yapmıştır. Hazır birimlerden birimler oluşturmuş ve yaratıcı düşüncesini ortaya koymuştur.
Oluşturduğu birimin çoğalabilirliliğini test etmiş ve düzen oluşturmada ısrarlı davranarak tasarımını oluşturmuştur. Oluşturduğu bütüne bireysel farklılığını
yansıtmıştır. Düzeninde farklı uyum, estetik ve yorum çok belirgindir.
Düzeni değerlendirme
(25p)
Oluşturduğu düzende teknolojik değerleri yorumlamamıştır. Kendini değerlendirmiştir.
Eksikliklerini belirlememiştir. Çevresinin görüşlerini almamıştır.
Oluşturduğu düzende ortaya çıkan teknolojik değerleri günlüğünde ifade etmiştir. Kendini değerlendirmiştir. Eksikliklerini belirlemiştir.
Çevresinin görüşlerini almıştır.
Oluşturduğu düzende ortaya çıkan estetik, görsel ve teknolojik değerlerin farkına vararak günlüğünde ifade
etmiştir. Kendini değerlendirmiştir. Eksik yönlerini ifade etmiş. Çevresinin görüşlerini dikkate almıştır.
Düzeni Tanıtma ve
Süreci Paylaşma
(25p)
Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini günlüğüne yazmamış. Düzeni oluşturma sürecini
tanıtmamıştır.
Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini günlüğüne yazmış,
Düzeni oluşturma sürecini tanıtmıştır.
Tanıtımında kullandığı yöntem ve materyaller süreci yansıtır niteliktedir.
Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini detaylı olarak günlüğüne yazmıştır.
Yazdıkları, etkinlik sürecini yansıtmıştır. Düzeni oluşturma sürecini tanıtmıştır. Tanıtımında kullandığı
yöntem ve materyaller süreci yansıtır niteliktedir.
Tanıtım çeşitli materyallerle zenginleştirilmiştir.
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
78
KURGU
“Düşünelim Çözelim”
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
79
6. SINIFKUŞAK: KURGU
ODAK NOKTASI: DÜŞÜNELİM ÇÖZELİM
KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR
1. Meraklarını, hayallerini ve düşüncelerini ifade eder.
2. Meraklarının, hayallerinin ve düşüncelerinin çözüme ulaştırılması beklenilen birer sorun olduğunun farkına varır.
3. Farkına vardığı sorunlardan birini seçerek çözümüne yönelik öneriler getirir.
4. Çözüm önerisine yönelik düşüncelerini yazarak ve çizerek açıklar.
5. Başkalarının çözüm önerisine yönelik düşüncelerini dikkate alır.
6. Düşünceden çizime ulaşma sürecinde yaşadıklarını günlüğüne kaydeder.
7. Çözüm önerisine yönelik çizimlerin başkaları tarafından anlaşılması için taşıması gerekli nitelikleri sorgular.
8. Sorunun çözümüne yönelik geçirdiği aşamaları paylaşır.
+ Düşünelim Çözelim + Hayallerim Çizgide Saklı
Bu etkinliğin amacı;
öğrencilerin gerçekleştirme kaygısı olmaksızın hayatlarında merak ve hayal ettiklerini, değiştirmeyi, geliştirmeyi,
kolaylaştırmayı düşündüklerini ifade etmelerini sağlamak ve bunların çözümüne yönelik
fikirleri ortaya çıkaran çalışmalar yaptırmaktır.
Bu etkinlikler, bu tabloda yer alan kazanımların tamamına yönelik olarak
hazırlanmıştır.
[!]“Düşünelim Çözelim” etkinliği grup olarak,
“Hayallerim Çizgide Saklı” etkinliği de bireysel olarak gerçekleştirilir.
[!] Öğrenciler düşüncelerini ifade etmede cesaretlendirilir.
[!] Yaratıcı düşünme süreçlerini köreltecek ifade ve davranışlardan kaçınılır.
[!] Yaratıcı düşünme süreçlerinin gelişimini sağlayacak ifadelerin kullanılmasına özen gösterilir.
[!] Zamana yönelik kısıtlama yapılmaz.
[!] Çalışmalar haftalık olarak paylaşılır.
[!] Çizimlerde teknik gösterim kaygısı verilmez.
[!] Fikirler yapıcı olarak eleştirilir.
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
80
9. Düşüncelerini, duygularını ve hayallerini başkalarıylapaylaşmaya istekli olur.
10. Özgün tasarımları ile ilgili eleştirilere açık olur.
11. Çözüme yönelik özgün ürünler tasarlamakta kararlı olur.
[!] Öğrenciler çizimleri için çizim amaçlı yazılım programları kullanmaları konusunda serbest bırakılır.
[!] Çizim amaçlı yazılım kullanılarak çizilen resimler serbest elle yapılan çizimle kıyaslanmaz.
+: Sınıf-Okul İçi Etkinlik : Ders İçi İlişkilendirme C: Diğer Derslerle İlişkilendirme : Ölçme ve Değerlendirme [!]: Uyarı
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
81
ETKİNLİKDÜŞÜNELİM ÇÖZELİM GİRİŞ
Bu etkinlikte öğrenciler, hayatlarında merak ve hayal ettiklerini, değiştirmeyi, geliştirmeyi, kolaylaştırmayı düşündüklerini ifade ederler. Bunların çözümüne yönelik fikirleri ortaya çıkaran grup çalışması yaparlar. Ortaya çıkardıkları fikirleri kurgularlar.
“İlk Adım” etkinliğinde yaratıcı düşünmenin ilk basamağı olan düşünmeyi öğrenme yönünde adımlar atan öğrenciler bu bölümde yaratıcı düşünceyi bu temel üzerine yapılandırırlar. Öğrenciler düşünme ve serbestçe ifade etme önündeki engelleri aşarak yaratıcı düşüncelerinin önünü açarlar.
Yaratıcılıkta, bir sorunun farkına varılarak tanımlanması, olası çözüm yollarının araştırılması, sınanması ve belli bir çözüme ulaşılması vardır. Öğrencinin ürettiği fikirlerin çokluğu, bu fikirlerin özgünlüğü ve hayal gücü ile ulaşılan değişik kavram ve konular onun farklı düşünebilme yeteneğini ortaya koyar.
Bu etkinlikte öğrencilerden değişik fikirler üretebilmesi için “…nedir? Niçin? Neden?
Ne kadar? Nasıl? Ne zaman? Nerede? Eğer... ne olur? …vb.” soruların cevaplarını düşünmesi, fikir ortaya çıktıktan sonra da “daha başka”, “Bundan başka neler olabilir?”,
“Böyle olsaydı ne olurdu?”, …vb. sorularla sorgulama yapması, sorunun çözümüne ait fikirlerini, hayallerini de yazarak ve çizerek ifade etmesi beklenir. Ortaya çıkan çözüm önerisini sınıfla paylaşması için uygun ortam sağlanır.
BİLGİ NOTU!
Bu etkinliğin amacı;
öğrencilerin gerçekleştirme kaygısı olmaksızın hayatlarında merak ve hayal ettiklerini, değiştirmeyi, geliştirmeyi,
kolaylaştırmayı düşündüklerini özgürce ifade etmelerini sağlamak
ve bunların çözümüne yönelik fikirleri ortaya
çıkaran çalışmalar yaptırmaktır.
Ortaya çıkan kurgularda günümüz teknolojisi ile nasıl yapılacağı endişesi
olmamalıdır.
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
82
Öğrencinin ifade özgürlüğünü, özgünlüğünü, merakını, araştırıcılığını ve kendinegüvenini sınırlayan herhangi bir durum veya faaliyet, yaratıcılığın gelişmesini engeller.
Öğrencinin okuma, inceleme, sorgulama, eleştirme veya yeni çözümler arama ve düşünme için zamanının kalmaması, onun önüne yapay hedefler çıkarır. Sonuç olarak da yaratıcı davranışların geliştirme çabasını köreltir. Bu nedenle aşağıda örnek olarak verilen benzeri ifade ve davranışların kullanılmasından kaçınılır.
• Fikir iyi ama…
• Gerçekçi ol, bu çok hayalci…
• İnsanlar bundan hoşlanmayacak…
• Yapımı güç…
• Buna hazır değiliz…
• Üzerinde çok çalışılması lazım.
• Bu şekilde yapmak uygun değil.
• Daha önce bunu denedik de çalışmadı.
• Söyleneni/ çizileni dikkate almamak
• Bunu deneyecek kadar çılgın kimse çıkar mı?
• Yeterince iyi değil.
• Bu senin işin değil… vb.
Öğrenciyi düşünmeye yönlendirilerek ederek yaratıcı düşünme süreçlerinin gelişimini sağlayacak ifadelerin kullanılmasına özen gösterilir. Bu amaçla aşağıda örnek olarak verilen benzeri ifade ve davranışlar kullanılır.
Öğrenciler farklı sorunlar ortaya çıkarabilmeleri için etkinlik girişinde yakından
uzağa ilkesinden yola çıkarak yaşamlarını sorgulamaları için yönlendirilir.
Öğrencilerin ufkunu açması için kılavuz ekinde verilen sorun çözmeye dayalı buluş hikâyeleri
sınıfala paylaşılır.
Program ekinde verilen buluş hikâyeleri ve bilim insanlarının biyografilerinin dışında öğretmenler, zümre kararıyla ve okul idaresini
bilgilendirmek kaydıyla benzer çalışmaları sınıfla paylaşabilirler.
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
83
• Evet ve…
• İyi bir düşünce/nokta/yorum…
• Mükemmel, haydi deneyelim.
• Ayrıntılarını anlatır mısın?
• Avantajları neler?
• Dezavantajlarını nasıl giderebiliriz?
• Gerçekleştirmene nasıl yardım edebilirim?
• Hoşuma gitti!
• İlginç görünüyor!
• Eğlenceli görünüyor!
• Arkadaşınızın önerisini anlamaya çalışalım.
• Arkadaşınızın önerisi bitinceye kadar sözünü kesmeyin.
• Önce bir gözden geçirip inceleyelim.
Yaratıcılığın ana özelliği özgün ürünler vermesidir. Zaman alan bir süreçtir. Bu nedenle özgün ürünlerin ortaya çıkması süreçte elde edilen ilerlemeyle olur.
“Düşünelim Çözelim” etkinliği, öğrencilerin bireysel olarak yapacakları etkinliklerde yaşayacakları süreci fark etmeleri için planlanmıştır. Bu etkinlikte öğrencilerin yaratıcılıklarını engellememek amacıyla somut bir örneğe yer verilmemiştir. Ancak etkinlik, odak noktasında yer alan kazanımların tümünü genel olarak kapsamaktadır.
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
84
ÖĞRENME / ÖĞRETME SÜRECİÖğrencilere neyi/neleri değiştirmek, geliştirmek, kolaylaştırmak, güzelleştirmek vb.
istedikleri ve bunlara yönelik hayallerinin neler olduğu sorulur. Bu amaçla beyin fırtınası yapılır. Öğrencilerden gelen cevaplar tahtaya yazılarak listelenir. Cevaplar alınırken öğrencilerin düşüncelerinin sınırlandırılmamasına özen gösterilir ve her türlü düşüncenin önemli olduğu hissettirilir.
Öğrenciler gruplara ayrılır. Her grup listelenerek ifade edilmiş düşüncelerden birini seçer. Öğrencilere seçtikleri düşüncenin çözüme ulaştırılması beklenilen bir sorun olduğu hissettirilir. Gruplar seçtikleri soruna olası çözüm önerileri getirmeye çalışırlar. Çözüm önerileri yazı ve çizimle ifade edilir. Her gruba getirilen çözüm önerilerinin grup sözcüleri tarafından sınıfa sunulması için olanak sağlanır. Sunu sonrası diğer grupların, problemin çözümüne yönelik görüş ve değerlendirmeleri alınır. Sınıfça yapılan değerlendirmelerden sonra ortak bir çözüme ulaşılır. Grup içi çözüm önerisi, karar verilen ortak çözüm önerisi dikkate alınarak yeniden ifade edilir. Öğrencilerden bu aşamada çözümlerini ifade etmeleri için özel bir gösterim tekniği kullanmaları beklenmez. Her grubun çözüm önerisi tartışılarak nihai çözüme ulaşılır.
Gruplara benzer amaçlar için kâğıtlara çizilmiş etkinlik ekinde verilen resimler dağıtılır. Her grup dağıtılan kâğıttaki çizimleri inceleyerek anlamaya çalışır. Grupların bu çizimlerden ne anladıklarını yazmaları ve sözlü olarak ifade etmeleri beklenir. Her grup
Öğrenciler sosyal olayların çözümüne yönelik istekte bulunabilirler. Bu istekler dinlenir.
Ancak sorunun kapsamını bireysel olarak çözebileceği noktaya taşıması sağlanır. Bu amaçla “Nasıl… ?” soruları öğrencilere sürekli
sorulur.
Grupların 5 kişiyi geçmemesine dikkat edilir.
Sınıf ortamı grup içi iletişim ve etkileşimin sağlanacağı biçimde düzenlenir.
Etkinliğin sınıf içi planlanmasında, grupların çözüme ulaşmaları, ders dışında çalışmaları ve
araştırma yapmaları için fırsat verilir.
Sınıf içinde çözümlenmek üzere istenilen nitelikte sorun gelmeyebilir. Bu durumda etkinlik ekinde verilen benzer amaçlar için
çizilmiş resimler dağıtılır ve incelemeleri istenir.
Grupların yaptığı çalışmalar, taslak şekilde olabilir. Farklı sorgulamalar yapılarak çözümlerine nitelik kazandırmaları için teşvik
edilir.
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
85
çizimden ne anladığını yazılı olarak ifade eder, çözümün ne olduğunu sınıfa anlatır.Öğretmen gruplara çizimde anlatılmak istenen çözümü açıklar. Çizimlerin gruplar tarafından doğru anlaşılıp anlaşılmamasının sebepleri tartışılır. Çözüm önerisinin herkes tarafından doğru anlaşılabilmesi için çizimlerin taşıması gereken nitelikler (net, açık, temiz, işlevi anlaşılır ve açıklanmış vb.) tartışılarak listelenir. Öğrencilere yaptıkları bu çalışma ile çözümün sözlü ve yazılı anlatıma gerek duyulmadan çizimle de anlatılabileceği keşfettirilir.
Öğrenciler “Düşünelim Çözelim” grup etkinliği ile yaratıcı düşüncelerini ortaya çıkarırlar. Aynı odak noktası içinde bireysel olarak yapacakları etkinliklerde yaşayacakları süreci grup etkinliğinde fark ederler.
Grupların buldukları çözümlere yönelik öğrencilerden olumsuz görüşler gelebilir.
Gelen görüşlerin yapıcı olmasına dikkat edilir.
Bu çalışmada ortaya konulan düşüncenin bir hayal olduğu, gerçekleştirilmesinin beklenmediği hatırlatılır. Günümüz teknolojisi
ile gerçekleşmese bile gelecek adına düşüncelerin kurgulanmasının önemi vurgulanır.
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
86
Gruplardan birine verilecek olan bu resimler anlaşılırlığı güç resimlerdir. Fonksiyonları
açık ve anlaşılır ifade edilmemiştir. Çözmek istediği sorun açık ve anlaşılır değil ve geliştirilmeye ihtiyacı vardır.
Verilen resim çoğaltılarak gruplara dağıtlır. Bu resimde
anlatılmak istenilen düşünce buldurulmaya çalışılır.
Cevaplar grup sözcüleri tarafından açıklanır.
Verilen cevaplar yapıcı olarak eleştirilir. Bu resmin doğru anlaşılabilmesi için nasıl ifade
edilmesi gerektiği tartışılır.
Öğrenciler bu amaçla düşünce üretir.
Benzer amaçlar için çizilmiş başka resimler de
kullanılabilir.
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
87
Gruplara dağıtılmak üzere benzer amaçlar için çizilmiş
başka resimler de kullanılabilir.
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
88
Gruplara incelemeleri için etkinlik sırasında dağıtılır.
6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim”
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
89
BİLGİ NOTU!“Düşünelim Çözelim” Etkinliğinin Değerlendirilmesi
“Düşünelim Çözelim” etkinliği aşağıda verilen formlar kullanılarak yapılır.
Öğrenciler etkinlik bitiminde “Öz Değerlendirme Formu” ve “Grup Değerlendirme Formu”nu doldururlar.
Öğretmen, öğrencileri etkinlik süresince “Öğrenci Gözlem Formu”nu kullanarak gözlemler. Bu form, öğrencilerin sınıf içi performansınının değerlendirilmesi ve bu etkinlikte kazanımlarının gerçekleşme
düzeylerinin belirlenmesi amacıyla kullanılır.
Bu etkinliğin sonucunda öğrencilere, öğretmen not çizelgesinde yer alan
“Sınıf İçi Etkinliklerdeki Performansı” puanı verilebilir.