• Sonuç bulunamadı

durumuna şok denir.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "durumuna şok denir."

Copied!
74
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

ŞOK ŞOK

(2)

 Yetersiz kan dolaşımı nedeniyle dokulara Yetersiz kan dolaşımı nedeniyle dokulara yeterince oksijen ve besin maddelerin

yeterince oksijen ve besin maddelerin

gidememesi (perfüzyonun yetersiz olması) gidememesi (perfüzyonun yetersiz olması)

durumuna şok denir.

durumuna şok denir.

 Akut dolaşım yetmezliğidir. Akut dolaşım yetmezliğidir.

 Şokta aşağıdaki fonksiyonlardan bir veya Şokta aşağıdaki fonksiyonlardan bir veya birkaçı bozulmuştur.

birkaçı bozulmuştur.

– Kalbin pompalama fonksiyonu azalmıştır. Kalbin pompalama fonksiyonu azalmıştır.

– Kalbe venöz dönüş azalmıştır. Kalbe venöz dönüş azalmıştır.

– Periferik direnç değişmiştir (kılcal damarlar ve Periferik direnç değişmiştir (kılcal damarlar ve hücreler arası kan alış-verişi bozulmuştur).

hücreler arası kan alış-verişi bozulmuştur).

(3)

Şoktaki dolaşım Şoktaki dolaşım

Hücrelerin beslenme

gereksinimini karşılamaya yetmez

Metabolik artıkları

uzaklaştırmaya yetmez

Dokulara yeterli oksijen

sağlamaya yetmez

(4)

Yetersiz dolaşım Yetersiz dolaşım

Doku hipoksisinin artması

Metabolik asidozun artması Hücre fonksiyonlarının bozulması

Ölüm

Hücre metabolizmasının bozulması

(5)

 Şokta çok etkilenen organlar Şokta çok etkilenen organlar – Akciğer Akciğer

– Beyin Beyin – Böbrek Böbrek – Kalp Kalp

– Karaciğer Karaciğer

(6)

 Şok hastanın durumunun sürekli değiştiği Şok hastanın durumunun sürekli değiştiği dinamik bir olaydır.

dinamik bir olaydır.

 Üç dönemde incelenir. Üç dönemde incelenir.

– Kompanse şok: Kompanse şok:

» Vücudun kompanzasyon mekanizmaları ile Vücudun kompanzasyon mekanizmaları ile dengelenmiştir.

dengelenmiştir.

» Genellikle herhangi bir belirti yoktur. Genellikle herhangi bir belirti yoktur.

» Kalp basıncı ve kalp debisi normal veya hafif Kalp basıncı ve kalp debisi normal veya hafif düşmüş olabilir.

düşmüş olabilir.

(7)

– Dekompanse şok: Dekompanse şok:

» Bu dönemde vücut kompansazyon mekanizmaları Bu dönemde vücut kompansazyon mekanizmaları yetersiz kalır.

yetersiz kalır.

» Organların perfüzyonu bozulmuş, kan basıncı Organların perfüzyonu bozulmuş, kan basıncı

düşmüş, nabız hızlı ve zayıf, idrar miktarı azalmış, düşmüş, nabız hızlı ve zayıf, idrar miktarı azalmış, deri terli ve soğuktur.

deri terli ve soğuktur.

– Geri dönüşü olmayan şok: Geri dönüşü olmayan şok:

» Bu dönemde şok tedaviye yanıt vermez Bu dönemde şok tedaviye yanıt vermez

» Organizmada geri dönüşü olmayan hasarlar ortaya Organizmada geri dönüşü olmayan hasarlar ortaya çıkar.

çıkar.

(8)

Şok Tipleri Şok Tipleri

 Hipovolemik şok Hipovolemik şok

 Nörojenik şok Nörojenik şok

 Kardiyojenik şok Kardiyojenik şok

 Septik şok Septik şok

 Anaflaktik şok Anaflaktik şok

(9)

ŞOK Belirtileri ŞOK Belirtileri

Hızlı ve zayıf nabız Hızlı ve zayıf nabız

Endişe huzursuzluk Endişe huzursuzluk

Sık ve yüzeysel solunum Sık ve yüzeysel solunum

Soluk ve terli cilt, dudak ve parmakların morarması Soluk ve terli cilt, dudak ve parmakların morarması

Göz kürelerinin çökmesi Göz kürelerinin çökmesi

Hipotansiyon Hipotansiyon

Taşikardi Taşikardi

Oligüri Oligüri

Bilinç seviyesinde azalma, Şuur bozukluğu Bilinç seviyesinde azalma, Şuur bozukluğu

Susuzluk Susuzluk

Baygınlık, halsizlik etrafa uyumsuzluk ve saldırgan davranışlar Baygınlık, halsizlik etrafa uyumsuzluk ve saldırgan davranışlar

Terleme Terleme

(10)

Hipovolemik şok Hipovolemik şok

Kan veya sıvı kaybı ile ortaya çıkan şoktur.

Kan veya sıvı kaybı ile ortaya çıkan şoktur.

En sık karşılaşılan şok tipidir.

En sık karşılaşılan şok tipidir.

(11)

 Nedenleri Nedenleri

– Sıvı-elektrolit kaybı Sıvı-elektrolit kaybı

» Kusma Kusma

» Yanık Yanık

» Antidiüretik hormon yetersizliği Antidiüretik hormon yetersizliği

» Böbreklerden aşırı sıvı kaybı Böbreklerden aşırı sıvı kaybı

» Sepsis Sepsis

– Kan kaybı Kan kaybı

» Travma Travma

» Ameliyat Ameliyat

» Gastrointestinal kanama Gastrointestinal kanama

(12)

Kardiyojenik şok Kardiyojenik şok

Kalbin pompalama gücünün azalması ile ortaya Kalbin pompalama gücünün azalması ile ortaya

çıkan şok halidir.

çıkan şok halidir.

(13)

 Kardiyojenik şok sebepleri Kardiyojenik şok sebepleri

– Miyokard infarktüsü Miyokard infarktüsü – Aritmi Aritmi

– Kalp kapaklarının yetmezliği Kalp kapaklarının yetmezliği – Konjestif kalp yetmezliği Konjestif kalp yetmezliği

– Perikardit Perikardit

– Kalbin mekanik lezyonları Kalbin mekanik lezyonları

(14)

 Belirtileri Belirtileri

– Kan basıncı düşer Kan basıncı düşer – Nabız hızlanır Nabız hızlanır

– Ağrı Ağrı

– Mental bozukluklar Mental bozukluklar – Disüri Disüri

– Anüri Anüri

(15)

 Hastada hipovolemik şok bulguları ve Hastada hipovolemik şok bulguları ve

göğüs ağrısı varsa aklımıza gelecek ilk şey göğüs ağrısı varsa aklımıza gelecek ilk şey

kalp krizi ve kardiyojenik şok olmalıdır.

kalp krizi ve kardiyojenik şok olmalıdır.

 Hasta yarı oturur pozisyonda tutulmalıdır. Hasta yarı oturur pozisyonda tutulmalıdır.

 Rahat nefes alması sağlanmalıdır Rahat nefes alması sağlanmalıdır

(16)

Nörojenik şok Nörojenik şok

Vazomotor regülasyonda meydana gelen bir Vazomotor regülasyonda meydana gelen bir

bozukluk sonucu ortaya çıkan şoktur.

bozukluk sonucu ortaya çıkan şoktur.

(Damarların aşırı genişlemesine bağlı olarak gelişir)

(Damarların aşırı genişlemesine bağlı olarak gelişir)

(17)

 Sebepleri Sebepleri

– Beyin hasarları Beyin hasarları – Anestezi çeşitleri Anestezi çeşitleri – Omurilik hasarları Omurilik hasarları

– Vazomotor merkezin depresyonu Vazomotor merkezin depresyonu

– İnsülin gibi bazı ilaçlar İnsülin gibi bazı ilaçlar

(18)

 Belirtiler Belirtiler

– Tansiyon düşer Tansiyon düşer – Nabız artar Nabız artar

– Solunum artar Solunum artar – Siyanoz Siyanoz

– İdrar yapımı azalır. İdrar yapımı azalır.

(19)

Septik şok Septik şok

 Enfeksiyona bağlı olarak gelişen şoktur. Enfeksiyona bağlı olarak gelişen şoktur.

 Gram (-) bakteriler neden olur. Gram (-) bakteriler neden olur.

(20)

 Sebepleri Sebepleri

– Gereksiz yere antibiotik kullanılması Gereksiz yere antibiotik kullanılması – Ezilme tarzında yaralanma olan travma Ezilme tarzında yaralanma olan travma

hastalarında hastalarında

– İmmunosupresif ilaçların kullanılması İmmunosupresif ilaçların kullanılması

– Yaşlı hastalarda yapılan ameliyatlar Yaşlı hastalarda yapılan ameliyatlar

(21)

 Travma Travma

 Diyabet Diyabet

 İleri yaş İleri yaş

 Kemoterapi ve immünoterapi uygulanması Kemoterapi ve immünoterapi uygulanması

 Karaciğer yetmezliği Karaciğer yetmezliği

 Kateter,diren gibi malzemelerin varlığı Kateter,diren gibi malzemelerin varlığı

 Büyük ameliyatlar Büyük ameliyatlar

(22)

 Belirtileri Belirtileri

– Ateş Ateş

– Solunumun artması Solunumun artması – Tansiyonun düşmesi Tansiyonun düşmesi

– Böbrek fonksiyonlarının bozulması Böbrek fonksiyonlarının bozulması

(23)

 İlkyardım İlkyardım

– Solunum yetmezliği en sık ölüm nedenidir. Solunum yetmezliği en sık ölüm nedenidir.

– Ateşi varsa ateş düşürülmelidir. Ateşi varsa ateş düşürülmelidir.

– Vücut sıcaklığı düşük ise üzeri örtülmelidir. Vücut sıcaklığı düşük ise üzeri örtülmelidir.

– Hasta şok pozisyonuna getirilmelidir Hasta şok pozisyonuna getirilmelidir – Cilt kuru ve ılıktır. Cilt kuru ve ılıktır.

– Ağrı çok fazla ise ağrı kesici verilebilir. Ağrı çok fazla ise ağrı kesici verilebilir.

(24)

Anaflaktik şok Anaflaktik şok

Aşırı duyarlılık reaksiyonları veya Aşırı duyarlılık reaksiyonları veya

antikor yanıtları ile oluşan şoktur.

antikor yanıtları ile oluşan şoktur.

(25)

 Alerjik reaksiyonlara yol açabilecek Alerjik reaksiyonlara yol açabilecek durumlar

durumlar

– Enjeksiyon: tetanoz antitoksini gibi serumlar, Enjeksiyon: tetanoz antitoksini gibi serumlar, penisilin gibi ilaçların enjeksiyonu sonucunda penisilin gibi ilaçların enjeksiyonu sonucunda – Yeme. Bazı yiyeceklerin yenmesi ve ilaçların Yeme. Bazı yiyeceklerin yenmesi ve ilaçların

ağızdan alınması ağızdan alınması

– Arı ve diğer böcek sokmaları Arı ve diğer böcek sokmaları

– İnhalasyon: Toz, polen ve benzeri maddelerin İnhalasyon: Toz, polen ve benzeri maddelerin solunum yolu ile alınması

solunum yolu ile alınması

(26)

Belirtiler Belirtiler

 Ani olarak gelişen ürtiker ve ödem Ani olarak gelişen ürtiker ve ödem

 Ani sırt ağrısı Ani sırt ağrısı

 Öksürük nöbeti Öksürük nöbeti

 Bronşlarda daralma Bronşlarda daralma

 Larenkste ödem Larenkste ödem

(27)
(28)

Şok tedavisinde amaç Şok tedavisinde amaç

 Yaşamsal organların yeterli Yaşamsal organların yeterli

beslenmesine olanak verecek derecede beslenmesine olanak verecek derecede

kan akımını sağlamaktır

kan akımını sağlamaktır . .

(29)

İlkyardım İlkyardım

 Hava yolunun açıklığı sağlanır. Hava yolunun açıklığı sağlanır.

 Hastanın mümkün olduğunca temiz hava Hastanın mümkün olduğunca temiz hava soluması sağlanır.

soluması sağlanır.

 Şok pozisyonu verilir. Şok pozisyonu verilir.

 Şokun nedeni araştırılır. Şokun nedeni araştırılır.

 Şokun nedenine yönelik ilkyardımda bulunur. Şokun nedenine yönelik ilkyardımda bulunur.

 Üzerindeki sıkı elbiseler gevşetilir Üzerindeki sıkı elbiseler gevşetilir

 Hastanın üzeri örtülür ama doğrudan ısı Hastanın üzeri örtülür ama doğrudan ısı uygulanmamalıdır

uygulanmamalıdır

(30)

 Hasta kusuyor veya ağızdan salya akıyorsa nefes Hasta kusuyor veya ağızdan salya akıyorsa nefes borusunun tıkanmaması için başı yana çevrilmelidir.

borusunun tıkanmaması için başı yana çevrilmelidir.

 Kanama varsa hemen durdurulur. Kanama varsa hemen durdurulur.

 Bilinçli değilse koma pozisyonu verilir. Bilinçli değilse koma pozisyonu verilir.

 Sağlık ekibi gelinceye kadar yaşamsal fonksiyonlar Sağlık ekibi gelinceye kadar yaşamsal fonksiyonlar sık sık takip edilmelidir.

sık sık takip edilmelidir.

 Yavaşlayan ve yüzeyselleşen solunum şokun Yavaşlayan ve yüzeyselleşen solunum şokun ağırlaştığını gösterir . Bu durumda temel yaşam ağırlaştığını gösterir . Bu durumda temel yaşam

desteği için hazırlıklı olunmalıdır.

desteği için hazırlıklı olunmalıdır.

(31)
(32)

Şoklu hastada neler yapılmamalıdır Şoklu hastada neler yapılmamalıdır . .

– Hastaya ağızdan yiyecek veya içecek Hastaya ağızdan yiyecek veya içecek verilmemelidir.

verilmemelidir.

– Hastanın başı kaldırılmaz veya başın altına Hastanın başı kaldırılmaz veya başın altına yastık konulmaz.

yastık konulmaz.

– Omurga yaralanması varsa hasta kesinle Omurga yaralanması varsa hasta kesinle oynatılmaz.

oynatılmaz.

– Omurga yaralanması olan kişi şok pozisyonuna Omurga yaralanması olan kişi şok pozisyonuna getirilmez.

getirilmez.

(33)

 Şok pozisyonu getirilmemesi gereken Şok pozisyonu getirilmemesi gereken durumlar

durumlar

– Hastada baş boyun sırt yada bacak yaralanması Hastada baş boyun sırt yada bacak yaralanması varlığı

varlığı

– Hastada solunum probleminin olması Hastada solunum probleminin olması

– Bacağın zehirli bir hayvan tarafından ısırılmış Bacağın zehirli bir hayvan tarafından ısırılmış olması

olması

– Hastanın bu pozisyonda rahat edememesi Hastanın bu pozisyonda rahat edememesi

(34)

Bayılma (Senkop) Bayılma (Senkop)

 Kısa süreli ani olarak gelişen yüzeysel ve Kısa süreli ani olarak gelişen yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır. Beyne giden kan

geçici bilinç kaybıdır. Beyne giden kan akımının azalması sonucu oluşur.

akımının azalması sonucu oluşur.

(35)

 Nedenleri Nedenleri

– Uzun süren açlık Uzun süren açlık

– Uzun süre havasız ve kapalı ortamda bulunma Uzun süre havasız ve kapalı ortamda bulunma – Ağır yorgunluk , uykusuzluk Ağır yorgunluk , uykusuzluk

– Ani oluşan sinir sistemini etkileyen faktörler Ani oluşan sinir sistemini etkileyen faktörler (korku, kötü haber v.b.)

(korku, kötü haber v.b.)

(36)

Bayılma belirtileri Bayılma belirtileri

 Baş dönmesi, baygınlık yere düşme Baş dönmesi, baygınlık yere düşme

 Bacaklarda uyuşma Bacaklarda uyuşma

 Bilinçte bulanıklık Bilinçte bulanıklık

 Yüzde solgunluk Yüzde solgunluk

 Üşüme terleme Üşüme terleme

 Hızlı ve zayıf nabız Hızlı ve zayıf nabız

(37)

Bayılmada ilk yardım Bayılmada ilk yardım

• Sırt üstü yatırılır şok Sırt üstü yatırılır şok pozisyonu verilir.

pozisyonu verilir.

• Temiz hava alması Temiz hava alması sağlanır

sağlanır

• Isı kaybı önlenir sıcak Isı kaybı önlenir sıcak tutulur.

tutulur.

• Solunum yolu açıklığı Solunum yolu açıklığı kontrol edilir.

kontrol edilir.

• Sıkan giysiler Sıkan giysiler gevşetilir.

gevşetilir.

• Kusma varsa koma Kusma varsa koma pozisyonunda tutulur.

pozisyonunda tutulur.

(38)

Koma Koma

 Beyinin normal faaliyetlerindeki bir aksama Beyinin normal faaliyetlerindeki bir aksama nedeni ile uyku halinden başlayarak (bilinç nedeni ile uyku halinden başlayarak (bilinç

bozukluğu) hiçbir uyarıya cevap vermeme bozukluğu) hiçbir uyarıya cevap vermeme

haline (bilinç kaybı) kadar giden bilincin haline (bilinç kaybı) kadar giden bilincin

kısmen veya tamamen kaybolması halidir.

kısmen veya tamamen kaybolması halidir.

– Yutkunma ve öksürük gibi reflekslerin Yutkunma ve öksürük gibi reflekslerin – Dışarıdan gelen uyarılara karşı tepkilerin Dışarıdan gelen uyarılara karşı tepkilerin

azalması ya da yok olması söz konusudur.

azalması ya da yok olması söz konusudur.

(39)

 Bilinç bir insanın kendisini ve dış dünyayı Bilinç bir insanın kendisini ve dış dünyayı algılaması, kavraması, yorumlamasını

algılaması, kavraması, yorumlamasını sağlayan beyin ile ilgili fonksiyonların sağlayan beyin ile ilgili fonksiyonların

tümüdür.

tümüdür.

 Bilinç kaybı:İç ve dış ortamdan gelen hiçbir Bilinç kaybı:İç ve dış ortamdan gelen hiçbir uyarıya cevap verememe ve çevresi ile

uyarıya cevap verememe ve çevresi ile bağlantı kuramama halidir.

bağlantı kuramama halidir.

(40)

Koma nedenleri Koma nedenleri

 Ağır kafa darbeleri Ağır kafa darbeleri

 Beyin kanamaları ve inme Beyin kanamaları ve inme

 Beyin tümörleri Beyin tümörleri

 Beyin zarının enfeksiyonları Beyin zarının enfeksiyonları

 İlaç zehirlenmeleri İlaç zehirlenmeleri

 Aşırı alkol alımı Aşırı alkol alımı

 Karaciğer yetmezliği Karaciğer yetmezliği

 Üre birikimi Üre birikimi

 Şeker hastalığı Şeker hastalığı

 Boğulmalar Boğulmalar

(41)

Koma belirtileri Koma belirtileri

 Yutkunma ve öksürük gibi tepkilerin Yutkunma ve öksürük gibi tepkilerin kaybolması

kaybolması

 Soluk yolu her an tıkanabilir Soluk yolu her an tıkanabilir

 Solunum değişikleri oluşabilir Solunum değişikleri oluşabilir

 Seslı ve ağrılı uyaranlara tepki olmaması Seslı ve ağrılı uyaranlara tepki olmaması

 İdrar ve gaita kaçırma İdrar ve gaita kaçırma

 Göz kapağı refleksinde bozulma Göz kapağı refleksinde bozulma

 Yardım isteyemez kolayca zarar görebilir. Yardım isteyemez kolayca zarar görebilir.

 Dikkatli incelenmezse öldüğü sanılabilir. Dikkatli incelenmezse öldüğü sanılabilir.

(42)

Komada ilkyardım Komada ilkyardım

 Hastanın bilinç düzeyi değerlendirilir. Hastanın bilinç düzeyi değerlendirilir.

 Hastanın ABC si değerlendirilir. Hastanın ABC si değerlendirilir.

 Solunumu normal ise koma pozisyonu Solunumu normal ise koma pozisyonu verilir, solunum hırıltılı gürültülü ise yüz verilir, solunum hırıltılı gürültülü ise yüz

üstü yatırılır, başı yana verilir.

üstü yatırılır, başı yana verilir.

 Ağzında herhangi bir protez varsa çıkarılır. Ağzında herhangi bir protez varsa çıkarılır.

 Sık sık solunumu kontrol edilir. Sık sık solunumu kontrol edilir.

 Solunum yolunun açık kalması sağlanır Solunum yolunun açık kalması sağlanır

(43)
(44)

 Neler yapılmamalıdır. Neler yapılmamalıdır.

– Boyun ve omurilik yaralanmalarında koma Boyun ve omurilik yaralanmalarında koma pozisyonu verilmemelidir.

pozisyonu verilmemelidir.

– Gerekmedikçe yardım gelene kadar kişi hareket Gerekmedikçe yardım gelene kadar kişi hareket ettirilmelidir.

ettirilmelidir.

(45)

Diyabetik koma Diyabetik koma

İnsülin eksikliğine bağlı olarak aşırı kan şekeri yükselmesi ve İnsülin eksikliğine bağlı olarak aşırı kan şekeri yükselmesi ve

buna eşlik eden su ve elektrolit bozuklukları sonucu ortaya çıkan buna eşlik eden su ve elektrolit bozuklukları sonucu ortaya çıkan

komadır.

komadır.

(46)

Kan şekerinin yükselmesini Kan şekerinin yükselmesini

kolaylaştıran faktörler kolaylaştıran faktörler

 Enfeksiyonlar Enfeksiyonlar

 Stresli durumlar Stresli durumlar

– Ameliyatlar Ameliyatlar – Kazalar Kazalar

– Psişik yüklenme Psişik yüklenme

 Diyet hataları Diyet hataları

 Yetersiz insülin dozları Yetersiz insülin dozları

(47)

Belirtiler Belirtiler

 Poliüri Poliüri

 Polidipsi Polidipsi

 Kusma ,bulantı Kusma ,bulantı

 Taşikardi Taşikardi

 Hipotansiyon Hipotansiyon

 Reflekslerde azalma Reflekslerde azalma

 Aseton kokusu Aseton kokusu

 Solunum seyrek derin ve iç Solunum seyrek derin ve iç çekmelidir

çekmelidir

 Konvülziyonlar Konvülziyonlar

 İştahsızlık İştahsızlık

 Karın ağrısı Karın ağrısı

 Baş ağrısı Baş ağrısı

 Kas ağrısı Kas ağrısı

 Yüz kızarıklığı Yüz kızarıklığı

 Kuru cilt Kuru cilt

(48)

Hipoglisemik koma Hipoglisemik koma

Plazma glukoz düzeyinin normalin altına inmesi, Plazma glukoz düzeyinin normalin altına inmesi, buna bağlı olarak sempatik sinir sisteminin uyarılması vebuna bağlı olarak sempatik sinir sisteminin uyarılması ve beyin fonksiyonlarının bozulması sonucu gelişen komadır.beyin fonksiyonlarının bozulması sonucu gelişen komadır.

(49)

Nedenleri Nedenleri

 İnsülinin uygun olarak kullanılmaması İnsülinin uygun olarak kullanılmaması

 Sülfonire grubu oral antidiyabetikler Sülfonire grubu oral antidiyabetikler

 Alkol Alkol

 Salisatlar Salisatlar

 Yeterli yemek yememe ve öğün atlama Yeterli yemek yememe ve öğün atlama

 Eksersiz Eksersiz

 Karaciğer hastalıkları Karaciğer hastalıkları

(50)

Belirtiler Belirtiler

Belirtiler iki şekilde ortaya Belirtiler iki şekilde ortaya çıkar

çıkar

1.1.

Merkezi sinir sisteminin Merkezi sinir sisteminin glukozsuz kalmasına bağlı glukozsuz kalmasına bağlı

olarak gelişen belirtiler olarak gelişen belirtiler

» Yavaş yavaş gelişen bilinç Yavaş yavaş gelişen bilinç kaybı

kaybı

» Konsantasyon bozukluğu Konsantasyon bozukluğu

» Kişilik değişikliği Kişilik değişikliği

» Oryantasyon bozukluğu Oryantasyon bozukluğu

» Anlamsız konuşmalar Anlamsız konuşmalar

» Konvülsiyonlar Konvülsiyonlar

» Baş ağrısı, baş dönmesi Baş ağrısı, baş dönmesi

» Koma Koma

» Nefeste koku yoktur Nefeste koku yoktur

» Solunum yüzeyseldir Solunum yüzeyseldir

Hipogliseminin sistemik Hipogliseminin sistemik

etkileri etkileri

 Ellerde titreme Ellerde titreme

 Soğuk terleme , Soğuk terleme ,

 Nemli cilt Nemli cilt

 Taşikardi Taşikardi

 Huzursuzluk, Huzursuzluk,

 Sıkıntı Sıkıntı

 Açlık hissi Açlık hissi

(51)

ilkyardım ilkyardım

 Bilinç açık ve yutma refleksi varsa Bilinç açık ve yutma refleksi varsa – Ağızdan karbonhidratlar Ağızdan karbonhidratlar

» En az 3 adet kesme şeker su içinde eritilerek En az 3 adet kesme şeker su içinde eritilerek

» Meyve Meyve

» Meyve suyu v.s. verilir Meyve suyu v.s. verilir . .

 Bilinç kapalı ise Bilinç kapalı ise

– Ağızdan yiyecek verilmez. Ağızdan yiyecek verilmez.

– IV. Dekstroz verilir IV. Dekstroz verilir

– Glukagon cilt altına veya cilt içine yapılır. Glukagon cilt altına veya cilt içine yapılır.

(52)

Hepatik Koma Hepatik Koma

 Karaciğer fonksiyon bozuklukları Karaciğer fonksiyon bozuklukları sonucunda oluşan koma

sonucunda oluşan koma

(53)

 Kronik karaciğer hastalığının son Kronik karaciğer hastalığının son döneminde ortaya çıkar.

döneminde ortaya çıkar.

 Zehirlenmeler sonucunda meydana gelir. Zehirlenmeler sonucunda meydana gelir.

(54)

Belirtiler Belirtiler

Anlamsız konuşma, Anlamsız konuşma,

Konsantrasyon ve dikkat Konsantrasyon ve dikkat

bozuklukları bozuklukları

Öfori veya depresyon Öfori veya depresyon

Reaksiyonlarda azalma Reaksiyonlarda azalma

Uyuklama Uyuklama

Kanat çarpar gibi titreme Kanat çarpar gibi titreme

Konuşma kaybı Konuşma kaybı

Nefesin kötü kokması Nefesin kötü kokması

Derin bilinç kaybı

Derin bilinç kaybı

Reflekslerin kaybı

Reflekslerin kaybı

(55)

İNME”

İNME”

Beyni besleyen kan damarlarından biri veya birkaçının pıhtı ile tıkanması,yırtılması nedeniyle Beyni besleyen kan damarlarından biri veya birkaçının pıhtı ile tıkanması,yırtılması nedeniyle beynin bir bölümünde kan akımının bozulması sonucu ani olarak gelişen felç durumudur.

beynin bir bölümünde kan akımının bozulması sonucu ani olarak gelişen felç durumudur.

Beyinin etkilenen bölümüne göre farklı belirtiler oluşabilir.

Beyinin etkilenen bölümüne göre farklı belirtiler oluşabilir.

(56)

 İnme belirtileri İnme belirtileri

– Ani ve şiddetli baş ağrısı Ani ve şiddetli baş ağrısı

– Konuşma ve yutma güçlüğü Konuşma ve yutma güçlüğü

– Dişlerini göstermesi istendiğinde ağzının bir Dişlerini göstermesi istendiğinde ağzının bir köşesinin eğrilmesi

köşesinin eğrilmesi

– Bacak ve kollarını hareket ettirememe veya Bacak ve kollarını hareket ettirememe veya güç kaybı

güç kaybı

(57)

 İnme durumunda ilkyardım İnme durumunda ilkyardım

– Baş ve omuzlar yukarıda olacak şekilde Baş ve omuzlar yukarıda olacak şekilde uzanması sağlanır.

uzanması sağlanır.

– Baş yan çevrilir. Baş yan çevrilir.

– Sıvı ve katı gıda verilmez. Sıvı ve katı gıda verilmez.

– Solunum sıkıntısı yaratabilecek giysiler Solunum sıkıntısı yaratabilecek giysiler gevşetilir.

gevşetilir.

– Güven verilerek sakinleşmesi sağlanır. Güven verilerek sakinleşmesi sağlanır.

(58)

 Bilinç kapalı ise İlk yardımın ABC si Bilinç kapalı ise İlk yardımın ABC si gerekli ise uygulanır

gerekli ise uygulanır

 Solunum varsa koma pozisyonu verilir. Solunum varsa koma pozisyonu verilir.

 Yaşamsal fonksiyonları sık sık takip edilir. Yaşamsal fonksiyonları sık sık takip edilir.

(59)

HAVALE HAVALE

Bilinç kaybı ile birlikte vücut kaslarında meydana Bilinç kaybı ile birlikte vücut kaslarında meydana

gelen istemsiz kasılma ve gevşemelerdir.

gelen istemsiz kasılma ve gevşemelerdir.

(60)

Nedenleri Nedenleri

 Kafa travmasına bağlı beyin yaralanmaları Kafa travmasına bağlı beyin yaralanmaları

 Beyin hastalıkları Beyin hastalıkları

 Beyinin şekersiz ve oksijensiz kaldığı Beyinin şekersiz ve oksijensiz kaldığı durumlar

durumlar

 Zehirlenmeler Zehirlenmeler

 Özellikle küçük çocuklarda yüksek ateş Özellikle küçük çocuklarda yüksek ateş

(61)

– Herhangi ateşli bir hastalık sonucu vücut Herhangi ateşli bir hastalık sonucu vücut sıcaklığının 38 derenin üstüne çıkması ile sıcaklığının 38 derenin üstüne çıkması ile

görülür.

görülür.

– Genellikle 6 ay-6 yaş arası çocuklarda görülür Genellikle 6 ay-6 yaş arası çocuklarda görülür

(62)

 Çocuklarda havale belirtileri Çocuklarda havale belirtileri

– Vücut sıcaklığı yüksektir Vücut sıcaklığı yüksektir

– Gözler sabit bir noktaya çevrilidir Gözler sabit bir noktaya çevrilidir – Çene kilitlenmiştir Çene kilitlenmiştir

– Dudak,yüz,kol ve bacaklarda istemsiz kasılmalar oluşur. Dudak,yüz,kol ve bacaklarda istemsiz kasılmalar oluşur.

– Ağızdan köpüklü salya gelebilir. Ağızdan köpüklü salya gelebilir.

– Çocuk idrar ve kakasını istemsiz olarak yapar Çocuk idrar ve kakasını istemsiz olarak yapar

– Genelde birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar devam Genelde birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar devam edebilir

edebilir

– Bilinç kaybı Bilinç kaybı

– Soluk alamama Soluk alamama

(63)

 İlkyardım İlkyardım

– Kasılmalar sırasında çocuğa zarar verebilecek cisimler Kasılmalar sırasında çocuğa zarar verebilecek cisimler uzaklaştırılır.

uzaklaştırılır.

– Kasılmalar sırasında kafasını bir yere çarpması Kasılmalar sırasında kafasını bir yere çarpması engellenir.

engellenir.

– Nöbet sırasında çocuğun ağzında bir yiyecek varsa Nöbet sırasında çocuğun ağzında bir yiyecek varsa çocuk yana çevirerek yatırılır.

çocuk yana çevirerek yatırılır.

– Nöbet süresi uzamaya başlarsa soluk alıp almadığı Nöbet süresi uzamaya başlarsa soluk alıp almadığı kontrol edilir ve yardım çağrılır.

kontrol edilir ve yardım çağrılır.

– Ilık su ile ıslatılmış bezleri çocuğun alın, koltuk altı, Ilık su ile ıslatılmış bezleri çocuğun alın, koltuk altı, kasıklarına yerleştirilerek ateş düşürülmeye çalışılır.

kasıklarına yerleştirilerek ateş düşürülmeye çalışılır.

(64)

 Hasta soyulur. Hasta soyulur.

 Hasta ıslak havlu ve çarşafa sarılır Hasta ıslak havlu ve çarşafa sarılır

 Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda

sıcaklığında su dolu bir küvete sokulur.

sıcaklığında su dolu bir küvete sokulur.

(65)

SARA NÖBETİ SARA NÖBETİ

– Beyindeki anormal bir odaktan Beyindeki anormal bir odaktan

kaynaklanan ve zaman zaman tekrar kaynaklanan ve zaman zaman tekrar eden vücut kaslarının istemsiz

eden vücut kaslarının istemsiz kasılmasıdır.

kasılmasıdır.

(66)

Belirtileri Belirtileri

• Aniden kötü koku hissetme Aniden kötü koku hissetme

• Çığlık atma Çığlık atma

• Ani bilinç kaybı Ani bilinç kaybı

• Sırtın yay gibi sertleşmesi Sırtın yay gibi sertleşmesi

• Çırpınma ve kıvranma Çırpınma ve kıvranma hareketi

hareketi

• 10-20 sn ile nefes tutma 10-20 sn ile nefes tutma dudaklarda morarma dudaklarda morarma

• Baş ve boyunda kızarma Baş ve boyunda kızarma

• Sesli nefes alma Sesli nefes alma

• ağızdan aşırı tükürük salgısı, ağızdan aşırı tükürük salgısı, köpük gelmesi

köpük gelmesi

• İdrar kaçırma İdrar kaçırma

• Kaslarda gevşeme Kaslarda gevşeme

• Bilincin açılması ve uykuya Bilincin açılması ve uykuya meyil

meyil

(67)

Sara nöbetinde ilkyardım Sara nöbetinde ilkyardım

– Yere düşerken hastanın yaralanması önlenir Yere düşerken hastanın yaralanması önlenir

– Etrafta bulunan zarar verici cisimler uzaklaştırılır Etrafta bulunan zarar verici cisimler uzaklaştırılır

– Mümkünse kasılmalar sona erinceye kadar başın altına Mümkünse kasılmalar sona erinceye kadar başın altına yumuşak bir malzeme konur.

yumuşak bir malzeme konur.

– Boynu sıkan giysiler gevşetilir Boynu sıkan giysiler gevşetilir

– Kasılmalar sona erdiğinde havayolu açıklığı ve solunum Kasılmalar sona erdiğinde havayolu açıklığı ve solunum kontrol edilir.

kontrol edilir.

– Koma pozisyonu verilir. Koma pozisyonu verilir.

– Temel yaşam fonksiyonları sık sık kontrol edilmelidir. Temel yaşam fonksiyonları sık sık kontrol edilmelidir.

(68)

Ne zaman ambulans çağrılmalıdır.

Ne zaman ambulans çağrılmalıdır.

 Hasta suda nöbet geçirdiyse (örneğin yüzerken) Hasta suda nöbet geçirdiyse (örneğin yüzerken)

 Hastanın üzerinde epilepsi hastası olduğuna dair hiçbir bilgi Hastanın üzerinde epilepsi hastası olduğuna dair hiçbir bilgi

yoksa veya hastanın bu nöbetinin bir epilepsi hastalığı nedeniyle yoksa veya hastanın bu nöbetinin bir epilepsi hastalığı nedeniyle

geçirilip geçirilmediğini bilmiyorsanız geçirilip geçirilmediğini bilmiyorsanız

 Kişi yaralanmışsa, gebe ise veya diyabetik ise Kişi yaralanmışsa, gebe ise veya diyabetik ise

 Nöbet 5 dakikadan daha uzun süredir devam ediyorsa Nöbet 5 dakikadan daha uzun süredir devam ediyorsa

 İkinci nöbet, ilk nöbet bittikten çok kısa bir süre sonra başlıyorsa İkinci nöbet, ilk nöbet bittikten çok kısa bir süre sonra başlıyorsa

 Kasılmalar bittikten sonra kişinin bilinci açılmıyorsa Kasılmalar bittikten sonra kişinin bilinci açılmıyorsa

(69)

Neler yapılmamalıdır Neler yapılmamalıdır

– Kasılmaları tutarak önlemeye çalışmak Kasılmaları tutarak önlemeye çalışmak

– Kilitlenmiş çeneyi açmaya çalışmak Kilitlenmiş çeneyi açmaya çalışmak

– Yumruk şekildeki ellerini zorla açmak Yumruk şekildeki ellerini zorla açmak

– Hastaya bir şey koklatmak Hastaya bir şey koklatmak

(70)

Acil yardım gerektiren durumlar Acil yardım gerektiren durumlar

– Nefes almada sorun varsa; Nefes almada sorun varsa;

– Temel yaşam destek ihtiyacının varlığı Temel yaşam destek ihtiyacının varlığı

– Şuur açılmaksızın nöbetlerin peş peşe olması Şuur açılmaksızın nöbetlerin peş peşe olması – 10 Dakikadan uzun süren şuur bulanıklığı 10 Dakikadan uzun süren şuur bulanıklığı

– Daha önce epilepsi olmayan bir kişide ilk nöbetin olması Daha önce epilepsi olmayan bir kişide ilk nöbetin olması

(71)

Kalp spazmı (Angina pektoris) Kalp spazmı (Angina pektoris)

 Belirtiler Belirtiler

– Nefes kesecek kadar şiddetli ağrı Nefes kesecek kadar şiddetli ağrı – Nefes Darlığı Nefes Darlığı

– Sıkıntı hissi Sıkıntı hissi

– %-10 dak kadar süren kısa ağrı %-10 dak kadar süren kısa ağrı – Dinlenim anında ağrının azalması Dinlenim anında ağrının azalması

– Göğüs kemiğinin arkasında özellikle sol kola Göğüs kemiğinin arkasında özellikle sol kola ve çeneye yayılan bir ağrı

ve çeneye yayılan bir ağrı

(72)

 İlkyardım İlkyardım

– Temel yaşam bulguları değerlendirilir. Temel yaşam bulguları değerlendirilir.

– Hareket ettirilmez Hareket ettirilmez – Sakinleştirilir Sakinleştirilir

– Giysiler gevşetilir. Giysiler gevşetilir.

(73)

Kalp krizi Kalp krizi

– Belirtileri Belirtileri

» Sıkıntı Sıkıntı

» Terleme mide bulantısı ve kusma Terleme mide bulantısı ve kusma

» Ağrı çok yoğun ve saatlerce olabilir. Ağrı çok yoğun ve saatlerce olabilir.

» Dinlenme ile geçmeyen ağrı Dinlenme ile geçmeyen ağrı

» Gaz sancısı, hazımsızlık, mide ağrısı, kas ağrısı Gaz sancısı, hazımsızlık, mide ağrısı, kas ağrısı şeklinde algılanabilir.

şeklinde algılanabilir.

» Nefes alıp vermek ağrının şiddetini ve şeklini Nefes alıp vermek ağrının şiddetini ve şeklini değiştirmez.

değiştirmez.

(74)

 İlkyardım İlkyardım

– Temel yaşam bulguları değerlendirilir Temel yaşam bulguları değerlendirilir – Hareket ettirilmez Hareket ettirilmez

– Giysiler gevşetilir Giysiler gevşetilir

– Solunum sıkıntısı varsa yarı otutturulur. Solunum sıkıntısı varsa yarı otutturulur.

– 112 aranır. 112 aranır.

Referanslar

Benzer Belgeler

Ağız boşluğu erişkinlerde işaret, bebeklerde ise serçe parmağı kullanılarak temizlenir, yabancı cisimler varsa çıkartılır, (Takma diş, kırık diş, toprak vs.) Dilin

Mehmet Ceyhan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Enfeksiyon Hastalıkları Ünitesi Ankara, Türkiye Tel.: +90 312 311 49

 * Diğer birçok değerlendirme aracında olduğu gibi, hastanın ilk geliş GKS yapılması daha sonraki puanlamaların güvenilirliği açısından çok önemlidir..

Her glukoz 2 piruvat molekülü içerir ve piruvat molekülü mitokondri çerisine alınarak hücre için gerekli enerji açığa çıkarılır... Kemiosmoz: Enerji

Eritrositlerin parçalanması ile açığa çıkan bu pigment patolojik olarak iki şekilde ortaya çıkar.. HEMOLİZ : Kan damarlannda eritrositlerin, enfeksiyöz-enfeksiyöz olmayan

Hava yolu kontrolü Kör dalış Kör dalış Cımbız yöntemi Solunum kontrolü Bak-dinle-hisset Bak-dinle-hisset Bak-dinle-hisset Solunum varsa Koma pozisyonu Koma pozisyonu Koma

¤  Diğer yandan, hücre yoğun bir çalışma içinde ise ATP üretiminin artırılması için solunum hızlanır. ¤  Buradaki kontrol,

ĠĢitme, ses kaynağında meydana gelen ve titreĢim olarak nitelendirdiğimiz mekanik seslerin dıĢ kulaktan kulak kepçesi aracılığıyla dıĢ kulak yolundan geçerek, orta