Amac;: Mavi-San (Blue-on-yellow, B/Y) perimetri, standart (White-on-white, W/W) peri- metriye gore gorme alam defektlerini daha erken ve daha geni§ olarak ortaya

(1)

T. Oft. Gaz. 30,487-492,2000

Okuler Hipertansiyonda Optik Sinir Ba§I Topografik

Ol~iimleri He Standart ve Mavi-Sar1 Gorn:te Alan1 Mean Deviation Degerleri Aras1ndaki Ili§ki

Nevbq_har Tamr;elik (*) , Abdullah Ozkzrz§ (**** ), ErdoiJ.an Cicik (*** ), Ozcan Ocakoglu (** ), Can Ustiindag (** ), Kazzm Devranoglu (** ), :jehirbay Ozkan(*)

OZET

Amac;: Mavi-San (Blue-on-yellow, B/Y) perimetri, standart (White-on-white, W/W) peri- metriye gore gorme alam defektlerini daha erken ve daha geni§ olarak ortaya

~akarabilir.

Hei- delberg Retina Tomografisi (HRT) optik sinir ba§mm (OSB) ti9 boyutlu gortinttistinti saglar. Bu 9ah§manm amac1 oktiler hipertansiyonda (OHT) mavi-san ve standart gorme alanmdaki global indekslerden total mean deviation (MD) ve yan alan MD degerleri (HMD) ile OSB morfolojik degi§ikleri arasmdaki uyumlulugu kar§Ila§tirmaktir.

Metod: 61 normal olgunun Ill gozi.i ve 52 OHT'lu olgunun 79 gozti degerlendirildi.

OHT'lu gozler de glokom yoni.inden dti§tik ve ytiksek riskli olmak i.izere iki alt gruba aynld1.

Di.i§tik risk grubu (Grup 1) GiB:22 mmHg'mn tisti.i ve C/D oram: 0,4'tin altmda olan gozleri; da- ha ytiksek risk grubu (Grup 2) GiB:22mmHg'nm i.isttinde ve C/D oram: 0,6'nm i.isti.inde olan gozleri i9ermekte idi. Normal grubu (Grup 3) olu§turan gozlerin GiB:21 mmHg'nm, C/D oram:

0,4'i.in altmda idi. W/W ve B/Y gorme alam Humphrey perimetresi (Model 750, Program 30-2) ile yap1ld1. Optik sinir ba§Imn topografik ol9i.imlerini elde etmek ve degerlendirmek i9in 2.01 software versiyonlu HRT kullamld1. Bulgulann degerlendirilmesi Student' t-testi ve One-way ANOV A testi ile ger9ekle§tirildi.

Bulgular: Her ti9 grupta da total, tist ve alt yan alan MD degerleri, B/Y gorme alanmda W /W gorme alanma gore istatistiksel olarak anlamh yi.iksekti (p <0.05). Gruplar kendi i9lerinde kar§Ila§tinldrgmda ise MD degerlerinde istatistiksel anlamh fark saptanmad1. OSB topografik degerlerinden 9ukurluk alam (CA), 9ukurluk bi9im ol9i.imti (CSM), retina sinir lifi tabakasr ke- sit alam (RNFLCSA) Grup 2'de, Grup 1 ve 3'e gore istatistiksel olarak anlamh farkh idi (p<0.05). MD degerleri, HRT parametrelerinden ozellikle CSM ile anlamh korelasyon goster- mi§tir (p<O.OOI).

Sonuc;: B/Y gorme alam MD degerleri W/W perimetriye gore daha yi.iksek olup risk artt!k- 9a MD degerleri daha da yi.ikselmekte ve HRT ile ol9i.ilen OSB parametreleri ile iyi korelasyon gostermektedir.

Anahtar Kelimeler: Okuler hipertansiyon, HRT, mavi-san ve standart gorme alam.

(*) i.D. Cerrahpa§a Tip Fakliltesi Gi::iz Hastahklan Anabilim Dah, Prof. Dr.

(**) i.D. Cerrahpa§a Tip Fakliltesi Gi::iz Hastahklan Anabilim Dah, Do9. Dr.

(***) i.D. Cerrahpa§a Tip Fakliltesi Gi::iz Hastahklan Anabilim Dah, Uzman Dr.

(****) i.D. Cerrahpa§a Tip Fakliltesi Gi::iz Hastahklan Anabilim Dah, Asistan Dr.

+

Bu 9ah§ma,TOD XXXIII. Ulusal Oftalmoloji Kongresi'nde serbest bildiri olarak sunulmu§tur.

Mecmuaya Geli~ Tarihi: 17.11.1999 Kabul Tarihi: 18.12.1999

(2)

488

GiRiS

Nevbahar Tamyelik, Abdullah Ozkm§, Erdogan Cicik, Ozcan Ocakoglu, Can Dstiindag, Kaz1m Devranoglu, ~ehirbay Ozkan

SUMMARY

Correlation between optic nerve head topographic measurements and W/W -B/Y Perimetry Mean Deviation Values in Ocular Hypertension

Purpose: Blue-on-yellow perimetry can reveal visual defects earlier and larger in extend than white-on-white (W/W) perimetry. The Heidelberg Retina Tomography (HRT) produces a three-dimensinal image of the optic disc. The aim of this study is to compare the correlation between B/Y-W /W total mean deviation, hemifield mean deviation and optic nerve head morp- hological variables.

Methods: We evaluated 79 eyes of 52 patients with ocular hypertension and 111 eyes of 61 normal subjects. Eyes with ocular hypertension was seperated in two groups, low risk group (Group 1) and higher risk group (Group 2). Group 1 included eyes with intraocular pressure (lOP) higher than 22 mmHg and C/D ratio larger than 0,4. Group 2 included eyes with lOP hig- her than 22 mmHg and C/D ratio larger than 0,6. lOP of normal subjects was lower than 21 mmHg and C/D ratio was lower than 0,4. The B/Y and W/W visual fields (program 30-2) were obtained with a Humprey Perimeter (Model 750). The HRT with the software version 2.01 was used to acquire and evaluate the topographic measurements of the optic disc.

Results: In all groups, the total, superior and inferior hemifield MD values were statisti- cally higher in B/Y perimetry than W /W perimetry (p< 0,05). When MD values in each groups were compared, there was no statistically significance. Optic nerve head parameters such as cup area (CA), cup shape measure (CSM) and retinal nerve fiber layer cross-sectional area (RNFLCSA) were statistically significant in Group 2 than Group 1 and 3. MD values showed statistically significant correlation with HRT parameters particularly with CSM.

Conclusion: B/Y visual field mean deviation values are higher than W /W perimetry and correlate well with optic nerve head parameters examined with HRT.

Key Words: Ocular Hypertension, HRT, Blue-on-Yellow and White-on-White perimetry

MATERY AL METOD Gorme alam defektleri, optik sinir ba§I (OSB) ve re-

tina sinir lifi tabakas1 degi§iklikleri (RNFL) glokomun onemli gostergeleri olup nora! doku kaybi, fonksiyon bozuklugu ile kendini gosterir. Bununla birlikte OSB degi§iklikleri ve RNFL kayb1, genellikle stan dart W /W perimetrideki gorme alam defektlerinden daha once olu-

§Ur (1,2,3). Yapllan son c;:ah§malar, klsa dalga boylu rna- vi-san gorme alanmm glokomatOz defektleri W/W perimetriye gore daha erken ve geni§ olarak ortaya c;:Ikanla- bilecegini gostermi§tir (4,5,6,7,8,9). B/Y perimetri, izole ganglion hiicre fonksiyonunu test etmekle birlikte fonk- siyonel gorme alam kayb1 ic;:in belirli oranda sinir Oliimii gereklidir ( 1 0).

i.D.

Cerrahpa§a T1p Fakiiltesi Goz Hastahklan Ana Bilim Dah Glokom biriminde takip edilen goz ic;:i basm- CI (GiB) 22 mmHg iizerinde ve standart gorme alam normal olan OHT'lu olgular dii§iik riskli (grup 1) veda- ha yiiksek riskli (grup 2) olmak iizere iki alt gruba aynl- di.

Dii§iik risk grubu (grup 1), GIB: 22 mmHg'm ilstii ve C/D oram: 0,6'm altmda olan gozleri, yiiksek risk grubu ise (grup 2) GIB: 22 mmHg'm ilstii ve C/D oram:

0,6'm ilstiinde olan gozleri ic;:ermekte idi (tablo 1). Grup

!'de ya§ ortalamas1 39,86±16,61 (26-67 aras1) olan 29 olgunun 46 goziinden olu§makta idi. Grup 2 ise ya§ ortalamasi 35,96±12,74 (24-65 aras1) olan 23 olgunun 33 goziinil ic;:ermekte idi.

Komputerize alet ve tekniklerin geli§mesi ile (kon- fokal taray1c1 lazer oftalmoskop gibi) hiZh ve tekrarlana- bilir iic;: boyutlu analiz ve noktasal kar§Ila§tlrma imkam dogmu§tur.

<;ah§mamizm amac1, okiiler hipertansiyonlu (OHT) olgularda mavi-san ve standart gorme alanmdaki global indekslerden total MD ve yan alan MD degerleri ile OSB morfolojik degi§iklikleri arasmdaki korelasyonu kar§Ila§tlrmaktir.

Grup 1 Grup2 Grup3

Tablo 1. Olgulann ozellikleri

Ya§ Ortalamasi GiB (mmHg) C/D oram

39.86±16.6! (26-67) 24.73±2.34 (22-29) <0.6 35.96±12.74 (24-65) 25.96±2.79 (22-31) >0.6 46.26±19.2 (22-69) 15.59±2.76 (10-21) <0.4

(3)

Okuler Hipertansiyonda Optik Sinir Ba§l Topografik Ol9iimleri ile Standart ve Mavi-San Gorme Alam Mean 489 Deviation Degerleri Arasmdaki ili§ki

Ortalama ya~J 46,26± 19,20 (22-69 aras1) olan 61 normal olgunun 111 gozi.i kontrol grubu (grup 3) olarak

ses;ilmi~ olup faki.iltemiz goz hastahklan poliklinigine gozli.ik muayenesi is;in ba~vurmu~ hastalardan olu§makta idi. Grup 3'de; standart ve mavi-san gorme alam normal olup ailede glokom hikayesi oki.iler ve norolojik hastahk, sistemik hastahk, gorme alam ve renk gormeyi etki- leyecek ilas; ahm1 yok idi (~ekil 1).

Tablo 3. HRT parametre/eri sonu~'lan

!jekill. Gruplarzn goz sayzsz dag1lzmz Giiz Say1s1

• Grup 1 [ ] Grup2

111 I

[@j

Grup3

W

/W

ve B/Y gorme alanlan, Humprey perimetresi (model 750, program 30-2) ile gers;ekle§tirildi. OSB topografik ols;i.imlerinin eldesi ve degerlendirilmesi is;in 2.01 versiyonlu Heidelberg Retina Tomografisi (HRT) kullamld1.

Bulgulann degerlendirilmesi Student' t testi ve One- way ANOV A testi ile gers;ekle~tirildi.

SONU<;;LAR

Gruplar ya§ olarak kar~Jla§tmldJgmda gruplar arasmda istatistiksel anlamh bir fark saptanmad1.

Grup 1 'in GIB'1 ortalamas1 24,73±2,34 mmHg (22- 29 mmHg aras1), grup 2'nin 25,96±2,74 mmHg (22-31 mmHg aras1), grup 3'i.in 15,59±2,76 mmHg (10-21 mmHg aras1) olup grup 1 ve 2 ile grup 3 arasmda istatistiksel anlamh fark saptanm1~t1r (tablo 1).

Mavi-san gorme alanmda total, list ve alt yan alan MD degerleri standart gorme alanma gore her tis; grupta yi.iksekti (p<O,Ol). Standart gorme a1am total MD degerleri gruplar arasmda kaqJ!a~tinldJgmda anlamh fark

DA

CA*

C/D

RA

RV

CSM*

MRT

RNFLCSA*

CLAS

- - - -

Ortalama Grup 1 2,04

Grup 2 1,95

Grup 3 2,24 Grup 1 0,46

Grup 2 0,69

Grup3 0,49

Grup 1 0,22

Grup2 0,28

Grup 3 0,20

Grup I 1,56

Grup2 1,38

Grup 3 1,60

Grupl 0,46

Grup2 0,39

Grup 3 0,41

Grup I -0,21 Grup 2 -0,13 Grup 3 -0,22 Grup I 0,27

Grup 2 0,21

Grup 3 0,23

Grup l 1,34

Grup 2 1,10

Grup 3 1,20

Grup 1 1,90

Grup 2 0,69

,(Jrup 3 1,81

Tablo 2. Gruplarzn total ve yan alan MD degerleri

Mavi-san giirme alam Standart giirme alam

Total MD Dst yan Alt yan Total MD Dstyan

ortalamas1 alan MD alan MD ortalamas1 alan MD

Grup 1 -4,71±1,78 -5,38±1,94 -4,04±1,68 -2,98±,1,41 -3,12±1,62

Grup 2 -5,68±2,01 -6,02±2,21 -5,34±2,08 -3,41±1,64 -3,52±1,82

Grup3 -3,88±2,49 -4,01±2,33 -3,75±1,99 -2,51±1,17 -1,73±1,34

Stan dart Deviasyon

0,32 0,41 0,39 0,34 0,49 0,33 0,13 0,17 0,12 0,33 0,43 0,28 0,18 0,14 0,17 -0,21 -0,19 -0,16 0,09 0,12 0,08 0,40 0,46 0,28 2,00 2,20 2,01

Alt yan alan MD -2,94±1,45 -3,32±1,57 -1,32±1,08

I

(4)

490 Nevbahar Tam~elik, Abdullah Ozkm~, Erdogan Cicik, Ozcan Ocakoglu, Can Ostiindag, Kaztm Devranoglu, ~ehirbay Ozkan

Resim 1. Grup l'e ait bir olgunun HRT sonuf;lan

saptanmazken mavi-san gorme alanmda ise sadece grupl ve grup 3 arasmda anlamh fark saptanamadt.

Grup 2 ile diger gruplar arasmda istatistiksel olarak anlamlt fark goriilmii§tiir (p<0,05). Her grup kendi i~inde

kar§Ila§tmldigmda ise iist ve alt yan alan standart ve mavi-san gorme alam MD degerleri arasmda anlamh farklihk bulunamad1 (Tablo 2).

HRT bulgulan her ii~ grupta da ayn ayn degerlendirildi ve grup 2'de CA, CSM, RNFLCSA grup I ve 3'e kiyasla anlamh farkh idi (p<O,OS). Grup 1 ve 3 arasmda ise bu fark gozlenemedi (Tablo 3).

Gorme alam MD degerleri HRT parametreleri ile

kar~Iia~tmldigmda grup 1 ve 3'de MD degerleri C/D ile anlamlt korelasyon saptamrken grup 2'de ozellikle CSM ile korelasyon gosterdi.

TARTI~MA

Glokomda yap1sal degi~iklikler, fonksiyunel hasara yol a~ar. Bu nedenle OSB'nm kantitatif ol~iimleri ile mavi-san ve standart gorme alam indeksleri arasmda korelasyon bildiren ~ali§malar yaymlanml~ttr

(11,12,13).

c;:ah~mam1zda MD degerleri yoniinden standart gar- me alamnda fark olmamas1, mavi-san gorme alanmda glokom yoniinden daha yiiksek risk ta§Iyan grup 2'in MD degerinin diger gruplara gore anlamh derecede yiiksek olmas1 mavi-san gorme alamnm standart gorme alanma onciiliik ettiginin bir gostergesidir. Dii~iik risk grubu ile kontrol grubunun MD degerleri arasmda fark ol- mamasi kanaatimizce risk artt1k~a mavi-san gorme ala- mm daha degerli kilmaktadir.

Resim 2. Grup l'e a it bir olgunun gorme a/am sonurlan

SP.Ct...£ 1'1(1..0 AtA,.~I$ E:VE: I LEFT

!t.IAJ1E• :,':,~1..11^~~^CILI^NCJROCLV ¹⁰^• ⁰⁰⁸¹^H ^•M^•^7<111^I

crJM Jf·l ru;1r . •tUio kllllll!

11Jilll» :..111(1.1- -

r:..slfttnu•u

•&Yolt t. _•I•K

l:'lo(lolilf fl

o~;,

:'1 ^"ll ^,^...II ^l:tt U

'"'

11 11 g, ,u, ¹¹ ^i~"

. .. . .. r ·· · ··

r» rt:• K• ra1

n ,g. " _n 1t n jll 11

~ 21 z• n n ''

J! 11 n ~

'"'

S t Iii I S

'IIIAIUHu

.

...

,,, ..

..,

••

I I I II• -4 • t I I ·I .. ·• .. "'·I

I I I I I ·1·1 ·J l I I ) l l · l · l I I l

I I 4 t ·I ·1•1 ·I l

•J . . . . ot •I .. •I ·I •I l•) •l , .. ,, •) .,

J

,

. . • .

1-

I l I ·I I l 1•1 I I

I I I 1 l ·I I I l

·• .. ... ·• ·t · l · r

•14 4 4 ·1 .. ·1·1 I t ., I I ·l ~ ·I •I •1

t'tlti.U

···~

PI )I rJ •1 n

. _•

. I ••

1.·

. . . .... .

...

^~

-

··'""'1.

. . . . ·' ^~.'·,

•n.:a-llilltl

•

^·r.~•

..

^r.u•

•

^t.M•t . . . .

B!Y

ve W /W total MD ve Hemifield MD (HMO) degerleri HRT'de saptanan OSB parametreleri ile uyumluluk gostermektedir. Bununla birlikte HRT parametreleri, W/W gorme alam bulgulanna gore B/Y gorme alam parametreleri daha iyi korelasyon

gostermi~tir (14). Teesalu ve ark.mm 40 normal ve 37 OHT ve degi~ik evrelerde glokom hastalannm rastgele

(5)

Okuler Hipertansiyonda Optik Sinir Ba~1 Topografik Ol9iimleri ile Standart ve Mavi-San Gorme Alam Mean 491 Deviation Degerleri Arasmdaki ili~ki

Resim 3. Grup 2'e a it bir olgunun HRT sonur;lan

Resim 4. Grup 2'e ait bir o/gunun gorme a/am sonur;lan

Sft~l!: "I!:L.D RttALY'Sn • 8Lut.·Y£L.I.OIJ

(r~Arc:t IICUOCCUL ONCUN 101 DOD• oz...,.·e7 I

COl* . , , _ ... "II tt»lt• o u••t!.IJIW'II

~~IIIII *Ut• U•~

1iU'I"UUCI••h

.

_ltlW^,.^,.,~_Ctii!IQIII

^. ^..

_·:~

^"

IUI- IUIII';:!V IMII • •

111•11\•~. kif

111(1....,., •Ill~

lllllll:l:f&tJiiHWOll

~ I ^f I

: "II II "

.'l " I~. JIJ u II

n "

11 II lt It ll t1

o¥lli..CIUI

I' U Jt ,r.1 n II II

,(t rt II rUt It

'" ·U II ·ll ·I t u 1: u tl It ..

•' ;.1·11•1 •II . . . . l I l

tl n I II •It •I t ·I l

:1 ·U •II .. ·•11•1 -1 •I J

U -11 •II _{I f}I t_I _Ilil _l^-t_·1_·1^t_-i^! I

·U II •II ·U •I I U •II ·I •I

. . .I

~" .., <i1

. • .

. _•

V • 11j

1 :1 II

:r 1~, .

1

^~.

I I tli I I I ·1 I 1 I I I t

!AI 1.11 I I I I • I ' II J I 1 I I l 1 J •I I I I 1·1 I I I loti I ... ·S I I ·I ·I

.. l!VJ X\ :I' I.

) ! 1·1 I·} ·1·1

·1 r ) I U ·I ·I

•

• ''l.ll

•.

r&•• Ut»N

... .

iO:ll .. -.~ .. ,11

· ··'lllllril

ru J.n•

1111• I.IIQI•

se~ilen bir gozlerden olu§an gruplarda yapt1g1 ~ah§

mada B/Y ve W/W iist HMD degerleri, HRT parametreleri ile daha iyi korelasyonu gosterilmi§ olup bildirilen yaymlardaki iist yan alanda glokom defektin daha s1k goriilmesi ger~egi ile uyumludur (15). Yine erken glokomda gorme alam defektlerine daha stk rastlanmakta- dJr.

Bizim ~ah§mamizda okiiler hipertansiyonlu olgularda boyle bir farkhhk saptanmad1. W/W ile normal gorii- len olgularda dahi B/Y ve HRT bulgulan ile glokomatoz degi§ikliklere rastlamak miimkiindiir (14 ).

Grup 2'de ~ukurluk alam (CA), ~ukurluk ~ekil ol~ii

mii (CSM), retina sinir lifi tabakas1 kesitsel alam (RNFLCSA), grup 1 ve grup 3'e gore anlamh derecede yiiksek olmas1 ve B/Y ve MD degerleri ile korelasyon gostermesi daha yiiksek riskli okiiler hipertansiyonlu olgularda HRT parametreleri olarak CSM ve RNFLCSA onem ta§Jmaktadlf. Ozellikle CSM'nin ileri analizlerde degerli bir HRT parametresi olarak goriilmektedir ve optik disk referans diizleminden bag1ms•z olmas1 ise aynca onemli bir avantaj1d1r (14).

Sonu~ olarak da HRT ile ol~iilen optik sinir ba~1 parametreleri mavi-san gorme alan1 sonu~lan ile uyumlu olup mavi-san gorme alam standart perimetreye gore daha erken degi§iklikleri ortaya ~1kanlabilmektedir.

Okiiler hipertansiyonlu olgulann izlenmesinde optik sinir ba§I analizi ile birlikte standart gorme alan• yanmda mavi-san gorme alam muayenelerinin yapilmas1 kani- smdayiz.

KAYNAKLAR

I. Quigley HA, Dunkelberg GR, Green WR: Retinal ganglion cell atrophy correlated with automated perimetry in human eyes with glaucoma. Am 1 Ophthalmol 107: 453- 464.

2. Sommer A, Katz J, Quigley HA et al: Clinically detectab- le nerve fiber atrophy precedes the onset of glaucomatous field loss. Arch Ophthalmol 109: 77-83.

(6)

492 Nevbahar Tamyelik, Abdullah Ozkm§, Erdogan Cicik, bzcan Ocakoglu, Can Usttindag, Kaz1m Devranoglu, ~ehirbay Ozkan

3. Tuulonen A, Lehtola J, Airaksinen PJ: Nerve fiber layer defects with normal visual fields. Ophthalmology I 00;

587-598.

4. Hart WM, Silverman SE, Trick GL, Nesher R, Gordon MO: Glaucomatous visual field damage: luminance m1d color contrast sensivities . Invest Ophthalmol Vis Sci 31:

359-367.

5. Johnson CA: Diagnostic value of short-wavelength automated perimetry. Curr Opin Ophthalmol 7: 54-58.

6. Johnson CA, Adams AJ, Lewis RA: Patterns of early glaucomatous visual field loss for short wavelength sensitive pathways, ARVO Abstracts. Invest Ophthalmol Vis Sci 30:S56.

7. Johnson CA, Adams AJ, Casson EJ, Brandt JD: Progres- sion of early glaucomatous visual field loss as detected by blue-on-yellow and standard white-on-white perimetry.

Arch Ophthalmol Ill: 651-656.

8. Sample PA, Weinreb RN: Progressive color visual field loss in glaucoma. Invest Ophthalmol Vis Sci 33: 2068- 2071.

9. Sample PA, Weinreb RN, Buyton RM: Blue-on-yellow

perimetry, ARVO Abstracts. Invest Ophthalmol Vis Sci 27:159.

10. Johnson CA: Selective versus nonselective losses in glaucoma. J Glaucoma 3 [Suppl]: S32-S44.

11. Brigatti L, Caprioli J: Correlation of visual field with scanning confocal laser optic disc measurements in glaucoma. Arch Ophthalmol 113: 1191-1194.

12. lester M, Mikelberg FS, Courtright P, Drance SM: Corre- lation between the visual field indices and Heidelberg Re- tina Tomography parameters. J Glaucoma 6: 78-82.

13. Tsai CS, Zangwill L, Sample PA, Garden V, Bartsch DU, Weinreb RN: Correlation of peripapillary retinal height and visual field in glaucoma and normal subjects. J Glau- coma 4: 110-116.

14. Teesalu P,Vihanninjoki J, Airaksinen PJ, Tuulonen A:

Hemificld association between blue-on-yellow visual field and optic nerve head topographic measurements. Gra- efe's Arch Clin Exp Ophthalmol 236: 339-345.

15. Nicholas SP, Werner EB: Location of early glaucomatous visual field defects. Can J Ophthalmol 15: 131-133.