Cenap Şahabeddin
Gülhane parkındaki eski Tıbbiye
mektebinde bir gece
G ü n le r b ir tü rlü g eçm iy o rd u . S a a tle ri b ile say ıy o rd u m . N ih a y e t p a z a rte s i s a b a h ı e r k e n d e n u y a n dım . G a y e t g ü zel b e r r a k b i r b a h a r s a b a h ı idi. S e v in c im d e n ev in iç in d e d ö rt d ö n ü y o rd u m . Ş e fk a tli te y ze m e lin d e te m iz ç a m a ş ırla rla o d a m a g eld i.
— H a y d i, d e d i, elin i, y ü z ü n ü iyice y ık a d a ç a m a ş ırla rın ı d eğ iş tir. G id e rk e n e n işte n i d e gör.
E v d e h e rk e s te b ir b a ş k a lık v a r dı. B en d e u z u n b ir s e y a h a te çıkı- y o rm u şu m gib i h a z ırla n ıy o rd u m . G id e rk e n e n işte m i g ö rd ü m .
— A l y a n ın d a b u lu n su n , d e d i. B aı ıa b ir m e cid iy e v e rd i. V e ilâ v e e t t i :
— S a k ın b o şb o ğ a z lık filâ n e t m e. G ü zelce o tu ru n , k o n u şu n , b a ş k a şey le re d il u z a tm a y ın . H a y d i A lla h se lâ m e t v ersin ..
E n işte m le te y z e m in e lle rin i öp tü m . S ü ra tle so k a k k a p ıs ın d a n fır la d ım . A k şa m ı d a r e ttim . S a a t o n a d o ğ ru şim d ik i G ü lh a n e p a rk ın d a n içeri g ird im . O z a m a n o ra d a m ek te b e k a d a r u z u n ve p e k to z lu b ir yol v a rd ı. Y o lu n sol ta r a f ı d a m e k te b in n e b a ta t b a h ç e si idi.
T a m a m s a a t o n d a m e k te b in k a p ıs ın d a C en a b ı g ö rd ü m . E lile içe ri g irm em i iş a re t e tti. N ö b e tç ile r b ir şey d e m ed i. C e n a p b e n i içeri a ld ı. — İşi b u h a le g e tirin c iy e k a d a r b ir ç o k k işiy e y üz suyu d ö k tü m , şim d i a rtık b ir te h lik e y o k tu r, d e d i. M e k te p te d e rs le r b itm iş, h e rk e s k o ğ u ş la rın a ç e k ilm işti. U z u n k o ri
d o rla r g eçtik , C e n a b ın b u lu n d u ğ u k o ğ u şa g ird ik . B u ra sı d ö rt y a ta k lı f a k a t geniş b ir k o ğ u ştu . C e n a b ın k e n d i s ın ıfın d a n b ir çok a r k a d a ş la rı o ra d a idi. B en i h e p sin e ta n ıttı, h e p si etrafım ı ald ı. C en ap ta a r k a d a ş la rın ı b ir e r b ir e r b a n a ta r if e d iy o rd u :
— Bu, d iy o rd u , siy a siy a tla m eş g u ld ü r. G a z e te le rin h e rg ü n b a ş m a k a le le rin i o k u r, a h k â m ç ık a rır. Bu, polis v a k a la rın ı, c in a y e tle ri te tk ik e d e r a d liy e m ü te h a ssısıd ır. Bu, A v ru p a g a z e te le rin i o k u r, h a k k ım ız d a y a z ıla n d e d ik o d u la rı ta h lil e d e r h a ric iy e c id ir. B u, tiy a tro cu d a h a d o ğ ru su k a n to c u k ız la rın p a tro n u d u r. H a n g isin in sesi güzel, h a n g is in in g ö b e k a tm a sı iyi ve ç ir k in g ü z e lin i h a ttâ b e lâ lıla rın ı d a b ilir. Bu e d e b iy a tç ıd ır, b p ta rih ç id ir, b u tü rk ç ü d ü r, b u filâ n d ır, b u fa- la n d ır, b u d a b iz im a ğ a d iye isim ta k tığ ım ız D a ğ ısta n lı H ü se y in d ir.
H ü sey in , b u sev im li d e lik a n lı, h e p im iz d e n b ü y ü k tü . G e v rek g ev r e k g ü le re k : — E v e t, d e d i, b e n b u h a ş e ra tın a ğ asıy ım . B u n la r d a b e n im h a y la z b e y z a d e le rim d ir. B u e s n a d a k o ş a ra k b iri k o ğ u şa g ird i. — H a b e rin iz v a r m ı...G en e b i r ç o k m a rti tu tm u ş, b a k k a la v e r m iş, p iliç d iy e y a rın ta le b e y e ye- d irtec ek m iş, d e d i.
D e rh a l C e n a p on u d a ta k d im e tti:
— B u d a d a h ilî h a v a d is sim sa rıd ır. Ne o lu rsa işitir, h e m e n b iz e y e tiş tirir. P o lis h a fiy e le rin in k a f i y esi g ib id ir.
B u y en i g e len ta le b e d e C en a b ı b a n a ta k d im e tti:
— B ey e fe n d i b iz im s ın ıfın b i rin cisi y a n ı e îe b a ş ım ız d ır. B ize
« d ire k tif » i o v e rir. A r tık ö tesin i siz ta h m in e d in , d e d i.
K o ğ u şta b ir g ü lü şm e, b ir g ü rü l tü b a şla d ı. A m a n A lla h ... H ep si b irib irin e g ird i. O , o n a y a stık , o, o n a b a tta n iy e , te rlik , h ü lâ s a elle rin e ne g eçerse a tm a y a b a ş la d ıla r.
C e n a p fe ry a t e d iy o r d u :
— D u ru n y a h u a y ıp tır. M isa fi rim izi g ö rm ü y o r m u su n u z ? O si zin b ild iğ in iz g ib i d e ğ il, u s lu d u r, a k ıllıd ır.
D a ğ ısta n lı a ğ a H ü se y in c ev a p v e rd i:
—1 T ıb b iy e ta le b e s in in u slu su a k ıllısı o lu r m u ? G ö z le rin e b a k m ıy o r m u su n u z. O d a sizin gibi b ir b e y z a d e y e b e n z iy o r. H e le b ira z alışsın , o n u n d a n e m a l ol d u ğ u n u g ö rü rü z.
H a k ik a te n b ira z so n ra b e n d e o n la ra u y m a y a m e c b u r oldum . G ü rü ltü y e iş tira k e ttim .
C e n a b ın sesi y ü k s e ld i: #
— K u su ru n a b a k m a y ın . Y en i
ih tid a e tti. E fe n d ile r, s a a t k a ç a g e ld i? B irisi c e v a p v e r d i: — O n b ire (e s k i s a a t) g e liy o r C en a p ! — O.. Y e m e k v a k ti y a k la şıy o r. B en m u tf a ğ a g id iy o ru m . M alû m y a b u g ü n n ö b e t b e n im . H ep si b ird e n C e n a b ın e tra fın ı a ld ıla r. T a tlın ın b o lc a o lm asın ı, g û y a m is a firle rin e k a rş ı m a h c u p k a lm m a m a s m ı ta v siy e e ttile r ve C e n a p b e n i a r k a d a ş la r ın a te rk e - d e re k v a z ife s in e g itti. B enim a ğ a H ü se y in e p e k k a n ım ısın m ıştı. Y a n ın a g ittim , k o n u şm a y a b a ş la d ık . — A ile n iz b u r a d a m ı? — H a y ır, u z a k ta n b ir a k ra b a m v a r, o n u n y a n ın d a g ib iy im . — O n u n y a n ın d a g ib i n e d e m e k ? — Y aln ız ç a m a ş ırla rım ı y ık a r la r. A y d a y ıld a b ir gece d e o n la r d a k a lırım . — Y a d iğ e r g e c e le r? — M e k te p te . E k s e ri cu m a gece le ri d e m is a firlik te ... Z a v a llı H ü se y in e a cıd ım . F a k a t o h iç v a z ife e tm iy e re k b e n im b u sa fiy a n e su a lle rim e k a rş ı g e v re k g e v re k g ü lü y o rd u . H ü se y in e e d e b iy a tç ıy ı g ö ster dim . — H a k ik a te n e d ip m id ir? — Ne g e ze r. İsm in i b iz öyle çı k a rd ık . B en d e n b e te r d ir , — Y a siy a siy a tç ı? — O d a öyle. — Y a C e n a p ? — H a , b a k o baş.ka. Ç o k o k u r, ço k ç alışır. H a fız a s ı g a y e t k u v v e t lid ir. B ild iğ in i iyi b ilir. T ü rk ü le r y a z a r, m â n ile r y a z a r, ş iirle r ve ro m a n la r o k u r. F ra n s ız c a y ı h e p i m iz d e n iyi b ilir. H e rk e s e h a ttâ h o c a la ra b ile k e n d is in i ta k d ir e t tirm iş tir. B a k ın ız h e p im iz d e n k ü çü k o ld u ğ u h a ld e s ın ıfım ız ın bi-
rin c isir. S izi çok sevm iş, d a im a
siz d e n b a h s e tti d u rd u . D em ek siz d e o n u n g ib isin iz. B en u ta n m a y a , sık ılm a y a b a ş la m ıştım . İm d a d ım a h a v a d is sim sarı y etişti. — Y a h u , d e d i, y a rın b e n d e m a rti a v ın a ç ık a c a ğ ım . E n aşa ğ ı g ü n d e on b e ş k u ru ş k â r v arm ış. H a f ta d a b ir lir a e d e r , f e n a m ı? D o ğ ru K o n g o rd iy a y a .. İste rse n iz sizi d e g ö tü rü rü m . — N erey e, d e d im . (D e v a m ı o n u n c u s a h ifo d e ) Hüseyin Suat
vB aş ta r a f ı 7 in ci s a h ife d e } *— K o n g o rd iy a y a , •— O ra s ı n e re s i^ '— A y, K o n g o rd iy a y ı b ilm iy o r In u s u n u z ?
— Y o.«
*— V a h , v a h .. S iz p e k c a h ilm iş sin iz. lY a n im îz d an ç e k ild i. B en H ü se- y in e s o rd u m : — K u zu m , b u K o n g o rd iy a d e n ile n şey n e d ir?— B e y o ğ lu n d a b i r v a ry e te m a h a lli. A r a s ır a m e k te p te n k a ç a rız , o ra y a g id e riz . M e ra k e tm e y in , si z i d e b ir g e ce a lırız . B ü s ır a d a C e n a p y a n ın d a b i r h a d e m e v e h a d e m e n in e lin d e k o c a b ir k a r a v a n a ile içeri g ird i. K a r a v a n a te p e le m e y assı k a d a if i d o lu id i. K o ğ u ş h a lk ı h e p b ir d e n k a r a v a n a y ı s a rd ı. D a h a y e re k o n u l m a d a n iç in d e k in in y a rısı e rid i. C e n a p fe r y a t e d iy o rd u : — Y ah u , a y ıp tır. D u ru n y em ek te n s o n ra y e riz . Y a n ım d a d u r a n N eşet b e y (el- y ev m b a h riy e ta b ip le r in d e n m ü te k a it v e b a h riy e k u m a n d a n ı m e r h u m M e h m e t p a ş a n ın d a m a d ı) b a n a d e d i k i: — B ir ta n e d e siz a lın , m id e n iz d e b u lu n su n . B elk i d e s o n ra h iç k a lm a z . C e n a p k a ra v a n a y ı h a d e m e d e n a ld ı. D o la b ın d a s a k la d ı. Y e m ek g e ld i. H e p b ird e n o tu rd u k , y ed ik . Ü stü n e d e k a la n ta tlıy ı b itird ik . B u n e fis p işm iş k a d a if te n s o n ra h e r k e s in n eşesi g e ld i. T a tlı b i r s o h b e t b a ş la d ı. İşte b e n o z a m a n m e k te b in b u s a m im iy e tin e b a y ıld ım . İste d im k i b e n d e o ra d a o lay ım . F a k a t b u n u n im k â n ı y o k tu . Ç ü n k ü m e k te b im in y a rıs ın ı ik m a l e tm iş b u lu n u y o rd u m . O rta lık k a r a r d ı. H a v a g a z la rî y a n d ı. K o ğ u şa baş.ka b ir g ü z e llik g e ld i. H e rk e s re sm î c e k e tle rin i ç ık a rd ı. Ü stlerin e b ire r k ıs a h ırk a , a b a v e s a ire g iy d ile r. C e n a p b a n a d a b ir h ırk a u z a ttı. A lın , b u d a sizin . T e m iz d ir m e ra k e tm e y in , d e d i. B a n a b ir b e y lik v e rd i. S iy a siy a tç ı y a ta ğ ın ın a ltın d a n b ir g a z e te ç ık a rd ı. C e n a b a u z a ttı: — E n so n g e le n n ü s h a d ır. C e n a p g a z e te y i b a n a v e rd i. *— O k u y u n , d e d i.
İsm in e b a k tım : M eşv eret.. C e n a b ın b a n a b a h s e ttiğ i g a z e te . Ö te s in e b e ris in e b a k tım , b izim te lâ f fu z e d e m e d iğ im iz k e lim e le rle do lu v e o z a m a n a k a d a r g ö rü p o k u m a d ığ ım b ir ç o k ş e y ... - C e n a b ın y ü z ü n e b a k tım . -v — P a ris te ç ık a n A h m e t R ız a b e y in g a z e te s id ir. B ilsen iz A b d ü l- h a m id in a le y h in d e n e le r y a z a r n e le r, d e d i. , D e rh a l e n işte m in sö z le ri h a f ı z a m d a c a n la n d ı: B o şb o ğ a z lık e t m e y in , ö te y e b e riy e d il u z a tm a - *n n». F a k a t b u a r tık m ü m k ü n m ü y d ü ? G a z e te y i p e k az z a m a n z a r f ın d a k â m ile n o k u d u m . C e n a b a -«unu h e r v a k it b u lu p a la b ili y o r m u su n u z ? — Ş ü p h e siz. B izim m e k te p te o k a d a r a ç ık g ö z v a r d ır k i n e re d e b ir şey ele g e ç irse le r k o ğ u ş la rı h e p d o la ş ır. H e rk e s o k u r. O kum ayan la r ı o k u y a n la r ik a z e d e r. İsterse« iliz sizin le b a z ı b ild ik k o ğ u şla rı d o la şa lım , b a k ın ız d a h a n e le r gö rü r s ü n ü z .
B en i e lim d e n tu ttu . K oridora:
ç ık tık . Y a n ım ız d a k i k o ğ u ş a g ir d ik . B u ra sı d a h a b ü y ü k tü . S ek iz y a ta k v a rd ı. H e rk e s y a ta ğ ın ın ü s tü n e u z a n m ış b ir şe y o k u y o rd u . B irin e b a k tım : L a d a m O k a m e ly â .. D iğ e rin e b a k tım : S im o n v e M ari
(o z a m a n in tiş a r e d e n b ir r o m a n ) . Ö te k in d e : T a n k b in Z e y y a t.. B e r ik in d e : C ezm i.. B a z ıla rın d a fra n - s ız c a m iz a h ris a le le ri. B a ş k a b ir k o ğ u şa g ird ik . O r ta d a b ir i y ü k se k sesle K e m a l b e y in V a v e y lâ sm ı o k u y o rd u . D iğ e ri M a n a k y a n ın , A le k s a n y a n m ta k lit le rin i y a p ıy o rd u . H a sılı b ir â le m k i h e r k o ğ u ş ta b a ş k a b a ş k a s a f h a la r g ö ste riy o rd u . B ilâ ih tiy a r C e n a b a s o rd u m : -— D erse n e z a m a n ç a lışırsın ız ? — S a b a h la rı. K o ş a ra k b iri g e ld i: — C e n a p , ç a b u k k o ğ u şa g elin , y o k la m a y a b a ş la d ıla r. A le lâ c e le k o ğ u şa d ö n d ü k . B en i b ir k ö şey e s a k la d ıla r. İçeri b ir ik i z a b it g ird i. H e rk e s y a ta ğ ın d a d o ğ ru ld u . Z a b itle r g öz g e z d ird ile r, ç ık tıla r.
B ira z s o n ra Iâz oyunu». Z e y b e k o y u n u d e rk e n söz e d e b iy a ta d ö k ü ld ü . B u s e f e r m e y d a n e d e b iy a t çı ile C e n a b a k a ld ı. C e n a p e d e b i y a tç ıy a s o rd u : — N a c in in b u g ü n k ü g a z e lin i b e ğ e n d in m i? — H a y ır b e ğ e n m e d im . K e n d i sin i m e th e tm iş d u rm u ş. Bu b ir f a h riy e o la c a k a m m a p e k m ü b a lâ ğ a lı. H e m a r tık b ö y le sö z le r a y ıp o lsa g e re k , b ir in s a n :
Eütbei ülviyyetin fikret dili bidarımm Arşı istiğna tenezzülgâhıdır efkârımın
D iy e k e n d i k e n d in i g ö k le re ve d a h a y u k a rıla ra ç ık a r ır m ı? A ğ a H ü se y in s o rd u : — M a n a m u ra t o lu n d u k ta ? N e şe t b e y c ev a p v e rd i: — Y a n g ın k u le sin d e k ö şk b e k ç iliğ i e tm e k istiyor, a n la m a d ın ız m ı? F a k a t b u n u n için k a le m d e d e ğ il, b a c a k ta k u v v e t iste r. Ş im d i d e k o ğ u ş ta tu lu m b a k a l d ırıy o rd u k . B eş on d e fa n a r a la r la k o ğ u şu d ö n d ü k , k a n t e r iç in d e k a l d ık . Y a ta k la ra se rild ik . A ğ a H ü se y in o rta y a g e ld i: — Y a şa sın e d e b iy a t v e e d ip b e y le r. S iz b ö y le m i a d a m o la c a k s ın ız ? C e n a p A ğ a y ı s u s tu rd u : ' — S e n in a k lın e rm e z . E d e b i e d e p s iz lik d o ğ u ru rm u ş.. M a n a lı m a n a sız b ir ço k şey k o n u ş tu k ta n s o n ra y a ta k la r a y a ttık . Ş im d i d e y a ta k ta n sö z le r b a ş la d ı. A n la d ım k i r a h a t u y u m a k m ü m k ü n o lm îy a c a k . Z a te n u y u m a k ta is te m iy o rd u m . Y a v a şç a C e n a b a s e s le n d im : — O tu rs a k h e o lu r? — N ö b e tç ile r b ıra k m a z . — N e y a p a r la r ? — C e z a y a z a rla r. B e k ira ğ a b ö lü ğ ü n ü b o y la rsın .. İs te r iste m e z u y u m a y a ç alıştım . B ira z s o n ra d a u y u m u şu m . İşte C e n a p b ö y le h ü r r iy e t k a y n a ğ ı, ir f a n y u v a sı b ir m e k te p te v e b ö y le a ç ık g ö z a rk a d a ş la rı içirt- ! d e ta h s ilin i ik m a l e d iy o rd u .
Hüseyin Suat
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
