KARIŞIMLARIN
SINIFLANDIRILMASI
3.
B A S A M A K
1.BÖLÜM
BEST PRATİK - 1
10. SINIF KİMYA
2
BOŞLUK DOLDURMA
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri kutu içinde veri-len kelimelerle tamamlayınız.
1. yaygın olarak kullanılan bir çözücü
mad-dedir.
2. Çözeltiler saf madde olmadıklarından yapılarında birden faz
tür bulunur.
3. Karışımların karışan maddelerin
karışma oranlarına göre değişir.
4. Homojen karşımlara adı da verilir.
5. Çözeltiler ile koloit türü karışımları ayırmak için etkisi kullanılır.
6. Heterojen karışımlarda maddeler farklı oluştururlar.
7. Emülsiyon türü karışımları, birbirinde homojen
dağılma-yan oluşturur.
8. Bir sıvı içinde taneciklerinin askıda kal-masıyla oluşan heterojen karışımlara süspansiyon adı ve-rilir.
9. hava aresol türü bir karışımdır.
10. Koloit türü karışımlara örnek olarak veri-lebilir.
DOĞRU - YANLIŞ
Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başındaki kutucuğa “D”, yanlış olanların başındaki kutucuğa “Y” yazınız.
1. Karışımlarda birden fazla tür tanecik bulunur. 2. Çözeltilerde dağıtan madde her zaman sudur. 3. Heterojen karışımlarda karışan maddelerin tanecikleri
10–9 m den büyüktür.
4. Heterojen karışımlarda birden fazla faz bulunur. 5. Su ve zeytinyağından oluşan bir karışım emülsiyon
ola-rak adlandırılır.
6. Aerosol türü karışımlarda dağıtan madde gaz hâldedir. 7. Koloitler sadece sıvı – sıvı karışımıdır.
8. Bir çözeltideki miktarı fazla olan madde çözücü olarak adlandırılır.
9. Karışımların belirli erime ve kaynama noktası vardır. 10. Süspansiyon türü karışımlarda katı madde bir sıvı
içinde heterojen dağılmıştır.
11. Koloitler çıplak gözle homojen karışım gibi görünür. 12. Çözeltiler katı – katı karışımı olamaz.
sıvılar
yoğunluğu
süt
tanecik
Tozlu
Tyndall
katı
çözelti
fazlar
Su
1. BÖLÜM - KARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASI
BEST PRATİK - 1
ÇIKIŞ KAPISI
Adi karýþýmlar katý katý türü heterojen karýþýmlardýr.Emülsiyonlarda hem daðýlan hem de daðýtan madde
sývý hâldedir. Koloit türü karýþýmlar süspansiyon ya da emülsiyon olabilir. Şekildeki etkinlikte, girişten
başla-narak, kutu içinde verilen bilgi doğ-ru ise “D”, yanlış ise “Y” yolu takip ediliyor.
Her hatasız değerlendirme 10 pu-an, her hatalı değerlendirme –5 puan olduğuna göre; K, L, M, N çıkışlarına ulaşanların toplam pu-anlarını karşılarındaki kutulara ya-zınız.
tanımlama
Aşağıda verilen karışımların karşısında bulunan kutucuklara karışımların türlerini yazınız.
Aşağıda verilen karışımı sahip olduğu özellikler ile doğru bir şekilde eşleştiriniz.
EŞLEŞTİRME
Belirli kaynama noktası yoktur. b Çözeltidir. a Dağılan tanecik boyutu 10–9 m den büyüktür. c Emülsiyondur. d En az iki fazlıdır. e Heterojendir. f Şerbet 1 Ayran 2 Amalgam 3 Mayonez 4Karışık çoban salata 5
Deniz suyu –petrol 6
3. BÖLÜM - ÇÖZELTİ DERİŞİMLERİ
BEST PRATİK - 3
SORU BANKASI
15
ÇIKIŞ KAPISI
Deriþik çözeltilerin kütlece yüzde deriþimi her zaman
en yüksektir.
ppm deriþimi çözeltinin bir milyondaki miktarýný
gösterir.
Kütlece yüzde deriþim sadece katý ve sývý karýþýmlarý
için kullanýlýr. Şekildeki etkinlikte, girişten
başla-narak, kutu içinde verilen bilgi doğ-ru ise “D”, yanlış ise “Y” yolu takip ediliyor.
Her hatasız değerlendirme 10 pu-an, her hatalı değerlendirme –5 puan olduğuna göre; K, L, M, N çıkışlarına ulaşanların toplam pu-anlarını karşılarındaki kutulara ya-zınız.
AÇIK UÇLU SORU – 2
Aşağıda verilen çözeltiler ile ilgili yapılan işlemler sonucu yeni oluşan çözeltilerin istenen derişimini bularak ilgili yere yazınız.
240 g su 100 mL su 2 kg su 800 g su 60 g NaCl 5 mg Fe2+ 25 mL Etanol 200 g þeker a. Kütlece yüzde derişimi :
AÇIK UÇLU SORU – 1
Aşağıda verilen çözeltiler ile ilgili istenen bilgileri hesaplayarak bırakılan boşluklara yazınız.
240 g su 100 mL su 2 kg su 800 g su 60 g NaCl 5 mg Fe2+ 25 mL Etanol 200 g þeker b. Hacimce yüzde derişimi :
240 g su 100 mL su 2 kg su 800 g su 60 g NaCl 5 mg Fe2+ 25 mL Etanol 200 g þeker c. ppm derişimi : a. Kütlece yüzde derişimi :
b. Kütlece yüzde derişimi :
c. Kütlece yüzde derişimi :
BEST DEĞERLENDİRME - 3
3. BASAMAK
1. BÖLÜM
5. Uygulanan işlem Kullanılan özellik
I. Petrolün Kaynama noktası
rafinerizasyonu
II. Diyaliz Sudaki çözünürlük
III. Portakal aromasının Çözünürlük farkı özütlenmesi
Yukarıdaki işlemlerlerden hangilerinde karışımı bile-şenlerine ayırmak için kullanılan özellik doğru olarak verilmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
1. Üç ayrı kaptaki su örneklerinden birincisine X katısı, ikin-cisine Y katısı, üçüncüsüne Z katısı ekleniyor.
• Birinci kaptaki X katısının tamamı suyun dibine çökü-yor.
• İkinci kaptaki Y katısı suda tamamen çözünüyor. • Üçüncü kaptaki Z katısının tamamı suda yüzüyor. Buna göre oluşan karışımların ayrılma yöntemleri aşa-ğıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Birinci İkinci Üçüncü
A) Süzme Basit damıtma Aktarma
B) Süzme Ayırma hunisi Aktarma
C) Ayrımsal Basit damıtma Süzme damıtma
D) Aktarma Ayırma hunisi Süzme
E) Aktarma Basit damıtma Süzme
4. X ve Y saf sıvılarının kaynama noktaları sırasıyla 46 °C ve 82 °C tur.
X ve Y sıvıları homojen karışım oluşturuyor. X ve Y sıvıların-dan oluşan bir karışım ayrımsal damıtma yapılarak ayrılıyor. Buna göre, bu karışımın ayrılması ile ilgili sıcaklık – zaman grafiği aşağıdakilerden hangisinde doğru ola-rak verilmiştir?
3. Sudaki çözünürlükleri farkı ile ayrılacak maddeler, I. Katı – katı
II. Sıvı – sıvı III. Gaz – gaz
karışım türlerinin hangilerinden oluşabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
2. I. Kum – talaş karışımına su katarak aktarma II. Su – zeytinyağı karışımını ayırma hunisi ile ayırma III. Alkol – su karışımını ısıtarak ayırma
Yukarıdaki karışımlardan hangilerini ayırmak için mad-delerin öz kütle farkından yararlanılır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
1. BÖLÜM - AYIRMA ve SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ
BEST DEĞERLENDİRME - 3
SORU BANKASI
9
9. • X, Y, Z, T dört farklı maddedir. • X, Y, Z katı, T sıvı hâldedir.
• T sıvısında X ve Y çözünürken, Z çözünmemektedir. X, Y, Z katıları T sıvısına atılıp yeterli süre beklendikten son-ra karışım süzülüyor.
Buna göre, süzgeç kağıdında kalan ve süzüntüye ge-çen maddeler aşağıdakilerden hangisinde doğru ola-rak verilmiştir? Süzgeç kağıdı Süzüntü A) X, Y, T Z B) Z X, Y C) Z X, Y, T D) X, Y Z, T E) T X, Y, Z
7. I. Ayrımsal kristallendirme yöntemi ile çözünürlükleri sı-caklıkla artan ya da azalan iki tuz karışımı bileşenleri-ne ayrılabilir.
II. Yüzdürme yöntemi, özellikle elementlerin cevherleri-nin ayrıştırılması işlemlerinde kullanılır.
III. Dekantasyon (aktarma) işlemi her türlü karışımı ayır-mada kullanılabilir.
Karışımların bileşenlerine ayrıştırılması ile ilgili yukarı-daki verilen yargılardan hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
6. Tuzlu peynir su ile yıkanarak daha az tuzlu peynir elde edi-lir.
Bu işlemde kullanılan ayrıştırma yöntemi, I. Su – zeytinyağının ayırma hunisi ile ayrıştırılması II. Demir tozu – yemek tuzu karışımının su kullanılarak
ay-rıştırılması
III. Kirli suların koagülasyonla ayrılması işlemlerinden hangilerinde de kullanılmıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
8. Karışımların ayrılmasındaki yöntemin belirlenmesinde, ka-rışımları oluşturan maddelerin fiziksel hâlleri ve karışımın türü dikkate alınır.
Buna göre, aşağıdaki ayrıştırma yöntemlerinden han-gisi homojen sıvı – sıvı karışımlarını ayırmak için uy-gulanabilir?
A) Ayırma hunisi B) Süzme
C) Basit damıtma D) Ayrımsal Damıtma E) Ayrımsal kristallendirme 10. Sývý - sývý karýþýmý Soðutucu Su çýkýþý Termometre Fraksiyon Kolonu Cam parçalarý Su giriþi Toplama kabý Cam balon
Cam balondaki sıvı, kaynama noktası farklılığından yarar-lanılarak ayrıştırılıyor.
Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangileri doğrudur? A) Balon jojedeki sıvı arı maddedir.
B) Toplama kabındaki sıvı, balon jojede kalan sıvıdan da-ha uçucudur.
C) Balon jojede bulunan karışımdaki sıvılardan kaynama noktası büyük olan ilk önce ayrışır.
D) Karışımın ayrıştırılmasında yoğunluk farkından yararla-nılır.
E) Balon jojeyi ilk terk eden sıvı kaynama noktası yüksek olan sıvıdır.
1. BÖLÜM - HAYATIMIZDA ASİTLER VE BAZLAR
BEST DEĞERLENDİRME - 1
12. Bromtimol mavisi bir indikatör (ayıraç) olup, asidik çözel-tilerde sarı, bazik çözelçözel-tilerde mavi, nötr çözelçözel-tilerde yeşil rengi almaktadır.
Buna göre, bromtimol mavisi indikatörü aşağıda veri-len maddelerden hangisine ekveri-lendiğinde oluşturacağı renk yanlış verilmiştir?
Bromtimol mavisinin
eklendiği sıvı Sıvının aldığı renk
A) Amonyak Mavi
B) Kezzap Yeşil
C) Sirke Sarı
D) Sabunlu su Mavi
E) Yemek tuzu sulu Yeşil
çözeltisi 14.
Yukarıdaki maddelerden hangilerinde sitrik asit bu-lunur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
10. I. Yayık ayranı
II. Arap sabunun sulu çözeltisi III. Çay şekeri çözeltisi
Yukarıdakilerden hangileri bazik karakterlidir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III
11. I. Sirkeli su II. Çamaşır sodası III. Kireçli su IV. Portakal suyu
Yukarıdaki maddelerden hangilerinin sulu çözeltisinin pH değeri 7 den büyüktür?
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) Yalnız III
9. Amonyaklı sıvı deterjan için, I. Yağ çözücü özelliği vardır.
II. Tuz ruhu ile karıştırılırsa daha etkin temizleme yapar. III. Tadı acıdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
13. Aşağıdakilerden hangisi inşaatlarda kullanılan çimento ve harca katılarak yapıştırıcı ve bağlayıcı özellik göste-ren kimyasaldır? A) H2SO4 B) NaOH C) NH3 D) Ca(OH)2 E) CH3COOH 8. I. H2CO3 II. HCl III. CH3COOH
Yukarıda formülleri verilen bileşiklerin bulundukları maddeler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
I II III
A) Gazoz Tuz ruhu Sirke
B) Sirke Gazoz Tuz ruhu
C) Gazoz Tuz ruhu Kezzap
D) Gazoz Sirke Tuz ruhu
BEST DEĞERLENDİRME - 2
6. BASAMAK
1. BÖLÜM
10. SINIF KİMYA
6
1.
Asit yağmurlarının oluşması I. SO2
II. NO2 III. CH4
Yukarıdaki gazlardan hangilerinin atmosferde bulunma-sı asit yağmurlarının oluşmabulunma-sına neden olur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 3.
Yukarıdaki güvenlik sembollerinden hangileri kuvvetli asitlerin ve bazların ambalajlarının üzerinde bulunabilir?
A) Yalnız I B) II ve III C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III
6. I. Çamaşır suyu – tuz ruhu II. Sabun – deterjan III. Kostik – çamaşır sodası
Yukarıdakilerden hangileri birbiriyle karıştırılması sa-kıncalı evsel kimyasallardandır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III 5. Günlük hayatta zaç yağı adıyla bilinen asit ile ilgili,
I. Gübre sanayisinde gübre yapımında kullanılır. II. Doğal gıdaların yapısında yaygın olarak bulunur. III. Boya üretiminde kullanılamaz.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 2.
Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen maddelerin asit özelliği göstermesine neden olan temel madde-lerden birisi değildir?
A) Karbonik asit B) Laktik asit C) Fosforik asit D) Malik asit E) Asetik asit
4. Sülfürik asit için,
I. Halk arasında akü asidi olarak bilinir. II. İki değerlikli kuvvetli bir asittir. III. Nem çekici özelliği vardır. yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
6. BASAMAK cevap anahtarı
6. Basamak Kontrol Testi OptiğiTEST NO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
Best Değerlendirme - 1 1-E 2-C 3-E 4-E 5-D 6-C 7-C 8-A 9-D 10-B 11-D 12-B 13-D 14-A
Best Değerlendirme - 3 1-D 2-E 3-D 4-C 5-C 6-E 7-C 8-D 9-E 10-C 11-D 12-D 13-A 14-E
Best Değerlendirme - 2 1-C 2-D 3-E 4-E 5-A 6-A 7-C 8-A 9-C 10-B 11-B 12-C
Best Değerlendirme - 4 1-D 2-E 3-D 4-B 5-D 6-C 7-B 8-C 9-A 10-B 11-C 12-E Doğru-Yanlış 1. D 2. Y 3. D 4. D 5. Y 6. Y 7. D
Eşleştirme 1. d 2. a 3. e 4. b 5. c
Boşluk Doldurma 1. sitrik 2. tuz ruhu 3. karbonik 4. bazik 5. yakıcı 6. yapıştırıcı 7. patlayıcı
Best Pratik - 1
Tamamlama – 1 1. HCl 2. HNO3 3. KOH 4. NaOH 5. NH3 6. H2SO4 7. CH3COOH Çıkış Kapısı K. 5 ; L. 20 ; M. –10 ; N. 5Tamamlama – 2 a. karbonik asit b. sitrik asit c. karbonik asit d. asetik asit e. laktik asit f. sitrik asit g. asetik asit h. laktik asit
Bulmaca 1. NİŞADIR 2. SİTRİK 3. İYONİK 4. YEMEKTUZU 5. AZOT 6. SUDKOSTİK 7. SODYUMKLORÜR 8. ASİTYAĞMURLARI
Doğru-Yanlış 1. D 2. Y 3. D 4. Y 5. D 6. D 7. Y
Boşluk Doldurma 1. 7 2. nötr 3. çamaşır sodası 4. tuzlar 5. pH 6. iletmez
Best Pratik - 2
Tamamlama – 1 1. BaCO3/bazik 2. (NH4)2SO4/asidik 3. NaNO3/nötr 4. CH3COOK/bazik 5. Ba3(PO4)2/bazik 6. NaCN/bazik
Tamamlama – 2 a. Na+ ; CO
yazılı soruları - 3
10. SINIF KİMYA
22
20.Yukarıdaki kaplarda bulunan çözeltilere üzerinde verilen maddeler yavaş yavaş ekleniyor.
Buna göre kaplarda oluşan çözeltilerin H+ iyon sayısının, OH– iyon sa-yısına oranında ( H+
OH–) oluşan değişimler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
I II III
A) Azalır Artar Artar
B) Artar Azalır Artar
C) Artar Azalır Değişmez
D) Azalır Değişmez Artar
E) Değişmez Artar Azalır
19. Karışım Örnek
I Çözelti Kan
II Emülsiyon Süt
III Aerosol Sprey, parfüm
Yukarıdaki karışımlardan hangileri doğru örneklendirilmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
21. Oda koşullarında gerçekleşen asit – baz tepkimeleri ile ilgili,
I. Tepkimeye giren asit ve bazın mol sayıları eşit ise tepkime sonucu pH değeri 7 olur.
II. Tepkime artansız gerçekleştiğinde ortam nötr olur.
III. Kullanılan asit ve baz kuvvetli ve H+ iyonu ile OH– iyonu mol sayıları eşit ise ortam nötr özellik gösterir.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
yazılı soruları - 4
14. Aşağıda verilenlerden geri dönüşümü yapılanların kutucuğuna “”, ya-pılmayanların kutucuğuna “” yazınız.
a. Gazeteler
c. PET şişeler d. Gazoz kutuları
f. Cam şişeler b. Tahta talaşları
13. Aşağıda verilen yağ türleri ile tanımları doğru bir şekilde eşleştiriniz.
Sızma yağ 1 Vinterize yağ 2 Rafine yağ 3 Riviera yağ 4
Yağlı tohumlarından presle elde edildiği gibi başka hiçbir işlem uygulanmadan
kullanılan yağlardır.
a
Rafine yağla sızma yağın belirli oranlarda karıştırılmasıyla elde edilen yağdır.
b
Özelliklerinden dolayı kullanıma uygun olmayan yağların işlenerek kullanılabilir hâle getirilmesiyle elde edilen yağlar.
c
Yağda bulanıklığa neden olan maddelerin yağdan ayrılmasıyla elde edilen yağlardır.