Başlık: 1060 OTOPSİDE ADLÎ TIP BAKIMINDAN ARAŞTIRMAYazar(lar):ÖZTÜREL, AdnanCilt: 27 Sayı: 3 DOI: 10.1501/Hukfak_0000001116 Yayın Tarihi: 1970 PDF

A D L Î T I P

1060 OTOPSİDE ADLÎ TIP BAKIMINDAN ARAŞTIRMA Yazan: Prof. Dr. Adnan ÖZTÜREL Adlî Tıbba uğraşı olan ölüm vakalarının genel bakımdan özel­ likleri üzerinde yapılan araştırmalar sayısı çok azdır. Bunlarda bil­ dirilen veriler, her memlekete göre değişik olmakta, sonuçlar birbi­ rini tutmamaktadır. Memleketimizde, Adlî Tıp Müessesesi tarafın­ dan verilen, istatistik bilgilerinin küçük bir kısmını kapsayan ista­ tistikler, değinmek istediğimiz konuyu belli belirsiz ele almakta­ dır.

Bu araştırmada, Ankara Tıp Fakültesi Adlî Tıp ve Sosyal Tıp Kürsü ve Enstitüsünde, 1946 yılı ile 1970 yılı arasında, Kürsü men­ supları, tarafından yapılan, 1060 otopsi üzerinde ölüm sebepleri, ölüm türleri, otopsi yapılması genel sebepleri, ölümlerle, diğer mu­ ayeneler arasındaki fark ve oran değişikliklerini, yaş cinsel durum, sosyal (evli, bekâr, dul, meslek, tahsil) durumları, ölüm yeri (ev, iş yeri, hastane v.s.), ölümün vukua geldiği semt, ay, gün, saat, ansızın ölüm, intihar, cinayet, kaza vakaları özellikleri üzerinde yapılan araştırmada, dikkati çeken ve memleketimizde bilinmiyen, henüz üzerinde durulmamış olan enteresan sonuçlar alınmıştır.

Tablo 1 de ve grafik 1 de görüldüğü gibi Adlî Tıp Kürsü ve Enstitüsünde yapılan otopsilerdeki senelik oran, 1946-1970 senele­ ri arasında, % 0.18 den % 3.25 e yükselmiştir. Kürsü, 1955 sene­ sinde, Ankara Numune Hastahanesinde konuk olarak kaldığı bir odadan, Cebecide, yeni yapılan Enstitü binasına taşınmıştır. Bu ta­ rihten sonra Kürsü mensuplarının yaptıkları otopsi adedi artmış­ tır. 1960-1961 senelerinde 27 Mayıs. 1960 devrimiyle ilgili olarak otopsi adedinde bir azalma husule gelmiştir. Bu durum, Adlî Tıp­ taki ölümlerin sosyal olaylardan çok etgilendiğini göstermesi ba­ kımından önemlidir. Kürsüde yapılan otopsi adedi senede 87 ye ka­ dar yükselmiştir. Bu vakaların pek çoğu bizzat tarafımdan bir kıs­ mı da Kürsünün diğer mensupları tarafından yapılmış, önemli va­ kalardır. Prensip olarak, Adlî makamlarca önemli görülen

vakala-rm otopsileri Kürsü mensuplarına yaptırılır. Bunların haricindeki vakalar için Adlî Tabip veya Hükümet Tabibi görevlendirilir.

1946-1970 senelerinde, her seneye düşen ortalama otopsi adedi 42 olup, bu adet bütün otopsilerin % 3.96 sidir.

Memleketimizdeki, diğer Tıp Fakülteleri Adlî Tıp Enstitülerin­ de yapılan otopsi adedi bu orandan pek çok düşüktür. Hatta Tıp Fakülteleri Patolojik Anatomi Enstitülerinde yapılan otopsilerden de bu oran yüksek bulunmaktadır. Adlî vakalar dışında, otopsi için, ölü sahip veya yakınlarının iznini almak çok zor olmaktadır. Otop­ si adedindeki düşüklük eğitim ve öğretim'i aksatmaktadır. A. Ü. Tıp Fakültesinde, Adlî Tıp öğretimi için büyük sıkıntı çekilmemek-tedir. Öğrencilere her sene 25 & kadar otopsi gösterilmekçekilmemek-tedir.

Tablo 2 ve grafik 2 ise, Kürsüde 1960-1970 yıllarında, yapılan muayeneler adet ve oranlarını göstermektedir. Bunlar arasında otopsi beşinci sırayı, 684 adet ve % 10.19 oranı ile işgal etmekte­ dir. Yara ve yara ile ilgili muayeneler 1866 adet % 26.06 oranı ile başta gelmektedir.

Tablo 1. 1946-1970 seneleri arasında A.Ü. Tıp Fakültesi, Adlî Tıp Kürsü ve Enstitüsünde gözlenen, yıllara göre ölüm oranları

Yıl 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 Otopsiler Adet 2 3 5 12 14 18 19 20 27 38 64 58 50 44 1060 Vakanın % 0.18 0.28 0.47 1.13 1.32 1.69 1.79 1.88 1.54 3.58 6.04 5.47 4.71 5.15 Yıl 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 Toplam Adet 19 28 45 57 87 82 87 68 65 68 80 1060 Her yıla düşen ortalama otopsi | Adedi 42 Otopsiler 1060 vaka % 1.79 2.64 4.24 5.37 8.20 7.73 8.20 6.41 6.13 6.51 7.54 100.00 3.96

1060 OTOPSİDE ADLÎ TIP BAKIMINDAN ARAŞTIRMA 301

7. t•*•*) (V. S.ZO)

t9<tb Hfo IV5 /96o /?<$• _f9fû Grafik 1 — A. Ü. Tıp Fakültesi Adlî Tıp ve Sosyal Tıp Kürsü ve Enstitüsü

Psikiyatri muayeneleri Yaralanma ve yara ile ilgili muayeneler

Yaş tayini

Ahlaksızca işlenen fiiller (ır­ za geçme, homoseksüalite, kız bozma v.s.) muayenele­ ri

Babalık tayinleri

Cürüm delili muayeneleri kan, meni, kıl v.s. ile hüvi­ yet tayini dahil.

Kanda alkol tayini Kanda karbon monoksid ta­ yini

Dosya tetkiki (çeşitli konu­ lar) Muhtelif Otopsi Toplam % oran 1960 Adet 51 147 45 63 15 18 2 0 5 0 19 365 10.41 1961 Adet 64 181 68 89 17 33 5 0 27 0 28 412 6.79 1962 Adet 74 190 78 94 27 36 2 0 32 0 45 478 9.41 Adet 1963 75 144 56 68 10 24 5 4 4 12 57 585 9.74 1964 Adet 80 143 59 86 18 21 15 14 22 42 87 587 14.64 1965 Adet 87 144 70 87 19 23 16 15 23 51 82 601 13.64 1966 Adet 92 149 65 92 24 33 21 20 28 56 87 661 13.16 1967 Adet 102 159 75 85 18 25 14 24 35 66 75 675 11.11 1968 Adet 127 184 72 94 23 32 18 21 41 76 65 752 8.44 1969 Adet 137 194 67 92 21 28 20 19 45 78 68 768 10.85 1970 Adet 154 221 84 117 32 38 17 14 34 43 72 826 8.71 Toplam Adet 1043 1866 739 967 224 311 135 131 296 434 684 6710 °/o 100 T o p l a m % 15.54 26.06 11.01 14.41 3.33 4.63 2.01 1.95 4.41 6.46 10.19 100.00 100.00

D : 1 ^ * p: 3 < IS ?r B p 2 n D . S-<! ılı 5 o. o o ta nl a

?

<! a m P ı/> e-. r+ f i :

ft

S 0 . tu •S fi1 rı

S

o

3,

e $

§

«i

g"

3 C ü m a 2 •1 0> %

s

O >-t ta • - h W (O 1 1

5

o , , --J o ffi s _rt 6=

3

13

it

>

'n

H >d

S

1 • — > & H •o i*

f?

C: *

IX

I — Y A R A L A R % 26.06 II — PSİKİYATRİ % 1554

III — AHLAKSIZCA İŞLENEN FİİLLER. Irza geçme v.s. % 14.41 IV — YAŞ TAYİNİ % 11.01 V — OTOPSİ % 10.19 VII VIII IX VI — MUHTELİF % 6.46 " ^ Cürüm delili muayeneleri. % 4.63 Kan, meni, kıl v.s. ve hüviyet tetkiki % 4.41 Dosya tetkiki

% 2.01 Kanda alkol tayini.

6710 muayenede o r a n :

Yaralanma ve yara ile ilgili muayeneler ... 1866 (% 26.06) Psikiyatrik muayeneler 1043 (% 15.54) Ahlâksızca işlenen fiil muayeneleri 967 (% 14.41) Yaş tayini muayeneleri 739 (% 11.01) Otopsi 684 (% 10.19) Cürüm delili muayeneleri

Kan, meni, kıl v.s., hüviyet tayinleri 311 (% 4.63) Dosya tetkiki 296 (°/o 4.41) Usul bakımından, otopsi yapılış, genel sebepleri arasında (tab­ lo 3 ve grafik 3) defin ruhsatı verilmemesi; defin ruhsatı verilen­ lerde şikâyetler dolayısiyle otopsinin yapılması; Adlî makamların lüzum görmesi üzerine otopsi yapılması bulunmaktadır. Ölüm se­ bebi teşhis olunamadığından, defin ruhsatı verilemiyen vakalardan, ancak 28 inde (% 9), şüpheli durum ortaya çıkarılmıştır. 283 (% 91) vakada ilgili hekimlerin defin ruhsatı verebilmelerinin dikkatli bir muayene ve ölü hakkında yakınlarından alınacak bilgi ile müm­ kün olduğu kanaatma varılmıştır. Buna nazaran ölüm ile ilgili he­ kimlerin zorunluk olmadan, Adlî otopsi istedikleri, diğer otopsiler arasında bunlar oranlarının °/o 26 olması önemli bir noktadır. Adlî Tıpla ilgili işler oranını bizzat hekimlerin artırdıkları görülmekte­ dir. Bu durumda mevzuattaki boşlukların da rolü bulunmaktadır. Defin ruhsatı verilipte şikâyet üzerine, gömülmeden otopsi ya­ pılanlar, 278 adet olup vakaların % 26.22 sini teşkil etmektedir. Bunlardan ancak 25 vakada şikâyet fayda sağlamıştır. Polisten şi­ kâyet edilen vakaların hiç birisi, polisin ölüme sebep olduğunu te­ yit edecek yeter bulgu göstermemişlerdir. 25 vakanın 19 u hekim­ lerin kusurlu oldukları vakalardır. Bu vakalarda usule göre, dos­ yanın Yüksek Sağlık Şurasına gönderilmeleri 6119, 1593, 1219 sa­ yılı kanunlara göre, adlî makama teklif olunmuştur. Teklifler ka­ bul edilerek, dosya Yüksek Sağlık Şurasına gönderilmiş, ölümle il­ gili olan, 19 hekimin kusuru ve dereceleri tesbit edilmiştir. Bu va­ kalar ayrı, bir etüde konu yapılmıştır. Bunlardan çok enteresan olanı, 3 senelik evli 25 yaşında bir kadına, rahat cinsel temas ya­ pamadığı için, illerimizden birinde, özel hastanede bir kadın ve do­ ğum hastalıkları mütehassısının yaptığı ameliyattır. Ameliyattan

1060 OTOPSİDE ADLÎ TIP BAKIMINDAN ARAŞTIRMA 305 önce gerekli araştırma yapılmadığından, ektopik tek ve uterus ye­

rinde ve uterusla tek kitle halinde olan böbrek teşhis olunmamış, vaginal yol derinleştirmek istenince şüpheli bir kitle görülmüş, ka­ rın açılarak bu kitle ameliyatla, alınmış hasta üremi olmuş, teda­ vi için Ankara'ya nakledilmiş, bir ay yaşamış ve ölmüştür. Bu va­ ka ayrıca yayınlanacaktır.

Tablo 4 te ve grafik 4 te Adlî Tıp bakımından ölüm sebepleri gösterilmiştir. Enstitüye gelen 1060 ölüm vakasmm başında 344 sayı (% 32.45) ile yaralar gelmektedir.

Tablo 3. A.Ü. Tıp Fakültesi Adlî Tıp Kürsü ve Enstitüsünde usul bakımından yapılan otopsi oranları

Otopsi yapılış genel sebepleri Defin Ruhsatı verilmiyen ölüm sebebi tayin olunamamış

a — Şüpheli vaka

b — Şüpheli durum yok Defin ruhsatı verilen

a) Şikâyet. Hakkının yen­ memesi

b) Şikâyet. Tedavi eden Doktorlardan

c) Şikâyet. Polis veya Jan­ darmadan

Adalet mensuplarının lüzum gör­ mesi üzerine T O P L A M Vaka Adedi 311 28 283 278 174 86 18 471 1060 1060 vakanın % 29.53 2622 44.25 100.00 Kendi gurubunda % 9.00 91.00 62.58 30.83 6.47

278 Vaka % 26.22

UL

c) Şikâyet. Hakkının yenmemesi % 62.58 d) Şikâyet. Doktordan % 30.83

e) Şikâyet. Polis veya Jandarmadan % 6.47

471 Vaka

% 44.25 Adalet mensuplarının gördükleri lüzum üzerine.

o

er p w, « • •"•-S13

Is

1

" I

S> e?

İS

S S

l S

s

t) W

I

S w s S. DOĞAL ÖLÜM % 30.09 ZEHİRLENME ASFlKSl TRAVMATIK

5

I

ASI SUDA BOĞULMA STRAGÜLASYON SUFFOKASYON % 10.47 % 10.94 % 3.49 % 3.01 % 3.86 % 0.66 *TT R A L A R _{% 32.45}

EZİCİ ALET VE MEK YARA % 17.73 | KAVGA

3

% 1.13 ALET VE VASITA % 3.30 KAZA % 3.67 YÜKSEKDEN DÜŞME % 3.01 KESİCİ ALET YARALARI % 2.16 KESİCİ - EZİCİ ALET YARALARI % 2.83

DELİCİ ALET YARALARI % 0.75

I DELİCİ-KESİCİ ALET YARALARI % 5.18 I ATEŞLİ SİLAH YARALARI

% 4.05 % 10.47

E

UZUN NAMLULU AV TÜFEĞİ HARP TÜFEĞİ

zı

TABANCA PATLAMA YARALARI YANIKLAR ELEKTRİK DONMA AÇLIK VE SUSUZLUK ÇOCUK DÜŞÜRME I BÎLÎNMIYEN % 3.39 % 0.66 % 2.61 % 1.60 % 2.16 % 1.13 % 026 % 3.49 % 7.54 ** 6.41

Tablo 5. 1060 vaka Sosyo Mediko Legal bakımından ölüm türleri

Otopsi Sonucu Tanım

1 — Ansızın ölüm 2 — Kaza Adet % a) Trafik kazası b) îş kazası c) Tren kazası d) Uçak kazası e) Diğer kazalar Toplam 98 19 7 11 25 160 61.25 11.87 4.37 6.89 15.62 100 3 — İntihar 4 — Cinayet

5 — Şüpheli ölüm (intihar, cinayet, kaza ayırımı yapılamıyan)

T O P L A M

6 — Ölüm sebebi tayin olunan 7 — Ölüm sebebi kesinlikle tayin

olunamıyan a) Kokuşmamış b) Kokuşmamış 2 adet 126 » o/o 1.56 % 98.44 T O P L A M Vaka adedi 512 160 — 158 177 53 1060 932 128 — 1060 1060 vakamn % oram 48.30 15.09 — 14.92 16.69 5.00 100 92 8 — 100.00 1060 va­ kaya göre % oran 9.24 1.79 0.66 1.03 2.35 — — , 0.18 11.88

a M

\/e % 1 S 5j *»

o

/? A* Sı "X. 1*1 V » l O t . ItmO V«k4». I / Tfaf.k kat**Sı

1

/ j ? A" a «. ot S * • 5 * "t t t* % &/.ZS /9 V a t a / ; / / . ? ? 7 > e M A r - t z » ^ / - / " * * « 7. * • * / '

C / ç » * kaz~.S,.f/ V*.^ X L69

Z>:şe.>~ k«.t.a.[a.h.2Ç **

r Z • L '**

fc* /» /r.«

4; /*.«

C-~_yef ^

Ş>V/>M 6lSm JJ^

X

/6-65

% * Ki \ Üt J</m o 5V.2 ^ * * « % *8.30 oı an

Tablo 6. A. Ü. Tıp Fakültesi Adlî Tıp ve Sosyal Tıp Kürsü Enstitüsünde yapılan 1060 otopside Saptanan 158

intihar'ın yaş ve cins oranı

Yaş 10-14 15-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70 den fazla Toplam Toplam % Erkek 1 3 11 35 27 17 10 3 107 67.72 Kadın 6 5 5 12 9 8 6 51 32.27 Adet Toplam 1 9 16 40 39 26 18 9 158 100.00 Yüzde oran 0.63 5.69 10.12 25.35 24.68 16.45 11.39 5.69 — 100.00

Yaralardan, 1060 vakadan, 111 adet (% 10.47) ile ateşli silâh yaralan ikinci sırada gelmektedir. Yaraların kendi gurubu içinde ateşli silâh yaraları, % 32.26 oranındadır. % 6.41 tabanca ile, % 0.66 Harp tüfeği, % 3.39 av tüfeği ile ölüm olmuştur.

Pariste yapılan bir araştırmada Adlî Tıp vakalarında, ateşli si­ lâh ile °/o 3.9 oranında ölüm görülmüştür.

Travmatik asfiksi 116 adet (10.94) oranında olup, bunun 37 si (% 31.89) ası; 32 si (% 27.58) suda boğulma; 41 (% 35.34) stran-gulasyon, elle veya iple boğma; 7 si (% 6.03) süffokasyon, ağız burnun tıkanmasıyla husule gelen ölümlerdir.

Fransız istatistiklerinde % 1.6 olan ası şeklinde ölümler, bi­ zim istatistiğimizde aşağı yukan 3 misline yakın olup, 1060 vaka­ da % 3.49 oranında bulunmaktadır. Bir çok yerlerde % 0.32 olan elektrik kazası sonucu ölüm bizim istatistiğimizde % 2.16 oranın­ dadır.

1060 OTOPSİDE ADLI TIP BAKIMINDAN ARAŞTIRMA 311 Î 2

M*

t*

t"

M*

32. 3o -Z8 •Zfc •Z<f 22 1 © /* / t M* / t

u

M

i 0*4

n:

<N5 m \D •V

u

M»

ı" riv? to

Ü1

i

»r a» 21 3© 39 4? f 9 6o 6 9 70 c/e»> faZİoC

Grafik 6 — A. Ü. Tıp Fakültesi Adlî Tıp ve Sosyal Tıp Kürsü ve Enstitüsünde yapılan 1060 Otopside saptanan 158 Intihar'ın yaş ve Cinsel Oranı

Doğal ölümler % 30.09, zehirlenmeler %• 10.47 oranında görül­ müştür.

Zehirlenme vakalarının 45 ini karbon monoksid, 15 alkol, 10 penicillin allerjisinin tevlit ettiği anaflaktik şok, 12 uyku ilâcı, 7 narkoz esnasında ölüm; gıda zehirlenmesi, fosfor, striknin, Hcl, 2 şer; optalidon, mantar, korosif, gaz yağı birer vaka teşkil etmek­ tedir. Karbon monoksid 45 vaka ile zehirlenmeler arasında % 40 oranı kapsamaktadır. Uyku ilâçları % 10, narkozdan sonra ölüm % 6 dır. Çocuk düşürme vakaları 37 olup bütün ölümlerin % 3.49 dur. Bu oran bir çok istatistiklerde % 1.5 u geçmemektedir. Anka-ra'daki, çocuk düşürme şüpesi olan vakaların hemen hepsi ensti­ tüde otopsi yapılmaktadır. Ankara'daki yanık ve elektrikten ölüm vakaları Enstitümüze az gelmektedir. Bunların büyük kısmında, ölüm sebebi teşhisi kolay olduğundan Adlî Tabip veya diğerlerin-ce otopsiye bile lüzum görülmeden raporları verilmektedir.

Doğal sebeplerle ölüm 319 vaka (% 30.09) ile yaralardan sonra gelmektedir. Zehirlenme vakalarının % 10.47 (111 vaka) olması üzerinde durulması gereken bir olaydır. Yabancı memleketler is­ tatistiklerinde, zehirlenme oranı bizimkinden düşüktür. Bir çok memlekette doğal ölümler trafik ve iş kazaları ön plânda bulun­ maktadır.

Tablo 5 ve grafik 5 te sosyo mediko legal bakımdan ölüm tür­ leri gösterilmiştir. % 48.30 oram ile ansızın ölümler başta gelmek­ tedir. Hadengue ve J. N. Loriot'un Pariste yaptıkları istatistikte, bu oran °/o 23 tür. Tablo 5 te % 16.69 ile cinayetler bulunmakta­ dır. Hadengue'in istatistiğinde bu rakam % 4.7 dir. Ankara ve ci­ varındaki cinayet oranı oldukça yüksektir. Adlî Tıp Enstitüsüne önemli vakalar gönderildiğinden vakalar içindeki, cinayet oranı da­ ha çok yükselmektedir. Memleketimizde tüm olarak genel istatis­ tiklerde de cinayet oranı yüksektir.

Cinayetlerde en çok kullanılan alet ateşli silâhlar (111 vaka) % 32.26 başta gelmektedir, ikinci sırayı kesici-delici aletler bıçak veya benzeri vasıtalar işgal etmektedir (55 vaka % 16.00).

Cinayet vakalarından 36 vakası (% 20.44) kadın, 141 vakası (% 79.66) erkektir. Kadınlar en çok oranda kesici delici alet (bı­ çak, kama v.s.), erkekler ateşli silâhla öldürülmüştür. % 29 vaka­ da, yaş 30-39 arasında bulunmuştur.

312'A Tablo 4. A. Ü. Tıp Fakültesi Adlî Tıp ve Sosyal Tıp Kürsü ve Enstitüsünde yapılan 1060

otopside saptanan Adlî Tıp bakımından ölüm sebepleri

Doğal ölüm Zehirlenme Asfiksi Travmatik 1 — Ası 2 — Suda boğulma 3 — Stangülasyon 4 — Suffokasyon Yaralar

I. Ezici alet ve mekanizma yaralar

1 — Kavga (12 vaka) 2 — Alet ve vasıta ile

yapılan (35 vaka) 3 — Kazalar (trafik iş ve

tren v.s. (39 vaka) 4 — Yüksekten (32 vaka) II. Kesici Alet Y.

III. Kesici ezici alet Y. IV. Delici alet Y.

V. Delici - kesici alet Y. VI. Ateşli silâh yaraları.

A — Uzun namlulu a) Av tüfeği b) Harp tüfeği B — Tabanca VII. Patlama yaralan.

Yanıklar Elektrik Donma Açlık, Susuzluk Çocuk düşürme Bilinmiyen T O P L A M Vaka Adedi — — — 37 32 41 7 — 118 — 23 30 8 55 111 43 36 7 68 9 — — — — — — — Kendi gurubunda % — — — 31.89 27.58 35.34 6.03 — 34.30 — 6.68 8.72 2.32 16.00 32.26 38.73 _-61.26 2.61 — — — — — — — Vaka Adedi 319 111 116 — 344 _ — — — — — — — ___ — — 17 23 12 3 37 80 1060 1060 vakaya göre % 30.09 10.47 10.94 — 32.45 __ — — — — — — _ „ — — 1.60 2.16 1.13 0.28 3.49 7.54 100.00 Vaka Adedi — — — 37 32 41 7 — 188 12 35 39 32 23 30 8 55 111 43 36 7 68 9 — — — — — — — 1060 vakaya göre % — — — 3.49 3.01 3.86 0.66 — 17.73 1.13 3.30 3.67 3.01 2.16 2.83 0.75 5.18 10.47 4.05 3.39 0.66 6.41 0.84 — — — — — —

Tablo 7. 1060 Ölüm vakasında yaş ve cinsel durum Yaş 0-29 gün 13 ay-24 ay 1 ay-12 ay 25 ay -15 yaş 16-19 yaş 20-29 yaş 30-39 yaş 40-49 yaş 50-59 yaş 60-69 yaş 70 den yuka­ rı yaşlar Toplam Erkek Adet % 41 7 7 20 50 151 161 233 101 55 22 848 63.64 63.64 70.00 74.08 72.00 89.89 75.95 83.52 76.31 77.31 68.75 80 Kadın Adet % 21 4 3 7 14 17 51 46 31 8 10 212 33.87 36.06 30.00 25.92 28.00 10.11 24.05 16.48 23.48 12.69 31.25 20 Toplam 62 11 10 27 64 168 212 279 132 63 32 1060 1060 vakanın % > 5.84 1.03 0.94 2.54 6.03 15.84 20.00 26.32 12.45 5.94 3.01

Ölümler kadınlarda en çok 30-39, erkeklerin ise 20-30 yaşlan arasında öldürüldükleri görülmüştür.

Vakaların % 5 ini (53 olgu) şüpheli ölümler teşkil etmekte­ dir. Bu vakalarda kaza, intihar cinayet ihtimalleri ayrılamamıştır.

Ölüm sebebi % 8 vakada kesinlikle tayin olunamamıştır. 158 intihar vakasından, 51 vaka (% 32.27) kadın, 107 vaka (% 67.72 erkek) bulunmuştur. Bu sonuca göre erkek/kadın oram 2.01 dir ve klasik olan erkek/kadın oranına, 2.60 a yakındır. En çok kullanılan intihar şekli erkekte asılmak, kadında kendini zehirle­ mektir. Kadınların intihar için aldıkları madde çoğunlukla uyku ilâçlarıdır. İntihar şekilleri arasında, suda boğulma, ateşli silâhla vurmak, tren, otomobil altına kendini atmak, yüksekten atmak

bu-314 Prof. Dr. Adnan ÖZTÜREL

as»

y*ş

Grafik 7 — A.Ü. Tıp Fakültesi Adlî Tıp ve Sosyal Tıp Kürsüsü ve Enstitü-sü'nde yapılan 1060 otopside yaş ve cinsel durum.

kurmaktadır. 158 intihar vakası ayrı bir etüd konusu yapılacağın­ dan daha fazla bilgi verilmemiştir.

Vakalarımızın 160 adedi % 15.09 kazaları teşkil etmektedir. Bu oran Ankara ve civarındaki ölümlerin, kaza oranından çok düşük­ tür. Sebebine gelince önem verilmiyen kaza vakalarının ve kaza va­ kalarında otopsi yapılmıyanların adedi fazladır. Kürsümüzden ka­ zalar için otopsi talebi az olmaktadır. Kazalardan % 61.25 i trafik,

% 11.87 si iş, % 4.37 si tren, % 6.89 u uçak kazası, % 15.62 si di­ ğer kazalardır.

Trafik kazaların (karbon monoksid, düşme, boğulma, yanık, elektrik, yıldırım çarpması, ateşli silâh, şimik madde alma v.s.) ise

% 80 erkek, % 20 si kadındır.

Trafik kazalarının % 23 ü şehir içinde, % 77 si şehir dışı yol­ larda olmuştur. Kazaya uğrıyanların % 43.87 si yaya, 48.96 sı oto­ mobil yolcusu, % 7.17 si diğer trafik kazalarını teşkil etmektedir. Kazaya uğrıyan ve ölen yaya adedi en üst oranda bulunmaktadır. 1060 ölüm vakasında en yüksek oran, 279 vaka (% 26.32) ile 40-49 yaş arasıdır. 20-29 yaş arasında % 15.84 e çıkmakta, 60-69 yaş arasında ise % 5.94 e düşmektedir. 20-59 yaş arasında ölüm % 15.84 ilâ % 26.32 arasında değişmektedir. Bu yaşlar insanın en çok adlî hadiselere maruz kaldıkları yaşlar olmaktadır.

1060 ölüm vakasının % 80i erkek (848 vaka), % 20 kadın (212 vaka) dır.

1955-1970 senelerindeki 940 vakanın 573 ünden (% 60.95), evli bekâr ve 110 vakada çocuklu adedi hakkında bilgi alınmıştır. 363 vakada % 39.05 bu hususlarda bilgi alınamamıştır. Vakaların % 48.51 (278 adet) bekâr, % 39.79 (228 vaka) evli, % 11.60 dul şa­ hıslara aittir. Bu vakaların % 74.14 ü erkek, % 13.86 sı kadındır. Kadın oranı, burada diğer oranlardakinden bir hayli düşüktür.

Vakaların % 51i (156 vaka) çocuklu, % 48 i (154 vaka) ço­ cuksuzdur. 4 çocuklu vaka adedi bütün vakaların % 19 unu teşkil etmektedir. % 19 un yani 10 vakanın 2 si cinayete kurban olan şa­ hıslardır. 1 çocuklu adedi % 6 dır. Bu oran çok çocuklu şahısların fazla olduğunu göstermekte ve önem taşımaktadır.

316

Prof. Dr. Adnan ÖZTÜREL

Tablo 8. 1955-1970 senelerindeki ölümlerde Evli, Bekâr,

Dul, Erkek, Kadın oranı

Yıl 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 Top. % Yıl içinde­ ki otopsi adedi 38 64 58 50 4 19 28 45 57 87 82 87 68 65 68 80 940 100 Bilgi alın­ mayan otopsi adedi 21 33 18 26 26 8 16 14 15 48 33 16 16 21 25 31 367 39.05 Bilgi alı­ nan otopsi adedi 17 31 40 24 18 11 12 31 42 39 49 71 52 44 43 49 573 60.95 Evli, Evli Adedi 6 12 10 7 7 9 5 11 31 10 72 30 20 14 16 18 228 39.79 Bekâr, Bekâr Adedi 8 12 22 13 9 2 6 17 9 24 18 34 29 25 21 29 278 48.51 Dul Dul Adedi 3 7 8 4 2 0 1 3 2 5 9 7 3 5 6 2 67 11.69 Erkek ve Kadın Erkek Adedi 33 52 47 31 35 8 23 34 40 70 64 59 48 42 46 65 697 74.14 Kadın Adedi 5 12 11 19 9 11 5 9 17 17 18 28 20 23 22 15 243 13.86

o S İT-5 b o t u m x 6 • m S * t

_y«/)<l«ıı cl-ops,

36? "*** % 3 9 0 5 1 573 vA»k« X 60.95-Sfk&k ka J' *» a^ j v«fcot *£ 3<3?3 EVLİ Z 7, v*.k~\49.rı ( 3 E K A R 6 f V~km.\ " • *9 £ 9 ? • « * « . % ^ . / 4 -,2*3 t/a/ut 7 ' 0 13. ? 6 5 ^ 0 VaAoc /C foo

a/jfa^H.yat) e^a/°Si

IH-1

a /ı » a n o^o/»s«'ler

Grafik 8 — 1955 -1970 Senelerinde A. Ü. Tıp Fakültesi Adlî Tıp Kürsü ve Enstitüsünde yapılan otopsilerden 940 ında, Evli, Bekâr, Dul, Erkek, Kadın oranları.

318 Prof. Dr. Adnan ÖZTÜREL

Tablo 9. 1060 ölüm vakasında, ölüm semti, gönderilen yer,

Ankara'dan vakayı gönderen Savcılık (1946-1970 yıllan).

Ölüm yeri

Çankaya

Yenişehir, Kavaklı­ dere, Esat

Maltepe

Atatürk orman Çift­ liği

Bahçeli evler, Emek Cebeci Ulus ve Civarı Altındağ Gülveren Balkiraz, Akdere, Tuzluçayır Etlik Yenimahalle Mamak, Kayaş Siteler Keçiören Toplam Ankara Kazaların­ dan Gönderilenler Ankara ili dışında­ ki illerden gönderi­ lenler Toplam Gönderen Savcılık Ankara, Merkez Altındağ Yenimahalle Çankaya Toplam Erkek Adet 22 23 27 24 30 71 83 178 50 47 24 21 48 19 30 687 90 50 827 390 270 40 17 717 % 75.86 63.88 65.85 72.72 62.50 85.54 89.25 89.44 78.12 79.66 64.86 72.41 90.56 51.35 68.18 77.62 83.33 68.49 78.01 78.78 82.56 81.63 70.83 81.01 Adet 7 13 14 9 18 12 10 21 14 12 13 8 15 18 14 198 18 23 339 91 57 9 7 164 Kadın % 24.16 36.12 34.15 27.28 37.50 14.46 10.75 10.56 11.88 20.34 . 35.14 27.59 9.44 48.65 31.72 22.38 16.64 31.51 31.99 21.22 17.44 18.37 29.17 18.99 Top. 29 36 41 33 48 83 93 199 64 59 37 29 63 37 44 885 108 73 1060 495 327 49 24 885 1060 vakada °/o 327 4.06 4.63 3.72 5.42 9.37 10.50 22.48 7.23 6.66 4.19 3.27 5.98 4.18 4.97 83.49 9.62 6.88 100.00 55.93 36.94 5.53 2.71 100.00

Tablo 10. 776 ö l ü m vakasında, ö l ü m saatleri ve cinsel d u r u m . Ölüm saati Saat 1 2 » 3 4 5 » 6 » 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 » 20 » 21 22 23 » 24 Toplam Erkek Adet 18 12 66 46 17 16 24 14 17 15 26 13 15 64 45 10 27 2 16 30 40 28 7 9 577 % 72.00 75.00 75.86 71.87 73.91 8421 72.72 60.86 62.96 78.94 76.47 72.22 88.23 87.67 81.81 71.42 79.41 13.33 66.66 85.75 68.96 93.33 43.75 52.94 74.36 Kadın Adet 7 4 21 18 6 3 9 9 10 4 8 5 2 9 10 4 7 13 8 5 18 2 9 8 % 28.00 25.00 24.14 28.13 26.09 15.79 27.28 39.16 37.04 21.06 25.53 17.78 11.77 12.33 18.19 2858 20.59 86.67 13.14 1425 31.06 6.67 56.25 47.06 199 25.64 Toplam Adet 25 16 87 64 23 19 33 23 27 19 34 18 17 73 55 14 34 15 24 35 58 30 16 17 776 776 Vakada % 3.22 2.06 11.21 8.24 2.96 2.44 3.47 2.96 3.47 2.44 4.38 2.31 2.19 9.40 7.08 1.80 4.38 1.95 3.09 4.51 7.47 3.86 2.44 2.19 100.00

•x- <r> n o» o JL_L •J L. I \ . , • ' L J . • • • ' i l 2f(J.1.ZH l(o (7.2.ot)

1»

Zl :a.-Vy»'-y;f < T

mı

8?a"-*o

<:<,(% g.2<,)

• ^ S v H * 2 3 (%2-96) IS # * • * * 35 ^^ 3.*?)

MSF*

un

vâ A 5

S U

7

?

23 (r.z.9t)

27(7*3-4?)

ISİ'U2M)

31 (% 4-37)

* «

E

/r

^ 1 12(11.31)

P *

um

/o

T3^

55- (l 7-fit)

DE

w

J T ^

J/6

!3a

_{3? a *•*-/;}

"51 «e

ft(7.7-4?)

3o 1%3.U)

/(, (l Z-H)

n(YeZ<9)

Tablo 9 ve grafik 9 da ölüm yeri semt, Ankara şehir içi ve An­ kara dışı olarak gösterilmiştir. 1060 vakadan % 83.49 u şehir içi,

% 9.62 si Ankara kazaları, % 6.88 i Ankara dışındaki illerden gön­

derilmiştir. Ankara Merkez Savcılığından % 55.93, Altındağ C. Sav­ cılığından % 36.94, Yenimahalle C. Savcılığından % 5.53, Çankaya C. Savcılığından % 2.71 vaka gönderilmiştir. Halen Çankaya C. Savcılığı kaldırılmıştır.

Ankara semtlerine göre ölüm yeri, % 22.48 Altındağ, % 10.50 Ulus ve civarı, % 9.37 Cebeci, % 7.23 Gülveren, % 6.6 Balkiraz, Akdere, Tuzluçayır, % 5.98 Mamak Kayaş, % 5.42 Bahçeli evler Emek ve diğer semtler daha düşük oranlarda sıra ile gelmektedir. Altındağ ve civarının Ankara şehri suçlan, suçluları ve kurbanları bakımından üzerinde ivedilikle durulması gereken bir konu teşkil etmektedir.

776 ölüm vakasının ölüm saatleri 10 uncu tabloda ve 10 uncu grafikte gösterilmiştir. Gözlemini yaptığımız vakalar arasında saat 3 de ölenler, % 11.21 ile başta gelmektedir. Saat 14 de ölenler ise ikinci sırayı % 9.40 ile işgal etmektedir, ölüm saatinin, saat 4 de % 8.24; saat 21 de, % 7.47 si; saat 15 de, % 70.8 i; saat 20 de, % 4.51; saat 12 ve 17 de, % 4.38 i görülmüş diğer saatlerde, vakala­ rın % 1.80 i ilâ % 4.38 e kadar değişen oranlardaki ölüm saatleri bulunduğu tesbit olunmuştur. Erkeklerin en çok oranda saat 14 de

% 9 (64 vaka) oranında, kadınların ise, saat 3 de % 11.21 (66 va­

ka) oranında öldükleri gözlemi yapılmıştır.

Tablo 11 de, 956 vakada ölüm ay ve gününün tesbit edildiği görülmektedir. En yüksek oranda ölüm, % 23,29 ile Eylül ayında ve % 24.47 ile çarşamba günleri görülmüştür. Ekimde % 15.58, Mayısta % 13.22 bulunmuştur. Bu oranda ansızın ölüm, cinayet, intihar, kaza adetlerinin rol oynadıkları kanaati hasıl olmaktadır. Doğal ölümler Aralık Ocak ve Martta diğer aylara göre daha yük­ sek oranda görülmektedir. Kadın ve erkek ölümlerinin ay ve gün­ lerinde büyük bir ayrıntı bulunmamıştır.

1060 ölümün 37 si (% 3.18) yabancı uyruklu vakalardır. 27 (% 72) erkek, (% 28) 10 kadındır. Bunlardan 2 si (% 5.45) cina­ yet, 22 kaza (59.45), İ l i (°/o 36.10) ansızın ölüm vakalarını teşkil etmektedir. 2 cinayet vakası, Bolu civarında öldürülen 2 Alman turistidir. 6 saat içinde bunları öldüren katillere idam cezası veril­ miştir.

Vakalarımızın 875 inden orijin, (525 kişi) % 60 köylü; % 40 (350 vakanın) şehirli, 400 vakanın % 44 ünün köylü olup şehirde otur­ duğu tesbit olunmuştur. Köylü kadın adedi şehirli kadın adedinin

322

Prof. Dr. Adnan ÖZTÜREL

2 katma yakındır. Şehirlere köyden gelmiş ve şehirde olumsuz şart­ larda yaşıyan köylü kadın ve erkekler arasında ölüm oranı fazla­ dır.

Mesleklere ve eğitim seviyesine göre ölüm oranı, içinde en yük­ sek seviyede işçiler ve işsizler ve ilk okulda okumuş, fakat ilk oku­ lun muhtelif sınıflarından ayrılmış şahıslar bulunmaktadır.

Tabla 12 de, gözlemi yapılan 512 ansızın ölüm vakasının cin­ sel ve yaş durumu gösterilmiştir. Ansızın ölüm vakalarının % 69. 15 i (354 vaka) erkek, % 30.85 i (158 vaka) kadındır. 1060 ölüm vakasında, pek çoğunun, kadın olduğu için ölümü şüpheli gö-len vakaları teşkil etmektedir. 30-39 yaşları arasında % 18.17 olan oran 60-69 yaş arasında, % 12.50 ye düşüyor. Ansızın ölüm, % 33. 02 166 vaka ile, 4049 yaşlar arasındaki ölümler en yüksek seviye­ de bulunmuştur. Erkeklerde, ansızın ölüm en çok 40.49 yaşların­ da, kadınlarda ise 30-39 yaşlar arasında bulunmaktadır. Ansızın ölüm yerleri sıra ile % 53.91 ev, % 12.89 sokak, °/o 9.57 iş yeri, °M 5.6 hastaneye giderken, % 4.49 otel, % 3.2 hastanede, % 1.56 ceza evi bulunmuştur.

Tablo 14 te gösterildiği gibi ansızın ölümlerin sebeplerinden % 41.08 (205 vaka) ile kalp ve damar hastalıkları başta gelmekte­ dir. Sıra ile % 16.40 (84 vaka) ile santral sinir sistemi, % 15.62 (80 vaka) ile solunum aykıtı, % 8.59 ile (44 vaka) sindirim siste­ mi hastalıkları, % 8.59 (34 vaka) ile urogenital sistem hastalıkları gelmektedir.

Kalp hastalıkları arasında ölüme, en çok sebep olan miyokard infarktüsü % 8.20, solunum aykıtı hastalıklarından, pnömoni bron-kopnomoni % 9.56, santral sinir sistemi hastalıklarında menenj kanamaları, % 7.61 sindirim sistemi hastalıklarında hepatit % 1.75 ve pankreatit % 1.56 arasında bulunmuştur.

Ansızın ölüm oranlan, yazarlarca değişik rakamlar olarak ve­ rilmektedir. Little Brown % 19, Weis % 32, Achor % 23, M. Magst-rom % 46, J.DJ. Havard % 25 ansızın ölüm olduğunu bildirmişler­ dir. Enstitümüzde, kalp hastalıklarında ansızın ölüm konusunda hazırlanan tezde; 1957-1962 yılları arasında, Ankara Adlî Tabipli­ ğince 1017 otopsi yapılmış, bunlardan 204 ünün ansızın ölüm, % 22 oranında olduğunu tesbit edilmiştir. Bizim bu çalışmamızda % 48.30 oranı bulunmasının nedeni daha önce bildirilen şekilde, he­ kimlerin, ölüm halinde çekingen davranmaları, defin ruhsatı veri­ lebilecek vakalarda bu ruhsatı vermemeleri ve defin ruhsatı veri­ lenlerden bir kısmına da itiraz edilmesi sebep olmaktadır.

^z^r

kad.t* 1,1 \

HU

I

ur

w

^ L

in

* 3

2ET

^ o | 6*

JLİ

ur

t ?

TFT

in

*9

> g T

IF

* *

ZEE

2!\

*f<t /99

İH

-2İJ ^/

H

ZD

2?

?

0

lo-Ço a fos v«. c.^^t-/

% 9 - 3 ? C « i e c ; »/ £-.92 Mcuna-k. , KeLycLŞ t O

y (j.QC ft<*.l klral , 4k<Le.t-e. Tu-z.\aça.y" '/ Ç'rZ ,3 a.kce.1: evUr , €\"\&.*- •

' 0 * ' V„ 3 . 7 2 Alctl*ı-k Oma» Ç.'ff/.'çı . az I

H

HJ

*J

i l

' *

?F

Yc Jf.oC ye*;şe-ltlr- / kcaJakt, Jcre. / S 5 a + •

\ 3.2? Ca.nka.yot.

°U 3-2? ye./»;na.ka.lLe.

y.4-'* S;teUr

Grafik 9 — A. Ü. Tıp Fakültesi Adlî Tıp ve Sosyal Tıp Kürsü ve Enstitüsün­_{de yapılan 1060 Otopside Ölüm Semti gönderilen yer, Savcılık}

Tablo 12. 512 Ansızın ölüm vakasında y a ş ve cinsel durum Yaş 0-20 gün 1 ay-12 ay 12 ay-24 ay 24 ay-15 yaş 15.19 yaş 20-29 yaş 30-39 yaş 4040 yaş 50-59 yaş 60-69 yaş 70 den yu­ karı Toplam Erkek Kendi Gurubu Adet 16 2 3 3 4 11 53 135 73 50 4 354 % 55.17 66.66 75.00 60.00 57.14 35.48 58.88 81.32 72.27 72.12 33.33 — 512 vak. % 0.39 0.58 058 0.78 2.14 10.35 26 36 14.25 9.76 0.78 69.75 Kadın Kendi Gurubu Adet 13 1 1 2 3 20 37 31 28 14 8 158 % 44.83 43.34 25.00 40.00 42.86 64.52 41.12 18.68 27.13 21.88 66.67 — 512 vak. % 2.53 0.19 0.19 039 0.58 3.90 7.22 6.05 5.46 2.73 156 30.85 Toplam 29 3 4 5 7 31 90 166 101 64 12 512 512 vaka­ ya göre % oran 5.66 058 0.78 0.97 1.36 6.05 18.17 33.02 19.03 12.50 2.30 100.00

Tablo 13.

ölüm yeri Evde iş yerinde Sokakta Hastanede Otelde İşsiz (ev dışı) Cezaevi Hastaneye giderken Genel evde Okulda Tuvalette Plajda yüzme havuzu Hekim mua­ yenehanesi Tiyatroda Uçakta Lokantada Otomobil kullanırken Toplam

512 Ansızın ölüm vakasuun ölüm yerleri

Cins Erkek Adet 181 41 45 10 21 11 8 10 5 3 2 4 4 2 1 2 1 354 % 61.14 83.67 68.18 41.17 8.70 78.57 100.00 34.48 71.42 100.00 100.00 100.00 80.00 100.00 100.00 100.00 100.00 69.15 Kadın Adet 95 8 21 7 2 3 0 19 2 0 0 0 1 0 0 0 0 158 % 32.08 26.33 31.82 58.83 91.30 21.43 00.00 65.51 28.58 100.00 000.00 000.00 20.00 00.00 00.00 00.00 00.00 30.95 Toplam Adet 296 49 66 17 23 14 8 29 7 3 2 4 5 2 1 2 1 512 Toplam % 53.91 9.57 12.89 3.32 4.49 2.78 1.56 5.66 1.36 0.58 0.39 0.78 0.97 0.39 0.19 0.39 0.19 100.00

Tablo 17. Yaş ve Cinsel duruma göre otopsilerin dağılımı Hadengue ve J. N. Loriot Erkek Kadın Toplam % Toplam Fötüs 3 1 4 0,2 1 Gün 3 Gün 1 1 2 0,1 4 Gün 23 Ay 32 27 59 4,1 24 Ay 14 Yaş 23 19 42 2,9 15-20 Yaş 27 27 54 4 21-30 Yaş 120 40 160 11 3140 Yaş 146 57 203 14 41-50 Yaş 163 46 209 14,4 51-60 Yaş 185 63 248 17,2 61-70 Yaş 172 62 234 16,1 70 Yaşdan Fazla 91 141 234 16 Toplam 963 484 1447 Toplam 66,6 33,4 100% 100%

Tablo 15. Çeşitli ülke, şehirlerde yapılan Adlî c

Ülke, Şehir, Bölge ismi

Londra

San fransisko (U.SA) Middesex (İngiltere) Tasmania Cape Peninsula (Gü­ ney Afrika) Queensland (Avustu-ralya) Brisbane (Avustural-ya)

Los Angeles (U.SA) Victoria (Avustural-ya) Yeni Zelanda (ingiltere) (Kanada) (İngiltere)

Sao paulo (Brezilya) Şili

Buenos Aires (Arjan­ tin) Iceland Tokyo Batı Berlin Danimarka Hollanda Baltimore (U.S.A) New York (U.SA) Maryland (U.SA) Milvvaukee (U.SA) Rhode Island (U.SA)

(E. Camps Francis)

Yıl 1960 1952 1960 1959 — 1958-9 1958.9 1949 1959 1958 1960 1959 1960 1959 1959 1959 1959 1960 — — — 1950 1950 1950 1952 1952 Ölüm Adedi Toplam 37,573 9754 20,713 2889 8000 12,902 5570 41,217 25,078 20,301 17,938 50,522 4436 35,000 93,433 33,400 1242 40,638 36,109 40,000 — 11327 79,082 22,871 9483 8248 Otopsi indeksi 26.8 24 22.1 17.7 14 11.2 10.9 10 9.4 7.4 7.5 5.9 4.3 7.6 6.1 6 4.8 3.8 1.8 1.7 7 6 5 1 0.01 istenen otopsi yüzdesi 28.2 24 23.2 17.7 15 — — 18 13.4 12 16 24 13.5 13.1 — — — 12.7 — 10 35 20 21 19 10 3

»topsiler

yapılan otopsi yüzdesi 95 99 95 100 95 — — 56 66 61 46.6 30 31.7 57.6 — — — 27.5 — 17 — — — — — —

Tablo 19. Cincel duruma göre intihar (Hadengue, Loriot) İntihar Şekli Suda Boğulma Ezilme Aşı Ateşli Silâh Y. Diğer Alet Yaralan Zehirlenme Asfiksi Yüksekden Düşme Toplam Erkek 16 7 20 26 2 23 20 6 120 % Erkek 133 5,9 16,9 21,8 1,6 19,2 16,6 5 65,2 Kadın 8 2 3 1 3 19 11 17 64 % Kadın 12,5 3,2 4,6 1,6 4,6 29,8 17,1 26,6 34,8 Toplam 24 9 23 27 5 42 31 23 184 % Toplam 13,0 4,9 12,6 14,6 2,7 22,8 16,8 12,6 100%

Tablo 18. Yaşa ve Cinsel duruma göre intihar (Hadengue, Loriot) Yaş 15-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 + 70 Total % Total Erkek 4 17 27 21 24 16 12 121 65,2 % Kadın 6 11 13 7 8 9 10 64 34,8 % Toplam 10 28 40 28 32 25 21 184 100% % 5,4 15,2 21,8 15,2 17,3 13,6 I 11,3 100% 100%

328/A ölüm Ay 1 Ocak Adet 1 — — 2 2 1 2 1 — 1 3 2 1 3 2 1 3 2 2 2 4 2 3 2 2 47 956 va­ kanın % 4.91 ve Günleri 2 Şubat Adet — 1 — — 1 — — 1 1 2 1 1 2 — 1 1 1 1 4 2 2 4 2 3 2 47 3.45 3 Mart Adet — — 1 — 1 1 1 1 2 4 1 — 1 1 — 2 1 1 2 8 2 7 2 2 7 47 % 4.91 A Y 4 Nisan Adet — • — — 1 1 1 1 1 2 4 3 2 2 1 1 1 5 4 4 4 3 6 5 4 56 % 5.86 L A R 5 Mayıs Adet — — 1 2 2 5 4 7 4 9 6 2 3 2 4 2 2 5 4 18 4 17 6 7 18 136 % 13.22 Haziran Adet — — — 1 1 — 1 1 4 1 4 5 3 — 1 3 1 6 4 6 7 2 2 4 57 % 5.96 7 Temmuz Adet — — — 4 1 2 2 2 1 2 3 2 34 % 3.55 8 Ağustos Adet — — — — — 2 — — 5 5 1 35 % 3,66 9 Eylül Adet — 1 1 1 3 3 2 1 8 15 9 12 13 3 2 13 11 26 16 23 15 13 18 16 225 % 23.29 10 Ekim Adet 1, , 1 1 3 4 2 — 4 2 11 10 10 8 2 5 9 9 16 11 14 3 9 4 11 \ 149 % 15.58 11 Kasım Adet 1 1 1 — 1 — 4 2 4 8 4 6 1 3 2 5 12 4 12 3 5 4 4 87 % 9.56 12 Aralık Adet _^ — 1 1 1 __ 2 1 1 1 2 5 3 3 2 1 1 5 6 2 6 1 3 4 5 58 % 6.06 1 Pazar Adet 1 1 3 2 1 3 14 11 7 7 7 1 2 3 2 11 10 9 17 8 7 9 139 % 15.54 * G Ü N L E R 2 Pazart. Adet . 1 — 1 1 2 3 1 4 3 5 6 7 8 3 4 4 6 19 17 15 22 16 15 16 134 % 15.01 3 Salı Adet .„ 3 2 14 5 4 5 1 3 6 7 13 11 14 9 8 9 12 135 % 15.91 4 Çarş. Adet __ 1 1 3 5 5 5 3 7 11 19 8 9 8 5 4 10 14 21 14 19 12 13 15 20 234 % 24.47 5 Perş. Adet — 1 2 2 2 4 1 5 4 2 11 10 6 4 3 8 9 11 9 13 1 6 5 127 % 13.28 6 Cuma Adet 1 — 2 1 3 3 4 2 2 2 8 6 3 2 3 5 7 3 6 4 2 4 3 6 83 % 8.68 7 Cumart. Adet _^ — — 1 1 2 3 1 1 1 1 3 5 2 2 5 6 7 6 6 1 3 5 6 68 % 7.11

Tablo 16. 1949-1963 Senelerinde görülen Doğal ölümler ( E . Camp Fransis)

Toplam

înfeksiyon, Parazit Hast. Urlar

Allerji, endokrin, metabo. lizma hast.

Kan, Kanla ilgili organ hast.

Kalp ve Damar Hast. Solunum Sistemi Mide Barsak Hast. Urogenital Sistem. Doğal anomaliler Gebelik v.s. Çocuk düşürme Cins Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Er. ölü Kadın Ka. ölü Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın 1949 259,942 250,031 14.7 9.9 43.1 42.1 2.6 4.4 0.9 1.5 28.4 25.3 37.9 34.8 88.7 90.9 34.3 26.0 9.7 7.3 9.5 4.4 2.4 2.2 0.7 1950 261,152 249,149 12.6 8.0 44.4 42.8 2.8 4.6 0.8 1.6 30.4 27.2 40.7 37.5 92.5 93.4 32.3 23.2 9.5 7.2 9.6 4.7 2.5 2.2 0.6 103 1951 281,724 267,659 11.3 6.6 45.5 42.4 3.0 4.9 0.9 1.5 32.0 29.0 42.6 39.4 97.8 98.9 45.8 35.8 9.6 7.3 9.2 4.5 2.4 2.2 0.6 107 1952 257,760 239,724 9.1 4.9 46.2 43.1 2.5 4.2 0.9 1.4 32.0 29.2 43.1 40.2 92.5 90.2 32.0 21.0 9.3 7.0 8.6 4.1 2.3 2.1 0.5 90 1953 259,490 244,039 8.0 4.4 46.8 42.9 2.4 4.0 0.3 1.3 31.5 28.8 42.2 39.3 91.4 90.5 36.8 26.4 8.9 7.0 8.2 3.9 2.2 2.1 0.5 76 1954 259,797 242,099 7.1 3.7 48.1 43.7 2.4 4.0 0.8 1.4 33.1 30.5 44.4 41.6 94.6 91.3 31.1 20.1 9.0 7.1 8.4 3.9 2.4 2.1 0.5 76 1955 266,976 251,888 6.3 3 2 48.9 44.1 2.4 4.1 0.7 1.3 34.0 31.1 46.0 43.1 96.7 952 35.4 23.4 9.0 7 3 7.9 3.9 2.4 2.1 0.4 66 1956 267,904 253,427 5.3 2.7 49.7 44.7 2.3 4.0 0.7 1.4 33.7 31.0 46.3 43.5 98.1 95.5 36.1 24.4 8.6 7.2 7.8 3.8 2.4 2.1 0.4 72 1957 266,407 248,463 5.0 2.5 50.8 44.9 2.1 3.9 0.7 1.4 33.2 30.5 46.0 43.1 95.8 92.6 37.9 24.1 8.3 7.0 7.3 3.7 2.6 2.3 0.4 61 1958 270,639 256,204 4.5 2.3 51.3 45.7 2.7 4.0 0.8 1.3 33.9 31.3 47.8 44.9 99.9 97.7 37.0 23.8 8.2 7.0 7.1 3.7 2.6 2.3 0.4 63 1959 269,878 257,773 4.1 2.0 52.3 46.1 2.0 3.8 0.8 1.3 33.6 30.9 47.2 44.3 96.3 95.5 40.8 27.8 7.8 7.2 6.9 3.7 2.5 2.4 0.3 47 1960 269,172 257,096 3.8 1.9 53.4 46.8 2.1 4.1 0.8 1.3 33.6 31.0 482 45.2 100.2 98.3 34.8 22.1 8.0 7.4 6.8 3.7 2.7 2.4 0.3 62 1961 280,782 270,970 3.7 54.1 2.0 47.2 2.3 4.4 0.8 1.3 33.9 31.2 49.0 45.9 102.4 102.4 43.4 29.7 8.0 7.5 6.6 3.9 2.7 2.5 0.3 54 1962 285,154 272,482 3.5 1.7 55.3 47.6 2.4 4.4 0.8 1.3 34.4 31.7 49.7 46.6 105.5 102.9 42.9 29.9 8.0 7.5 6.3 3.9 2.8 2.6 0.3 57 • 1963 292,410 280,458 3.3 1.7 55.9 48.0 2.6 4.7 0.7 1.4 35.0 32.3 51.2 48.1 108.5 105.1 46.9 33.2 7.7 7.7 6.0 4.0 2.8 2.5 0.3 49

330/A

Tablo 14. Ansızın ölümler 512 vaka. Ölüm sebebi ve cinsel oran Hastalık Gurubu Kalp ve Damar Sistemi 205 % 41.08 Solunum Aykıtı 80 % 15.62 Santral Sinir Sistemi 84 % 16.40 Sindirim Sistemi 46 % 8.59 Urogenital Sistem 34 % 6.64 Gebelik 5 % 0.97 İnhibisyon 5 % 0.97 İç Salgı bezleri 7 % 1.36 Sebebi tayin olunamıyan 48 % 8.37 Toplam 512 100 Ölüm Sebebi Miyokard infarktüsü Perikardit Pnömoni ve Bronkopnomoni ... Akciğer infarktüsü Akciğer Tb Akciğer ödemi Serebral Hemorraji Menengial Hemorraji Menenjit Diğer (Ramolisman v.s.) Pankreatit Hemorrajik Hepatit (siroz) Kolit Nefrit

Diğer (Kolik, amiloid v.s.)

Tiroid timus, hipofiz över v.s.)

Erkek 22 39 14 8 2 3 17 37 5 3 10 8 5 13 24 7 3 4 3 3 4 7 9 1 4 0 17 6 3 5 33 377 % 73.63 Kadın 11 13 6 1 0 0 5 11 1 0 4 3 2 8 15 1 1 1 0 0 14 1 0 0 0 2 9 2 2 3 2 2 15 135 % 26.37 Toplam 33 42 20 9 2 3 22 48 6 3 14 11 7 21 39 8 4 5 3 3 18 8 9 1 4 2 26 8 2 3 5 15 512 % Toplam 512 vakanın 6.44 8.20 3.90 1.75 0.39 0.58 4.29 9.56 9.37 0.58 2.73 2.14 1.36 4.10 7.61 0.56 0.78 0.97 0.58 0.58 3.51 1.56 1.75 0.19 0.78 0.39 5.07 1.56 0.39 0.58 0.97 0.92 100.00

S O N U Ç :

1 — A. Ü. Tıp Fakültesi Adlî Tıp ve Sosyal Tıp Kürsü ve Ens­ titüsünde 1946-1970 senelerinde 1060 otopsi yapılmıştır. Her sene yapılan otopsi adedi ortalama 42 dir.

2 — A. Ü. Tıp Fakültesinde 1960-1970 yılları arasında otopsi­ ler dahil 6710 vakanın bilirkişiliği yapılmıştır. 6710 bilirkişilik ara­ sında otopsi % 10.19 (684 vaka) ile beşinci sırayı almaktadır.

3 — Hekimlerce, ölüm sebebi tanımı yapılamıyarak adlî otop­ siye lüzumgösterilen 311 vakanın, ancak % 9 unda 28 vakada şüp­ heli durum tesbit olunmuş, diğerlerinin basit doğal ölümleri teş­ kil ettikleri görülmüştür.

4 — Defin ruhsatı verilen ve şikâyet üzerine, otopsi yapılan, 278 vakanın ancak 25 inde şikâyetin haklı olduğu tesbit ve adale­ tin kaybolmaması temin olunmuştur. Şikâyet olunan vakalardan 25 inin 19 unda hekimlerin meslek hataları bulunmuştur.

5 — Vakalarda en yüksek ölüm oranı, % 32.45 ile yaralar bu­ lunmaktadır. Yaralar içinde ise en yüksek oran % 32.26 ile ateşli silâhlardadır. Yaralardan sonra en yüksek oranı % 3.09 ile doğal ölümler; % 10.94 ile asfiksi travmatik (ası, suda boğalma, stran-gulation, süffokasyon); % 10.47 ile zehirlenmelerde görülmüştür.

6 — Zehirlenme sebebi olarak en yüksek oran % 40 (45 vaka) karbon monoksid (kömür, havagazı v.s.) zehirlenmesi olduğu tes­ bit edilmiştir.

7 — Sosyo mediko legal bakımdan en yüksek ölüm oranı % 48.30 ansızın ölümlerde bulunmuştur. Cinayetler % 16.69 vakayı kapsamaktadırlar. Kaza % 15.09, intihar % 14.92 dir.

8 — Cinayetlerde en çok kullanılan alet % 32.26 oranı ile ateş­ li silâhlardır.

9 — Vakaların % 5 i (53 vaka) şüpheli ölümleri teşkil etmek­ tedir. Bu vakalarda kesin olarak ölüm sebebi tayini mikroskopik ve toksikolojik araştırmaya rağmen yapılamamıştır.

10 — 1060 vakanın % 80 i erkek, % 20 si kadındır. Yaşa göre en yüksek Ölüm oranı % 26.32 ile, 4049 yaş arasında bulunmuştur. 11 — Vakaların % 51.48 i çocuklu, % 48.52 si çocuksuzdur. % 19.37 vakanın 4 çocuklu olduğu tesbit olunmuştur.

12 — Vakalarda ölüm yerinin % 83.49 şehir içi, % 9.62, 9.62 Ankara kazaları, % 6.88 Ankara ili dışında olduğu gözlenmiştir. En çok ölüm % 22.48 Altındağ'da olmuştur. Altındağ, % 10.50 ile Ulus ve civan, % 9.77 Cebeci, % 7.23 Gülveren takip etmektedir.

330 Prof. Dr. Adnan ÖZTÜREL

13 — Vakalarda günün en çok ölünen saati 3 (gece) tür. Ey­ lül ayında en çok ölüm görülmüştür (% 23.29). Çarşamba günü % 24.47 oranı ile haftanın en çok ölünen günüdür.

14 — 1060 ölümden % 3.17 si yabancı uyrukludur.

15 — 875 vakada % 60 ı köylü, % 40 şehirli oranı bulunmuş­ tur.

16 — Ansızın ölümler erkeklerde % 65.15, kadınlarda % 30.85 dir. En yüksek ansızın ölüm yaşı 40-49 yaşlarıdır (% 32.02). Kalp ve damar hastalıkları % 41.08 oranı başta gelmektedir. Ansızın ölüm °/o 53.91 oranında evde, % 12.89. oranında ise sokakta olmak­ tadır.

Ö Z E T :

Bu çalışma, 1060 vakada, Adlî Tıp Bakımından, ölüm sebeple­ ri, ölüm türleri, ölümler dışında muayenesi yapılan diğer vakalar

arasında otopsilerin d u r u m l a r ı , yaş, cins, evli, b e k â r , dul, meslek,

eğitim, ölüm yerleri, ölümün vukua geldiği semtler, ay, gün, saat, ansızın ölüm, intihar, cinayet, kaza vakaları ve bunların oranlan incelenmişdir. L İ T E R A T Ü R CAMPS E. FRANCİS CANALE M., BANDÎNÎ T., CELESTÎ R., CAVERA A DERVÎLLEE R., DERVÎL-LEE M., DOÎGNON J : GİLLÎ R., BAÎMA.BALLONE P. L., De BERNARDÎ A., GA-Tî R., PURİNI T., TAPPE-RO P : HADENGUE VE LORÎOT J. N : LUKE J. L., HELPERN M ÖZTÜREL A

Gradvohl's Legal Medicine. Bristol. John Wright? Sons Ltd. 1969. 54-60.

Considerationi sul funzionamento deli obi-torio Medico Legale di Genova nell'anno 1965. Med. Leg. Assicu. 1967. 15. No. 1-2. 1744.

Contribution â l'etude du suicide en milieu urbain. An. Med. Leg. 1965. 45. 1. 5-9.

Le fenomen de la mort subite. 1965. Milano. Remarques statistiques sur la cause de morts medico legales. Med. Leg. Dom. Corp. 1969. 2. 4. 376-381.

Sudden unexpected death from naturel cau-ses in young adu'ts. Am. Arch. Path. 1968. 85. 10-17.